장음표시 사용
231쪽
Si post quietem motus sanguini redierit, etiam fi rguis ricir, inriri L que porro tubulos frequentat, aucto sensim filo, ut in plinum firmen rer
ficiatur cI s. X LIII. Causae motus a morte superstitis.
Superest, ut dicamus, quis ab ipsa morte in sanguine motus superesse possit; mortem vero hic obiter vocamus, cordis conitantem quietem. cum plena sensus . & voluntarii motus suppressione conjunctam. Eo in statu nondum omnis a sanguine motus abest ca , cujus causas paucis e ponemus , ut motus progressivi historiam finiamus. Primum, etiam absque corde, aut interrupto certa sanguinis in arterias commeatu, derivationis emcacia aliquamdiu superest : incisa. nempo aut arteria a , aut vena b ), sanguis ad eam sedem rapide concurrit, in qua vulnus est. Vidi ad via ginti septem , triginta , a corde avulso minuta prima sanguinem perinde ad vulnus concurrere, ut persectiori vita listebat. Vidi etiam in minimis vasis unius globuli sanguinem decem a resecta aOrta minutis motum suum
Superest etiam a morte vis ponderis l . eaque, quando aliae causae cessant, sola humores regit. In canibus , vario in situ dispositis, reperit Vir Cl. Andreas PASTA e , ad eam semper corporis partem sanguinem se recipere, quae ima fuerit, & quam ex vi gravitatis occupat. Similia in cadaveribus humanis promptum est videre, quorum fere dorsum sanguis replet , vasaque minora distendit, totique cuti intensum ruborem conciliat. Sed etiam reliquae corporis animalis partes pondere suo in vasa nituntur,& sanguinem ad majores truncos compellunt. Paria sere frigus efficit , quod extremum corporis animalis ambitum constringit , ut cutis artuum nasique tota exalbescat , & sanguis ad interiora, quae vim gelu minus percipiunt, undique confugiat a , Stringit E e 3 enim
232쪽
LIB. UL SECTI SANGUINIS PER ARTERIA s
frigus animalem fibram g , atque breviorem reddit, ut ipsam cutem , nonialium stimulum sensuram, ipsamque cellulosam telam scroti in motum cieat, mulculosi motus non penitus dissimilem. A frigore fit, ut sanguis in strangulatis hominibus congestus, a morte sponte evanescat sh , & venae in liga. to brachio turgentes sponte laxentur, si in gelidam merseris t . Hanc principem causam esse crediderim , quae facit, ut sanguis etiam post mortem ad majora vasia confluat, & in rubro systcinate & in lym
Vis adtractionis, quae sanguinem ad parietes membranosos ir), adque alios jam natos o sanguinis acervos adlicit, perinde , dum fluit vitalis liquor, eum pergit regere. Eam enim vim recepi, quod motum aliquem abLque corde superesse viderem , qui neque a pondere esset, neque a derivatione sp) , neque in vasis unice et sed etiam extra vasa conspiceretur q). Debilis caeterum est parumque relox : duratione fere motum a derivatione natum aequat r . Maxima tamen a morte potestas est evoluti aeris O . Eum putresa. facti humores animales undique generant, aut ex fixo statu, in elasticam vii n& conspicuam bullarum speciem restituunt t , id enim generare vocamus. Eum aerem in vasis stι maximis cerebri frequentissime, in corde ipso. intritum cum sanguine spumosumque saepe vidi. Idem a calore adj tus & expansus vasa dilatat, quibus contino ur , neque infrequenter rumpit, ut , qua via patet, per pulmones in asperam arteriam agatur, atque per Os ipsum. cadaveris exundo t. Ita in puerperis vidi, & apoplecticis, &miliari morb.i defunctis corporibus, neque rarum spectaculum est. Ex cadaveris epidemica febre enecti ore naribusque plurimum sanguinem proditisse
233쪽
et 23ciar. I. ANTON ius P UI TI N) auctor est Sanguis ex apoplectici cadavere cum spuma & sonitu erupit I . In suffocato homine, decima sexta a morte hora sanguis per os exiit g γ. Mictus a morte cruentus a P. Per uterum a morte cruor meRstruus manavit b ), ik tertio de naribus dict c . Sanguis ex pulmone post mortem per os regurgitavit. in ichorem di lutus d). Alias historias, minime infrequentes , lubens praetereo.
Neque alia natura est vam pyrorum , cadaverum nempe , quibus in Grae
cia e , Hungaria f), Illyrico g , os fluido sanguine plenum repe
ritur, postquam epidemico fere morbo exstincta fuerunt. Simplex phaenomenon , neque alienum a nostris observationibus , olimque ab Antonio GALATEO descriptum, in monsum deformavit superstitio partim aliena a vero ornamenta historiae addidit , partini daemonum machinas inmiscuiti Id facile dederim , alios morbos aliis potentius sanguinem resolvere, aeri que exsolutioni favere. De vita minima, sive motu sanguinis tardissimo 9 dubio , quem homines
aquis suffocati g mediis in undis hirundines h . in alpinis antris mu
res montani si) , suis in itagnorum recessibus ranae , & in universum hiemalibus niensibus. insecta conservant, alio loco opportunius dicemus. Pulsus videtur minimus & sanguis motus adeo lentus esse , ut calorem
234쪽
PULSUS. s. I. Unde ea presio sit
SI in arterias inanes sanguis de corde se diffunderet, neque celerius peranteriorem finem sanguis aufugeret, quam quidem per finem cordi pro. piorem subit. tunc quidem arteriae a sanguine non dilatarentur : neque alia presso lateralis locum haberet , quam communis illa , omnibusque propria liquoribus , in quemcunque canals in eis; sis , quibus peculiare , aque s lidorum corporum natura diversum cli pressionis genus m , quo undique in omnem ambitum sui vasis nituntur , neque toto pondere in partem infimam gravitant, ut quidem solida corpora solent.
9. II. Arteri.e semper plenae.
Sed alia in arteriis corporis animalis prestio reperitur, quae multis modis ab illa communi pressione distat. Et primo quidem arteriae animalis vivi suo vitali humore perpetuo plenae simi. Non repeto, quae alias protuli, ut Ostenderem , multum in vivi uni malis arteriis sanguinem esse n , multum etiam in ipsis cadaveris O) arteriis reperiri; superest nunc ut ostendam , neque vacuum sputium in arteriis relinqui , quod a sanguine non repleatur, neque quidquam in arteria inane relinqui , sive ea in systole sua arctetur , sive vucistim a nova unda expandatur ip). occurrit continuo facile experimentum. Si enim arteriam percusseris ν sive eam in systole minimave diametro, etiam minimo, neque ultra parietes penetrante, vulnere laeseris, sive in maxima, perinde sanguinem.effundet 2 argumento , etiam in contracta arteria sanguinem praesto fuisse , qui per ri
235쪽
22 imam exsiliret. Porro , quoties sanguis de arteriae vulnere paulo diutius e D fluit, toties utique Continuo saltu prorumpit. etiam in arteriae statu minimo , sive ins)stole, quae lit ante noxae undae in arteriam receptionem :etsi enim in arteriae sylto te humilior salius est. r , eli tamen perpetuus, neque desinit fluere , quando cor vicissim sua in dial tole quiescit. Experimentum in arteriis coronariis . intercostalibus , cruralibus , carotidibus .ct ipsa denique aorta seci, neque quem quani dari crediderim, qui facillimo
periculo refragetur. Verum in animalibus frigidi sanguinis propius utique ad naturam contemplandam progrelius sum, cum per membranas pillucentem vitalis humoris sanguiniς motum contemplarer : saepisti me enim vidi, arterias animalis vegeti sanguine , dum is quidem movebatur , perpltim plenas esse , tum quando sanguis a cordis contractione novo impetu projectus primam undam accelerabat, tum paulo post quando vicissim ea acceleratio evanuit,& cor laxatum quiescit. Id autem potissimum oportebat ostendisse, prius arteriam sanguine plenam esse, quam novam undam a corde in pulsam accipit. Auctorum , cum facile possem, consensum non repeto. Video contra hoc experimentum nonnulla , neque abique veri specie
posse objici : & in meis ipsis incisorum animalium historiis minime rarum esse , in ranis aliquot diebus malignius pastis t . arterias aut omnino inanes reperiri sit ) , aut certe paucas intus globulorum lineas 'e superesse , dum interim reliqua cavea inanis videtur , & omni liquore vacua est , quem oculi detegere possint. Idem pha nomenon frequens est , quando per repetitas venarum incisones ' sanguinem exhausimus . aut sponte etiam cruenti globuli de alteria furtim se subduxeruiit c g). Neque tamen vellem quemquam his meis ahuti experimentis. Potest in arteria semiplena inane spatium poni, ita adversarii : potest aer inesse ;potest
236쪽
ars L. VI. SE . II. SANGUINIS PER ARTERIA s
potest denique, quaecunque in arteria pars a sanguine non occupatur . ea pellucente repleri liquore. Inane spatium nemo admiserit, qui meminerit, in idipsum spatium continuo sanguinem omnem se dii sui urunt, ut in eam sedem veniat, a qua omnis abest resilientia. Aerem inesse nemo dixerit, qui nobiscum viderit , quam diversa facie a aer, in maximas bullas unitus, in arteriis visui se offerat. Superest ut id omne, quod in arteriis inane videbatur, pellucido, & inconspicuo liquore plenum sit. Eum liv. morem multa praeterea confirmant: sanguinis per id , quod in arteria inane videbatur, aut adstrictae, aut partitae viae c. b , quae non possent arctari aut dividi, si nihil in arteriis esset , quod constrii ageret, aut divideret :motus , quem globuli rubri unicae a corde habent, & qui utique in eos emi inani statu arteriarum, in que interrupta globulorum serie superest , neque a primo globulo , cordique proXimo, ad ultimum continuari posset , iii si aliquis medius interesset humor , qui a primo globulo c , ad longe remotum alterum, motum a corde impressiim transferret. Quare eas voces, quibus inanes, aut certe semivacuas arterias passina insignivi , ita Omnino intelligi velim , ut oculorum exprimant testimonium , neque ideo resistantiis. quae ex rationis usu . atque argumentis aliunde repetitis flunnt. Subtilius argumentum est , quod fere ex theoria olim sumsit Ill. ΡΑ - CEP TOR. mea vero experimenta confirmant. Nempe arteria, secundum
BOERH. Avi uri d , uti sanguinis facit jacturam , ita perinde lumine minuitur, ut in minima diametro omnino perinde plena sit, ac quidem est in maxima. Solebat autem hominum cadaveribus se tueri . qui ex phthisi interiissent e , quorum utique in vasis & vivis & mortuis paucise sina sanguinis copia superest. Eam rem ego quidem in vivis animalibus de frigida classe, vidi manifestius. Saepe nempe in ranis , sub principium experimenti, arteriarum pene nullum est lumen , ut crastissimas inter membranas exiguus canalis decurrat, cujus diametrum paucillimi unici ordinia globuli metiantur f). Easdem inde arterias redeuns cordis vigor, maximes venam incideris , ita sanguine replet , ut lunien duplo & triplo latius
237쪽
227 nunc fiat, membranarum Vero crpsaties pro eadem portione minuatur g . Hoc experimentum meditatus reseri et utique, arterias, & cum magno I mine plenas esse, & cum parvo , atque adeo pro ea portione languinis, quam amittunt , laxatis parietibus angultiores reddi , lumenque ita decrescere, ne quidquam inane in earum tubis sit. Si in hominum cadaveribus poli iteratas venarum incisiones, & arterias & venas vacuas reperetunt, ut
modicum crassi sanguinis in dextra aure superesset h : si pastina inanium
arteriarum recurrit memoria et , potuit utique in cadavere laxata arteriatum natura speciem inanitatis reserre , quae in vivo homine . dum firmior se arteria sustinuit, nulla fuit.
S. III. Sangiιis imp ιlso ab unda in sequente
Si arteria aOrta plena est, novusque languis in plenam arteriam projiciatur. superest ut is sanguis, quis nunc in arteria est , cedat priori, atque ab eo impellatur. Non oportet diissimulasse eum quidem, qui nunc aO tam replet, sanguinem non quietum esse , sed motu in prioribus pulsibus a corde accepto incitatum fugere. Si velocius fugeret, quam nova a corde unda insequitur, utique non percelleretur ab ea nova unda, & superesset eam inter prioremque sanguinis columnam in ano spatium , in quod nova ea unda absque obstaculo se diffunderet. Verum Ostendinaus , velocius priorem undam non fugere, cum ea, quae nova sequitur , totam eam velocitatem conservet, quae in sanguine cogitati potest , aliqua vero portione ea Velocitas eo magis minuatur, quo magis a corde receditur. Sed neque eadem Velocitas est prioris undae, quae novae : quod si aeque velociter fugeret prior, ac quidem altera sequitur , neque illa impulsum pateretur, neque ista obstaculum experiretur ullum. Minus autem velociter cum prior unda fugiat, quam nova insequitur, necesse est superveniri a novissima unda ante-
Ledentem , atque adeo banc ab illa percuti l . Quo major erit velocita-Ff α tis
238쪽
tis in utraque differentia, eo evidens erit prioris undae impulsio , &niani se itiori ictu a nova unda vetultior Ita percutietur. Ita in animalibus vivis inj impii sio, quam prior unda patitur, tunc demum ab oculo distinguitur , quando cordis vis elanguit, atque adeo languinis velocitas in si1griter decrevit. Oculus enim rationem celeritatum facile distinguit, quae iunt uti 3 ad a. , difficulter alteram, quae sunt uti ad et O. Quando id discrimen, de quo dicimus , exiguum eit, tunc quidem percussio ut. deeroilerioris in priorem nulla videtur ir , etsi certo est aliqua , cum certo priores undae pollertoi ibus lentius progrediantur so). Hec est impulsio , qua unda, ventriculi sint fili areae aqualis, & paucos uti lue pollices longa, quae
nuper in novissimo pullia de corde exiit , sangumem ultra eos pollices p situm accelerat, vimque novam satagia inis ad extremos utque artus impertit. Qui eam impulsionem negaverit, nullam rationem dare poterit, qua vi sanguis in circulum progrediatur. Corde exul si , ut notissimum est, sanguis continuo quiescit, & pulsus cessat p , nempe languis a prioribus
cordi, contractionibus propulsus motum suum continuo amittit. c. i amisit, neque a nova unda insequente cordis novam accipit, superest, ut etiam in
vivo animale sanguis continuo stagnet q). Idem est, sive cor deliruxcris , sive negaveris , novam cordis vim ad priorem undam pervenire. Si omnino sanguis quieverit cui in aqua mersis & siilfocatis fit, totus omnium
arteriarum sanguis ab hac una unda primum emovetur, adque motum re
Rationes istas celeritatis , qua sanguis ex corde nuner ex euias incitatus, d . qua fugit anterior, definire sulcepit Cel. Vir. Frma sints Bois si E R. On ilium optimum effectum sequi . sive antecedentem undam plurimum a nupera & novissima promoveri, ex hydraulicis recipit, quando velocitas motoris, quod cor est, ad velocitatem fluidi movendi , sive undae prioris, est uti
239쪽
iiii 4 ad 3 r). Verum ex corde sanguinem tanta velocitate prodire . ut ex ipso thalamo cum celeritate prosiliat . quae sit ad velocitatem ultra, alvulas superstitem , uti 3 ad I s γ. Deinde in arteriis universutia sanguinem nuper a cordis stilole ex pullii in celeritate ferri, que sit ad langitinis in fine systoles arteriarum moti celeritatem , uti 3 aa a t . Ita ex theoria vir Clar. sed etiam olim Iacob:ιs Κ E I L langit inis in unda priori celeritatem .eltimavit ut 1 s. Sanguinis vero per venas redeuntis celeritatem , quam habuit pro velocitate undae nuperae ab unda priori retardatae, fecit ut 6 rι , quae cum prioribus utcunque consentiunt. Nobis enim &Ialtus san trinis vivorum animalium , & motus per arterias mesentericas, paulo alia dederunt corollaria, & in istis quidem arteriis. cum impulsionei uoculus non distinguat, non videtur ea ratione undae nuperae celeritatis anterioris velocitatem superare , quae sit uti 3 ad 2. tantam enim diversitatem non videtur oculi accurati sensum effugere posse. Neque tamen praetermitto , ab arteriis, quas solas oculo armato contemplatus sum , syitoteli& diastolen abesse.
g. IV. Pressio in latera. Arteria in longitudinem exporrigitur.
Hanc nunc impulsionem dimittimus. quae ad motum progressuum peristinet. Sed alii sunt effectus languinis ex Corde in arterias injecti, eorumque simplicissimus est, arteriae productio in majorem longitudinem. Eam in omni pulsu , sive ligata fuerit arteria χ , sive resecta IJ , sive fi xa Z ) , oculus in vivis animalibus & hominibus confirmat. In singula nempe cordis contractione arteria longior fit, atque, si fiexa fuerit, pars
240쪽
α3o II. SANGUINIS PER ARTERIA s
prima ultra secundam producitur : si resecta ligatave, certe in longitudinem effertur. Eadem Omnino fiunt. quando in arteriam cadaveris liquor aliquis impellitur. Quare arteria a sanguine de corde inpulso longior fiat, non est obscurum intellactu. A decrescentibus quidem diametris arteriae, quam Pro unica habes, facile intelligitur sequi , ut columnarum sanguinearum per arte.
riam fluentium tanta portio in parietes arteriae inpingat , quanta continetur in anulo imaginario, qui aequalis est differentiae luminis majoris minorisque. Sed eae columnae utique arteriae parietes secundum suam directionem impellunt, nempe a corde removent, quod vocant extendere. Sic etiam in flexa arteria columnae sanguinis , quae sunt in superiori parte canalis , totum esse lium suum in ipsum parietem secundae partis arteriae cons
munt, eumque a corde removent.
Verum etiam cylindrica arteria longior fit, & recta : nam arterias cylindrorum seriei similes esse, post Cl. virum, nostrumque singularem amicum J. Fridericum Sc HREIEER a alias ostendi. Subtilior aliquanto
hujus extensionis ratio est, & a celeritate diminuta sanguinis pendet. Continuo oportebit altius b repeti, si arteriosum canalem habueris pro mnico tubo , atque in eo tubo celeritatem posueris majorem in principio , inque fine minorem , tunc eum finem haberi posse pro angustiori parto c) canalis, sive pro canali, cujus pars clausa sit. Eodem enim tempore& in hac hypothesi , & in priori , minor sanguinis portio de extremo canale effluit. Nunc si ea ultima pars arteriosi tubi clausa est, sanguinis a corinde appellentis vis obstaculum ea in sede reperit, & in canalis arteriosi parietes nititur , eosque, secundum directionem, quam a corde accipit, eX- porrigere conatur. Si canalis penitus clausus fuerit, tunc etiam magis e tendetur , uti fit in corporibus cavernosis penis, sive ea sanguis libidina tis animalis distendit , sive sipho anatomicus ceram in ea corpora impellit. Ita fit in uretere clauso, qui frequentissime ad intestini similitudinem dilatatur. Si tubus idem non totus clausus est, sed ex parte aliqua , tunc minus quidem, sed pro ea ratione extendetur, qua major tubi pars caecum mnem habebiti
a L. II. P. s v e Nihil erit per ostium , ut credit V1R CL. analis liberi. IIndrici. Si obstacillum opposueris libero motui, statim aqua exsilit STAE Hs Lan de pussu P. s.