장음표시 사용
161쪽
et 36 INsTIT 1 T. Ag TRONOMICAEraret insuper quandoquidem haec Xrx Sidera non tam exacte per bihorium se mutuo aut antecedunt, aut subsequuntur, . ut ex Globi collatione observari potest , hinc haec operandi ratio omnibus numeris absoluta non est . plena tamen jucunditate , & ad usum siem sufficiens. Ian. Haec Sidera , ubicunque in oculos incurrunt , ad explici aeui ρι-- tum jam finem adhibere integrum est, dummodo ad differe --- tiam Meridianorum attendatur ; nam ut hi vel orientaliores' mi, vel occidentaliores, sic aliis, aliisque horis ad eos adveniunt. Quando igitur constat, qua hora in loco quocunque Proposito primum Sidus primi nocte primi mensis m Meri- .aiano versetur, pariter ex modo allatis aperta sunt caetria . quae ad hujus Horologii usum in dicto loco requiras. xN. Alii quando dictis jam viis internoscunt Meridianum . de H hanc aut illam Fixam in eo observant , inquirunt in ejus isti is Ascensionem rectam . a qua Solis Ascensionem rediam tu recta. trahunt, quod reliquum est, vertunt in horas & minuta, tatempus quaestum innotescit. Si Meensio etecta Solis excedat Ascensionem Stellae, huic in horas versae addunt integras ti Tas xxxv, & operantur, ut m O. .
r. C Ic vidimus, quid Stellis accidat ex motu Solis per Eclipti- cam, nunc dicendum, quid accidat interdum Soli in eadem.
quin potius Terrae . seu Oculis; certa nempe obscuratio, quam Luna emcit, opaco suo CONON micr Solemi α T ramintercurrens , & quae Eclipsis Solis per ocellentiam nuncu
Π. Hinc nunquam juxta ordinem naturae visa est , aut vici bitur Eclipsis in Sole, nisi in Novilunio, seu visibila utriusque iatanio. Luminaris conjunctione ; neque in omni conjunctione, latis. MM- edocet experientia , sed ista solum, qua Luna videtur , Ves sub ipsa Dcliptic . id est in istis punctis suae Orbitae . quao Eclipticam intersecant, A vulgo Nodi vocantur . seu Capiat. ec Cauda Draconis, vel citra, di ultra ista Puncta ad certos usquet Diuiti Orale
162쪽
nsque terminos; puta Luminaribus Perigaeis sine inde adradus xvis &min. I 8, sed Apogaeis ad gradus xv I &min. I9.em quadantenus imaginari licet in subjuncto hoc Sche
Quando in reliquis punctis suae orbitae Luna versetur. m. quotiescunque accidat Novilunium, nunquam Solis portio μή Ternu eripitur; quia Luna vel supra ad boream, vel insta ad austrum transeundo , nullam sui partem inter Solem, dc Te Tam interponit. Interim facile liquet, si ad terminos Eclipticos . de quibM statim , advertimus , quare Sol nonnunquam circa eundem Nodum bis Eclipsin patiatur ; sicut accidit Annis hujus Samculi LXXum , dc Lxxxv, atque accidet denuo Annis LXXXIX, XCIII , ac XCvI: dc quare Eclipsis prior , ac posterior intra Mensem Solarem eveniant. Item quare ut plurimum tantum scmel circa utrumque Nodum Eclipsin patiatur, ac posterior S obse
163쪽
observetur quinto, vel sexto Mense a priore. Semel inquam
circa utrumque Nodum, nam rarum est, in Nodo priore evenire unam Eclipsin , atque in posteriore geminam , cujus t men exemplum praebuit Annus LX κXII. Denique liquet, . quare nunquam Annus transeat, quin Sol subeat ad minimum
bis Eclipsin. Interim juvandae horum imaginationi etiam delianeatum modo Schema potest conducere. Atque ita, si universam Terram spectamus, plures accidunt Eclipses 5olares , quam Lunares. Nam uti postmodum ostem demus, plerumque Luna bis in anno Eclipsin patitur; sed &elabuntur anni, quibus nonnisi semel patitur, vel nullo modo. Non tamen negandum, quin in determinato loco longe plures Eclipses Lunae , quam Solis appareant. Ratio hujus divcrsitates ex utriusque Eclipsis natura innotescet. Eclipses Solares non sunt uniusmodi, sed in Totales, &Paratisti dispescuntur. Illae accidunt, quando integer Sol eX Conspectu eripitur, quod Luom praestare potest, quum apparens ipsius discus apparenti Solis disco exaequatur. Hae omnes sunt sine mora, saltem valde sensibili; aliqua tamen in ea est disse. rentia. Si vertex Coni umbrosi, qualem Luna spargit, Peritinoat ultra Terrae superficiem, id est si in Terrae superficie ab umbra Lunae circulus describatur , Eclipsis Solis Totalis pro varia hujus circuli magnitudine cum aliqua mora erit. Sin v ro eXtremus vertex Coni praecise Terram seriat, erit Eclipsis talis sine mora. Caligo tamen , quae in Eclipsibus hisce nonnunquam creatur , tanta est , ut Stellae compareant, α
opus sit incensis luminibus. Eclipses Solis Partiales sunt , quibus non totus Sol , sed ejus pars aliqua obscuratur, ,seu media, stu plus, seu m ritis; quam Astronomi digitis, seu duodenis diametri Solaris partubus, & earum minutis . dimetiuntur.
Ad has Eclipses etiam reserendae sunt Annulares istae , quae interdum observatae scribuntur, in quibus Ora Disci Solaris.
quando centrum Solis cum centro Lunae conjungebatur, es cumcirca ad latitudinem trium quartarum unius digiti . lucida
visa est. In tali casu Sol videtur fuisse humillimus . & Luna altissima, nec vertex Coni umbrosi ad Terram pertigit. Ca terlim ad clariorem hujus Eclipseos idem profuerit appositum hoc Schema intueri. Causa
164쪽
Causa huius disparitatis in Solis Eclipsibus est varia appa- .rens Lunae latitudo , quae quo minor fuerit, eo Eclipsis evadit 'major; quo autem major fuerit, eo evadit minor, vel io.' nulla. Huic altera accedit, nempe inaequalis Luminarium distantia a Tellure, pro qui apparentes eorum diametri imis mutantur, quae majores apparent, quando circa Orbium suo-rnm Perigaea versamur , & minores, quando haerent circa eorundem Apogaea. Nulla Eclipsis Solis, ne quidem omnium minima, univer . . salis est , aut esse potest. Sol Terrae Hemisphaerium praeteris 'propter illustrat, sed hoc per ejus Eclipsin non Obscuratur, of -υε quia nimis amplum est, & vera magnitudo Lunae nimis exi- δεμ.gua, ipsaque a terra remotior.
Itaque iIli tantum Terrae tractui integer Sol eripitur, per XL
' quem conus umbrae Lunaris pertransit, cujus diameter vel in maxima Eclipsi soliam LXX circiter milliaria Germanica P fauonis test involvere. Qui vero Terrae tractus immediate est extra u. μι- circumserentiam hujus Coniumbrosi, in penumbra versatur,& Solem ex parte tibi ereptum sentit, seu medium, seu fus, seu minus, ac fit haec Eclipsis eo minor, dc penumbra dilutior, quo longius a Cono disceditur, ac qui extrapenumbram
sunt, Sole integro, dc illibato perfruuntur. Quae quidemi tellectu laboriosa non sunt, si requens Figura studiosius conseratur. . S 2 Porro. Disili sed by Cooste
165쪽
ώMλPorro neque Eclipses Solis eodem temporis momento eve niunt. Qui habitant ad occasu m, prius eas experiuntur, Zc qui ad ortum,. posterius; ita quidem ut hi futuram adhuc Eclipsin exspectent, dum illis omnino pertransiit. Ratio hujus varietatis petenda est a Luna , quae , quia Sole Eclipsin passuro est occidentalior , ipsoque celerius in ortum contendit , umbram primum mittit in loca Terrae occidua, quae propter progressum Lunae in ortum sensim , sensimque fit orienta
166쪽
Hine perspicuum est quare Eclipsis Solaris initium capiat im ... ab occidentali Solis Limbo , qui etiam primum visui resti- .is alii 'tuitur ; scilicet Luna pertransitura Solem ab occasu in ortum, Solu si suo limbo orientali limbum Solis occidentalem primitra obte- agit , & primum suo transitu iterum detegit. In partialibus Solis Eclipsibus, si apparens Lunae latitudo XIV. fuerit borealis έ Sol a borea seu superiore parte sui corporis 2s . a observatur deficere; sin vero australis suerit, occulitur a parite australi , seu inseriore. Nam Sol nunquam digreditur ab. Ecliptica, quare prout Luna vel ultri, vel citra eam consistit, aliam, aliamque Solis partem conspectui debet eripere. Denique aliquid subiiciendum de maxima Eclipsis SMaris XV
duratione , seu tempore . quod a principio obscurationis ul- Dami.
que ad ejusdem finem essivit. Hoc autem non longe abit ultra biliorium. Nam quandoquidem Luna spatio horae dimidium gradum plus minus absolvit, & hujus circiter magnitudinis est apparens Solis diameter, horam requirit, antequaminte rum Solem possit obtegere, & alteram, ut eum penitus derelinquat. Notandum tamen , quod tempus incidentiar, seu spatium XV . temporix, quod ab initio obscurationis elabitur ad mediam, sive maximam, non semper aequetur tempori emersionis , seu emersionurepletionis , quod a maxima obscuratione ad finem extenditur quia apparens Lunae motus valde inaequalis est , atque in horas varius. Quo enim Horizonti orientali existit vicinior, eo velocior apparet γ uti tardior , quo propior est occasui.
Maculae Sotis HActenus satis suse de nulli non saepius observata Solis I.
Eclipsi disseruimus. Sod neque silentio praetermittena λω dae sunt Εjusdem Macular, quas prisca Saecula juxta cum aliis Coeli Phaenomenis ignoraverunt , dc sub initium Saeculi labentis beneficio Dioptrae, seu Telescopii Galilaeus, de post eum complures Astronomi, deteXerunt.
167쪽
feram tro IusTI Tu T. As TR O MI Diversimode vero possunt hae Macalae observari. Et quudem sine Dioptra, quando Solis discus per exiguum forament in Cameram studiosissime conclusam trajectus, candido objecto, excipitur a aut si radii Solis in tersum Speculum imnussi, hin in locum tenebricosum reverberantur. Quin non desunt . qui non semel visas sibi testantur Solis Maculas citra Camerae obscurae subsidium , nudis oculis in Sole defixis , non proces ab Horizonte collocato. Qui tamen modi non sussicium, ad omnes Maculas distinera & evidenter delineandum. Per Dioptram observstio interdum sic instituitur, ut Oe ius directe Solem aspiciat; ne autem hoc Sensibile adeo vehemens laedat organum , Coelum nebulolum exspectant; vel Solem orientem aut occidentem i, vel Dioptram muniunt Uno alterove vitro viridiore, aut subobscuri coloris , qui numium Solis fulgorem possit retundere, atque sic prius radunt ipsius limbum, donec oculus tantum lumen serre consuescat, quam medium Solem intuentur. Sed neque hanc visionem posse esse omnibus numeris absolutam , res ipsa loguitur. Quare praestat, praeparata Camer1 obscura, grandiorem Dioptram facto soramini, quod crassitiei ejus exactissime r spondeat, ut omne aliunde lumen abarceatur, curate inser re, & per eam admittere Solis imaginem in immobile. corpus albicans in debita distantia constitutum, unde in oculum reia
mitti possit , & conspici juxta singulas sui partes quam CI
rissime , & distinctinimc. Porro inspicere oportet Solis ima ginem, quando a refractione vaporum immunis est, α quo
tidie si Coelum permittat in eadem hora , ac sub cadm disci
magnitudine, seu Sol apogaeus sit, ut aestate , seu perigaeus, ut hyeme , quo omnia Macularum Phaenomena distinctius possint notari. Interim cogitandum , imaginem Solis per Dioptram aut augustum foramen transmissam, inversam ain
Tradita ratione Maculas Solares observandi, subjiciendum . quo modo se offerant , & quae praecipua sint earum Pham . . mena. Osserunt se in Disco Solari ad modum partium OP Carum , & nigricantium , quare quibusdam atramenti guttis comparantur 3 aliis atrae fuligini , quae conspicitur in superficie aeris in fornacibus fusorus liquefacti ; aliis spumae in olla bulli-Diuiti Corale
168쪽
bulliente , quin nubeculis. Neque observantur eXtra corpus Solare aut prope ejusdem Polos , nisi rarissime , sed in medio disco, ac ferme circa Eclipticam. Variane magnitudine; quarum multas tantae vastitatis Galilaeus notavit, ut juxta suam Arithmeticam non modo siniim Mediterraneum , sed totam Africam , ipsamque Asiam lor gissimε superare judicaverit. Interim Uadem Maculet magniutudo constans non est , saltem non diu , verum diversmode. crescit, decrescitque. ordinario major apparet in centro S Istri aut circa, & longior , contractiorque prope limbos. Similiter comparatum est cum numero Macularum. Quandoque pIurimae se obtulerunt usque adeo ut rutilantissimus Solis fulgor ex iis sic quidam, aliis causiain aliunde derivantibus) non parum infringeretur. Ita Schcinerus, qui Macu-l histe lurimum studuit , aliquando simul in Sole notavit quinquaginta ; aliquando longe pauciores deprehcndit, &deprehcnduntur. Quin ab anno quinquagesimo hujus Saeculi usque ad septuagesimum, vix una alterave comparuit; dein-Ceps utero vis transiit annus , quin semel pluriesve conspectae sint: adeo ut certae temporum Periodo se non adstringant, aut illa nobis nondum innotescat. Non raro in medio Sole Macula evanescit, uti etiam interdum enascitur; quin inpiuscule in Faculam abit, Ec vice versa: quod tamen antequam perficitur, margines primum iuIustrantur. Utrum vero eaedem Maculae recurrant, emens,
circa Solem Circulo , disputatur. Sunt qui negant , quia tam variis & miris modis inter sese miscentur ; sunt qui aD firmant, nixi eadem Dura , mole, colore, similibusque adjunctis. Memorat Cassinus, visam sibi fuisse atram Maculam, quae per tres integras revolutiones perduravit. Maculas hasce in Gelo AEthereo esse , dc quidem longe supra Lunam, fidem facit, quod nullam in Sole Parallaxinpariant, uti testantur consonae observationes nisi quod se, inde, quia Telescopia non ejusdem sunt dignitatis, minima anno tantur in uno loco , quae negliguntur in alio) eodem tempore in variis Europae partibus institutae, ac ejusdem l ei Phaenomena.
Quin quod quibusdam partes Solis habeantur, qui ipsum . ideo
169쪽
4 INsTITU T. AsTRONO MI caeideo circa suum axem revolvi volunt; aliis vero Sidera, quae Circa Solem seruntur , uti Satellites circa suos Planetas. Hinc Malapertius, S. L, qui Tractatum de Maculis vulgavit . eum Vocat Sidera Heluc'cta. Denique sunt, qui & in Sole, ec circa eum Maculas admittendas esse existimant. Superest , ut de Macularum Motu quidpiam adjiciamus. Statuunt, eum perfici intra spatium viginti quinque , sex, septem, aut octo dierum, .sacto initio ab ortu disci Solaris ad nos convcrsi occasum versus, &dispari, quod ad apparentiam, velocitate. Celerior enim vulgo videtur prope centrum. Neqste moventur Maculae ut plurimum in parallelismo cum Ecliptica, sed ab ea modo magis, modo minus recedunt. Ut vero quae de Macu is hisce diximus , curatius intelligantur, juvat ex xxvi Macularum Solarium Periodis, quas intra biennium. indefessus , & accuratissimus Hevelius observavit,ax & xx , reliquis illustriores , Oculis subjicere ; in quis Pi aeter motum , & situm incularum , imprimis conspicua est admiranda ipsarum Metamorphosis. Quid tandm sint hae Maculae, & quo pacto tradita Phaen nomena oporteat explicare, in iis Physiologi se fatigant, Scprout quisque hanc , aut illam amplexatur Hypothesin , ita variat in Phaenomenorum dilucidatione.
Post Luminare maximum contemplationi nostrae se offert
Luminare minus. Minus inquam ratione luminis, si ad Solem reseratur; sed de lumine loquimur majus, ic reis vera magnum, si ad rcsiduas Stellas nobis visibiles. Atque hoc Luna est , inter Planetas infimus, Maculosi vultus, variatiis Phasibus tenens in noctem praedominium. Infimum esse cx maxima Parallaxi, de qui postmodum, innotescit, atque quod interventu suo tam Solem, quam et ras omnes Stellas, quae circa ejus viam existunt, obtegat. Maculae Lunares vel sine Tubi adminiculo satis manifestE in visum se ingerunt, nec tantum Plena Luna, sed dc Corniculata , Diuitiam by Corale