장음표시 사용
131쪽
N. Ex intuitu hujus Tabellae statim patescit, quinam anni ex hoc Cyclo Solari sint Uscxtilcs ; cumque annus ante AEram Christianam , uti ante monuimus, haberet novem ex Cyclo Solari, Bissextilis erat, atque adeo annus primus Christi fuit primus post Bissextilem , & quartus ipse Bissextilis V perta ex hoc apparatu Latera Dominicali anni propositi . Mira D- dissicile non est investigatu, a qua Feria quisque ipsius Mensis .a Missi, incipiat,in subsidium vocatis hisce binisVersiculis memorialibus: Dη. Feb. Marti Ap. M . Iun.
vi. Componuntur eX XM Vocibus nam GRATIsusIL pro una nu-Rxplicatio meratur) juxta numerum Mensium, qui in anno occurrunt. S i In qualibet vero Voce oportet notare literam initialem , quae significat, primum diem mensis, cui haec vox respondet, ha
bere sibi adpositam hanc literam Alphabeti. Sic AsTRA docet primoJanuarii competere literam A; DAaiae primo Februarii gompetere D, atque ita in reliquis.
132쪽
Io 7 His probὶ notatis , ponamus anni nonagesimi supra millesimum sexcentesimum literam Dominicalem E existere juxta Vetus Kalendarium ; quia numerus Cycli Solaris est xlx. Dein septem priores literas Alphabeti suo ordine locemus. facto initio a Dominicali, hunc in modum E, F, G, A, B, C, D,& cum hisce conseramus literas initiales Versiculorum , ac deprehendemus , primum Ianuarii atque Octobris hoc anno juxta dictum Kalendarium incidere in diem Mercurii ; primum Februarii, Martii, ac Novembris incidere in diem S
turni; primum Aprils, & Iulii in diem Martis; primum M iin diem Iovis; primum Junii in diem Solis; primum Augusti in diem Veneris, primum denique Septembris, & Decembris
Tandem si animus sit novisse , in quam Feriam , seu diem Septimanae caeteri dies mensium anni statim propositi & similis ratio est in aliis) incidant, repetatur Elummodo, quae feria Septimanae mensem, cujus dies prie scribitur , inchoet, atque ab hoc initio in datum diem calculus instituatur , qui tanto erit facilior , si cogitetur dies I, VIII, XV, XXD , XXIX, ejusdem mensis in easdem Septimanae serias incidere. Sed & exemplo hoc illustremus. Quaeritur quae seria sit Septimanae xviri Decembris MDox C r Ex ante allatis liquet, Decembrem istius anni inchoari a die Lunae , & quum die xv ejusdem mensis iterum sit dies Lunae, necessiario xv xi I die erit feria quinta , seu dies Iovis.
XV. Methodus reperiendi Literam Zominicalam juxta Novum Kalendarium , S quae ex ea Froveniunt. SIc quidem Litera Dominicalis, & quae ex ea staturiunt, L
habetur juxta vetus Kalendarium; sed minimὰ juxta Gregorianum, sive novum. Nam licet Cyclus Solaris in anno Juliano, & Gregoriano coincidat , atque eadem ratione O Gregor. supputetur , non tamen coincidit Dominicalis; quia proptero a mi-Diuitigod by Cooste
133쪽
IOS I N s T I se T. AsTRONOM CAEminuta superflua quotannis assumpta, Gregorius in anno Iuliano decem integros dies dissimulavit, & ex ejus decreto plures imposterum dissimulabuntur, uti ante monuimus; servatis tamen septem prioribus literis Alphabeti isto ordine, quo in Iuliano usurpantur, incipiendo Kalendas Januarii a litera& hinc ad reliquos anni dies contendendo. Interim cognita litera Dominicali in anno Iuliano , laboriosum non est eandem novisse in Gregoriano ex delineata jam ante Tabella Cycli Solaris. Nam a litera Dominicali anni Juliani numerentur sursum in Tabella decem literae ist serie , qua in Kalendario se invicem subsequuntur , di litera , in qua calculiis sistitur, quaesita est. umpli gratia 2- perius observavimus anni MDCxC Cyclum Solarem esse vix . 8c Literam Dominicalem E existere , hanc quaeramus in Tabella , atque hinc astendendo numeremus X dies , prout sibi mutuo supponuntur , nempe ab E in F, G, A, B, C , D , E, F, G, & tandem Α , quae dicti anni Dominicalis est juxta novum Kalendarium. Atque haec operandi ratio omnino procedit usque ad exitum hujus Saeculi; ast Saeculo proximo, id est ab anno x7oci ad I o oportet numerare dies XI ; ab anno I o ad Imo dies XII ; ab anno I9m ad 2Ioo dies xi Ii, & sic deinceps obn gligendos annos intercalares in anno Gregoriario , quos vim negligit Julianus. Sed de his supra disseruimus. Quo autem liberemur hac numerandi molestia, suffecerit, praecognito numero Cycli Solaris , adscriptas hasce Tabellas intueri, dc observare, quae Litera aut Literae Dominicales numero Cycli Solaris in dato Saeculo respondeant.
Tabellae Literarum Dominicatium pro Me s futuris aliquot Saeculis juxta
134쪽
Caeterum ex cognita Litera Dominicali in anno Gregori v no, etiam statim intelligitur, aqua Feri Septimanae quilibet Roeriis is mensis dati anni inchoetur, & in quas Ferias reliqui Mensium ' μ p dies incidant. Nam modus operandi prorsus idem est, qui fuit C. et 'in Juliano; tantum Litera Dominicalis hujus anni primo loco ponatur , dc caeterae literae Alphabeticae suo ordine , ac sicut iuperius, cum literis initialibus corundem Versiculorum conferantur . di notis diebus Septimanae , a quibus menses inci
135쪽
reto INsTITU T. AsTRONOMICAE piunt, ad reliquos omnes per viam ante assignatam expeditissima est numeratio.
VI. Quam vero utilis sit Cycli Solaris , & quae ex eo sequuntur , intelligentia , ex dictis facile intelligitur. Hinc enim ut sileam anni cognitionem , utrum Bissextilis sit, an Vulgaris, & quotus a Bissextili lumen accedit Historiae Eccletiasticae, quae persaepe tantum menses, Ec dies hujus, aut iulius eventus meminit, non tamen ferias; atque haberi possunt feriae Festorum anniversariorum , quae Immobilia vulgo vocantur , quia semper eundem mensis diem in anno retinent..
licet in alios aliosque hebdomadis dies illabantur.
Anni in Tempestates . seu Trιmestria.
SIc vidimus variam anni Solaris quantitatem , & quae ex ἄprogignuntur. Proximum est , ut de ejus divisione in Tempestates aliquid subjungamus. Sol dum motu proprio percurrit Eclipticam, quae ad AEquatorem multum oblia qua est , cxcitat in aere cuidentissimas vicissitudines , prout in hac , aut ista orbitae suae parte collocatur. Hinc Annus communissime in xv Quadrantes, seu Tempora distribuitur ;suntque Uer, aestas, Autumnus ,& Hyems. Dicuntur aliis Quatuor Anni Vrimestria; quia Sol ut unum conficiat, tres suos Menses requirit, quorum quisque , si Medius assumatur inter excessum , desectumque, complectitur Dies XXX, Horas Io, &semissem quam promime. Caeterum inter haec Anni Tempora Veri primus locus Comceditur ; quod est ad Boream habitantibus de quibus, quae de reliquis dicam Temporibus etiam velim intelligi in istud tem poris interstitium , quod Sol requirit, ut ascendat ab Arietis initio per Taurum, ad finem Geminorum, seu ab AEquino- .ctu Verno ad Solstitium AEstivum. Ver A 1las excipit, quae est ista pars Anni, qua Sol per Cancrum, Leonem, ac Virginem descendit, seu a Solstitio AEstivo ad AEquinoctium Autumnale. Transeo aestatem olim etiam Uer sub se continuisse. Tertia
136쪽
Tertia pars anni est Autumnus; qua Sol per tria Signa pro- xime consequentia, Libram, Scorpium, & Sagittarium ulte rius descendit, seu ab AEquinoctio Autumnali ad Brumale Solstitium. Quarta denique est Hyems, qua denuo ascendit in AEqua- V. torem per Capricornum, Aquarium, Ρisces, seu a Solstitio m Autumnali ad Vernum AEquinoctium. Sileo Hyemem antea etiam Autumnum complexam fuisse. Dixi haec Anni Tempora ad Boream habitantibus accidere, VI. quando Sol memorata Signa perambulat; nam ad Austrum locatis contrarium evenit. Quippe quorum Ver est , quando 'Libram, Scorpium, & Sagittarium percurrit ι AEstas, quando Capricornum, Aquarium, ac Pisces; Autumnus, quam do nominata statim Signa Veris; & tandem Hyems, quando
recensita modo Signa AEstatis.
Ratio autem hujus Vicissitudinis eos non latebit, qui ad mnaturam nominatorum Temporum rite attenderit, & qua
ratione Circuli AEquatori parallati, dc ab eo versus Polum G .is. 'Conspicuum, ac inconspicuum recedentes, ab Horimnte obliquo dividantur. Hinc liquet, benedictum esse Astronomis , quod quo anni Viu. tempore Mundus creatus sit , prorsus ncqueat determinari , Problemate hoc tantum indesinite proposito ; quum si diversa loca respicimus', semper simul existunt, uti Ver , & Autumnus, fic aestas ac Hyems, - Non moneo, quamlibet anni Quartam in tres portiones Q, IX. dividi, quarum unaquaeque Signum, seu Mensem comprehendit. Prima dicitur prima seu nova , Secunda adulta, Tertia praeceps sive cadens ; & Signa Prima cujuscunque Quadrantis vocantur mobilia, Secunda Fixa , Tertiaque communia, quorum in subdivisione Signorum jam ante meminimus. Quo autem haec Anni Tempora in Globo facilius dignos. X. cantur , in eo occurrunt gemini Circuli maximi, ad angulos rectos in Polis Mundi se mutuo intersecantes , quorum alter cur .
transit per initia Arietis , ta Librae ; alter per Polos Eclipticae, ac initia Cancri, & Capricorni. Coturi vulgo dicuntur. quasi mutiis, & imperfecti per excellentiam ; quia in Hori-Aonte obliquo nec umul, nec successive omnes eorum partes licet Dissiliaco by Gorale
137쪽
licet conspicere. Prior ex hisce Circulis fretalita vocatur Colmas AEquinoctiorum, & Posterior Solstitiorum.
Varium his ni Initium. . t D ti. aEterum initium Anni, quod sumi posset ubique, Astrois itum nomi unanimi ferε calculo reponunt in Cardinali puncto Arietis; quia verosimile censent cum variis Docto .2 ribus, Soli primum creato hanc sedem assignatam fuisse. n. Juonis duplex fuit Anni principium. Ante captivitatem Geminum .Egyptiacam annum inceperunt inovilunio Mensis P s. siσOSeptembris, moti jussu Divino, & hoc tuo sensu, quod Mundi nativitas inciderit in AEquinoctium Autumnale. A captivitate in memoriam liberationis, Deo sic imperante, Annum Ecclesiasticum inchoavere a mense a bis, uve Nisem, nostro' fere Martio respondente; seu ab isto Novilunio , quod AEquinoctio vernali fuit proximum. m. Caesar Annum a Sole novo voluit auspicari , seu quando C μη -- consecto Solstitio hyemali, sensibilia sui ad n reditus indicia; '-s. incipiebat praebere , quae in septimo , aut octavo gradu C pricorni contingunt, umbris Meridianis isto tempore aliquam varietatem exhibentibus ι hunc vero gradum tunc Ses Kale dis Ianuarii occupabat, quem nunc ob quantitatem anni Juliani justo majorem , de qua ante, per varios dies Myus cupat ; initio tamen hujus anni in iisdem Kalendis etiamnum
immutabiliter perseverant . IV. Hoc autem principium creditur selegisie, quia ad Septem --ἡ με trionem degentibus est finis recessus Solaris, decrementi di rum , ac incrementi noctium; dc contra principium accessus ejusdem, item incrementi dierum , ac decrementi noctium.
Saltem hoc est quod Janus lib. r. Fast. Ovidio interroganti . quare principium' Anni non ponatur in Verno 2Equinoctio. Iando omnia rident, annusque est formosissimus , sed Solatio Brumali, his duobus respondit Versibus:
Bruma novi prima est, veterisique novi ma Solis Principium capiunt Thaebis o Annus idem.
138쪽
Id est , Bruma est prima dies Solis novi , dc novissima vel ris; seu quod de Luna Graeci inquiunt, lare, Ni a. . Attici a Solstitio aestivo , seu propinquo huic Novilunio initium anni duxerunt. Atque ita videmus plerosque popum 2Ejo istos unum ex punctis Curdinalibus, aut quod ei vicinum est, ει 2D. pro anni initio constituisse , dc conservasse imposterum ; ari quibus tamen abierunt AEgyptii, quibus sedes initialis anni per
totam ejus seriem vaga fuit, quia eorum annus longEbrevior extitit anno Tropico, sicut superius annotavimus. Interim minor locus confusioni foret , si anni Politici sic inchoarentur. 8c disponerentur, ut eorum initium responderet .vii; initio Signi in Ecliptica , initiumque omnium menstum , uti Politici. medium, ac finis, responderent initio , medio dc fini Sisnorum, adeoque cum Sol diutius nunc moretur in Signis aestivis, 'quam hybemis, etiam menses aestivi tanto deberent esse longiores, & hyberni breviores. Sed aliud obtinet consuetudo, quam frangas citius, quam corrigas.
MIsso vario Anni principio, recenseamus varias vicissitu- Ι
dines, quas Sol, dum varias conficit Tempestates, in variis locis producit. In genere observanaum , quod aeriam quando in Cardinalibus punctis Arietis & Librae existit, pa- αι , mat per universum Terrarum orbem, ubi AEquator & Horumn sic mutuo intersecant, AIquinoctium, juxta carmen Manilii :
LIBRA , ARIEsque parem reddunt noctemque, diemque.
Dixi, ubi AEquator & Horizon se mutuo intersecant ; nam ubi coincidunt, sublata Atmosphaera, ibidem neque dies, ne
Ratio hujus Phaenomeni est , quod . Equator 8c Horizon Π Caelestes sint Circuli maximi, qui quando se decusiant , in , seu plus, seu mintis distent ab invicem , nihil refert , dci rem . Cusiant bifariam. Quo autem mense ec die Sol haec Signa P ' Ca
139쪽
Cardinalia ingrediatur , facile ex ante allatis intelligitur. Quando Ses alia duo puncta Cardinalia Cancri, sc Capria orni ingreditur, parit Solstitia, secundum istud Poetae: .
Hae duo Solpumm fac ut CANCER , CAPRICORNUS.
Quae non ita dicuntur, quod Sol ad ea delatus quiescat, nam aliud testatur experientia. Sed quod simulac ad ista puncta pervenit , desinat ferri versus Polum septentrionalem , vel in ridionalem , ad quem per spatium semestre nunc elapsum iriis dies magis, magisque appropinquavit ι & regressum denuo sit instituturus ad Λquatorem, ec oppositum Mundi Polum. Unde ab hoc Solis regressu haec puncta Cardinalia Graecis Tropica appellantur, & Solstitio Solstitialia. Quia autem Sol per septem dies prius , quam ad hasce metas
pervenit, atque per totidem, postquam eas perta sit, ad sen-stim consistere videtur, id est non magis accdere ad hunc aut istum Polorum , uti docent umbrae Meridianae , de quibus ante, item nocturna diurnaque spatia, quae per dies quatuo decim citra variationem deprehenduntur; hinc tempus, quod inter observatum finem recessus Solaris ab AEquatore, & o servatum principium accessus ad eundem interjicitur, Solstitium appellari consuevit.
Dividitur in aestivum, dc Hyemale. Illud accidit iis, qui sub Tropico Cancri , & plaga magis in boream abeunte habitant, quando Sol existit ultra ac citra Cancri Principium per septem gradus a & horum Vertici tunc temporis est vicinissimus, ac creat in omni Horizonte obliquo , in quo per dies Solstitii datur vicissitudo diei & noctis. Dies artifici iam omnium
totius anni longissimos , Noctesque brevissimas. Nam Trois picus Cancri. quem Sol per istos dies describit, ab Horizon te obliquo maxime inaequaliter distribuitur , ita ut hic arcus diurnus magnitudine superet reliquos diurnos totius anni , &hic arcus nocturnus reliquorum nocturnorum sit minimus.
Ubi vero tempore hujus Solstitii cessat diei, noctisque vici ccludo, Sol per hos dies Solstitiales in Meridiano supra Polum
m. eadem existit altitudine , quemadmodum etiam insta P
tum , quamvis haec altitudo plurimis in locis illa minor sit. Solstitium Hyemale iisdem Incolis contingit, quando sol in oppositis Eclipticae gradibus commoratur , ec Phaenomena ,
140쪽
Snc TIO POSTERIOR. ras ac ratio Phaenomenorum opposita ratione sese habent. Tra
sco Solstitium , quod Borealibus est 2Estivum , Australibus esse Hyemale, dc contra; item Solstitium aestivum nonnullis diei Solstitium simpliciter , dc Solstitium Hyemale Brumam , quemadmodum paulo ante Ovidium sic canentem auia divimus. Quo autem mense dc die haec Solstitia incipiant, ec finiantur , pari facilitate innotescit, quam tempus utriusque .mquinoctii, de quo statim. .
. CAPuT XIX. Thaenomena , quae ex Motu Solis per Eclipticam accidunt Habitantibus intra Tropicos. SEd nune in specie dicendum, quid iis, qui sub /Equatore tiae, .isi
caelesti collocantur. accidat ex motu Solari perdiversa Sig- sub umna Eclipticae. Et ne dicam de perpetuo AEquinoctio, quod rara Mi enes hos incolas tannum obt net, dc ex superitis allatis faci e intelligitur, Sol iis quotannis ipso Meridiei puncto bis verti , calis est, quando versatur in Parallelorum medio, seu maximo, sive in principio Arietis, iterumque in principio Librae . ut spatium semestre inter Solem verticalem priorem , dc posteriorem intercedat.
Porro quatuor ipsis paxit Solstitia a duo Ima propriὶ sic nun- IIcupata, quando in Tropicis punctis constituitur, dc duo Alta, quando in punctis AEquinoctialibus. Haec tamen accura- . te loquendo Solstitia dici non possunt, sed tantum per aliquam similitudinem. . Neque aliter accipi debent, quae de geminis anni Tempe- ΠΙ- statibus perhibentur. Sole AEquatorem calcante , quod bis in anno contingit , AEstas ipsis adscribitur; quamvis Coelum ri. tunc temporis minus caleat ob pluviarum recidentium abundantiam. Quando per puncta Solstitialia ambulat. Hyemem eXperiuntur. Uer vero dc Autumnum , quando medius est inter tempora Hyemis, &AEstatis.
Insuper quia Sol ab aquatore huc illuc digreditur. Sole Sig- rae