Institutonum dialecticarum libri octo, auctore Petro à Fonseca ... Nunc quidem pluribus purgata mendis

발행: 1592년

분량: 403페이지

출처: archive.org

분류: 철학

361쪽

Diui s positionis. Cap. xx II. OΜisia igitur materiali suppositione, de ea guam nobis tradadit Aristoteles , dicturi operae precium fecerimus, fi omnia suppositionum genera sub uno aspectu ponamus. in Naturai lis.

Abso

, luta. rumi

. s Consu

citer ω

igitur diuisione ante Oeulis posita . singulariasonis membra quo ordine descripta, explicanda sunt in I Z P.

362쪽

De suppositione propria, impropria , communi, Ο'singulari . Cap. XXIGI . . e . Y Ropria suppositio est acceptio nominis re, quat propraF lignificat. Quo pacto acci Ri ui vom Leq in hac propositione, Leo tortissimus belliarum ad nul WV 3'' lius pavebit occursum. Impropita suppositio est aeccptio nominis pro re, quam improprie significat , Quo pacto accipitur illud idem nomen in hac en unis erat lotae, Vicid leo de tribu Iuda . Accipitur enim per opus- si translationem pro Chri ito seriratore nostro : huius suppositionis tot sunt genera, quot sunt modi lignifi-. Tationis impropriae, de quibus non nihil diximus lii bro primo . Qui plura volet, grammaticos, quorum CR p d muneris eit, consulat, Conmuni, suppositio est ac βμγ φρ teptio nominis communis pro tuo ligna ficato, aut li- φρη Πι - gnificatis. Du o 'acto 'cc 'iun ur harum propolitio' num subieria o Homo eli pcipua animalium syrcies.

omnis lipino medax . I Singultris suppositio, Geu discreta eli acceptio nominis pro una re tantum singula, i, in diu lauaue: Quo misi accipuur subiectum hu- i ris 4uq enuntiationis: Salomoni fuit regis sapientissim uin Et qisSn Am loco nominis lingularis iapissime utimur per ipsa rati nominis communis,& pronominis dei Imonii ratiun intendqm etiam ex hypothesi rem lingu' l flarem commutabratione ii gnificamus sui primo lib.

m. φ l diximus eluti cum dicimus, Hic puer est bonae indo l li, Filiuq Ioannis principis est raex Lusitaniae: eadem

est hasum orationur n.bappolitio, sique Dominum sin b. gularium, iis rubi vice ponuntur. Quanquam intex dum pro nonoen Hsmonstrativum non Oltendis rem unam lingulareraediis taxata ted tota speciem, ut si di .

3- -i i J cas, Hic liber est optimus; Hoc nomen, Homo 'it co-Dommotii munis generis apud Grammaticos. ωVi dubium est,quin alia lit suppositio nomini, comuis is

cum pronomine demonstrativo, alia nominis fingula. 'is' a tris. S uppositionis singularis seu uiscretae hoc traditur Π cumentum . Omne nomen lingulare accipitur discrete. Subauda,Modquoniaccipiatur.materi δlii P. T. De

363쪽

i De supposititione simplici. Cap. XXIIII. SImplex suppositio, est acceptio praecisa nominis

communis pro suo immediato si guificato. Quo Pacto accipitur sub lectum huius propositionis, Homo est species animalis , Haec enim propositio non affir- .mat nunc hominem,aut illum elle speciem animalis sed hominem communem , quem immediate sag Hi fi cat vox homo,praecisὰ tamen spectatuan, hoc est, qua . dtenus consideratur, & cogitatur quasi abstractus ab . omnibus hominibus singularibus. Ad cognoscendum tm hoc suppositionis genus tria documenta obseruari opollunt. Primum . Nullum nomen commune notatu

digno aliquo, siue viis uersali, siue particulari aec pitIi .npliciter. Nam cum dicimus,exempli causa, Omne animal, vel, Aliquod animal uel Nullum animal,

Sc. semper accipimus nomen Animal, pro anima lib. quae sub animali communi continentur; non igi cur Pria animali communi praecise spectato, abstractoue a singulis tu in indiuiduis tum speciebus. Secundu . Ona Gmnda. ne nomen commune, de quo uere affima tu ι aliquod .ex his no Minibus, Vniuersale. Genus, species, Diste Xentia, Proprium,& Accidens, ut sunt non sua uotii essali una, accipitur limpliciter, modυ non notetur signia - ἰ.aliquis uniuersali,aut particularis hoc document' inrgelligitivis harum proposi bonum subiecta, Animal si nurihomo .eii species,&s mili una, accipi. si in Blicitor. Intelligimus etiam subiectum huius proposita onis, Quoddam animal est species infima , non accipis inpliciter. Nainido si hac oratione signific/mus με- .ri fiam aenidia commune, exempli causa hominem. Α--α umena,qssos 'csem infimani qmd Deru est , non in sumi mus ammat, pi o suo immediato ligni Matio prae- esse, id est, pro annuali communi omnibus speciebus an in atra rexi in m Uiliane uomens onam uiae, si h quo non lice dustendede acetis itur so pliciter. Descende Tertium. - re sub aliushu ς6iu uni vi h 's,loco hanc it fuendi ior ito

mula initul gi uolumus, multis, n nicidis sub i mine

364쪽

366 Institutionum Dialea.

descenditur,ur paulo inferius docebimus nihil esliud si sumere aliquid inferius signi fuato immediato

momi nix comunis,cum quo inferiori uere copulet id quod cu eode communi nore uere iungebatur. ExempIr causa ,si dica, Ho deambulat, sic lieebit descedere sub nomine lio, Hic ho deambulat, aut ii Ie ho deabulat,&c. Sub verbo au t deambulat hoc modo , Ho est hoe deabu lans,aut illud deabulans, Sc. quod in serius apertius fiet. Ex hoc documento plane inrelligimus hoc nomen, Ho, accipi simplicrterin illa propositi ne,Homo est species animalis:& in hac itidem, Quaedam species animalis est Homo. quia non Iicet coneladere ex priori, igit hic ho, aut ille, aut aliquis ali est species aratis: nec ex poseriori, Eigo,quaedast eies animalis est hic modo, aut ille, aut aliquis aliu De suppositione personali, Capo X a V dieam persona

cumentum ascudum is

PErsonalis suppositio est aeceptio no is communi

pro suis mediatis signifieatis. Quo pacto accipitur hoc nome Aial, in his Spositioni b. Omne arat senti . . nodda aiat latiocinat. Quod da a1al est species infi-wa; Quodda alal est indiuiduri. Accipit n. Τ specieb- ac indiuiduis a talis, quq mediate significat; quanqua. m prima copulatiuὸ.m c teris disiunctitae,ut progredientib. patebit.Dicitur liqc suppositio. Personalis, ιae prs ipse res singulares. Sqvib. nomen c6mune hoc supposition is genere accipitur,sun persons Ut Vero h qc suppositionis forma cognoscatur toti de docum εta tradi possunt. Primit; llu nomen quo saccipitur simplies er. accipitur psonaliter. hoc satis pater ex definitioni b. utriusq; suppostronis, simplicis inquam, αysonalis.Secunduria.Omne nomen commune notatu

signo aliquo uniuersali,aut particulari, accipitur peTsonaliter. Hoc et an satis perspicuum est . ex dictis. Tertium,omne nomen sub'quo licter descendere cui paulo ante descensum explicavimus)accipitur personaliter.Sed & hoc ex dictis apertum est . DL

365쪽

Desuppositione absolura. Cap. XXVI.

SVppositio absoluta est acceptio nominis communis pro suo immediato significato non praecise tamen. Quo pacto accipitur subiectum huius propositionis, Homo est animal. Nec. n. sensus est quod hie aut i lle, aut aliquis alius duntaxat,aut solus homo c6munis praecise sumptus,seu, quod idem est, abstractus a singulis sit animal, sed quod homo communis abso lute acceptus, seu qua ratione in singulis etiam hominibus reperuur, sit animal. Hoc eodem suppositionis genere accipiuntur harum propositionum subiecta, Modus disierendi explicatur a Dialectico, Res naturalis tractatus a Philosopho naturali,&similium.V. igi Prim de

tur hanc suppositionem cognoscas, accipe duo docu- mmmmmmenta similia primo,& tertio suppositionis Psonalis, alterum, Nullum nomen, quod accipitur simpliciter, accipitur absolute. Alterum, Omne nomen sub quo' licet descendere,accipitur absolute. Adde in. Modo Semia m. nullo notetur signo praesertim particulari,qua ex parre dissimile est hoc documentum tertio documento suppositionis personalis . Addenda uero fuit haec mo deratio, quia si nomen notatum fuerit signo particulari, fieri potest ut aliquando non accipiatur absolute, vesi dicas, Quoddam animal e pecies infima.

Quidam homo est individuum . Nam si subicctis harum enunciationum licet descendere ; neutrum ta-

'men accipitur pro suo immediato sgnificato'; qu6 niam falso dixeris absolute loquendo, Mi inam esse speciem infimam, & hominem esse individuum , ut

ex appellatione nominum in serius patebit, cum tamen propositiones illae, ut uerae concedantur. Alia Cap. quando etiam nomen commune notatum signo v

niuersali non aeripitur ab soles. ut si dicas. Omne animal per se moritur. Cum ehim nullum voniuersale intereat per se, seὸ pet accidens , interitu videlicet suorum singularium , necesilario eia

scitur , ut proposita enunciatio sit salsi , nisi vox a nimal -

366쪽

ssa Institutionum Diales.

nimal, accipiaturIpro. lis indiuiduis animalibus, nasi pro homine etiam communi, & pro equo communi,& caeteris speciebus animalis, di pro ipso anim ii communi capiatur, plane alsia rit,cum. huiusmo ianimalia non intereant per se , sed per accidens. Quare s enunciatio proposita vera cst , non accipitur Π men Animal,pro suo immediato significato, quod esti animal commune, sicq; non accipitur absolute. Veruquia ambiguum torte alicui videbitur, si me huiusmodi enunciatio concedenda,& aliae id gelius, iccirco dixi,praescrtim particulari.

confisruntur inter se suppesitio simplex, personalis , , o Absoluta. Cap. XXVII. Puppositi Oe iam loco licet aduertere, suppositionem sim absoluta e I ut plicem, & personalem esse contrarias inter se, media irer absolutam veri belle mediam Huςr utranque Simplex simplicem namq; est acceptio nominis communis pro immedia opersona to lignificaXo pisci se, personalis, pro mediatis . A

um . soluta vero quatenus eii acceptio numinis comm nis pro Immediato fgnificato, conuenit cum simplici, quatenus vero non excludit mediata significata , Magis in- conueniί cupa personari. Hac tamen ex parte m*S rimat qua inclinat ad perissonalem, quam ad fimplicem .s, set da ex par- , pen eum Ca l.ungitur personalis, nuqui. uero simpleri.

i xl l eqsth0ius odi propositionum, aliquod anim ii est lpecies infimae. Aliquod rima est indiuidu Saliarse multarum, Firnc ergo primu in Ouige, nultu ia nqmen. quod accipitur simpliciter , accipi simul absolute , aut personaliter. Deinde omne, quod accipitur,

367쪽

liber Octauus. 363

aecipitur absolute, accipi elie per ualiter. Poli remo non omne, is accipitur,personaliter, accipi absblute. fοὶ .u , es et aa: . D .ion Da suppositum na/urali ct accidentali. CH, X XVIII.

SVppolitio naturalis est acceptio nominis com nau- Naruralis. ais pro omnibus suis significatis . Quo pacto accipitur subiectum huius propositionis, Ois li6 est alat, iaccipit liquidem pro oibus, qui sunt neruiu,erunt, re . , esse pollunt. Hos aut solos si gaificat nomen ho, non fictios. Vt Satyros, ut Faunos qai esse in re tu natura no possunt nisi de impropria significatione sit serino. tua superius, cum suppositione improria reliquimus. Suppositio accidental ις est acceptici nominis communi,, non pro oibus tuis significatis. , pacto accipit idem nonae Ho in lita propositi omibus, Otho occupat hac Accidenta hora locum. Oi ho iutius,est probus: nam in priori P ω. solis hominibus qui nunc vivunt, accipit alioqui non concederet propositio, cu ij qui mo non uiuunt nullu, hoc rye locum occupent, in posteriori aut restringitur . - Aa uerbo iustus, ut pro iis tantum, qui iiiiii sunt capiat. Documenta nulla tradam loco, quia ex his , quae de statu, ampliatione,& restrinctione dicenda sunt iaci-

le internosci poterunt hae suppositionum formae. De quadruplici descensu. Cap. XXX.

SEd ut altera diuisio suppositionis personalis explicet, diseendum prius est, quid fit descensus, quot Descensus. quot modis in hac suppositionum tractatione a Dialecticis usurpari soleat. Descensus ergo est explicatio isuppositionis alicuius nominis pro multis rebus accepti, per ea omnia pro quibus actu accipitur. Vt citin Proposita hac elriinciatione, Omnis homo est animal sie explicamus suppositionem subiecti. Hic homo est amniat, & ille homo eli animal,& ita caeteri, qui sunt. fuerunt,erum, & esse pollunt, pro his si quidem omnibus actu , illo: est, nune ac piuir subiectum

illius

ile. N

368쪽

illius propositionis. Non sie explieamus suppositionε eiusdem nominis in hae propositione positi . Omnis

homo occupat hac hora locum, sed enumeratis latum iis hominibus, qui hac eadem hora vivunt pro quibusnin aru solis nuc aeeipitur hominis vocabulum. Quatuor aut die situr esse descensus,Copulatiuut, CopulaΩMaseu tus, Disiunctivus,& Di suctus. Copulatiuus fit per pae lex docco liculam. Et, copulative acceptam ; id est, iungentem fuse propositiones, ut si suppositionem subiecti illius pro-Copulati- positionis,ois h5 est animai,fie explices, Hic homo ειμι. est animal, dc hic homo est animal,& sic in caeteris,&huius,Nullus homo est lapis,hoc modo,Hic homo noest lapis,& hic homo non est lapis,/& ita in alijs. C

Iulatus fit per eandem particulam , Et caeterum copuatim acceptam;hoc est, ut iungit ac nectit partes uni extremi terminiue propositionis , non propositiones integras, ut si suppontionem subiecti huius propolitionis, Omnia astra erantia sunt septem, hoc pacto expo- Disiuncti- nas, hoc astrum errans & illud atque illud & caei. sunt mus. septem . Dis unctivus fit per particulam, vel disiunctive acceptam, idest, nectentem propositiones, ussi suppositionem subiecti huius proposipionis , Aliquis horno est iustus, sic explices, hic homo est iustus, vel hic homo est iustus, uel ille est iustus & sic de emteris,& huius,Quidam homo non est iustus, hoc modo, Hic homo non est iustus, uel ille homo non est iu- Disiunctus stus, &c. Disiunctus deniq; fit per eandem particulam vel disiunctim acceptam, hoc est, ut nectit partes Unius termini propositionis, non aduersa propositiones, visi suppositionem huius nominis oculus, in hac propositione politi , Aiu uidendum ne eessarius est alter oculus, sic exponas, ad uidendum necessarius est hic oculus, vel ille , hoc est dexter aut sinister. Neque enim cxpones disiunctive hoc modo, Ad uidendum necessarius est hic oculus, uel ad speetandum necessarius est ille , quia expolitio erit falsa ; cum utraque

propositio sit salia. Quod autem dixi de particulis. Er, ac, vel, intelligendum est de ali s, quae idem valeat

369쪽

Liber Octauus. 36s

ia suppositione eonfusis, is determinηια, Cap. XXX. Suppositio consula est, quae explicat descensu din onfusa daiancto copulativo, stut copulato, Determinata ue Deum axo suppositio uocari solet,quae disiunctivo descensu ex a ponitur. Exeinpla ex dictis desumi possunt. Solet a recentioribus tradi haec regula ad cognoscendum si ppo Recentioristitionem doterminatam. Omne nomen commune, qa re M. accipitur personaliter,& nullo notatur signo, aut certe particulari accipitur determinate.Sed videtur falsa ampus Nam ex ea sequitur harum enunciationum subiecta. Mo. Nauis necessaria est nauigaturo . Altera pars contradictionis ex futuro conti agenti est uera, accipi dete minate,quod tamen non uidetur dicendum. Si quidem propositae enunciationes concedi solent,ut uerae, di tamen si suppositionem subiectorum exponas, disiunctiue,quo pacto cxponendam diximus suppositionem determinatam, falsa erit utraque oratio.Quod sane perspicuum fiet si ita dicas exponendo, Haec nauis necessaria est nauigaturo,aut illa necessaria e nauigaturo de ita in eqterss. Haee pars contradictionis ex laturo cutingenti ε vexa,aut illa pars est vera. Est. n. utraq; expositio falsa Quomodo, Gratio,cum Omnes partes utriusque sint falsae, ut ani- petivi di- maduertenti planum est. Potius ergo disnoscenda est guUcenda, haec suppositionis forma, ex ipsa definitione dunta- suppositio ,

Tat. Quod.n. nomen experti fuerimus exponi disiun- a mu--δiue, id dicemus supponi determinate , quod non di- ι si uncti ue nee determinate. Itaq; hoc spectantes dicemus, omnes terminos haru propositionum, homo est

iustus. Quidam homo est iustus . Quidam homo non est iustus , accipi determinate . Nam sub subiecto prime,& 1 ecundae, te licet descendere di fiunctive: hie homo est iustus,aut ille homo cli iustus, Sc. sub subiecto tertiae; hoc modo, hic homo non cst iustus , aut ille homo n6 est iusseus, Sc. sub praedicato primς hoc modo, homo est hic i ustus, uel homo est ille iustus, &sub praedicato secundae hoc modo. Quidam homo est Cap.3.

370쪽

Primum do

, 66 Innitutionum Dialect.

hie iustus, aut quidam ho est ille iustus, &e. sub praedicato deniq; tertiae, hoc modo . Quidam homo non est hic iustus, uel quidam homo n5 est ille iustus, &c.

quanquam hoc praedicatum non aceipit tm determinate, sed distributive et, quippe cum sub eo non solii di fiunctitie, sed,& copulative oporteat descendere, ut paulo inferius patebit. Hae Oes nunc dictae expositiones verae fiunt, quia aliqua pars cuiq; vera cli, quod satis est ad ueritatem disiunctivae enunciationis. Idem quoq; spectantes, dicemus subiectum huius propositionis, Omnes csti sunt decem, non accipi determinate,& si praedicatum determinate accipi at. Nam & si sub predicato licet descedere disiunctive , hoc modo Oes c li sunt haec decem, uel oes csti sunt illa decem Me. tamen subiecto non licet. Ne c. n. vere dixeris, hoc e luin est decem, vel hoc c tum est decem, &c. quippe cum omnes partes huius disiunctionis sint falsae.

De suppositiona confisa tantum. Cap. XXXI. SVppositio confusa talatum est, quς explicatur solo descensu disiuncto . Quod suppositionis genus cernitur in nomine, Oculus, in hac propositione potito Vt ternas, necessarius tibi est alter oculus. Hoc . n. duntaxat in Odo licet suppositionem eius explicare. Vc cernas nec ellarius tibi est hic oculus , aut ille, nou etiam hoc modo, Ut cernas necessarius tibi est hie oculus, uel necessarius tibi est ille , quandoquidem

neuter drterminate acceptus necessarius est, cum t men alteruter indifferenter sit necessarius. Ut haec suppositio cognoscatur, duo potissis num traduntur doc menta. Alrerum, O in ne nomen , quod mediate attin-gie uictus alicuius ligus uniuersalis affirmativi, acci-pIPur conita, e latum, uoc est, accipit silum disiunctim

S lal o mus iuppofit in solo desce usu ditiuncto explicanda est , hoc inod' accip:t praedicatum Propositionis uiariter salis assii malitiae, Ut huius, Omnis homo estaurarat, si . n. exponeadum est praedica in m. Onuus homo

SEARCH

MENU NAVIGATION