장음표시 사용
371쪽
, Eomo est hoc animal, aut illud, &c. Nam si di sucti uel exponatur, hoc uidelicet modo, Omnis homo est hoc animal, vel omnis homo est illud animal,&cst. salsa erit oratio, cum. Omnes simplices enunciationes, ex gi lius constat, sint salsae. Dixi Mediate quia si nomen ae. xingatur immediate , accipitur distributive, ut vox homo in eadem illa propositione, quae nunc proposi ea est .Huius documenti causa,& aliorum quae traden- Prior retoetur deinceps, notanda sunt duo dialecticorum pronu la. 1 ciata. Primum est. Signum positum in una categoricae nunciatione no attingit uirtute sua ullum vocabit lualterius. Hinc colliges in hac copulativa enunciatio- ne, Omnis homo est ad malum procliuis,& tamen ali- quis homo est probus, signum, Omnis, non attingere, virtute sua nomen, H6, in posteriori categorica posituatq; ideirco nihil signum illud impedire, quo minus
- eiusmodi nomen eo loco accipiat determinate , ut re Postirior . . vera accIpit. Scrin aest, virtus lignorum, &negationu, quq sunt partes unius ea tremi, subiecti nimiru aut p- dicati, non attingunt alterum extremu. Tunc aut signa.& negatio dicit pars als cuias extremi, cum non reddit propositionem in qua est uniuersalem, aut particularem, aut negatiuam. Verbi cisi dicas , Quida homo Gem professus scientiam est improbus. Quidam Geo-imetres nullam hias rerum naturalium experientiam doctus. Quidam non Dialecticus optime disserit si inquam ita dicas , signa Omnem . Nullam,& negatio Non erunt partes subiectorum quia nulla dictio
earum reddit pςopositionem suam uniuersalem , aut negatiuam,cu In omnes sint, proculdubio particularos 5 aflirmatiuae. I inc colliges, praedicata istarum triu , propositionum non attingi a uirtute signorum uniuersalium, aut negationis praecedentis neq; esse opus. ut harum dictionum causa accipiantur confuse, quin- Iotius, perinde accipi dc terminate, ac si eiusmodi si- Consectatagna,& negatio non praecederent. Ex eo documento, rium pria cuius gratia duo haec attulimus pronunciata, colliges mi Acu
in his propositionibus. Socrates & Plato est Philoso- ii. A a rhus
372쪽
us:Commbricae,& Eborae erudie inuentur,nomina Philosophus, θ: Iuuentus accipi confuse tanta, modo particula, Et, efiiciat sensum copulatiuum,quasi iugae has propositiones,socrates est Philosophus, & Plato, est Philosophus.Con imbrici erudit inuentus , R Eboerudit iuuentus Nam cum particula, Et hoc modo sumpta, suppleat vicem signi uniuersalis assirmativi. urbium harum erudit iuuentus, necesse est ex praescripto traditi documenti, ut nomina illa Philosophus α iuuentus,quae a uirtute talium quodammodo si gnora attinguntur, accipiatur confuse tm,hoe est disiunctim duntaxat.Itaq; non sic erit explicanda eorum suppositio uterq; horum est hic Philosophus, vel uterq; ε ille; c. utraq; in urbe eruditur haec iuuentus, uel in vistraq; eruditur illa, dce. Qia quidem salsa esset utraq; expositio, sed hoc m5 Vterq; horum est hie philosophus,aut ille, &c.Vtrauis in urbe harum eruditur hete alius eos iuuentus aut illa,&c. Ex eodem doeumento colliges eurium . dictiones quae regontur ex verbis determinati s per ad uerbia numeralsa,accipi conisse tantum, ut cum diei mus,Bis seei sacrum.Τer protuli verbum, δc similia , Est. n. sensus,utroq; duorum temporum, feci sacrum, quodlibet trium protuli verbum . Vnde sit,ut sub nominibus Sacrum,& uerbum,non sit descendendum di fiunctive hoc modo. Bis feci hoc sacrum, aut bis seel illud,&e. Ter protuli hoc uerbum , aut ter protuli il-Iud, Sce. sunt.n. huiusmodi expostiones salta, sed si tum disiunctim,hoc mo,Bis seci hoc sacrum,aut illud dic, r protuli hoc uerbum,aut illud, aut illud, dcc.Si. n. subiecta et resoluantur in ea pro quibus accipiuntur, licebit ita dicere.Semel seci hoc sacrum,aue illud aut illud, dce. A secudo protuli hoc uerbum aut illud Me.& iteru seci hoe aut illud,&c.& semel protuli ho everbum aut illud,&c. & secundo protulit hoc uerbu, aut illud, Sce. 8t tertio et protuli hoc aut illud, dcc. quet
Saeundum orationes apertissime sunt vers Alterum documendo metu. tum est, Omne nomen personaliter acceptum , quod
373쪽
Polliceor,Desidero,& alia huiusmodi, ad hue videlicet modum, Ad nauiganduin requiritur nauis, Ad degendum secessarius est victus,Debeo aureum corona. tum, Polliceor tibi equum,Desidero cibum accipitur confuse tantum . Nam sub huiusmodi nominibus nolicet descendere disiunctive, sed solum disiunctim, veexperienti apertissimum fiet. Sunt in nonnulli adeo superstitiosi hae in re, ut dicant, longe aliter rem habere,ca verba quae diximus, sequuntur nomina, hoc mo lusa dica.do. Navis requirit ad nauigandum, Victusneeessarius est ad degendum, &c. Asserunt.n. descendendum esse Anima , sub huiusmodi nominibus disiunctive,atq; idcirco P uerio. positiones esse salsas . Verum hac in re,quae tota peu-det ex loquendi usu, potius ego vulgi sentetia sequar nec magnopere curabo, sequant ne uerba,an pcedant ubi virutiq; in eodem sensu videro usurpatum, deniq; potius ex usu colligam documenta, quam positis ut ii bet regulis,quod saepe fieri video,peruertam Ysum.
De suppositione disributiva. Cap. XXXII. CVppositio distributiva est, quς explieatur descensuci copulativo. Hoc genere suppositionis accipitur su
biectum huius enunciationis,omnis ho est animal,&prsdicatum huius,quida homo no est iustus,& uterq; terminus huius, Nullus ho est sensus expers, suppositio. n. subiecti primae sic exponeda est, Hic ho est animal,& ille est animal.&c.eodem modo. praedicati autem secundat hoc pacto,Quidam homo non est hic tu .sus nec est ille iustus, nec est ullus alius iustus. terminorum deniq; tertiae, descendendo simul sub utroque hoc mo, Hie ho no est hoc sensus expers, nec est illud sensus expers, nec est ulla aliud, &c. homines eodem modo.Vt aut haec forma suppositionis, quae Omnium Primum est praestantissima,cognoscat, plura qua in citeris tra Ammota
duntur documedia . Primum . Omne nomen commune, quod immediate attingit virtus signi uni
374쪽
uersalis assirmatius, accipi et distributive, ut subiecta illius propolitionis Omnis homo eu animal, S huius,
Vcerq; oculus est in capite, Remouenda tamen sunt quae impediunt. Nam si dicas, Non omrusi homo est animal, impedietur dili ributio subiecti a particula secundά. Non praefixa, ut mox patebit. Secudum, Omne nomecomune, cla siue Immediate attingit utitus alicuius signa negati ui,aut negationis negantis, accipit distria. - - hutiue, ii modo tine eiusmodi ligno, aut negatione noaccipitur diitributive: hoc modo accipi utur ambo termini illius propositionis, Nullus homo est sensus ex Pers, do praedicatum huius, Quoddam animal non est sensus expers, quia horum suppositio explicat descensu copulativo. linxi, Negationis negantis, ut exclude-llein negationem, quam vocant infinitatem, qualis est
Neratio in qaae in his nominibus continetur Non corpus. Non vi s ιans . uens,& in c*teris huiusmodi. Siquidem virtus negationis infirmantis non attingit, nas dictionem c si qui
componit unum vocabulum: negatio vero negansqNegatione videlicet non est pars alicuius nominis aut verbi ne-
ω. gai quicquid post se inuenit, nisi sit pars alicuius e
trenai, ut supra diximus, qua ratione Malignantis naturae a plerasque appellatur, Unde fit ut cum voce d ei mus, Non corpus eli substantia, si negatio est negassensus lit, Neq; hoc corpus est substantia, neque hoc aliud corpus eis subitalia,neque illud aliud,&e. quo Pacto e nunciatio est uniuersalis negatiua,& falsa. Si vero negatio est infinitans, sensus sit, Quod neque est hoc corpus, nec est illud corpus &c. est subfiatia, quo Ira nomi. pacto enunciatio est indefinita affirmativa, & vera. na. disri- Addidi,si modo sine eiusmodi signo, negatione ue nisi ιν at nega accipitur distributive, quia negatio, sola ea nomi- o. na distribuit, quae non inuenit distributa. Nam quς inuenit distributa , non solum non distribuit , sedet' am reddit non distributa. Exempli causa, quia neuter terminus huius propositionis, homo eis lapis, distributive aecipitur, iccirco si nc gatio initis praepOaatur, uteique distribuetur, tuteriecta vero inter
375쪽
stribuet. At quia in his propositionibus,omnis homo est Philosophus. Quidam homo non est animal.Nul Ius homo est Grammaticus, Subiectum primae, praedi catum secundae,& uterq; terminus tertiae distributive accipiuntur,ideo si negationem initro pis ponas, hi ip si qui distributive accipiebantur, amittent eiusmodi distributiva acceptione, reliqui aut e qui n6 distribuebatur, distribuetur. Siquidem hae pio posit iones, Non cis homo est philosophus. Non quid ei ho ost animal. Non nullus homo est grammaticus, idem Valent at- que hae. Quidam ho non est phidosodius. Omnis ho- ano est animal. Quida ho est grimaticus, ve ex libro
tertio apertu est, in quibus quiderie nunciationibus id quod diximus, iacile perspicies. Terra una documen. Cap. 7. tum omnis casus obliquis ad que terminatur uirtus Tιri malicuius dictio nas superlativae, aut comparativae, aut ,
importantis iuersiate, accipit diffrihutiue ut in his enunciationibus: Leo est scitissimus bes iarii Visus est robustior lupo: Miluus dietari ab accipite. Na seni sus primae est leo est fortissimus Omnium bestiarum: secundae vero Visus fortior omni lupo,teitiae Miluus differt ab omni accipitre. Si tamen dictio comparati . G, Ua, aut quae diuersitatem.impoliat, terminet ad obliquum et his nominisci quo incipit comparatio, aut diuersitas, ut si dicas, homo est fortior homu .e , homo est altus ab hoie,no omnino dist ibuet obliqL M,ncc , -n. sensus harum c nunciationum est quod aliquis homo si sortior omni homine, aut alius ab omni homi ne, sed sortior aliquo homine , εἰ ab aliquo homine diu ei sus. Quartum Omnix casus Obliquus supra que 2 uaraum cadit dictiose eptina , accipitur distrabit cive, ut si dicas, i Omne animal praeter belluam , est rati cois particeps'. Sensus eiii. xcepta orem bellua , Quine Lularum . tum . Onxnis dictio exclusiva praeposita si huχio d- tribuit praedicatum, ut si dicas. Solutiat an in al est fe- itu S capax. Tantum homo loqui tu i , hae squa deni Propositiones conueriuntur in tu mu .rsa. le . iasi 1ma
376쪽
ti uas, in has stilicet, Omne fletus capax est animal, Omne,quod loquitur . est homo: nullus autem terminus distribuitur in consequente formalis consequentiae,qui non fuerit distributus in aptecedente. De suppositione copulata. Cap. XXXIII. SVppositio copulata est, quae explicatur de scelu e putato. Quo suppositionis genere accipitur subiectum huius propositionis, omnia Elementa sunt quatuor,& huius , Omnes caeli sunt decem, S similium; quoniam eorum supposicio non explicatur nisi descem copulato, ut ex dictis pater, perfacile cognoscitur, quo fit, ut non uopus documentis. Animaduerte tamen in solo plurali numero poste nomen accipi copulatim, ut inductione patet, cum tamen, & in numero plurali ,& lingulari possit aceipi confuse tantum ; aut distributive, ut ex his propositionibus, omnes magistratus sunt publici , Omnis magistratus est publicus. Q dam magistratus sunt annui . Quidam magistratus est annuus. - De Fuppositione distributiva pro singuhs generum rogeneribus SinguiorAm. Cap. XXXIIII.
SVppositio distributiva pro singulis generum est,
quae explicat descensii copulativo enumerate omnia ea indiuidua, pio quibus nomen accipitur. Quod suppositionis genus conuenit subiecto huius propositionis, Omne animal moritur. Sic. n. descendendum
est sub eo, hoc individuum animalis moritur,& illud morit, & sic caer. Distributiva i generimu singulora est,q explicat descensu copulat suo enumerante omnes lpecies, pro qui b. nomen accipitur Quo pacto distribsit nomen Animal in hac Ppositione, Omne animal, qaia Physico definit, est species, sic. n.cxponenda est eius distributio Hoc animal commune, quod a Physico des nitur, est species,& illud animal comtines a Physico definit est species: &e. enumerando sola coimini asia simularia no definiune. Dictione finguloru significant hoe loco indiuidua, verbo aut Generum fgnificantur specie. . Itaque singula generum sunt
377쪽
ladiuidua spetieru, genera vero singulorum sunt species coes indiuiduis. Ex his colliges has propositi mes esse salsa, Omne aiat suit in arca Noe. Qui una Praeditus est uirtute,ces reliquas uirtutes habet, si uer iba illa, Aial,& uirtutes, tutelligantur distribui ae singulis generum,ueras aut si pro generib. singulorum. G. Duplex vero tradi pol inter iis c duo suppositionum, Di immgenera discrimen. Alterum eit, Omne nomen quod prinus. pol accipi pro generib. fingulorum, posse accipi alias
pro singulis generum, non aut e contra Nam omne nomen,quod fgnificat plures species,ur uox Alal ,hominem, leonem,&c. species aiatis,fignificat et indiuidua ota , quae sub talib. specieb. continen zur,non Oε
aut. quod significat plura indiuidua,plures et species fgnificat,ut planum est in uocello. Alterum discrime Pomrrus quod ex ipsis definitionib. colligitur , est, sub nomen isrimen . quod accipitur distributive pro singulis generum, de stendendum e sie enumerando indiuidua, sub nomen aut quod distribuitur pro generib. fingulo rum,descedendum este enumerando ecies. Qua gij q. Vocatur, nominales, si a nullam naturam c6nem agnoscunt,iu Aliter ω-bent descendere sub nomen pro generib. singulorum, mimius . acceptum,descensu quodam enumerante fingula indiuidua, sub singulis specieb. Exempli ca,sub huius be- positionis subiectum, Omne alal fuit in Arca Noe sic dicunt este descendedum, Hoc aiat huius speciei suit in Arca Noe,& illud speciei suit in arca Noe,& se sagula ex singulis reliquarum.Verum hoc no est a prie exponere distributionem, pro generib. singulorum,i. pro specieb. sed pro quibusdam indiuiduis.Praeterquaquod nonnunquam, falsus erit descensus,ut si hoc m6 Impugna descendas sub nomen Aial, positum in illa propositio tio .
ne,omne animal qg definitur a Phrsico, est species. D. sun iisna distributiva simpliciter , o cu exceptione. p. XXXV. diari ita Suppositio distributiva simpliciter , est in qua ua Ismplua nulla exceptio latelligitur, qualis est supposi- ur.
378쪽
tio nominis, Homo in trita illa propositione. ois hoo est animal,& in hac,Statutum est oibus hominibus se Pryrrib. csis mel mori. Distributiva cum exceptione, quam non ut exceptione. li accommodam vocant ea eit,in qua exceptio aliqua intelligitur. Qualis est acceptio subiecti illius propo. sHionis. Omne alal fuit in arca Noe. Facile. n. intelli- gimus exceptionem aquatilium, quq quidem in aquis degebant,& aliorum quorundam terreitrium, lus alii ter, i ex animalib.suae speciei, g gni poterant. Eadem Ouid. I. me suppositio cernitur in ili: s Poetae verbis, Et quod regit ramor . oia clius quae et in diuinis lireris est frequentissima, iIOa. 2, ut apud Ioanne cum ait, Ora per ipsum facta sunt, &I. Cor, I s. apud Paulum, cuius hic sunt versimbuininae autem inimica destruetur H prs Oia. n subiecit sub pedib. ei Et mox subiicit excepaionem, quae in te ligenda est. csi aut inquit dicat,oia subiecta sunt ei, fine dubio prae ter eu, qui subiecit et oia. Ac de suppositione, nomina haec satis sunt: sequitur ut de ipsorum ita tu, ampliatione, disti actione,& restrictione deinceps dicamus .
De Siatu, Ampliatione,Dictraritione, o Rectrictione, O
Vbieenu/- T TΑec quatuor adcidentia nominum seu potius niani no- I 1 stuppositionissa conueniunt nomini b. in enun--mb, ha clatione categorica respectu eius temporis, quod per assectiones uerbum principale ad significatur. Nam cum nomen categoriave accipitur ad quate pro iis rebus quq exi- istinat in tre ad signis 'ato per uerbum principale,tunc habet statum suae suppositionis . Cum pluribus tunc maius, ampliatur.Cum aut pro iis tira, quae sunt in alio quodam tye diuerso a ta et ue ibi, tu e distrahitur. Cu Mero Amuliatio eius status, ampliatio, aut distractio additione alicu- ID Tractio. ius uocis ad pauciora contrahit, tuc deniq; restringi
Resirigis . Exempli ca, in illo sophismate,l ab Aristotele propo i nitur, Qui surgebat, stat sedens surgebat, ergo sederis, It strictio . stat , pdicatum maioris propositionis habet statu suae r.elenc 3. suppositionis, qm accipitur pro solis stautib. in te po- t
379쪽
re praesenti, quod adsigni sicatur per verbu principale
quod est ipsum mei praedieatum. Eodemq; modo praedicatum minoris,& ambo termini conclusionis hab&ssatum suae suppositionis , quia praedicatum minoris accipitur adaequa te pro iis qui surgebant iuxta differentiam sui temporis: praedicatum conclusionis pro iis qui stant in suo tempore. i. praesenti, & subiectum conclusionis pro iis Oibus, ae solis, qui nunc sedet iuxta differentiam tys verbi Stat: id quod in ca est , ut c6clusio vera est e n6 possit. At vero subiectum minoris propositionis plane ampliatur, seu quod idem est, arapi E aecipitur, cum sumat pro iis qui nune sedent, aus
ante sedebant, ut ait Aristoteles, ex quo fit, ut e nunciatio vera esse ualeat. Deniq; subiectum maioris distractum est respectu temporis verbi principalis in et a tempus verbi principalis est praesens, ipsum verbum
subiicitur, accipitur pro rebus praeteritis duntaxat, i. pio iis, tin, qui ante surgebant. Quod si hoc modo dicas: Qui heri surgebat, stat odie, sedens nudiustertius, surgebat heri,&c. destringes statum verbi Stat in maiore,& verbi Surgebat in minore , atque ampliationem participii Sedens in eadem minore, &diurationem verbi Surgebat in maiore, ut satis apertum eis Eodem modo restringes statum termiuorum coclusionis si dicas, Sedens in cathedra , stat in uia. Nomine verbi
principalis, intellige hoc loco verbum quod includit copulam principalem propositionis, aut copulam ipsam, cum ipsa explicite ponit. Exempli cauta , in illa sumptione, Q i surgebat stat . verbum Stat est principule, quia includit copulam pri cicipalem , ut patebit, si hoc m6 resoluas enunciationem, Qui crat surgens, est stans. Nam illud est, potior est copula quam illud
Erat, cum nectat praedicatum enunciationis cu subiecto. Arque haec ire ipsa copula Est, tu proxima enunciatione, in qua explicite ponit, est uerbum prinei pale Perspiculi est igitur, quid sit sitatus nominum, categorematum, quid ampliatio, distractio& restrictio.
380쪽
illam affectionem appellare a Dialectici tractari n5
, solere. Verum cum ea a citeris tribus plane distinguαtur,non mihi uisa est praetermittenda. 2uetvlexsiistatus,ampliatio, disractis, et rasrimo. Cap. XXXVII. 'ratui πο C Tatus nominum triplex est, praesentis nimiru tέp iri' oris,praeteriti,& futuri, iuxta tres differentias t. ru , quae principalienunciationis verbo adsignificari eorsunt.Primus cernitur in terminis huius propositionis, Sedens ditierit.Scrux in terminis huius, qui sedebat, differebat.Tertius in huius, ui sedebit,disteret. Am-Ωμβδε-- pliatio videtur quadruplex. Vna ad praesentia dc praetoi η H-- rita quo pacto accipiebatur subiectu illius proponis, ii in Sedens surgebat. Altera ad praesentia & sutura,quali Scerio tur in subiecto hui'Viues morietur Est n.sensuvini uiuit aut uiuet,morietur.Τertia ad praesentia,praesentia & sut a,quale experieris in subiectis harsi enaciationu. Natus morietur. Moriturus,nat' est Esus. prioris est;Qui natus est aut nascitur nuc aut nascetur adhuc, morietur. Na rone curias libet horsi, pol enuciRtio ee vera.Sensus aut posterioris,hic est. Mi moritarus adhuc est, aut moritur,nuc, aut mortu ia e, natus.
est .Quarta ad praeterita, pntia,futura,& ad ea quq nil repugnat esse,& si nunqua fuerint, nec fint,nec futurae sint,quae quida possibilia vocatur, quopacto accipi sit termini huius propositionis, ris ho est aiat. Habet.n. hunc se usum,Oish5 qui est, aut fuit, aut futurus est, aut alias esse p5t,eit alat qa fuit ut est , aut erit, aut certe esse psit. Addunt alii quinta ad praeterita, piatia, futura possibilia,& imaginabilia, hoc est quae solum in mente esse possunt, quo pacto dicunt accipi hoc nomen Bellua in hac ipsorum Epositione. Ho imagin αε liario, rjo est bellua. Sed hoc mihi non urnecessarium. Nam tu ιμ qua dictio Bellua in proposita enunciatione, no accipitur iij ad i. pro bellua ficticia. sed pro vera bellua,qua in ita a stirmamus de homine, ut non dicamus hominem esse ueram belIuam,quod falsum esset, sed fingi ueram beta