장음표시 사용
101쪽
a3. Τempus comparendi in citatione exprimi debet et , id
que certum & NOi tu , non nimis arctum, ut citatus ad judicium commode vcnire poAit 23. adhoc dics juridicus, &profestus, non scriatuS, nisi talis taet caussa in citatione sp cialiter expressa a 6, quam tempore seriato expedire liceret 27: cujus generis multas recesu mus infra tit. De feriis. Alio quin Citatio expresse facta ad diem feriatam, puta Domianicum, aut ad diem certum mensis quem constat esse feriata, nullius est momenti, nec tenetur citatus comparere 28: sed
si facta sit in certum diem, veluti, Compareat intra vel post decem dies,aut decimo die hujus mensis, isque dies compa ritionis forte incidat in diem feriatam, valet Citatio, S pi ceditur prima die juridica sequenti et s. Sed & tempore legittimo fieri debet Citatio, & ideo non consistit si facta sit vesperi post occasum solis 3o; aut minus tarde perlata sit ita
quod non possit citatus comparere ad tempus in citatione
Praefixum 3i, quod in civilibus dcbet ad minimum i se deucem dierum 3 2- in plerisque tribunalibus est octiduum in auliis arbitrarium pro ratione longinquitatis S propinquitatis
locorum, & demum currere incipit a tempore delatae citationis 33. Similiter non valet Citatio D ia Sacerdoti inter sacra, habenti delectum, censumve, decorando titulo Doctoris inter pomparum solemnia 34, agenti caussam in iudicio, insgressi, navem,¶to ad naxigandum, nisi sit extrancus,&ciscessurus 33, ducenti uxorem, nubenti, funus familiate etidirenti, lustave mortuo facienti 3o, cadaver humanum pios
sequenti 37, lugenti defunctum inti a Novendialia 3. Adadunt nonnulli Citatione factam die feriata non valere,quod Iicet jure civili ita definitum sit 3 p. tamen ab interprc tibus communiter rejicitur, & allicr observat cosectu do tori; quarratione probabili nititur. Cum enim Citatio sit actus extra-judicialis. de caussae cognitionem nullam requirat, recte dea cerni a Iudice de per nuncium, vel per litteras expediri, ac Deri potest die feriata ad die non feriatam 4 o. Caussa ob qua- quis citatur inserendacitationi, ut citatus cognita caussa inostructus
102쪽
structus ad judiciu venire posset I. Forma citationis se vari debet ex consuetudine,&stilo cujusque judicii, vel inscriptis, vel verbis, per nuntium, aut judicem paganu, prout fert qualitas,& circumstantia personarum, loci, temporis ac caussae, sic tamen ut sua habeat solemnia,& requisita sine quibus omnino subsistere nequit. Primo nomen,&cognosmen Iudicis, ut citatus scire possit utrum Iudex competens sit .a, ad quem licet incompetente nihilominus ire tenetur, allegaturus exceptionem incompetcntiae . : deinde nonae,& cognomen ejus ad cujus instantiam fit citatio, nec non jus qui citatur 4 . & si plures sint vocandi veluti tutores, ha, redes, socii, auxiliatores, complices, singulatim nomina eraprimenda, ut intelligatur an tales sint,&se agnoscant 1, licet in universitate, communitate, aut civitate sufficiat generalis citatio adConsules,&Senatores 46 tum causam, b qua reus vocatur ad judicium 4 . locum,& diem snam horam exprimere non est necesse, quae semper intelligitur de consueta 8 in comparendi se autoritatem,& mandatum judicis competentis ordinarii so, vel etiam arbitri uer, aut delegati, set, qui & ei fides habeatur, formam sui mandati citationi inserere debet s3; postremo executionem sive insinuationem legittimam s , ejusque executionis relationem authentico instrumento citationis subscriptam ab ipso viatore. seu nunσtio FS: qui ex mandato judicis partes citare solent 36 etsi jusdex etiam private homine cuique ad hoc apto, quamvis nustius non sit, citandi potestatem concedere possit, proprio emam nuntio posthabitos . Hac autem forma,&solemnitatefacta Citatio, varios,& multiplices effectus habet. Nam obastringit actorem ad prosequendam litem, reum vero ad co-
Parendum 38, inducit praeventione judicii, ita ut actio quae apud plures diversorum territoriorum judices intentari ponset, apud illum tamen qui prior citavit intendanda sit, licet singuli citationes emiserint 30. perpetuat jurisdictionem 6o, atque etiam actionem 6 i. interrumpi praescriptionc quam
samque brevem,& Iongissimam or; efficit rem litigiosam, ita ut
103쪽
ut ejus alienatio sit probibita 63 ct litem pendentem, ut in
adrim nihil innovati possit 64. Lis enim pendere dicitur nosost litem conicliatam tantum, sed etiam postquam a judia ce compctente Citatio prodita est, &ad citandum delata, aut per eam factum fuit quo minus ad ipsius notitiam perve inerit 6, . Denique in corrumpentem citationem inscriptis. arbitraria actio datur 66. Contra non legitii me facta Cita. tio, indificax & nulla est 67: nisi citatus ipse compareat, licet alleget se illegitii me citatum; quia per comparitionein sub, decutam Citatio quamvis nullius fuisset roboris, convaleLcit; cum citationis effectus,& finis sit comparitio 68. R equi, ritur vero Citatio in omnibus caussis,& litibus, adeo ut ea omissa iudicium reddatur ipso jure nullum 69. Immo etiam in singulis actibus judiciariis speciatim citandus est is de cuius praejudicio picaecipue agitui Io: nec sufficit generalis citatio ad totam caulam, nisi citandus in loco remoto consistat& magnis impensis atque laboribus Citatio in quolibct actu facienda esset Ii, vel sit erro qui facile repc risi non possit 7r,
aut citatus semper sit contumax, ncc unquam comparear:
quia tunc in cum absque alia citatione procedi potest, secussi semel compiruisse tue quo casu illum sterum citare opus erit 3. Sunt tamen certi casus in quibus Citatio advorsarii notequiritur,veluti si in judicio adiit sive voluntarie sive fortu ito,paratumque se esse dicat iudicium accipere cum alioquin si declaret se nullam cauis cognitionem habere, nec de ea informatum satis esse, cogi non positi ut ante legit timam citationem compareat, sed dari ci ad deliberandum te pus debet, ut constituat utrum cedere, an contendere ultra vclit 7 .
Si periculum est inmota & incontinenti alicui subveniendii. ut cum iudicis jurisdictio tempore peritura est, aut debitor fugitivus 3, vel is qui rerum immobilium caussa convc nit urpassim divagans nullam habitationem certam habeat: quia tunc non est necessaria Citatio, sed denuntiatio itu in jus vocationis schedula ei rei quae petitur, puta fundo, aut praedio rusticano affigenda crit 76. Et quando in loco valde ro
104쪽
D E o Rin v v s Vi I V D I α 2 I B. II. rimoto probatio facienda est, quae parte haudquaquam citata
feri potest 77. Quando instrumentum in judicio producitur ad finem simplicis productionis, non ad cffectum prob di s. Quando aliquis ob contumaciam in expenita condeis natur 79. Quando quis ne Citatio ad eum perveniat dolo,
se latitet 8 o. Quando sine sti epitu& figura iudicii procedi
tur 8 I. Item non requiritur Citatio pariri in examinatione
testis cu)u dicto necessario acquiescendum cst 8r, vel cujus mors. di discessus timetur 83, honestae mulie iis, quae domi absque partis citatione examinari potest 8 . In sententia insterlocutoria a qua victus appellavit, quoniam appellatione pendente iudex ulque ad deffinitivam, si modo non fuerit facta inhibitio, etiam non citato victo procedere potcst 8 s.
In omni actu quLultima die dilationis celebratur, & parte non citata expediri potest, sicut S testes ultima die terminisne partis citatione recipi etiam queunt 86.
105쪽
De citatione G, ab in Personam.
Ir,rio Verbalis duobus modis cYpeditur , Densiotiatione sive viva voce; aut litteris. Denuntiatio fit vel in personam, vel ad domum rei citanda: idque ves pri-Vatuit cum nuntius adit adversarium,& eum in pei sonam citat I, vel publice viva praeconis voce ad domum, aut praedi
Un, si contumaciter, aut culpa sua absit vel latitet a Pitc - - nuta
106쪽
nim ordo in citationibus servatur,ut primo loco quis coram,& in faciem si copia ejus haberi possit citetur, deinde si non te eeriatur,vci latitet, Citatio fiat ad domum 3. Privata auistem Citatio verbalis expediri potest ubicunque citandus reperitur in ipsa urbe, oppido, pago, villa, hospitio, atque
deo templo , dummodo intra territorium judicis citantis: quia nemo debet intra territorium in jus vocari s. Et ad exsecutionein ejus sufficit generale praeceptum nuntio concesssum ab initio officii, abique speciali iussit judicis, quotiens
non requiritur aliqua caussae cognitio, utputa cum quis simupliciter citatur ut compareat coram judice 6, nisi citandus sit Nobilis, Doctor aut alius in dignitate constitutus: quia tunc dc sideratur speciale iussum ludicis,&tales personae noverbo sed in scriptis citari cibet Contra eit necessaria specialis licentia judicis quando verbalis citatio.requirit caussae cognitionem, veluti in citatione ad perhibendum teli imoniisum ad audi ndam deifinitivam sententiam 8, ad respondendum in propria caussa te licto procuratore o. Quod si citan, dus forte domi non re periatur, valet nihilominus Citatio Dacta in domo habitationis eius in persona uxoris, aut domesticorum praesertim si verisimile sit eam ad notitiam Citati peris venisse, nec caussa magnum piaejudiciu ipsi adserat io. Caraterum si citandus non sit subditus territorio judicis, .sed res de qua actor quaestione movςre velit, tunc mitti dcbent litaterae ad judicem alterius territorii per quas rogetur ut agentem in eius territorio citet, ut isto tempore ad Iudicem rei
veniat, responsurus libello actolis super re in territorio ipsius sita ii, Rogatus vero Iudex si neglexerit hoc facere puniendus erit De aut reus sic citatus, vel potiuS monitus non coaparens, habctur coni umax, adeo ut iudex contra non coma
parentem jurisdictionem suam mercete,& su per re proced re possit r3.
107쪽
VERsAι Is citatio, ac denuntiatio ad domu sit per
libellum vocationis, vel per viva vocem nuntij qu do non reperitur qui citandus est I. N unquam enim haec Citatio locum habet nisi cum reus dolose latitat, vel est persona vagabunda a, vel in carceratus, qui tamen poterie petere restitutionem in integrum propter ignorantiam 3, aue caussa celeritatem desiderat, ut mora sit periculosa: quia tuc satis est a principio libellum vocationis domum referre q. Requiritur autem in hac citatione verbali ad domum, prismum ut citandus reperiri non possit etiamsi diligenter quaesitus fuerit; deinde ut clara altaque voce a Nuntio publicetur citatio, ita ut vicini etiam exaudiant verba citantis, tum ueNuntius executionem citationis reserat, se scilicet citandudiligenter perquisivisse, nec potuisse invenire, & ideo ad dos mum eum citasse: cui relationi indubitanter creditur 3 : quibus ita observatis obstringitur Reus ut compareat, & contra non comparentem in jure proceditur, quamvis Citatio ad eum non sit perlata, vel se citatum esse non rescivit λ
De Citatione in Scriptis, Dilatorias Peremptoria.
108쪽
CI r Λ τ i o verbalis quae fit per litteras duplex est, una
Dilatoria, quae citatum non prius contumacem resuit quam tribus vicibus emissa sit, alia Peremptoria perquam contumacia non parentis convincitur,& perimitur x. Nam in judicijs res expeditur tribus simplicibus,& dLIatorijs citationibus, vel saltem una peremptoria: sed quans do tres citationes ordine em mittuntur, licet illis haec vox peremptorie non inseratur, tamen peremptorie quis citatus censetur a. ubi vero una peremptoria datur pto aliis tribus, tunc debet exprimi dictio Peremptori8 3. vel aequia pollens, nempe ut Iudex edicat se omnino pro cessurum nisi citatus ad diem constitutum veniat & praefigitantum temoporis ad comparendum quantum in alijs tribus dilatorijs citationibus 1: quod quidem tempus peremptorium minui,&artari non potest nec debet, nisi justa ex caussa, quam ludex tenetur in citatione exprimere 6. alias pars ut gravata,&eXesula ob temporis angustias appellare potest 7 Et quamvis jure definitum sit tempus viginti dierum intra quas compἰ rendum est8, tamen in hoc servatur proprius tribunalium usus, qui non est ubique idem. Nam in nonnullis tribunalialibus pro ratione,&distantia loci brevius,aut longius tempus statuitur,& interdum tres, interdum unica loco peremptos rii datur; in alijs plerumque semper emittuntur tres citati nes, quarum quaelibet habet duas dilationes, videlicet octi- duum aut quatuordecem dies ad tres actias judiciarios, & si citatus post tertiam citationem, & tertii actus constitutum te-Pus non veniat, habetur Contumax. & nisi tum justam abs sentiae caussam docere possit ab instantia cadit, nec ante r fectas expensas admittitur. Caeterii requiritur Citatio persemptoria ubi solemni judiciorum ordine proceditur, & qu tienscunque de his agitur quae magnum praejudicium adferunt, vel ubi venit poena infligenda, & ideo necessaria est in causa criminali; in decreto,& missione in possessionem, in amnotatione bonorum, in actione legis diffamari, in sententia
definitiva, vel etiam interlocutoria quae gravis sit praelii dicijM 3 9. Rursus
109쪽
M Avs NII p o p M as. Rursias non requiruntur tres citationes, vel saltem perina itoria, ubi proceditur absque solemni iOima iudicii ocmimetorie,& de plano io: aut quando citatus a pelle dixit priinacitatione se non Venturum; quia amplius non citatur M. aut eum fit Citatio ad expenus, ad quas unica, etiam minimEiperemptoria, sufficit Ia: denique cum par Vocat parem. vest uti si arbitri, aut simul dati judico alter alterum absente v
RE A L i s sive personalis Citatio fit, quadOR eus --
dato judicis ab apparitore applehcndit ur, S ad sudiscium ducitur i. Ea decerni solet ut plurimu in catis. sis criminalibus, prius tamen aliquali de crimine informatiosne ex conjecturis, ct judiciis arbitrio judicis sumpta a. Alia quando etiam in civilibus, ut quando reus lite pendente legittime citatus comparere noluiis, vel quando fuit judicis lententia condemnatus, & in executione post factam discus sonem bona non fuerunt reperta , vcl quando conliat reuin fuga esse, aut probari possit eum meditari fugam, ob qua sciri per apprehedi potest a judice S, atque etiam ab ipso cre- .ditore ad carceres publicos duci propria autoritate, ubi praes1ens periculum sugae adsit, & judicis copia haberi non possis immo si fugitivus armata vi resistat permissum est credistori vim vi repellere, & resistentem etiam vulnerare Te secus .si telo se non defendat, nec resistat; quia tunc nedum ipsum laedere, sed ne rem quidem ab eo per vim capere, & auferrescet; atque adco creditor vulnerando debitorem fugitivum
110쪽
amittit jus crediti 8. Realem autem Citationem facere non potest apparitor, vel alius privatus aliquis, nisi ei hoc singua lariter a judice demandetur 9: nec quivis judex, sed maior lastum, habens saltem mixtum imperium, & ordinariam jurisDdictionem io. Similiter realiter citari non possunt infantes, aut impubere Consules, Praetores, Praefecti, ceterique magistratus qui imperium habent Ir. neque Legati Ia, Doci res compoteS privilegiorum is,& eorum utiores,ct filij vive, tibiis patribus 1 . Denique non ubique haec Realis citatio,
seu apprehensio fieri solet. Nam in Ecclesia quis non potest capi is, praeterquam si in ecclesia deliquit, vel dolo aut ob
stinato, ac malevolo animo facinus comisit, quia hi ecclesia immunitate gaudere non debent I S: itPm de domo nemo
invitus duci potest,sive sit sua, sive conducta i7, nisi sit caussa criminalis 18, vel caussa debiti fiscalisis. At de domo alie
na ciuis potest extrahi ao, & de apotheca, taberna, hospitio ar, licet de hoc plerique contra senti antra. Sic in aliena jusrisdictione aliquem apprehendere jure civili non licet, sed tantum persequi: quamvis hodie facinorosos, & hostes,& violatores pacis publicae in alieno territorio persequi, capere, & in vincula ducere permittitur, ut tamen non alio a ducantur, sed ibidem sitiantur ubi capiuntur 24.