장음표시 사용
181쪽
ro I N s T I T U T. AsTRONOMICAEEx allatis etiam plu, satis evidens videtur, quam noctis Partem Luna debeat illuminare. Crescens ante priorem draturam anteriorem noctis partem illuminat , & posterior manet illunis. A Quadratura etiam posterior pars noctis illuminatur. In Oppolitione Luna est pernox. Dein Luna d crescens ante posteriorem Quadraturam anteriorem noctis Pa tem ex parte illuminat , & post hanc Quadraturam noX amterior manet illunis , posterior illuminatur.
a. Motus Lunae in Longitudinem , ac Latitudinem. LUnae Phases , de quibus hactenus, ex proprio ejus Mo
tu oriuntur; nam si paris velocitatis gradu cum Sole Comtenderet , non nisi eadem Phasis observaretur. Itaque ad distinctiorem Phasium intelligentiam necessum fuerit hunc Lunae motum pressius explicare. Est autem inter proprios eterarum Stellarum motus hic Motus Lunae in longitudinem velocissimus; quippe quem Luna sub radiaco in consequentia, stu juxta Signorum seriem absolvit spatio Dierum XXVII , Horarum 7 , dc Min. 43 , quemadmodum eX eXPOrientia videre est. κCirculus vero . quem Luna hoc suo Motu describit, E centricus est. Nam inaequaliter a Terra recedit , plus in Apogaeo, miniis in Perigaeos quippe apparens Disci Lunaris diameter, & Eclipsium quantitas, atque duratio non observam tur uniusmodi, uti neque Motus. Dum enim circa Perigetum ex sua Orbita spatio diurno ultra gradus quatuordecim Pe Currit, percurrit circa Apogςum ne quidem duodecim , atque intermedio loco , seu medio & ariuali motu , tredecim cum
Porro haec puncta Apogaeum di Perigaeum in Via Lunari
fiXa non sunt, verum progrediuntur in consequentia motu aequabili, suamque absolvunt periodum spatio Annorum vIM, Dierum 3o9, Horarum 7, & Min. 36. Itaque plus temporiS requirit Luna , ut ab Apogaeo in Apogaeum quem Motum vocant Anomaliam Orbis Lunaris moveatur, quam ut Orbem Diui irco by Corale
182쪽
SECTIO Pos TARIORἰbem suum simpliciter consciat. Is enim Motus non absolvitur, nisi expletis ultra Dies xxvri, Horis 33, & Min. I 8. Misio Motu Longitudinis, ad Motum seu Anomaliam Latitudinis Lunaris procedimus. Nempe Luna, quando in Consequentia promovetur , non permanet sub Eclipticii, sed ab L τ' ea digreditur versus Septentrionem, atque Meridiem; adeo ut με . duo tantum puncta Eccentrici Lunaris Eclipticae suppona tur , & eam quasi intersecent. Haec intersectionum Puncta Ptolemaeo Nodi vocantur, qua voce cxprimit quaevis puncta Eccentricorum, quae secant planum Eclipticae. Nodus, quem quando Luna pertransit, deflectit ab Ecliptica versus boream,
& fit Zenith nostro propinquior , dicitur eidem Ascendens;
uti Descendens , ex quo in austrum secedit. Conferatur Schema primum Capitis XXV . Praeter has appellationes posteriores Astronomi haec Pun- y
cta Eccentrici Lunaris appellarunt Caput, & Caudam Dra- οῦ ea 7
conis ; quorum illud est Ptolemaei Nodus Ascendens , haec Draeonu; Descendens. Ratio nominis erit talis qualis similitudo; sicut enim Caput, seu Lingua bifida dc Cauda Draconis acuuntur, atque medium corpus est tumidius, ita latitudo Eccentrici lunaris existit juxta Puncta intersectionum minor, Ec major locis intermediis. Vulgo Caput Draconis propter compendium hoc Charactere δε exprimitur , dc Cauda hoc ty. Non igitur hoc Caput, & Cauda Draconis confundi debet cum capite 8c caud Constellationis, sic appellatae. Uti vero Apogaeum dc Perigaeum in circulo Lunari locum mutant, ita etiam Caput dc Cauda Draconis; sed contra su cessionem Signorum lc motu multo lentiore , ut in orbem non remeent, nisi post curriculum Annorum xum, Dierum 2 24, Horarum 3, ac Min. m. Hinc facile intelligitur, qu re Luna segnius Orbitam suam absolvat, quam ab alterutro Puncto intersectionis ad idem revertitur; hoc enim accidit post periodum Dierum xxvii, Horarum, dc Min. s. Ex eorundem Punctorum motu etiam contingit quoVis ci u. . . .
citer anno nono , ut Sol eodem anno alterum Punctorum . . fisi
bis pertranseat , quumque tantum in his Punctis, seu circa, possint ρι Eclipses Luminarium accidant , ut de Sole ostendimus, dc r L i se ostendemus brevi de Luna, mirum non est, posse isto anno Eclia
183쪽
vm. us exemptuma IX. Maxima Luna digressis.
is INsTI Tu T. ASTRONOMICAE pses selito plures evenire, primas sub initium , secundas sub medium, tertias sub finem anni. Exemplum hujus augmenti praebuit Annus decimus nonus, atque vigesimus hujus Saeculi. Anno vigesimo sex Eclipses evenerunt 1 sed si hic incepissct a die vigesimo Decembris juxta Stylum Gregorii anni proxime praecedentis, intra Completum hunc annum, seu a dicto initio ad nonum Decembris anni vigesimi, tres in Luna dc quatuor in Sole, adeoque seintem Eclipses evenissent, nempe quatuor in priore intersecti nas puncto, quod Sol bis pertransiit ,& tres in posteriore. Qui
tamen casus admodum rarus est.
Subjiciendum denique , quousque Luna , postquam haec
Intersectionis Puncta pertransiit, sensim digrediatur ab Ecliptica, nam Lunae, uti Soli sui termini sunt, quemadmodum in Horizonte, sic Meridiano , quos non excedit. Terminus vero tam boreus, quam austrinus in Luna nova & plen1
est graduum quinque ; quibus in Quadraturis varii sedecim
minuta adjiciunt, quae aliis in dubium revocantur. Caeterum silentio praeterire non licet difficultatem, quae ex motu latitudinis deprompta una cum superius allatis, extirpat Lunaticos ; imprimis qui in parte Lunae, a Polis ejus aequi- distante , seu media Tona Torrida commorarentur. Nempe dum Eorum vertex a Sole nonnisi quinque gradus huc illuc deflectit, necessum est, aestum eXperiantur, qui penes eum, quem deserta Africae , aut AEthiopia experitur , nullus est Quin quod hic ad loca extra ejus ranam Torridam constituta etiam se diffundat , quum ibidem maxima, & minima Solis Meridiani altitudo tantum per graduum decadem immutetur
C Apuae XXXIV. Eclipsu Lunae , cum usu in Geographia.
u.ὸ ssis c X proprio Lunae Motu nunc delineum atque defectusta, , , t 3 Luminis nativi in eadem quem traditae ante Phases
Luna. juxta cum Eclipsi Solis ostenderunt, & Eclipsis Lunae ostendet item telluris opacitate & amplitudine sequitur, necessum esse, ut Luna nonnunquam Eclipsin , quam &Desectum, Deliquium, item Laborem nuncupant, perpetiatur.
184쪽
Est autem Eclipsis Lunae privatio luminis Solags in Luna propter ipsius ingressum in noctem Telluris, seu umbram ejus Conicam, sicut ex adjecta Figura clarius potest intelligi.
185쪽
im IN saerru T. ΑsTRONOMICAE Accidere igitur non potest, nisi quando Luminaria sunt ira oppositione, seu tempore Plenilunii; nam corpora opaca tantum ex adveri corporis lucidi umbras projiciunt. Neque iri omni oppositione uti experientia edocet) Eclipsis Lunae potest accidere, quia umbra telluris tantum spargitur in & circa Eclipticam, a qua, sicut notatum, Luna plerumque sive in austrum, sive boream, latius diragatur. Istae ergo Oppositiones , seu Plenilunia solummodo erunt Ecliptica , quae incidunt in Caput , aut Caudam Draconis. seu Puncta intersectionum Orbitae Lunaris, vel citrae, aut uliatra ea ad certos fines; gradus nempe undecim, atque minuta ri, eXtra quos quotiestunque accidat, ic absolvatur Luminarium oppositio , Luna pleno orbe perget lucere. Videatur
Atque ita interdum contingit, ut vel integer annus elabatur sine Eclipsi Lunari, qualiter elapsi sunt anni hujus Saeculi ut alios sileam in Lxxxvri ac Lxxx, & clabentur xCIac XCVm. Interdum inquam, nam communiter bis in anno, sive semel circa Caput, & semel circa Caudam Draconis Luna Eclipsin patitur, ut extra ordinem sit, si propter motum Capitis, in Caudae Draconis , de quo ante) ter contingat, aut semel; hujus exemplum dedit an us labentis Saeculi LXXVI , neque aliud intra hoc Saeculum comparebit. Quando Luna Eclipsin patitur , patitur diversimode; m jorem, quo minor est Lunae Iati luco, & ipsa Terrae vicinior. ac Sol magis Apogaetus; minorem vero, quando hae rationes ex opposito sese habent. Conseratur tradita statim Figera Hinc quando Lunae Eclipsis incidit in Caput, aut Caudam Dr conis , & Luna perigaea est , nascitur Eclipsis Lunae Cenu
lis, & cum maxima mora, quae tamen Variat, prout Luna tunc temporis tardior est, aut velocion. Interim maxima mora Eclipseos maXimae interdum extendit se ultra quadrihorium per pauca Minuta, nempe 7, 9, audri; . tapius quadriliorium non adimplet, deficientibus quia busdam Minutis. Quod autem Eclipsis adeo diu durare possit, colligi potest ex crassitie umbrae terrestris, qua cam Luna pertransit, cujus diameter, Luna Perigaea, statuitur esse unius Gradus cum semita; Apogaea vero octuaginta quatuor Mi-
186쪽
ST CYIo Pos TYRIORἰ in nutorum. Quam longitudinem ut margo Lunae , qui umbram primum ingreditur, percurrat, requirit Circiter trihorium, cui, ut Luna ab umbra penitus liberetur, hora insuper addenda est, nam ad semissem gradus absolvendum Luna horam sere desiderat. Ut quae de Centrali Eclipsi Lunae dicta sunt, plenius intel- m. ligantur, conferri potest haec Figura, in qua Circulus m jor , non est concipiendus, tanquam Circulus , sed segmentum Coni , istius crassiti ei, ut Lunam Circulo minore repraesentatam possit multum, & diu abdere. Reliqua cX appositis VO- cibus aperta lunt.
Porro saepius integra Luna deficit, ut tamen emtrum eius Imper centrum, seu umbrae axem non seratur , sed ab eo plus minus distet pro diversa latitudine ; unde&mora Lunae tunc minor est di varia pro varia ejus io umbram immersione. In- mora materim neque diffieilis est imaginatu hete Eclipsis., si quod adstriptum est Schema, perpendatur. .
187쪽
Varia Luna constitutio in Teiali
Quando Luna totalem Eclipsin patitur, non raro in media umbna conspicitur rubicundo colore, qui quando Luna apo-gaea est , existit intcnsior i & nonnunquam frunae incens se non absumsis. Alias etiam Luna. in totali Eclipsi usque adeo deficere observata est, ut dispareret sic crura Tycho observavit anno LXmum superioris Saeculi, ec noc Sςculum non
Sed mon semper Lunae Eclipses Totales sunt, nam sipius tantum pars ipsius patitur , reliqua parte illibata. Ut vero Eclipses Totales diverset sunt, sic etiam Partiales; nam interdum dimidiata Luna, interdum plus, interdum minus laborat, prout aXi umbrς terret uis propinquior est, aut ab eodem remotior. Clariora haec erunt, si quς proxime sequuntur duo Schemata, inspiciantur. . Quo autem distinctius concipiatur, quota pars Lunet defi-ficiat, eam resolvunt Astronomi c0nsuetudine jampridem re
cepta, inque Sole superius etiam adhibita, in Digitos Eclipticos,
188쪽
quorum XII Di ametro Lunς congruunt, & qui etiam Puncta, licci satis improprie , nuncupantur ι atque in Minuta solent subdividi. Quin non tantum Partiales Lunae Eclipses hi Digiti mensurant, sed etiam quasvis Totales hac ratione, ut umbri supra supremum Lunae marmnem extanti iidem Digiti, c communis mensura etiam applicentur. Conseratur expressu proxime Schia a. Atque ita notant Astronomi, Lunam circiter tres Digitos supra viginti posse deficere . neque jam Oedipo conjectore opus sucrit ad solutionem sequentis AEnigmatis: Plumis en bis ' Digitis quandoque laboro . , Cui bis sex Digiti sunt modo. Dic quis Ego' Observandum insuper, Lunam In Partialibus Eclipsibus XII. modo a borea, modo ab austro deficere. Ab austro deficit, Luna δε- quando boreali potitur latitudine , & a borea , quando au- 'strali potitur ; quia residuae partes in Luna ab Ecliptica adeo
deviant, ut sint eXtra umbram terrestrem , atque a Sole irra- gemino
189쪽
XIV. Cςterum in eo conveniunt Lunς Eclipses , qudd primum 1 LEL Gst entur, & desinant in orientali ejus margine, atque ab eo
λλω ab ' occidentalem properent , cujus problematis ratio obscurasin ortu. non est. Nam Sol tempore Eclipsis Lunaris est in Hemisphqrio inconspicuo , & ad Coeli imum , seu ortum Contendit , hinc umbra Terrae, quς est in Hemispherio conspicuo, movetur sic vulgo, licet minus cxquisite loquimur ex ortu in occasum pari velocitato, qua Sol in suo Hemith rio , id e que umbra suo margine occidentali marginem Lunet orientaden imum assequitur , dc descrit; quia Luna occidentalior motu versus occasum segnior, quam ess umbra ter- - restris. Inspiciatur Schematismus ad A. II. hujus Capitis. XV. Etiam hoc commune habent Eclipses Lunares , quod ubia 't μυμ cunque possunt conspici , conspiciantur sub eadem prorsus - ma nitudine, &simul ratione principii, medii, definis. N I T clauo hoc mirum est , qtmes Lunae non apparenter , sed verEo suo privetur lumine, dum eandem umbram eodem motu , Meadem ratione trajicit. XVI. Si vero quis novisse expetat, quinam Terricolae observare
vae' possint eandem Lunae Eclipsin, sciri hoc potest beneficio GI sed...' bi Terrestris sequenti ratione. Locus Solis juxta cum ejus
190쪽
declinatione investigetur ad diem consipiciendae Eclipseos; dein M' Polus borealis , si Declinatio Solis fuerit austrina , aut si suc- Lim trit horealis, Polus austrinus elevetur ad altitudinem Declin tionis inventae : tunc locus habitationis applicetur Meridiano . & videatur , qua hora juxta hunc Meridianum media Eclipsis Lunae futura sit. Si futura est Hora ante meridiana, Globus in ortum volvatur per tot horas, quot illa Hora antemeridiana abest a sua media nocte; aut si sutura cst Hora pomeridiana , volvatur per tot horas in occasum, quot Hora p . meridiana abest a media nocte imminente , atque in hac positura si firmetur Globus , Luna erit in puncto Lenith , dc Sol in Nadir , ac loca, quae extant supra Horizontem Globi conspicuum, possunt Lunam in sua Eclipsi conspicere, cujus observatio locis infra Horimntem delitescentibus denegatur. Ex hoc situ Globi clarum est, omnes Terricolas Horizontis XVII conspicui eandem Eclipsin Lunae, dc quidem eodem temporis momento conspicere. Sed ec perinde clarum, quUd hoc tis talia tempus Eclipseos ab omnibus hisce Terricolis non eadem ra- diseria, tione nuncupetur. Qui habitant sub Meridiano superioris r --
Hemi siphaerii, dicent si a meridie numerant mediam Lunae Eclipsin sibi videri hora duodecima nocturna; qui habitant in
Horizonte ortivo, eandem fieri asserent cum Solis ortu; qui in Horizonte occiduo , assirmabunt eam sibi cum Solis occasia observari ; qui denique inter Meridianum , dc Horizontcm Ortivum collocantur, eam notant horis ortum Solarem plus minus antecedentibus; uti qui interjacent inter Meridianum, 8c Horimntem occiduum , eam vident . horis Solis occasium plus minus consequentibus. Quemadmodum ex iis, quae de Meridianorum varietate superius inculcavimus , haec non possunt non esse evidentissima. Ex hisce diversis Horis , quibus Incolae orientales dc occi- Xum. dentales eandem Eclipsin Lunae conspiciunt, eruitur citra H nescituν negotium , quanta differentia longitudinis, seu quot gradus eX Equatore inter eorum loca intercedant, si tantum discri- . .' 'men horarum in gradus, ratione jam ante assignata, commutetur. Exempli loco sit Eclipsis, de qu1 teste Ptolemaeo Lib. I. Geogr. Cap. IV. literis mandatum est, visam fuisse Arabeiae Assyriorum hora quinta post Solis occasum ,'dc Cartha-