장음표시 사용
91쪽
'dum sententiam,& appellandum si opus sit 3o. e quibus tomen litis contestatio. conclusio & auditio sententiae omissi
non vitiant mandatum 3 I. Sed ea maxime in mandato e primenda quae speciale mandatum requirunt,nec in gener
ii comprehenduntur de quibus proxime diximus 3 a, & postea suojicienda haec generalis clausula omnia teliqua agendi quae ipse dominus praesens agere facere posset: quae constituto procuratori tribuit liberam, plenam, & generale potestatem pro domino agendi, & includit omnia etiam non
expressa 33. Illa quoque clausula inseri debet Ratum haberi quicquid procurator gesserit 3 , nec suificit ita perscribi
Quicquid legittime,& ut litera procuratore gestum erit: ne constituens semper cavillari possit non esse legitii me gestum,& sic res semper esset dubia 3s. Postremo loco annus, & dies mandato inserendus 36, & sigillum publicum, aut privatum testandi caussa apponendum 37 & in reliquis observandustribunaliu Rufus,&stilus 38. Plane in mandato concessis. quibusdam omnia alia mandata permissaque esse intelliguntur sine quibus mandatum recte exerceri nequit 39. Vnd, is qui habet mandatum ad prosequedam caussam in judicio petitorio, potest etiam praeparatorio, & possessorio experiri;
quia concesso consequenti videtur etiam concessum omne necessarium antecedens, & ex diverso .o : modo tendant adaehnum eundem finem, & non sint dissidentia ψr, & qui ad αsendum idem ad defendendum datus intelligitur praesertim in judiciis duplicibus 4r- nec refert an incontinenti an mintervallo prout utile & bonum videbitur, agat; vel si duae res petendae sint unam statim alteram post pro suo arbitratu petat φρ. Et si Mandatum est generale comprehindit etiam
Iutura negotia 4 , non tamen aLas personas in eo non exapressas, etiamsi de eadem re agendum esset s, neque res criminales 6, inhonestas,&illicitas . , aut requirentes mas datum speciale: quod adeo verum est, ut qui habet mandas tum generale & agit principaliter in causa requirente Spectate, dicatur falsus procurator,secus si incide ter agit 8. Quod
92쪽
si duo diversa sint mandata, ac unum generale, alterum spe ciale, siquidem diversis temporibus sunt data posterius pia valebit .s: si eodem tempore, tum speciale praeseretur gen rati ut in omni iure generi per speciem derogatur so. At si Mandatum est obscurum, procuratori contra dominum comceditur ejus interpretatio: quia dominus sibi imputare dobet quod formam mandati non expresserit certius,& dilucis dius uel , licet nonnulli domino concedendam existiment a. Rursus si dubium,& incertum, aut parum suffciens est manu datum, non admittitur procurator nisi praestita cautione Rasti, etiam in iis quae speciale desiderant mandatum 13. Sed si evidenter constet eum non habere Mandatum, haud admittitur etiamsi de rato satisdare veliti Ideo necessario tenetur ante omnia exhibere Mandatum, & personam suam legit timam probare etiam in summario judicio S . Quae probatio fit vel per acta, apud quae Mandatum procuratori datum vel insinuatum est 3 1, vel per instrumentum constitutionis a tactbellione, aut ipso domino praescriptum 16, vel testibus apud quos procurator datus est , vel litteris quibus absens signi.ncavit aut judici,aut adversario, se talem procuratorem,& in ejusmodi caussa constituisse, ratumque habiturum quodcueo actum erit 3 8, vel praesumptionibus, veluti si procurator exhibeat instrumenta litis negotiive: quoniam nemo ea sine mandato praesumitur concessisse; quae si probare potest sibi tradita fuisse ab ipso domino, admittitur etiam sine aliqua cautione essi producit tantum, nec probat se a domino habere, admittitur non nisi cum cautione rati 6o; vel denique scientia & patientia domini, ut s quis in judicio agit nomine . alterius eo sciente & patiente 6 I. Porro ex Mandato nasci. tur mutua obligatio qua dominus,& procurator invicem ob Iigantur; ille ut indemnem procuratorem servet,eique pecu niam det ad exsequendum mandatum, sumptus necessarios& utiliter factos reficiat σa, usuras quas promisit pro mutuo sumpta pecunia ad gerendum negotium praestet, honorari sis petat remunerandi gratia det os, etiamsi rem non potuerit ,
93쪽
exsequi, vel infeliciter gessierit, sine culpa tamen sua Gi hie
ut fines tui mandati stiligenter observet,atque custodiat,nec eos transeat s. & non modo mandatu bona fide perficiat 65, sed& finito negotio domino rationem reddat 67, & resstituat omnia quae inde consecutus est 68, etiam id quod inis debitum accepit 60. hoc amplius Procurator ad iudicia om, nern diligentiam immo summam, & exactissimam, praestet. quoniam in suscipiendo mandato videtur sibi rerum agenda. rum peritiam vendicasse ro: quamvis hic saepe fines mand
ti egredi potest quando juris & judicii necessitas exigit, quae domini mandato circumscribi nequit 7 I. Si tamen propria negligentia aliquid commisit, hoc domino nocet, sive scieti sive ignoranti, cui nihilominus manet adversus ipsu mandati actio si est solvendo, si non competit restituti 17a: sed fi dolo malo ac fraude aliquid praetermisit, ipso iure domino jus salvum est, si procurator sit solvendo. Non enim quod procuratoris dolo factum est,fraudi aut damno esse domino potest aut debet . Caeterum Mandatum solvitur, & fini,
tur pluribus modis, veluti Revocatione sive mutatione, idque vel ante litem contestatam re adhuc integra 4; vel post litem contestatam, cum causae cognitione, & sciente procuratore & adversario, quibus alioquin Revocatio non prae indicat si ad eorum notitiam non pervenit τs: immo gesta a procuratore revocato, ipso, & adversario ignorante, consistunt, & valent 76. Et Renuntiatione procuratoris si res in integra 7, Vel alia justa caussa interventcnte, ut si domino nihil intei esse coeperit 78, finita re sive lite propter qua da
tum & susceptum est mandatum morte domini mandanti S, re adhuc existente integra s, etiamsi ignoret mortem proacurator aut adversirius 8o: nisi quid mandatum sit in re i p. sus mandata ii 8i, vel mandatum contineat aliquid quod post mort m mandantis exsequi debeat 82, vel sit mandatu dotis,aut libellatis dandae 83, aut ad pias caussas 84, quae sinsula morte mandantis non exspirant, nec ab haerede revo
eantur. Sed in grocuratore ad Judicia obtinet ut eo mortuo
94쪽
mandatum desinat, si ve res integra sit , id est lis necdum c5- testata, sive non sit quoniam industria personae electa censetur quae non transit ad haeredes 8s. Quod idem est in mas dante beneficiario, sive naturaliter mortuus fuerit, sive civiliter puta ad aliam ecclesiam translatus. vel beneficium residinaverit 86 quia post mortem ejus haeres nullus existit. Costra si dominus decessit post litem a procuratore contestatam, aut praestitam ab ipso domino cautionem de judicato solvc do, permanet mandatum, & potest Iudex defunctum condenare vel absolvere, dummodo in procuratoris personam conscipiatur sententia 8 ; nisi absque haerede dominus decesserit. tunc enim in procuratorem quamvis dominum litis senarentia proferri no poterit 88. Quamvis alias procurator possit condemnari, licet non fiat in eum exsecutio; sed in domi num, nisi ob delictum suum condemnatus fuerit in expensas,
aut aliquid egerit ad quod non habuirmandatum: ob quod
contra eum fit exsecutio, non contra dominum 89.
95쪽
De AEt ore Negotiorum Gestore.
AD Procuratorem proxime accedunt Syndicus , DNfensor, bono i iam Curator, de quibus ante diximus, istemque Actor,& Negotiorum gestor. Est aute Actor
quia tutore curatore velitium caussa decreto. judicis conastituitur. Nam tutores, & curatores quamvis procuoratorem ad negotia extra iudicium gerenda recte constituata: tamen ad litem exercendam, quia domini non sunt litis nondum coeptae, procuratorem ante litem contestatam non possunt constituere, sed Actorem judice autore, quotiens aut
diffusa negotia pupilli sunt, aut imperitia, aetate, Valetudine, vel alia necessitat et pii impediuntur suo periculo recte consti σt at a. Debet enim a tutore costitui Actor, udicisque sub -
96쪽
DE O R D. N V s V I C. R I. etfiqui decretum, sine quo actus ejus omnino non consistit: etsi possit quoque Iudex ad tutoris petitione decreto inter veniente actorem dare 3. Constitutum vero Actor a tutore, vel curatore comparet laquam procurator tutoris, non autepupilli Et semper tenetur cavere de rato, quam vi, de ipsus mandato non dubitetur s. Negotiorum gestor es, qui absentis negotia sua spote absque mandato gerit, sive in judicio, sive extra iudiciu 6, sive per se, sive per alium. Potest .aenin egotiori. ingestor non minus,quam Procurator subostituere aliquem ad negotia gerenda, suo quidem periculo r. competit autem domino cujus negotia gesta sunt directam egotiorum gestorum actio ad vel sus gestorem, ut reddat ra. tionem administrationis,& praestet si quid dolo, aut negligotia ejus admissu inest 3; ipsi gestor conceditur actio Negotiorum gestorum contraria contra dominu, qua repetit sumptus necessaris , S utiliter factos in rebus absentis, cujus negoacta sine mandato gessit s.
97쪽
. R O c a s s u s ludici j pro qualitate caut sar diversus est; & alius quidem ordina- . rius, ac sol nanis:alius vero Extraordina- rius,si ve Sumatius. Ordinarius procesius
il est qui legittimo juris ordine procedit, deri hos ut plurimum actus habet Citatione, i Oblationem libelli, litis contestationem. . . . Iuramctum Calumniae, Exceptione, Re plicatione,Positione, Responsione, Probatione, Conclusi ne,Sententia, Executione: e quibus non ulli sunt accidetarii qui procircunstanti js causaru & litigatorii adhiberi vel etiam omitti possunt, ut Exceptio, R eplicatio, Duplicatio Positio ,
& ad substantiam processus pertinent, ut Citatio, libellus,litis conteuatio, Iuramentum calumniae ubi petitur, Probatio. Nententia, Executio, qui in ordinario processu non possiane omitti,aut praepostero ordine tractari, usque adeo ut Sente alia contra usitatum judiciorum ordinem prolata sit ipso jure
emit eo nec sidiatorta possunt isti ordini judiciorum et ordinaria facere tamariam, ut rem
1is necessiriis a tibus iudicioruin summari, S simpliciter proceuatur 3. quia solemnitas illa judiciorum est juris publi- litigatoribus renuntiari nequit Extraordinarius
=ς m uminarie di sine figura judicii caussa
'b servantur solemnitates illar quae dicuntur ausi, positivi, cu qtaodi est libellus, litis contestatio, Publio
98쪽
iratio, Conclusio, & similes: sed debent adhiberi ea quae sunt
juris gentiam s. ut est citatio si. qualiscunque petitio quae t Oi narrationem contineat T. exceptio cuius in promptu est probatio,secus si altiorem indaginem desiderat, quam sum. marium judicium non admittit 8, personarum legittimatios, probatio ιo, sententia in scriptis Ir. Hoc a uicin extra Ninnario processu multae,& divertae caussae tractantur, quas is, re recensent interpretes in lege D i. Digest. Ad exhibendii. Inter eas praecipuae & magis usitatae sunt Caulae modi caesus leves, si ve civilis si ve criminali, a 3, &quae adierunt magnum praeiudicium a , pauperum, & miserabilium pei senarum , viduarum,& pupillorum II, nauseagorum,co-tra surreptores rerum n*ufragio perditarum 16, alunctorum praesentium, Sc futurorum,non item praeteritorum IT, usuis rarum contra creditorem ob contractum usurarium, sed tanatum apud judicem ecclesiasticum , decimarum 18, salarii&mercedis Io, Collectarum,& tributorum publicorum, quo rum solutionem sufficit generaliter edici sub certa poena et O. Item caussa matrimonialis ineneficialis,&echlesiastica, ubi augitur de aliquo beneficio, vel clectione et i possessorium mos
dici praejudicij xa, missio in possessionem ex primo decreto in qua sussicit summatim costare de debito 3, missio in pose
sessionem ventris nomine 24, restitutio dotis se luto matrim on io , fati idatio legatorum nomine,quam legatarius ab haerede petit ac: Examinatio testium ad perpc tuam rei m moria, quam praecedere debet summaria cognitio de senio,
ct imbecillitate testium 27, Actio ad exhibendum 28, datio tutoris, & curatoris 20, dilatio judicialis 3o, adoptio, em
cipatio filii, legittimatio filii spurii, manumissio scivi,& smi
Ies ictus voluntariae jurisdiction's 3I, notorium 3a, confessutit cum debitor in judicio confitetur dubitu 33, infamia 3 crimen laesae majestatis 33. Ex ocutio sententiae facienda a judice contra quam nulla opponitur exceptio: secus fi oppo. natur, quia tunc datur instantia in caussa executionis 36. D
99쪽
G - RVs a NII OS prannique quando instrumentum guarentigiatum. ut Vocant, ut judicium producitur, quod ipsum paratam executionem lia. bet 37.
P Ri Ner pauxidi iundamentum judicii est Citatio 1
qua Rcus in jus evocatur,vel publice vel privatim. Pub lica citatio fit per edictum, proclamationem, atque ca-panam. Privata fit privatim in personam citandi, estque duaplex, verbalis, aut Realis; illa fit viva voce. vel litteris; haec per apprehensionem personae expediri solet; utraque ut rectc &ordine fiat, inprimis habenda est ratio personarum, loci temporis, caussarum, modi ac formae. Personae omnes quarum interest quarumque caussa agitur citandae sunt a , & quidem principalis ante litis contestationem citari, debet post litem
Xerq contestatam etiam procurator qui tunc factus est
100쪽
Iliis dominus s. Sed etsi principalis absit,aut non inveniatur,
judicium incipit a procuratore, isque recta via evocari post est 4. De Syndico dubitatur an suinciat eum citare nomine civitatis sive universitatis:& verius est citandos esse illos qui praesunt civitati s . Sunt tamen nonnullae personae quae sine permissis,& venia judicis citari non possunt, ut sunt patenates utriusque sexus in in sinitum, patroni eorumve haeredes etiam extranei, praeceptores, & alii de quibus antetit. De reo egimus. Quaedam omnino citari prohibentur, quales sunt Consul, Praetor, Praefectus caeterique magistratus m lores qui imperium, & coercitionem habent, dum magistratus officio funguntur 6, nisi in officio delinquant , vel sine perpetui 8, vel actio dilatione aut tempore sit peritura 9. Ite . non citatur furiosus Io, infans hoc est minor septennio, &proximus infantiae Ii, cujus tutor cilitatur, ut cum eo judicium agitetur ra, aut si tutorem non habeat, agnati vel coganati citandi sunt. ut in jus veniant defensuri ipsum infantem aut tutorem ei dari curent i 3: at major infante & proximus pubertati potest citari, ut compareat legit timθ, videlicet cum
tutore, aut curatore i , licet hodie communiter nomine pu-Pillorum citentur tutores, curatoresve; & si illi non sunt, ipsi lupilli, ut nominent sibi curatorem ad litem cum quo possit 'git time agi is: quod ipsum si recusaverint iudex ex officio curatorem dabit r6. Major vero viginti quinque annis ipse citandus est i . Locus ad que adversarius vocatur deabet esse intra territorium,& jmisdictionem judicis is, honesnus I p,& tutus ut sine periculo ad judice adire possit ac.Nasi ibi degant capitales inimici ipsius, vel amici de domestici.
inimicorum, vel itinera notorie sint,infesta, potest non veri ire,& per procuratorem vel excusatore ni opponere exceptionem loci non tuti, aut si cani Iudex non admittit, de gras amine appellateri. Idem cst si propter I cstem ibi seviente, vel aeris intemperiem non sit tutus ac cc sius .aa: nisi in loco pestileti adhuc redderetur jus nec essent indictae seriar caussa, restilentiar. tunc enim pestilentia non caecusat a contumacia.