장음표시 사용
271쪽
Propius ad verum ipse KEPLERus accessit, qui pulsuum in minuto primo numerum ad Io a aestimavit. Eumdem in adulto homine numerum recipit Francisicus Bois si ER b & in trigenario alibi, ut sub vergentem aetatem seniique principia minuatur. Eumdem pro Anglia numerum FLOYE Rus adoptat c ) , & pro aestivis mensibus Cl. R v E i . Pulsus suos facit a Antonius v. LEEuwENΗo Ecκ e . Pulsus
Carpo omnino 86 o . Ego quidem ab anno aetatis 4s ad quinquagesimum, quo haec ipsia recolo, raro insta 78 numeravi. Senibus pulsus rariores esse , quam adultis, jam monuimus p , &rarior eorum, quos natura ad longaevitatem q praeparavit. Etiam hic tamen multum temperamentum potest. In sene, sed phlegmatico, pulsus ς o reperit Gaemerus RoLPINκ r . Ad ssin universum in ea aetate aestimat Iohannes FLovgRus f . ad 6o Franciscus B o I s s i E R t . Sed anno aetatis τ2 non pauciores 6s pulsibus habuit BoauROB INSON u . In centum annorum sene pulsus 3 o & 4o fue-
272쪽
a6et L. VI. SECTIL SANGUINIS PER ARTERIAS
runt χ , & 3 o. atque et , si alteri auctori fides habetur
Temperamenti magna ad pulsum mutandum potestas est, & rectius quidem diceremus , cor aliter & aliter magnum, robustum , irritabile, &temperamenta diversa facere , Ω alios pulsuum numeros. In amico meae
aetatis, sed phlegmaticae magis temperiet , pulsus reperi 66 ad 68. Infra o in ea hominum classe subsistere FLOYERus et) auctor est. Atrabitariis, sed rari generis hominibus , idem a s s ad so pulsuum numerum deprimi, IDEM reperit ca . Contra cholericis octoginta pulsus olim KEPLERus tribuit b & circa eum numerum FLOYERUS r ab .
8o vero ad in cholerico . etiam sene, recensuit I D E M Cl. R Y E d). Eadem ex ratione carni voris animalibus pulsus numeroli. Cani sunt ad 97.
arieti non supra 6s e . Sexui seminino natura irritabilis pulsum facit frequentiorem , quem ad 8o sagax dudum KEPLERus peltimaeit. Proceris hominibus Ili Archiatrorum comes f) pulsum rariorem adsignat, tabulamque addit , in qua homini duobus pedibus non longiori pulsus 9 O , homini quatuor pedes alto pulsus 8o , homini quinque pedum pulsus Io ,
homini sex pedum pulsus so tribuit, rarumque procerorum mortalium pubsum exemplo centum cultodum regii corporis confirmat, quos vulgo helvetios vocant. Ego quidem, sepedalis homo , pulsus aliquanto plures numero, inque aliis , & frequentibus amicis proceri habitus , pulsus numerosiores reperi. Helvetia enim gens est cx procerissimis, & inter Helvetios Bernenses cives statura fere iminent. Multa vero sunt , praeter staturam , quae pulsus frequentiam definiunt : etsi in universum majora animalia consentiund
b. XVII. A somno , a vigilia, a pa=ι, a motu.
Porro idem homo, uti aut vigilat, aut dormit, aut otiatur, aut corpus exercet, variisque vitae humanae muneribus langitur, aut obedit necessitatibus, ita alium & alium pulsum medico osteri. Ergo matutino tempore s
273쪽
63pore , quando a salubri somno exper Discimus, & primus ille ab operimentis nadas . ni mihisque calor dis lip ti est, pulsus in dato tempore omniv. in
paucillimi solent elle. Consentiunt hic Cl. KYE g , & 2Sca wEN.κκ h viri II l. & mea experimenta. Sed etiam B anus Rosis sodii de pulsuum ad gustationem usque raritate consentit r), in aliis a nobis diversus , & SENAcus h . Paulatim vigilanti, pulsuum numerus crescit, ut sub noctis initium numerosiores sint cl), & octo vel decem in minuto primo pulsus ad censum pulsuum diurnorum addantur. Nam vigilanti homini cibus , & museculorum motus, & animi studium aut adsectus pulsus augent, quae omnia a dormiente homine absunt, cui unice a corde totus sanguinis in circulum motus pendet.
Ex hac vespertini pulsus frequentia l intelligitur, quare in omnibus
febribus continuis, lentis perinde & acutis, sub noctem gravior redeat ex cerbatio , ut Omnino vix unquam in Europa , etiam per biduum febris aliqua vere continuum ita typum servet , ut ne matutinis remissioniblis, &incalescentia vespertina interpoletur. Nempe pulsus centum febrem faciunt mediocrem , & tolerabilem : si vero ad eum numerum decem alii aecelserint, qui etiam sano in homine per vigiliam nascuntur, erunt nunc I I opulsus, & intensior febris. Si vero ad gravem Iao pulsuum febrem decem alios addideris , gravissimum certe morbum facies, nam cum I 3 o pul-libus febris acutissima erit, & ni remittat, aegre tolerari poterit. Uti vigiliae pulsuum numerum augent, ita minuit somnus , dum cal rem , & pulsuum adeo aliquam accelerationem a somni efficacia separaveris, quae certe non somni, sed vestium & plumarum super diurna velamenta injectarum effectus eli, cum iisdem enim vestibus dormiens, quae vigilanti su D
ficiebant , certo frigebitinaut demum profundioris & morbosi somni pulsum excluseris, qui cum calore, sed morbolo conjungitur l ' ). Ergo dormitanti pulsus tardior ὶ ). Homini sano decem pulsus in somno decedere
274쪽
as LIB. UT SECTII SANGUINIS PER ARTERIA s
dere Η ΑΜ aERGER us m auctor est , & in morboso , diuturnoque somno pulsus ad sexaginta redierunt, demumque in montano mure, aliisque se in hibernacula abdentibus animalibus, pulsus fere evanescit u . Cibus pulsuuna numerum auget, etiam gustatio, sed prandium magis. etiam ad tres quatuorve horas o ). Augmentum 4. pulsuum reperit
Cl. ScHwENRE idem incrementum ad 8 & 14 aestimat r ). Mihi sano non adeo grande , sed convalescenti & debili decem aut i a pulsuum accessio fuit. Haec febris a prandio Gerurdi v. S N i E T E N s γ. Sed etiam nuperus scriptor, non frequentem unice a pastu pulsum fieri auctor fuit, verum duriorem etiam & angustiorem t . Facile intelligitur, majus incrementum fore, si cibi copia major adsumpta fuerit c u . Deinde a potu sermentato, inter prandium admissis, pulsuum is & eto accessionem FLovgκus vidit χ . Jejunium , per eadem , pulsum minuit I P. Hinc continuo ante prandium pulsus tardior, & debilior, & frigoris facilior sensus z : a pastu incalescimus.
Quando ciborum digestio absoluta est , quarta sere a prandio hora , pulsuum frequentia evanuit, & prior rediit tarditas ca .
Repetenda erunt aliqua, quae de motus muscularis in pulsu augendo efficacia adtulimus, sed accuratius paulo numeros definiemus augmenti. Asola extensione crurum & manuum viginti omnino pulsus in minuto primo. ad priorem numerum accesserunt, in BUani R OB INSON experimemto b . A corporis exercitatione I pulsuum incrementum FLOYERus
vidit, de ab ambulatione pulsus a ro ad 9o & IIa increvisse c , in puella
275쪽
2sς puella vero a s ad Ilo d . Hinc ambulando incalescinaus, & aeris frigus facile superamus. A cursu , saltu, & vehementiori quocunque comporis motu , uti eadem debilitatio , & calor , rubor, sudor . acrimonia humorum non minor nascitur, quam in Vehemente febre, ita puli uum eadem obtinetur frequentia ad 13o & I4o demum in primo minuto pulsus. Contra , equitatio, in qua musculi parum laborant, pulsum parum, auget, neque corpus calefacit f, Facile vero intelligitur, pulsum a motu musculorum eo potentius augeri, quo corporis moles gravior , motus celerior , & denique magis insolens fuerit.
Iram dixi, quae motum corporis facere. Ab ea pulsus io 8 g . Sed absque pabulo ignis, reddita animo quiete . etiam absque vestigio defervet. s. XVIII. A caeli varietcte, morbo. R state l , circa aequatorem, pulsus sequentiores sunt, ad retousque. In calida parte orientis pulsus in minuto primo vulgo sunt roo et . In Jamaicae insulae incolis perpetuus sudor regnat, neque nitidissima virgo tangi potest, quin lento glutine manus inviscetur. Cum caeli calore pulsuum frequentia minuitur, ut pulsus calidioris Ili- herniae. qui aestate & ad septembrem usque mensem fuerunt fere 7o . nunc octobri mense ad 6s h), novembri & decembri ad 6o redeant i . Aer frigidus pulsus decem in minuto primo subtrahit, & cochleae pulsus adeo paucos m facit, ut non supra unicum in octo secundis
minutis numeres. A frigore nempe, sanguinis, ut cujusc.nque alterius liquoris, motus diminuitur. In morbis omnibus, qui sebrem conjunctim habent, pulsus acceIeratur.
276쪽
ασσ LIB. UL SECT II SANGUINIS PER ARTERIAS
tum a nonnullis doloribus. Nam in colico morbo , etiam absque febre, pulsus metunt loci n , & in doloribus pataurientium pullus continuo & plenitudine crescit, & celaritate. In catarrho levissima nempe sebre , centum pulsus numerat Johannes FLOYER o , eumque numerum & in febre liuermittente confirmavit p , & in universum pio febris termino habet. In paroxysino sebris intermittentis, in angina, & hectica febre ΙDEM pulias numerat rao q). Totid in in febre BEcκETus r &MuRAL-Tus s). Ego diebus liberis labris tertianae, & in proprio corpore, inque aliis, minus irritabilis indolis, repeti pulsus sere s*. Centum pultus pro lenioris febris termino habeo. In catarrho febricula ad io 8 & Ii 3
adscendit : in febre quotidiana ad iI4. in febre continua graVi, quo tempOre remittit, set . in vehementiori exacerbatione, & tamen nondum summa . I 34. tantumdem in paroxysiaio febris tertianae, & ad I o in summa exacerbatione febris erysipelaceae , quae tamen non sunesta suit. Centum &quinquaginta in se bre, satis gravi, eruptoria variolarum, puella in qu drienni numeratos fuisse video t . Eum numerum nunquam reperi , munus etiam pulsus 3o O, quos febri lethiseiae video adsignati u .
Quare observationes meae, saepe accurate iteratae, magis cum numeris
I9au Ro BiNSON IN , quam cum Ieremiae Ai NE RIOT H 3 , aut J0hannis FLOYER tabulis conveniunt : quorum iste Z quidem negat se supra iaci pulsus unquam observasse, & alibi I 3Opulsus pro termino ultimo celeritatis habet : puistisque demum i cita moribundis numerat a ). Verum ego in tertiana validi ju-
n) P. 224- Ο ii. 114. Centum an principio febris biliosae Clar. Tisso T in egregio librod. fibre biliosa Lausuum in p. 9. Centum iniebre et uptoria variolarum tiroculataium Ioum. d. Med. Iτs . sept. Nimis Paucos iacit pro febris pii incipio F. N. I PARQUET P. as. qui Primo gradui iubiis τι, secundo ecuanu Ioc tribuit.
277쪽
venis facillime sanabili r34 pulsus numeravi . & aliquot ultra , ut tangens medicus numerum inire nequiret, in me ipso memini fuisse, in gravissima quidem, quae tamen haud ultra duodecim inde horis subito ad e, o pulsus relapsa est. Eum numerum fidae remissionis terminum esse reperi . a Inde ad go & ad nativum numerum pulsus redit b . In eruptoria febre jani
excitata, uti febris a IIo ad Iao. I 3α rio excrevit, ita ad IaO- IIO.
7O. 6 . rediit , cum deserbuit set e. Etiam animalium pulsus in se bre increbescunt , ut in vaccarum lue a 3 sad so d , & a 38 ad so numerus in primo reinuto adscenderit. Non impossibile videtur, in eiusdem hominiq duobus artubus non ea fiadem pulsus esse adsectiones f , ut in parte ir flanmmata, inque artu p dagrico g aliter quam in carpo pulsus se habeat, & in humorum ad caput confluxu h arteriae pedum coarctatae alivm, quam carotides, pul sum exhibeant. in vivis enim animalibus frequi ntissime vidi i , sanguinem in aliqua corporis regione aut lente fluxisse , aut omnino quievisse . dum alibi alacriter in circulum pergebat ire. Pulsuum numerum ad respirationum numerum suhtiliter Chinenses medici comparant , de qua ratione alibi dicam fusius ; facile daturus interini CE L si r J auctoritati, pulsum a causis variabilem, non solima pro prC-gnostico lassicere , neque unicum tactum rarumve lassicere, ut veras inde cordis vires definiamus , & denique docem s in minuto primo pulsuum inaementum absque magno aliquo malo supervenire posse.
278쪽
Reliqua pulsus discrimina non perinde accuratam mensuram admittunt. Poterat sorte ex ST Ru Titii consilio t ), robur pulsus pondere imposito definiri, quod utique a valido cordis impetu majus, quam a minori , elevaretur : non nOVi tamen , quemquam experimentum fecisse. Ergo, ut paucis summa rerum momenta adtingamus, magnus pulsus erit , in quo arteria: diameter quam maxima redditur. Ejul modi pulsus potest & a magna unda cordis fieri, &a minori u); a magna equidem, si in arteriam non valde plenam & dilatabilem, a vi robusti cordis, quam plurimus sanguis impellitur : a parva, quando arteria valde plena, qualis in plethorico homine est di , super eam plenitudinem, novam, etiam non maXimam undam sanguinis accipit , in quo quidem pulsu diversitas diametri non magna erit, si syrialen cum diastole comparaveris. Plenus Pulsus a magno Vere non differt ν , nisi pulsum polletiori loco dictum plenum malis quam parvum vocare. IIagnus fere fortis est, cumque arteriam valde elevet, digiti adeo pulpam majori discrimine cedere cogit. Magnus adeo pulsus erit, quoties multus in corde sanguis abundat, &cor eum languinem valide promovet. Cum tarditate magnus erIt, quando libertas arteriar summa , stimuli adest quam minimum, & tamen vires cordis susticiunt. Ejulmodi pulsus est in homine athletico a). Cum celeritate magnus est , quando multus sanguis & cordis vehementior nixus , cum Obitaculo
279쪽
staculo, stimulo , aliave celeritatis causa conjungitur, ut in apoplexia
Contrariae causae pulsum parvum faciunt, quem nuperiores aliqui ina nem vocant. Parvus autem est, quando arteriae diameter non increscit, parvaque etiam in systole cordis manet: sive languinis penus per haemo rhagias b , & iteratas venae sectiones valde diminuta suerit, sive ex cordeia arterias sanguinis iter malignius patuerit, ut a polypis c aortam replentibus , ab ejus arteriae osseis valvulis. ab aneurysmate super Carpum lito d , a visco pulmones impediente fit, sive demum praeter solitum exigua ejus diameter. aut tota plurimo adipe mersa fuerit. Plerumque tinnien pulsus ideo parvus est, quia vires cordis exiguae sunt, ut Omnino arteria parum dilatetur. Quare parvus a debili parum se differt, niti quod parvitas ad arteriae inanitatem magis & exilitatem , debilitas ad vires cordis exiguas magis spectet. Parvum una & tardum pulsum esse rarum est, e emplum tamen exstat in hystericis f . Cum celeritate vero parvus frequenter in periculosis febribus reperitur . quando stimulus magnus , aut v lidum obstaculum, & tamen, etiam cum his caulis cor vehementius sollicitantibus, tanta hujus organi est debilitas, ut undam exiguam ejiciat , quae arteriae dilatandae non sufficiat g . rare in febribu, nunquam Pe
Duritatem in pulsu esse aiunt li , quoties arteria non fluidi adeo corporis sensum , sed solidi potius bazilli ictum pulpae tangentis digiti inprimit, impetusVe arteriae percutiens distentione major videtur. Ejusmodi pultus fit, quando arteria rigida, & tensa, & sanguis viscidus & Soncretioni proximus est, & a corde vehenienter urgetur. Duri senu' i pulsus. In arteria cubitali cartilaginea pulsus asper fuit , qu a du-
Ium i luci Pr ἰοί. Durus est in pleuritide, ob languinem vehementer cολ-
280쪽
x o LIB. VI. SECT. IL SANGUINIS PER ARTERIA s
gulabilem. Plerumque cum magnitudine durities conjungitur. Cum paravitate tamen durus esse potest l , qtrando arteria valde solida , vehementer contracta, digitum duriter percutit, & tamen cordi potenter restitit , ut parum dilatetur : ejusmodi pulsus foret, queri arteria Olsea repraesentaret, nisi arteriae dum ossescunt, una sere dilatarentur. Mollis pulsus a parvo differt, quod arteria plena sit, a duro, quod sanguis a corde debiliter in- 'pellatur. arteriamque parum dilatet. In peripneumonia pulsus mollis est , quod pleihora se brilis dominetur , & tamen unda a sanguinis a corde ii- .nistro expulsi, ob pulmonem impeditum exigua sit. Reliqua pulsuum genera non ab unius pulsus proprietate definiuntur , sed ex aliquot se insequentium pulsuum comparatione. Ita pulsus aequalis ab inaequali dissidet, quod in illo multi ex ordine pulsus aequis se sequvatur intervallis, & perinde magni, sortes, durique sint, aut certe aliorum generum characterem servent eumdem. Ita intermittens pulsus differt a continuo, quod hujus intervalla naturalibus propiora , illius nimia si iri, sive nunc cum inaequalitate pulsus intermiserit, sive paria , nimis tamen longa habuerit intervalla. Horum pulsuum, qui ad inaequales pertinent paucos ,& celebriores, unico vel bulo licuerit tetigisse. Pulsus dicrotits in ducitur , in quo duae arteriae diastolae minimo intervallo se insequuntur, deinde longius ad proximum pulsum intervallum intercedit. Ejusmodi pulsum ab aneurὶ smate vidit L AN cis ius n , & vulgo credunt, ab obstaculo fieri , contra quod cor repetito ictu in iurgat o , ut omnino Cl. MARQUE T syncopem & mortem putaverit portendere p . Rusdem vero pulsus significationem esse credit Franciscus SoLANO q) , haemorali giam Narium , quae proxima instet, & hic auctoris sui praesagia ejus interpica non penitus deserit r . Si alienior videtur ab hac prognosi nuperus
de pullibus auctor s non tamen longe recedit mensium pulsum dicrotum laci