장음표시 사용
141쪽
moles corporum, aut subtilitas spirituum, aut singularium discreta essentia in eis attendenda est. Na & ca,quae iacent sub assirmatione &n gat ionem dicuntur, & vera epissime dicuntur resse . nectamen substantijs vel accidentibus aggregatur,aut nome uspiciut creatori saut creaturq. Siquidem,ut ait Ulmus venerabilis Andega. uorum Episcopus in )endio disiciplinarum ,ς ΠΟ- sum ad i ιcem debet esse exbι commercium. Nam in philosophantium foro exuberat bonitas & ver Da distrahuntur ad gratiam. Itaque detur ut 1int uniuersalia,aut etiamut res fini, si hoc pertinacibus placet; non tamen ob hoc verum.erit rerum numerum augeri vel minuρ per eo quod ista non sunt in numero rerum. Si quis uniuersalia seqrsim recensisat, numero quidem inu*niet este subiecta; sest cui singularum 'umerus
non aggregatur. sicut enim collegijs aut corpo- Iibus non connumerantur capita,aut capitibus corpora, sic nec uniuersalia singularibus, nec singularia numeri accessione uniuersalibus accrescunt, numerus enim duntaxat illa complectitur , quae eiusdem rationis sunt, & quae in singulis rerum generibus natura discrevit. Ni- .hil autem uniuersale est, nisi quod in singularibus inuenitur. seorsum tamen a multis quaesitum est, feci tandem nihil inuenerunt omne nmanibus suis. quouiam seorsum a singularibus, nihil est. nisi forte qualia sunt vera, aut similia
complexorum signincata sermonum. Nec moueat quod singularia & corporea, exempla sunt uniuersalium & incorporalium. cum omnis ra
142쪽
METALoc. I th. II. Iossensibilis. Illud tamen qyod geritur, & actus, quo geritur, plerumque sensibilis sit. Ergo
quod mens communiter intelligit, & ad singulatia multa aeque pertinet quod vox communiter significat, & aeque de rhultis verum est, indubitanter uniuersale est. Sed & hoc ipsum,
scilicet quod intelligitur, quod significatur, benignius interpretandum est , Vt nequaquam ad disputandi decurratur angustias, & artis grammaticae sitbtilitatem; quae ex sui natura, nisi venia licentiae impetrata, demonstrativas dictib-nes, infinitas elle non plitimi sed nec relatiuas,Vagaselle permittit, qtitim' earum sigilificata tio, aut determinatione personae, aut actus. aut activis alterius coarctetur. si quidem relativa dictio est . quae significat re, ut de qtia praece sic stumo vel cogitatio. Itaque clim dicitur sapies Est, &foelix, qtu bona nouit, &ra fideliter exercet,
sonam non exprimant, actus cognoscendi determinatione , a stia quodammodo infinitate a istantur. Necesso tamen est aliquem unum di
, Nam ut nihil certum es finitum' sit . in quod cadat relatio,non eontingit,stne vitio aut figura. unde s equus pilarillitatisr in genete,& dicat sti lpulator, equus qui 'mihi pro istis est, semis iiiii aeger est, cu omnis equus sit aut simus aut arguitur nugari,do quod non est equus, qui sit ei promissus mori dico,Mn est, eo quodlion existat, nam&illud quod non exstis,ut partus Arcthulae. lin certissimam deducitur obligationum p sed '
143쪽
generis non attingit. Cum enim dico,quod promittitur,quod significatur,quod intelligitur, Msimilia, discretum aliquid promissioni, aut sistgnificationi subiectum est: si tamen propria est
ipsa relatio , fiunt tamen relationes in genere. quae Bluo intellectu veri, nequeunt reuocari ad speciem. ut cum dicitur, mulier quae saluauit, donauit. Lignum quod mortu, in causam derit o quas boreis aufert, reuehit mitis repUirm frondes sic& in iis, quae praedixi, relativas dictiones accipi endas arbitror, 't non decurrant ad speciem.
id Est ad definitum aliquod, quod descet nant, sed subsistant in genere. Puta quod significatur hoc nomine homo species est,quoniam & homo significatur '. & homo animalium species est Quod significatur hoc nomine an ,est genus . nam &animal significatur , & animal genus re- .rum est. est ei im significatum vocis, in quod
' descendit aut quod animus rationabiliter concipit ex voce audita. Itaque qui audit hanc vocem homo nec omnes percurrit homines quoniam hoc infinitum, & vires excedit nec tenetur in uno, quoniam hoc imperiactum & ad doctrinam parunt. Sic & qui definit animal esse sib stafitiam animatam, gique sensibilem noἀ aliquid, ne imperfectum, nec bmne definit. ne laboret in infinitum, singulum enim horum non simplicitet quid signincat , aut de- . finit, sed potius quale quid,non enim simpliciter hoc, sed potius quid tale. isimileest quod Galenus in medicinam dicis scientiam sanorum
Aegrorum in neutrarum. δή on inquit orauum,
144쪽
quoniam hoc infinitum,non quorumdam, quo , niam hoc ad artem imperfectum , sed potius, quorum quatium. Item A ristoteles, Genera,inquit& species, circa substantiam, qualitatem dc- terminant. Non enim simpliciter Pid sed quodam modo quale quid determinant. Item in Elen- . his: homo & omne commune, non hoc aliquiέ sed quale qui vel ad aliquid aliquo movi,v et huius modo quid significat. Et post pauca: manifestum quo niam non dandum hoc abomά esse, quod communiter praedicatur de omnibus, sed aut quale aut ad aliquid, aut quantum aut talium quid, signi- η ficare. Profecto quod non est ut aliquid, fgni catione expressa non potest explanari quid sit. existentium enim a natura certus est finis & singula suis ab invicem proprietatibus discreta sunt, sed eorumdem est plerumque minus finita 'cognitio , re quodam modo conceptio Vaga. ἔNec istis praeiudicat, quod fere in omnium Orς V celebre est aliud,scilicet esse quod ppellatiua significaot,&aliud esse quod nominant, NO minantur singulari , ssed universalia significan- tur. plane si relationem simplicem , quae fit in
genere,quis attendat,praecedentibus nihil obest, Si vero discretionem quaerit, forte non palam est, quod discernat. Regulariter proditum est, suia Demonstratio, primam,relatio, secundam facit cognitionem. Porro cognitio,rem, quate nus nouit,sibi, quadam mentis capacitate definiens, circumscribit. ut nec prima, nec secunda possit procedere cognitio , si res usquequaque occurrat animo infinita. Omnis enim scientia. sue notitia craturae,finita est: solius autem, Dei
145쪽
quonia infinitus est, scientia infinita: suo tamen fine , scilicet infinito , quamlibet infinita, certi isi me di finit, & immensitatis suae scientia , &sapientia cuius numerus,aut finis no est, Grcumscribit. Sed nos modulum humanum prosequiamur, qdi non primam, non secundam, non temtiam , sed nec aliquam rej infinitae, nisi quod ignota, quatenus infinita est, sibi scientiae gloriam vendicat. Omnis itaque dictio, quae demonstrative aut relative significat,aut non satis proprie ponitur, aut certo. & sita ratione definito innititur subiecto. Alioquin suo priuabu-tur osticio. cum ratio cognitionis certitudinis sinem quaerat, aut teneat. Frequens tamen est usurpatio,& illicitorum ex causa commoditatis, plerumque multus est usus. Admittitur ita que non modo ad cauillationem eorum , quibus de quavis materia satis est garrire. sed etiaad statuendam , in auditoribus bonae fidei, veri intelligentiam , Mia omnis homo Ailigit se. Quod si ex relativae dictionis proprietate discutias, incongrue dictum forte causaberis,&falsum. ς quidem nec omnis omnem diligit. nec aliquis est qui diligatur ab omni . ut siue collective siue distributive accipiatur, quod dictum est,omnis,proin nomen relatiuum, λ quod subiungitur, nec uniuersitati singulorum, nec aliqui omnium , Veraciter aptetur. Est itaque licentiosa relatio . &quasi legis suae venia impetrata, fidem uniuers lis de singularium veritate conuincit. Quoniam
qnim in singulis verum est, quia quisque diligat se, dc distributiva ratione quadam , de uniuersis in commune affirmatu mi amnis homo di irysi
146쪽
benignius quidem accepta relatione, em M, ex angustia Grammaticae, vel uniuersitatem colligat , vel aliquod singulorum, ab uniuersitate singulatim excerpat. Vnde ex sententia eorum,
qui angustiis & subtilitatibus semper insistunt,
nec bonae fidei rationem in colloquiis aut lectionibus curant, haec potius enuntiationis in ma est, quam regularis formae enuntiatio. Idem quoque alterunt , quotiens pronominis fit ad nomen appellativum relatio, eo quod prono men , quod semper, demonstrativum, aut rei tiuum est,propcij nominis expleat vicem, si tamen primae Inuentionis causae recte respondeat.' Nam interdum ex indulgentia satius euagatur. itaque cum dicitur, si aliquid est homo, ulud est animal, non tam hypotheticae dictionis consequentia est, quam, in hypotheticὸ di- cendis, consequentiae forma. Illud enim qnod
dicitur, nec refertur ad hominem , ex angustia disputandi, nec alio patet certum quid, quo reseratur. Unde & importunitates multae, ab his, qui rerum ignaros, aut benigniores ingenij homines vexant, cum ipsi inquieti obiurgatores,& pervicaci instantiae 'insistentes , aut ex ignorantia , aut ex protervitate laborent, aut auiditate conproficiendi. Ergo sicut cognitio certitudinem quaerit , sic demon battua , ω relativa, quae aut primam aut alteram faciunt cognitionem , certo & definito innituntur labieisto; de
illud. si proprie fuerint posita, animo singulari
ter ostendunt. Sed esto , ut flatum aliquem generalem , appellativa significent: Non enim contectonibus de lector, qui me in his quiet simi dubi-
147쪽
eus operantur effectus. quod itaque ei obnoxium non est omnino nihil est.licet enim Stoici Deo ponant materiam coaeternam, & formae dicant nullum extitisse principium , tria ponentes principia materiam, formam & Deum, non ereatorem quidem, sed praedictorum conciliatorem & alii quidam professione,& affectu philosophi, sed nequaquam ad plenum veri notistiam assequentes, plura mentiantur principia. rerum omnium unum princisium est , a quo quicquid vero nomine censetur aliquid. Vt enim ait Augustinus, formatam creauit Deus materiam. Siquidem, etsi alicubi dicatur ins mis , nunquam omnino εxtitit sine formis. In- uestigationi ergo ratio, non actui seruit, quoniam υλων, quae insormis nec est , necςsse, sed nec plene intelligi, potest,deductis quodammodo formarum exuuiis usque ad quandam nudi tatem sui,propriuque detectum intellectus prosequitur. vires enim rationis quodammodo circa rerum principia evanescunt. Inde ess, quod Boecius , in libro contra Nestorium & Eutychem, naturam definiens, ait illam esse earum rerum, quae c um sint, quoque modo intellectu capi possunt. Exponens autem vim definitionis, quoquo xmdo desium , propter Deum &materiam dicit appositum. quia in eorum scrutinio humanus deficit intellectus. Porro mat nam Deus fecit ex nihilo. ipsique materiae concreta est forma: eo quod simul aeque de nihilo eata: ita tamen . vi sicut distrarem sis formae, ita priuilegium existendi , materiae relinquatur. Quodam enim modo, per materiam existit for-
148쪽
nia. Sicut descernitur materia ipsa, performam N am nec forma, res per se existens est, nec materia sne formae beneficio , discreta. Chaos erit , aut potius mundus sensibilis nihil erit nisi rerum effigies , formis adhibitis natura componat. Eo spectat illud Boetij in primo de Trinitate, amne esse, ex se a M. quod & subiectis
declarat exemplis. Statua enim , in qu it, non habere,quod materia eius est statua, dicitur: sed ab Hectorea vel Achillea forma, quae aeriim pressae sunt. Item aes, non a terra, quae eius materia est, aes dicitur, sed a formis quas a natura accepit. terra quoqueipsa, non L quae materia eius est dicitur terra, sed a siccitate& grauitate, quae formae sent. cuilibet ergo, esse quod est, aut quale, aut quantum, est, a forma est. Sed sicut materia habet ut possit hoc esse , aut tantum , aut tale λ sic & sormae habent a conditore ut possint vel hoc aliquid facere , puta animal aut lignum, aut tantum, aut tale. caeterum etsi mathesis, quae doctrina liter in abstractionibus versatur , & subtilitate sua , naturaliter coniuncta, disiungit, haec vicissim separatimque discutiat,ut natura compositorum fidelius &expressius teneatur7 tamen alterum sine altero este non potest, ut vel mate
ria se informis , vel forma sne subiecto sit
maius. Altera a se altera posscit opem res ramuratam te. unde ab initio creata memorantur coelum& terra. Deinde ornatus tam eorum quam illorum quae interiecta sent media, inter ignem Maquam quae quasi prima mundani corporis fundamenta iecit Deus & in ipsa expressione rerum
149쪽
habita est mentio speciemm . non illarum dico, quas Logici fingunt non obnoxias creatori: sed formarum , in quibus res prodierunt primo inessentiam suam,& in humanuir intellectum demum . nam hoc ipsum quod aliquid coelum aut terra dicitur, formae effectus est. Item produxit, inquit terra herbam virentem, & lignum tale
vel tale: ut materiae sormas doceret esse concretas & Deum, sicut herbae, ita Jc viro is auctI- rem . nam sine eo factum est nihil, sed profecto quicquid ab uno principio est, unu numero est, ipsumque bonum imo & valde bonum, quonia ab optimo est. voluit enim Deus cuncta similia sui effici, prout natura cuiusque, ex diuinae dis. positionis decreto, capax bonitatis esse poterat. Et sic facta sunt approbanteDeo, opifice rerum, cuncta quae fecerat, valde bona. Ergo si genera& species a Deo non sunt, omnino nihil Mat. quodsi unumquodque eorum ab ipso est, unum plane,& idem bonum est. Si autem quid unum numero est protinus & singulare est .nam quod quidam unum aliquid dicunt non quod in se sed quod multa vivat, expressa plurium conformi tate, articulo presenti non derogant. illud enim nec statim, nec satis unum est,aut utique singulare est. quantumlibet conformia sint operaDei
omnia ungularia sunt vicissim discreta, illi siedi nente , qui Omnia creauit in numero, ad distinμο-nem,' pondere, ad generis dignitatemst mensura ad modum quantitatis certae, infinitam sibi reseruans in omnibus auctoritatem. Caetera enim
omnia finita sunt. Omnis namque substantia, accidentium pluralitate, numero subest. Acci.
150쪽
dens autem omne, & sorma quaelibet, itidem numero subiacet: sed non accidentium aut sor. marum participatione,sed singularitatesubiecti. habet itidem ponia suam, vel pro veneratione formae ,si substantia est, vel pro dignitate effectus, si sit forma. Fritae est, quod hominem , in
substantiis, ex formae reuerentia, brutis praeserimus:quoniam rationalis est, rationalitatem Praeponimus colori, eo quod facit rationale, mensura vero in eo consisti quod res omnis certa quantitatis lege finitur : ut nec accidens siue forma, rem subiectam, nec res subiecta, accudentis, aut formae, modum excedat. Nam &color in toto diffunditur corpore eiusque ter mino limitatur : & corpus ad coloris disponitur quantitatem, nec excedit, nec infra subsistit. sic & quodlibet accidens, in toto sui subieqcto est totaliter, se tu , partialiter, si ra parte. Et quod libet subiectum accidentis sui limitibus coequatur. Hoc idem se generibus & speciebus
protestari nonivereor. quin mundo reclamante dicam quoniam a Deo sunt, aut omnino nihil sunt. Clamat mecum & Dunusius creva tan num
rum , quo discernitur , pondus quo statuitur, mensuram, qua aistiniuntur, omnia Dei dicit
imaginem. Siquidem Dem I fine numero , numeris est, pond- fine pondere ,fine quantitate, mensura. in quo solo creata sunt omnia.quae facta fimi, in numero, pondere & mensi a. Vnde Augustinus, inuisibiles disserennia in i ilium. ἁ- ille ponderaret ' tuu , fus omnin innume pondere Cr mensera di posein