장음표시 사용
171쪽
FR s Q v p N τ ε 3 accidit ut totius aliquis rasone sui juris ri caussa interveniat. idq; vel principaliter,cum ipsius jus,& interesse omnium maxime agitur, pro quo ad impediendam, ac Evertendam caussam intervenit i, vel acces
sorie, si una cum principali litigatore adsistit caussae, in qua ipsius jus,& interesse consequenter venit a. Nec enim ad mitistitur Interventeas, nisi ipsum caussa in judicium ab alijs d ducta ratione sui juris,& interesse quoque modo contingat n& illud prius summarie probet per juramentum, aut unu te-ncin, aut per aliquam aliam semiplenam probationem 4. Immo tenetur Iudex repellere quemcunque malitiose ad prostrahendas lites intervenire adnimadueiterit s. Sed ubi Instervenientis jus,& interesse aliquatenus liquet, & persena adita ad agendum est, tum locum habet Interventio in quacumque parte judicis tam ante,quam post litis contestationem,ataque adeo post latam sententiam ad impediendam executiosnem 6 nisi fiat executio in re ab Alio possem. tunc enim a petitur executio in re petita, tertius interveniens non impedit executionem, sed victor possessori piaestat cauti nem se mum defensurum contra tertium r. Qitin etiam potest Inte ventio proponi in omni caussa ordinaria, vel delegata S, civili, aut criminali instituta civiliter pro alicujus interesse s, in petitorio,& pqssetario ubi tertius interveniens pro suo inte esse recte dominium intentat litiganubus de possessione rec
drandaro, &si ipsius jus deduci exactis vel incontineti pr ari possit, differtur possessorium. alias si de ejus lure non statim apparet peragitur possessorium, praestita cautione inde nitatis tr. In caussis appellationis in quibus interveniens aps pellare, vel ab alio interpositae appellationi adhaerere poteriera, dum tamen intra decem dies & postquam certam & perifectam notitiam latae sententiae habuit I 3. In imnussione exprimo decreto, cujus revocationem tertius petere potest I4. Forma autem,&ratio processendi iti Int ruentione non est diadem una: sed pro qualitate interuenientis diversa. Nisi te sus pro suo interesse ad j udiciu in accedit ut alterum ex litigastoribus
172쪽
eoribus excludat,& depellat a re repetita, quam ad se pertis
nere principaliter contendit; tunc ab initio potest suas allegastiones deducere, non retardato ordine judicii, & litis incoeptae is r aut se ad iudicem suum remitti petere I 6. si vero accedit, ut Reum, vel actore defendat,& una adsistat caussae, quae ipsum, de principalem arquὰ concernat: tunc iudicium in eo statu in quo versatur subire cogitur x , atque eisdem iudiciastiis actibus quibus principalis adstringitur i8. Vnde tertius non tenetur libellum novum cdere,& litem contestari ubi ab
ipso principali libellus exhibitus & lis contestata fuit ist. Sed
nihilominus iudicem suspectum recusare, exceptioncs dii eorias opponere post litis contestationem potest et O. ad hoc ataticulos interventionales ad lus suum pertinentes exhibere, de novos testes super eisdem, vel contrariis articulis producere permittitur, nondum publicatis attestationibus. Nam post publicationem attestationum hoc non est licitum, si scivit listem motam, nec intervenit a I; nisi talis casus esset quo hoc potuisset etiam ipse principalis facere za; vel nisi super novis articulis testes producantur a 3: si vero ignoravit, & ideo non potuit prius intervenire, tunc publicatio non impedit testiuproductionem a 4: at post conclusionem ne instrum erua qui dem. nedum testes, proferre licet 21. Ceterum tertius scies caussam ante ab alio in judicium deductam, & agitata, nec contradicens, vel judicialiter protestans, nec a lata sententia
appellans, praejuscium sibi parat, saltem quoad possessios
173쪽
De Antoris Laudatione, sive Nominatione.
QV i in iudicio de re aliqua convenitur quain suo vel
i lieno nomine possidet, is Autori litem motam denus iure potest, ut ad caussam defendendam aut in muc, cium . niat i. Nomine autem suo vel pro tuo possidet, qui 'putat se ei Ie dominum ex causia quam pb aurore accepit, ut est emptor, vel alius possessor cum titulo; cui si sorte tertius. Quietionis grat:a litem moveat, necessaria es Laudatio aut tis sive venditoris a r quae fit ante litem contestatam, quandocausta est lucrativa, at in caussa onerosa admittitur in quac imoque parte ludicii usque ad sententiam 3: & ornissa in prima inllantia, potest fieri in caussa appellationis nec suificit autorem laudatum de mota lite certiorem facere, sed oportit eum citare & in citatione motam litem denuntiare, quCd v niat ad de Diadendum Reum convcntum in caussa evictionis,& litis, institiitae ue, aut si plures sunt haeredes autoris, omnes in solidum denuntiari debent omnesque caussim in solidum defendere tenentur, non quisque suam tantum partem 5. Alieno vero nomine possidere dicitur tam is qui ius in re noli habet, ut colonus, inquilinus, commodatarius, quam is qui habet jus in reue emphyleuta, vasallus, fructuarius, superfici. arius, creditor, & similes, ad quos itidem pertinet laudore sis VC nominare dominum autorem 7: quod fieri debet statim post motam litem S, atque adeo libelli oblationem, vel litis contestationem, priusquam Reus respondeat 9: in quam re Iudex concedit indutias pro ratione distantiae locorum,intra
quas denuntiare possit litem domino: qua dilatione penden te disseitur
174쪽
te differtur processus, nis autor laudatus sit praesens, in loco judicij, quia tunc nihilominus proceditur ro. Quod si do minus venire noluerit postquam per legittima ediet a fuit Vo,
catus ad defendendam caussam, tunc agens per viam primi Decreti a Iudice habita summaria cognitione mittitur in poς sessione n rei petitae, integra tamen reverse proprietatis quae stione ri: Reus per solam nominationem ab instantia judicij absolvitur & libellus datus contra R eum dirigitur cotra do minum i et quod secus est in venditore, uuiore laudato; quo non comparente, & accusato terna contumacia fit litis conutestatio in ipsius contumaciam, & pari passu proceditur cum
emptore convento praesente, & venditore laudato contuma citer absente, ac demum sententia lata contra emptorem co- ventum mandatur executioni contra venditorem laudatumi 3. Sed si Reus sit contumax, vel nominet dominii post tem, pus, ut in fine litis, vel non no ninet omnino, sed ipse caussa defendat & luccumbat, non praejudicat neque nocet dominor . Rursus si reus conventus agentem possessorio recuperans dae spoliavit, vel mandavit spolium fieri, vel ratam habuit spositationem. tunc non admittitur laudatio domini; quoniam convenitur de delicto & facto proprio ex quo non potest jus dicium declinare is . Quamvis alioquin Laudatio autoris locum habet in judicio possessbrio ex caussa possessionis recta operandae is & in petitorio ubi quis convenitur actione reali, vel mixta i , de re immobili, vel etiam mobili I8, di immo do super tota re in Iolidum conveniatur 19. Nam si quis de eo tantum jure quod in re habet convenitur, ut vasallus, vel emphyleuta, hic ratione istius juris caussam defendere tene tur, nec laudatione domini autoris liberatur, eo qubd ipse sit autor juris in iudicium deducti et or sicut maritus in domem agens, vel defendens principaliter, agere vel defendere diciatur ratione juris quod habet et i, & fi uctuarius respectu iliris quod habet in re, tenetur ad exhibendum a r. Laudari au te debet proximus Autor, non autor Autoris, nisi forte ipsi act ib
175쪽
AUSONII P o p M a cedatur per autorem contra illum 23: qui tum Venire tene
tur ad defendendam litem, vel adsistendii caussae,eamque in bulis,ac testibus instruendam ethlitis expensas pro reo suffetare, & omnia prautare quae inter ipsos conventa fuerunt as. Nec potest opponere declinatoriam fori, sed cogitur defendere in sero rei conventi 26, etiamsi Autor sit persona privilegiata, ut clericus, nobilis, vidua, pupillus, aut in alia provinucia consistat a . Vbi enim judicium semel coeptum, ibi prospter connexionem caussae finiti dcbet 28. Et haec de autoris laudatione sive nominatione: quae eadem sunt; sicut Laudare significat nominate, & qui diversa faciunt ignorantie Latini sermonis labuntur.
De Litis ContestatIone. LIxis Contestatio fit cum post libellum actoris in jure
prolatum,& secutam responsionem rei, Iudex de caussa cognoscere incipita: quae est principium,& fundamen/tum judicij, & vim maximam, & varios cffectus habet. Nam litigatores instantiam quasi contractu quodam obligat et, &judicii subjicit ita utaplius recusari no possit;nisinova aliqua suspicionis caussa superveniat 3, actiones annales, Vel triginta. aut quadraginta annorum spatio perituras, in quadragesimu que annum a tempore quo litigatores litem coeptum pers
176쪽
qui desierunt, producit, & ad haeredes transmittit q. Excep,
tiones dilatorias excludit, quas post litem contes atam nolicet proponere 3, exceptis certis casibus de quibus supra. Libelli mutationem impedit 6. Vnde cautio pro Reo tradiutur,ut si videat libellum actoris ita ineptum, ut ex eo sententia
lata non valeat, quam primum contestetur litem, ne emendauri, aut mutari libellus possit . Sententiae definitivae vim, di vinorem tribuit, atque conservat; quam Iudex lite non contea nata, ferre nequit 8. Omnem praescriptionem atque usu capionem a reo inchoatam interrumpit 9. Reum constituit in
mora, atque in mala fide quantum ad id quod interest. dam, na, sumptus, fructus, reliquasque accessiones lite pendente
factasio. Procuratorem litis dominum ita incit, ut postea eo invito nec in dominum principalem, nec in alium lis tras, ferri queat ii; ipse autem alium substituere possit Iet: scut tu tores,& curatores postquam litem contestati sunt, procurato. res constituere possunt. Nam ante litis contestationem ex persona sua in rem pupilli, vel adolescentis actorem constitues re debent, non procuratorem I 3. Quapropter Litis contestatio in judicio ordinario utiliter adhibetur, & ne partium quidem consensu, nec judicis autoritate omitti potest 14. Immo
si litigantes forte eam omiserint potest Iudex ex ossicio illis
mandare ut litem contestentur; vel in contumaciam litem habere pro contestata 17. Sed in caussis summarijs, vel ubicunque line libello summarie dc extra ordinem proceditur, non est necessiaria litis contestatio, & ad testium receptionem senstentiaeque definitius prolatiorem nihilominus,perveniri potest I6: quoniam per actum proximum qui eam alioqui sequi solet, lis pro quasi contestata habetur r7. Fit autem Litis costestatio duobus modis, Assirmative ex parte actoris & Rei, quando actor in libello narrat,& adfirmat rem petitam ita se habere, Reus ad narrata,& deducta verbis adfirmativis claris, Sperspicuis respondet,&vel simpliciter satetur petitionem,S nullam exceptionem,uel conditionem objiciens se ad soluationem & praestauonem ejus quod petitur rectam offert a vesX cum modo
177쪽
cum modo, conditione, & qualitate quadam exceptionem ailiquam opponit, ut quia transactium, ludicatum, solutum, fit. E N egati ve ex parte rei conventi intentionem actoris deductam in libello negantis; sive explicite & simpliciter absque conditione, qualitate,& circumscriptione expresse disti tendo . sive implicite hac forma. Nego narrata prout narrantur,o pestita ut petuntur, salvis juribus & defensionibus, suo loco &tempore producendis. Qua implicita negatione adserit actoaris narrationem nec Veram omnino, nec etiam omnino falsa
essedi licet veritas,& falsitas non appareat, unde ex illa non potest de simplici negatione coargui, per quam alioquin in cur reret poenam negantium i8: nec etiam de judiciali confessione, ut veluti confessus pro condemnato habeatur lv. Nec est necesse Reum expresse dicere,se animo contestandi litem renpondere. Nam eo semper animo respondisse creditur, nisi coatrarium expresse protestatus fuerita o. tunc enim ejusmodi protestatio de non contestanda lite impedit litis contestationem ar, & est necessaria in oppositione exceptionum dilatos rivum, quando reus non simpliciter in finibus earum manet, sed ulterius in caussa ad affirmationem,& negationem de nasonemque procedit et2. Si tamen Iudex reum jubeat litem contestari, isque libello simpliciter negative respondeat, coatestandi animo respondisse creditur 23. & cotiario facto a prostestatione recessisse; quia contrarium factum protestationis effectum tollit et . Si vero secundo protestetur, Iudex eum contumaciae suae nomine omnibus juris remediis, etiamsi captis pignoribus, & per apprehensionem, compellere poterit ut litem contestetur a I. sed si ea compulsione se gravatum senseram, provocare poterit 26. Neque etiam refert per dominum Iitis an ejus advocatum procuratoremve facta fuerit, dun it men ab illis facta petitio responsione, a domino non revoceatur 27: & ideo cum perlitis contestationem actoris conditio melior reddatur, ejusdem advocatus debet quam potest citissime litem contestari; contra advocatus rei, cujus conditio
iniquior cilicitur,contestationc, quam diu poterit differre a S.
178쪽
Po , τ Litis contestationem sequitur Iuramentum caloniae, quod litigantes piaritant de aequitate caussae, quam habere credunt. Est enim hoc juramentum credulitatis, non veritatis, aut scientiae a, praestaturque iussu, & automate
judicis et, adversario praesente in judicio, vel procuratore ejus 3;&quidem in exordio litis facta contestatione , aut si ibi praestitum non fuerit, in qualibet parte judici j usque ad conclusionem 3, post quam nec peti debet, nec praestari, ut est c5munis Interpretum opinio 6: etsi nonnulli putant ex mero
judicis officio etiam post conclusione admitti 7. Ad hoc praessatur tam in appellatione, quam in prima in statia S, ct in omisnibus caussis in quibus necesiitas probationis incumbit s: ob quod non exigitur in quaestione notoria, quae nulla probati ne indicet; neque in iis quae per modum voluntariae jurisdictbonis, vel extra ordinem expediuntur 1 o Prior autem jurat Aa
ctor, deinde Reus I r, & cum uterque & Actor & Reus cit, ut in duplicibus judiciis, samiliae ercilcundae, finium regundor a communi
179쪽
communi dividundo, tum is primum jurat qui ad judiciu
prius provocavit ra. Nec refert utrum litigatores in judicio disceptent suo nomine, an alieno. Nam S tutores, curatores, aliaeque similes personae quae generalem rerum alienarum ad . ministrationem autoritate legittima gerunt, cujusmodi sunt eivitatum, Xenodochiorumque rectores, ecclesiarum praelati, universitatum,& collegiorum syndici, monasteriorum Oeconomi, etiamsi speciale ad hoc mandatum non habeant, in suam tamen propriam animam de calumnia jurare tenentur 13. Advocati quoque & procuratores caussarum ex juris conimus
nis dispositione debent jurare in dominorum,& propriam susum animam, si modo ad hoc speciale mandatum receperint, sine quo non possunt r.: neque tunc poterit Iudex compelle re principalem ad juradum de calumnia; nisi ille fuerit vir m lior, &de caussae veritate instructior, quam procurator I S. Quod si litigatores noluerint iurare legittimas subeunt poenas: & Actor quide ab instituta actione cadit, Reus vero pro consesso habetur 16, accedente demum Iudicis sententia d Haratoria I7, ante cujus probatione si postea velint suam c6tumaciam purgare, atque de calumnia iurare parati sint, di ctam poenam evitant i 8. immo si ante hujusmodi sententiam
latam moriantur, eadem poena quasi nondum commissa, actversus ipsorum haeredes non transit 19; Procurator & Advocatus nolens jurare in animam propriam, domino nocet,& in supradictam poenam incidit ex rigore juris ro: quamvis ex benignitate Iudicis, & moderatione, vel a peragenda caussa Impelli, vel pecuniaria poena multari possit ob negligentiam fimul & pervicaciam, quod tandem post litem contestatam aganoscit te iniquam caussam fovere ai. Ceterum si hoc calumniae juramentum in tota lite omissum, nec a parte exactum fierit sicut consuetudo quibusdam in locis ejusdem observationem penitus tossit tacith remissum fuisse censetur,& sne eo pro pessus iudicialis valebit et a at ubi fuerit exactum, omnino praestari oportebit nec poterit expressa litigantium pactione
remitti, aut equo a judice negligi, cum sit ae substantia judi.
180쪽
cij, adeo ut sic omissum vitiet totum processum,& sententiam ex eo latam nullam reddat 23. Quamvis remittitur parentibus,& patronis cotra liberos,& libertos 24, seu datariis in caussis laudatibus, ubi semel fidelitatem praestitisse suffcit rue pro cuiatoribus ex officio a judice parti datis quod ad aequitatem caussae, non item quoad processum judiciarium prosequendux6: nec exigitur ab advocatis in singulis causis, sed satis est ilistos cum ad postulandi munus fuerunt admiIsi, hoc juramen
tum generaliter in omne vitae suae tempus, & ad omncs caussas praestitisse 27, ut consuetudo fori passim observat, quae hac in re iuri communi derogat. Forma autem Iuramenti calumnis talis eli, Primo jurat actor quod non vexandi, aut calumniandi adverstrium animo litem instituerit, ted existimarit bonam& justam se caussam habere a8: & Reus cotra jurat, quod pustans se bona instantia uti ad defendendum venerita9: Deinde jurat uterque quod interrogatus a judice veritatem quam sciet fatebitur Quod praesentis contro versiae nomine non judici testi, aut alteri alicui, neque per se, neque per alium albquid dederit, dabitve, promiserit promittetve quo eos corarum pat, exceptis iis quae advocato, procuratori, notario alitaque personis patrocinii caussa leges dare permiti ut 3 o. Quod nulla probatione, vel allegatione falsa uti velit, nec dilatione . aliquam in fraudem adversarii,vel ad protrahendam litem pestiturus sit r. Porro huic juramento calumniae adfine est iu ramentum malitiae, quod ex officio judicis desertur quando aliquid malitiosε propositum putatur, aut praesumitur. Nonc enim semel duntaxat, sed quotiens Iudici aequum visum fumrit, a litigatoribus etiam invitis praestari debet, tam ante qua post litem contestatam, in quacunque parte judicii, etiamsi Calumniae juramentum praestitum sit 3 ad atque in omnibus etiam caussis sive civiles, sive criminales, sive minae sint 33 . sine plenaria ac sole innis, sive summaria & de plano cognitio fiat 3 . Poena recusantis hoc juramentum est quod habeatur
pro consesso ratione illius articuli super quo pars petit iurati de malitia 33.,