장음표시 사용
61쪽
- x V ε 'in I iI P o P M AE exsulat rρ; quia in fiscum transeunt actiones uo: sed si bona retinci & lolum duntaxat mutat, nihil impedit eum per aliua erear. Haereticus quoque & Excommunicatus majore scilicet excommunicatione, ab aliis quidem conveniri, ne perfugii sui allevationem aliquam scntiat ar, ipse vero alium in jus vocare non potest a 3: cum tamen caecommunicatus minore excommunicatione, id est participatione sacrame
torum, tantum privatus experiri judicio, vel, si procuratosos potestatem habere nequeat, ipse sui defcnsionem pras re possit et . Servus etiam repellitur, nisi libertatis suae causisam tueri as, aut judicis officium ad consequenda alimenta sibi in testamento relicta implorare, aut possessionem absentis sui domini per vim turbatam rccuperare Velit 27. Nec admittitur Monachus deo deuotus qui nullu habet rem dos hona,&miniu,S sicut Servus pro mortuo rcputatur a8: nisis ni Abbates aut alii praefecti monasterio qui habent proprio nomine litigare post ut a9: vel nisi monachus adversus suum praelatu accusatione instituere velit 3o; ad quam tamen non Gdmittitur sine praevia caussae cognitione, quo animo ad accusandia procedat 3I, vel petat restitui in monasteriit ude se dicit iniuste electu & evigat ali inenta ab Abbate 3 aut et .etionis suae caussam prosequatur, si clectus sit ad dignitatem proprii monasterii 33 a quo expensas in causa sua prosequodanecessarias consequetur 34, vel consensu Abbatis studiorum caussa absit; quia tunc potest contrahore, & cx contra-etu gratia si iidii inito agere & conveniri, & de injuria illata nccusare 33; vel denique agat pro monasterio spoliato,& no adsit Abbas, aut Syndicus,l p riculum sit in mora litis 36. Item pupillus & Adultus minor xxv. annis sine tutoris &jusatoris autoritate in judicio nec agere nec conveniri rectErossunt 37, ita ut sententia contra eos dicta non valeat 38. Misi in utilitatem illorum lata sit. Minoribus cnim aetas in amno subvenire consuevit : cum alioquin in eorum n sotiis gerendis expressus tutoris vel curatoris consensus res
biratur μου Ccoeptuspausis .casibus velitu, Si pupillus vel
62쪽
minor agat pro libero homine exhibendo. I, vs momentia. neae possessionis actionem prosequatur, agatque, vel adquirendae, vel retinendae, vel recuperandae possessionis judicio r: quod potest per qualemcunque personam exerceri 3 ;vel se judicio offerat impetrata aetatis venia, quae masculis annum aetatis suae vigesimum, feminis vero decimum octavum egressis dari selet aut si uxorem adulterii ream faciaat 3, aut siluam vel suorum injuria ulciscatur ludicio publico 46, aut caussam matrimonii contra animi sui sententisam atque voluntatem cotracti judicio refellat 4 . Muin nec
filius familias sine consensu. & venia patris cutra alit nos judicio expetiri potest 48 , adeo ut si consensus patris ante litis conteliationem ini in ipsa litis contestatione non edatur jusdicium nullum sit. , neque confirmetur ipsius patris subasecuta r*ti habitione sor nis pater sit absens, vel procurator patris Si; quia in omni contractu, etiam ex quo patri dar tur actio, filius absens implorare potest officium judicis sinei tris consensu, etiam in ordinario judicio set: nec teneturius cavete patrem rati habiturum 33, vel nisi agatur caussa spiritualis, beneficialis, ct connexa,atque dependens ab ii quo casu sussicit annum quaviam decimum complevisses ivel nisi filiusfamilias studiorum aut legationis caussa absit. &nascantur illi actiones, ut si furtum, vel injuriam passus sit, si depositum repetat, vel mandati agat, vel pecuniam credita, vel viaticum non receptum exigat 33, Agenti tamen filio fine patris consensu si sit minor, datur curator ad litem, quod tape usu venit in Academis, ubi studiosi minores artate de his quae ibidem gesserunt coram Praefecto Academiae, & a sunt sine consensu parentum, & conveniuntur dato curat re litis 16. Contra ipsum vero patre filiusfamilias agere om nino prohibetur, cum inter eos de iure civili lis nulla esse Possit , 7, praeterqua si filius exigat castrense,vel quasi pec Dia 38, vel alimenta quae naturae jure ipsi di betur Io, quibus Confertur Dos quam filia etiali esset jam nuptui sine dote colat
Iocata a patre potest petere 6o. idque implorato judicis ok
63쪽
tre per vim d cetus sit, de qua recuperanda contendcre ni judicio potest cum patre, factum ejus civiliter&.ieverenter
arguens, non crimen intendens 6a; vcnia tamen judicis pruus impetrata σ3. Alieno vero nomine veluti tutorio,aut curatorio, aetionem in patrem etiam sine venia instituere potest 6 : quoniam tutoris & curatoris munus non voluntariu,
sicut procuratoris 6 3, scd necessarium cst 66. At cmancipastus filius absque patris consensu adversus alienos recte in Ju. dicio consistit: patrem vero non aliter in jus vocare potastquam si agendi veniam a praetore impctraverit, etsi aliter o- eaverit poena solidoru quinquaginta multatur, idque propater debitam parentibus revocntiam, atque Oblervationcm,
quam violari minime decet 67. Parentum autem appellatio in hac specie ad majores omnes in infinitum refertur, & omnes utriusque sexus parentes comprehendit 68. Immo etiam Socer hac in re parentis loco habetur 69, durante quide adfinitate, qua soluta puta per mortem mariti, potest nurus agere contra socerum sine venia judicis o. Non enim adfinitates intelliguntur quae quondam fuerunt, sed praesentes i. Similiter libertus contra patronum, patronamve,& coarum parentes etiam eorum liberos & haeredes, quantumvis extraneos, sine venia agere non potest r. Nec potest quis Pontificem; Imperatorem, Defensbrem civitatis, Praelatu, Doctorem & magistrum suum cujus ludum frequentat sine venia in jus vocare 73, Hoc amplius non recte in iudicio contendunt qui praemature agunt, ut pupillus,&adultus ansis finitam tutelam, & curationcm, universa adiri nistiatiosus ab solitiam rationem exigens Dcbitor intentans pignoratiliam ante solutionem debiti, vel obligationem 7s. Si pulator conditionalis ante impletam conditionem agens, utri quis stipulatus fuerit amphoras vini quinquaginta & sum do meo, vel antillae partum, &si pura obligatio videatur, tamen propter tacitum codnitionem quae inest exspectare deis
e donec nascatur 76, Creditor pete solutionem ante di Epraeaciti a
64쪽
Iuae initum vel existentem conditione 77: licet cx iusta caussa creditor ante conditionem, vel diem recte possit agere, &Petere condemnationem ad interponendam cautionem fis dejusseriam, vel pignoriscapionem 7S: etsi cavere nequeat ad nullionem in possessionem bonorum dcbitoris 70; nisi posset alio modo esse consultum creditori, puta per retenti nem: quo calu cautio ista non habet locum So. Iutia auteo uis antelligitur si debitor vergat ad inopiam, vel alias reddatur suspectus 8i: dummodo illa cauila superveniat incidenter, nec fuit tempore contractis,& creditor illam praesciare non potuit ra, ut quia in communi hominum opinione .habebatur dixes 83, vel se asseicbat divitem, & sic dolo creditorem induxit ut secum contraheret 8 . Et dummodo caussa justa non superveniat culpa creditoris,quia nisi casus ortuito post incidati non potest exigi satisdatio 31.
65쪽
De Reo. R v resta quo ros in judicio petitur i. Cuius ossicium est ut in jus vocatus prs finito die,& loco compae
reat auditurus petitionem Actoris, quam sine caluniae crimine negare, refellere, vel excipiendo evitare debet.
Rei enim proprium dicitur sugere, tergiversui, exciperon probandi non subire r. Qua vero exceptione, seu defensi ne uti possit ex ipso tacto,& circustantiis ejus inquiret. Et si
praesto est exceptio dilatoria ad impediedu procesi v j ussicii,
66쪽
er Iiris contectatione,veluti exceptio jurisjuradi uiuactionise i a iacit catae, eam ante Omnia proponet: quam si in comisi Crisa probare potest, ab observatione iudicis ablolvitur: si cro cjlasmodi exceptio non suppetat, propone da cii lite jam olite tiata peremptoria ad excludendam, & pcrimendam a toris in ictionem, eamque si piobet ab actionc definitive ab olucridus venit 3.Sed reus excipiendo iungitur actoris vice, Se non minus fidem probationibus facere debet quam actoro: Cum quilibet teneatur probare id quod intendit si nec fatis est quippiam dicere, aut allegares. Melior tamen est conditio Rei, Magisque favetur Reo quam actori o. unde cum testes utrimque uni pares, vel probationes, vel praesumption es, reus obtinet 7; & ubi est ambiguitas,vel obscuritas antei pretatio pro Rco fit 8. Actor quoque tenetur Reo edere in lirumenta ad exceptionem fundandams, contra Reus ad confirmandam intentionem actoris edere non tenetur I mssi forte in caussa dotis,alimentorum,& leuit limae II, COnveniri autcm debet Reus in foro suo ,& ibi conventus sesqdefendere i et, dummodo legittimam personam standi in judicio habeat. Excipiuntur enim quidam qui non possunt co- veniri reique fieri, quales sunt infans, pupillus, furiosus, demens, mutus, &surdus, qui propter desectum rationis ab alio in jus vocari nequeunt,sed tutores, vel curatores illorum
nomine evocari debent r3: nec minor curatorem habens sine ejus autoritate convenit ur 1 non habens, curatorem
ad litem accipit is: sicut & filiolamilias minori viginti quinque Annis curator ad litem datur 16. Si vero pupillus curastorem non habet, citandi sunt amici,ct cognati ut pro ipsole in judicio sistant, vel curatorem dari curent I . Item non possunt in jus vocari objustum impedimentum absentes r8, aegrotanteS,is. transeuntes aut navigantes, nisi omnino sint extranei,&discessuri et O. Neque magistratus Ob dignitate in judiciis vel agunt; vel conveniuntur quamdiu in ossicio misi: quae tamen intelligendum est de majoribus, magis
talibus, qui imperium, di coercitione habent, suntque te.
67쪽
ix AVso NII popM n orarii 12. Nam inferiores magistratus aῖ, & perpetui,&qui positi sunt ad voluntatem, & revocationem principi; as, constante officio in jus vocantur quod non secus est in majoribus, & temporariis si aetio tempore esset peritura et Q vel quando convenientur alibi quam in loco in quo gerune
magistratum 27, Vel quotiens conveniuntur ex contractu.
ab ipsis celebrato dum in magistratu essenda 8, vel ex deliucto perpetrato, aut crimine commisso in officio, ut furti, te. petundarum 29, vel ex offensa in Principis imperium 3α Potentes & illustres viri non agunt, neque defendut ipsi, sed
procuratore constituto 3 i. At Legati, caeterorum lue nego. tiorum exsecutores publici, non recte alibi conveniuntur,
sed jus habent revocandi domum 3 a. Porro ut invitus nec mo agere, vel accusare cogitur 3 ita in Rei potestate non est quando conveniatur 3 4, exceptis certis casibus quibus di Actor,& Reus necessario in jus protrahuntur 3y, veluti coediffamatus de aliquo crimine, de injusta possessione, de aere Ilieno, vel ex alia caussa civili sue pecuniaria ris, in jus voscat diffamatorem, ut ad tempus a judice constitutum tans
quam actor caussam diffamationis in foro ipsius diffamaticut Rei, disceptet, vel in posterum taceat: 3 e sed si non co- paret Iude et post binas denuntiationes illi factas perpetuum. Blentium sua sententia indicit 38.
68쪽
SVNoicus est actor publicus, qui communi unive
sitatis mandato omnia ejusdem negotia curat, & adiunnistrat i. Constituitur enim ut plurimum ad omnes res, &caussas etiam criminales, ias licet priVatus per procus ratorem agere,& defendere non possit et, univcrsitas tamen per syndicum recte potest, dato ad hoc speciali mandato 3-Quamvis etiam possit Syndicus constitui ad certas caussas& ad definitum tempus, quo elapso mandatum ejus, sicut procuratoris, quoque desinit . Nec tantum constituitur ab universitate, & republica, sed etiam a collegio, magistra- tuti ordine, capitulo, de corpore. Quibuscunque enim pedamissum est habere corpus, eollegium, vel societatem, iis licet collegii, societatis, sive corporis sui nomine ad Gerna plum reip. res quoque communes, & arcam commune habere, actoremque sive Syndicum constituere, per quem l quam in re publica quod communiter agi fierique oportet; agant faciantque s. In quo non attenditur ex quo hominu genere constet corpuς vel collegium, an nobilibus plebei Lue, civibus an rusticis, modo licitum, & lege, privilegio, aut longo tempore approbatum sit 6, &solemni modo ac fio
ma Syndicus constituatur: quod ipsu in fit cum hi qui j iis constituendi, eligendique habent vocati praeconis voce, vel Per camPanam, veI tubam, vel aliud signum conveniunt in
69쪽
α A V s o N I I p o P M alam publico ubi concilia haberi consueverunt, non in pri. vatis aedibus,aut in via,& unanimi consensu uno eodem que tempore Syndicum eligunt 7 Omno enim qui jus suffra-eij habet, & quorum intereii sempei vocari oportet 8. quos
niam quod omnes concernit ab omnibuS appiobari conve nil so sed si tum quidam ablunt nihilominus praesentes actu electionis perficere possunt, ut si icitia pars univeisitatis e maneat, duae partes rccte byn uicum constituant ror nec est necesse duas partes prasentes omnes consentire, sed sufficit majoris partis piaesentium . onsensus Ii; & sufflagium electi
inter reliquorum vota numeratur,& auget numerum ra. &vox patris filio patrocinatur, & ediverso i 3. quia in publicis negotiis patria potestas non attenditur i . Quibus peractis instrumentu conficitur & tabellione ut lori postea queat qui eum constituerint, & ad quas caussas, & qtomodo,& quando sit constitutus is creditur cnim insitumento donec probetur se rem aliter habere a 6. Nomina tamen singulorum non est necesse exprimi in instrumento, quod de constitutisone Syndici aut alia regesta per universitaten', vel collegium conficitur, sed sufficit nomen generale certam designationem
eontinens videlicet univei sita, Civitas, con Ventus,c apitulum,Collegium,Monasterium,Xenodochium II. vel etiam nomeαsngulare generali aequipollens, ut si dicatur omnes cives talis oppidi, omnes Canonici talis Ecclesiae: quia si fimpliciter iceretur Canonici illius ecclesiae, cives istius opapidi, talis locutio posset accipi de duobus, & ideo non se sisteret instrumentum i8: sicut nec subsistit sine ex pressione nominu ni in electione Syndici facta a parvis universtatibus
pagorum,&villarum, ubi facile singulorum nomina instrumento inseri possunt i y nec in arduis & gravibus caussis, ut in facienda alienatione rerum universitatis, in qua omnium nomina perscribi debent, ut postea constare possit quorum mandato res universitatis alienatae sint 2 o. Immo etiam austoritatem.& decretum superioris adhiberi tutius est & usita
sua l. Constitutus autem byndicus omnia agit,&admini-
70쪽
DE ORD. tius V IVD c. L I 2. I. sstrat quae ipsani universitatem agere oportet, & absque eo nec agere, nec cum ea agi quicquam potest ra. Parem enim
potestitem in caussis universitatis, vel collegii quam procm' rator in privatorum negotiis habet a 3. V nde dominus fit li. iis,& tam in judicio quam extra judicium pro cuiatoris parstes sultinet,& implet. Adhoc semper cum libet a potestate intelligitur constitutus, etiamsi ea non sit expressa a 4, per quam omnia expedire potest quae alias mandatum speciale
requirunt, veluti debitorem universitatis apprehendere, &in carcerem conjicere as, de rebus universitatis transigere,
ct contrahete quoad sine fraudis iniquae suspicione fieri
possit a 6, restitutione in integru petere a7, nec no jurame-
tum deferre, & praestare universitatis nomine 28; quamvis tutius sit speciale mandatum in his ubi requiritur dari, & e primi ao, Neque etiam cavet de judicato solvendo, sive agat, sive defendat, nisi quando de constitutione ipsius dubiatatur 3o; propterea quod universitas cujus caussas ad minustrat semper solvendo & locuples praesumitur 3 I. Quin et, am potest, si habet speciale adhoc mandatum, universitatε vel civitatem, & singulos cives, eorumque bona obligare insolidum, Adeo ut quilibet eorum nedum pro rata & portu one sua, sed etiam pro univerit debito conveniri possit 3a. Quod tamen de universitatibus, & civitatibus liberis superuore inque alium non recoenoscentibus quam Carserem, ut
sunt in Germania Imperiales civitates, intelligi volunt 33. Praeterea Syndici esse & constitui possunt omnes qui pro aratores idonei esse censentur, maxime si juris scietia, & causi sarum rerumque tractandarum periti sunt 34. Vnde filius familias, sicut procurator, ita & Syndicus constitui potest 31ι nisi obstet lex municipalis, vel perpetua consuetudo 3 QCOntra qui procuratores esse prohibentur, hi nec Syndici esse possunt, veluti qui lege, natura, vel moribus impediuno
tur, quo minus negotiis communibus superesse queant 3I, ut sunt minores aetate a8, milites, D. muti, surdi, furiosi