장음표시 사용
81쪽
de gente tenebrarum, quam Deus non condiderit, &quae sit Deo coaeterna. Et has ambra animas, unam bonam alteram malam, in uno homine esse delirauit malam quidem, dicentes propriam este . carnis; quam etiam carnem dicunt esse Gentis tenebrarum i bonam verb ex aduentitia Dei parte, quae cum tenebrarum gente conflixerit, atque utramque miscuerite omnia denique bona hominis, illi bonae Animae ; omnia vero mala, malae Animae tribuunt. lib. I. Retract. cap. I s. Videtur eo fine conscriptus hic Liber, ut Amicos quosdam suos, Manicharismo adhuc deletos, Catholicae fidei sisteret. l. de duab. animab. e. rit. Verum est, aliquam multa sensa ei uial dem, ad errorum suorum patrocinium, Pelagianos detorquere voluisse : sed hoc eis provide incidit, neque ullatenus suffragari ostenis Idit: tametsi longe ante Pelagianam haeresin opus prodiisset. ι. I. Re . tract. c. Isia vide ι. I. Oper. Imp. c. s. ubi Iulianus nonnullis hinc citatis, gloriosus exultat, & totius prope disputationis suae fundamentum emit.
O Via per id tempus in Ciuitate Hipponensi Fortunatus, Mani
chaeorum Presbyter, diu commoratus, adeo multos qua ciues quὶ peregrinos infecerat seduxeratque, ut propter illos ibi eum delectaret habitarer rogatus non tantum a Catholicis, sed Donatistis etiam Augustinus, Fortunato disputandi certamen obtulit. Quod licet ille principio subire formidaret, equidem perspeetum habens ingenium Auguitini, quicum olim Carthagine vixerat, dum in Manichaeo dogmate rabiosus adhuc & coecus erraret; suorum tamen maxime instantia coactus, cominus se venturum cortamenque disputandi subiturum promisit. l. I. Ret. c. I 6. Poss. c. 6. - Designatus locus in Urbe Hipponensi, inmineis Sosii: dist. φωnt. Fort. concurrentibus quam plurimus viris studiosis, turbisque curiosis: & apertis Notariorum tabulis, disputatio est coepta primo;& secundo die finita. Possid. e. 6. Hanc in librum memoriae mandandam conferre curauit. Versatur ibi quaestio, Vnde sit malum i Augustino
82쪽
gustino asserente, exortum fuisse hominis malum ex libero volunta4tis arbitrior Fortunato autem, naturam mali Deo coaeternam pem suadere molients. . Sod qui consequente tandem die consessus est, ni--hil se aduersus Catholicos inuenire, quot diceret: neque tamen Ca---tholicus factus est; e. t ς. sed collaturum se cum mMoribus suis dixit, quae refellere non potuit: qui si satisfacere nequiuerint, suae se animae consulturum. Pag. c. 6. Interini paullo post de ciuitate Hipponensi profectus, ad eandem amplius non remea it, rubore de pudore prohibitus. Pus ibid. Adeo est verum quod althi 'Angustinus ait: Manichaei, dum nimis quaerunt, unde sit malum; nihil reperiunt, nisi malum. l. de νtit. ινρd. c. I 8. s i Quia constatdisputationem hanc quinto Kal. Septembris habitam, Arcadio Augusto bis , & Rumno Viris Clarissimis Coss init. dist. t. qui incidunt in Annum Domini CCC. x Cri. sequitur ut contigerit Anno Matis Augustini trigesimo octauo mox complendo.
Ecclem Africana Au nisi doctrina proficit.
ΙTa priuatim & publice. in domo & Ecclesia, salutis verbum cum omni fiducia docente & praedicante Augustino, aduersus Africanas haereses, tam libris confectis quam repetitis sermonibus ', Cath lica fides caput extulit, quae multo in Africa tempore depressa iacuerat. Inae Christi bonusodor & doctrina', peream orbis plagam late diffusa: non mediocriter collaetante Ecclesia transmaritia. L tam enim siue Tractatus ipsius, omni rationum copia & auctoritate Scripturarum instructos, ipsi cum Catholicis haeretici confluentes non audiebant tantum; sed adhibitis Notariis utrique certatim ex---cipiebant. Posius. c. 7. Hinc multa quae dictata non sunt, tamen abi eo dicta, conscripta sunt. ρνοlog. ad li. Retra'. 'Annosequente, octauo Idus Octobris,Theodoso Imperatore III 8e Abundantio Coss id est, Anno Christi ceU. x Ciri. coram Epi- scopis,qui plenarium totius Africae Concilium Hippone regio agebant, ipsis iubentibus, de fide&symbolo disputavit et quam disputa/. I a tionem Anno h393. Disiligod by Corale
83쪽
tionem amicis instantibus, in librum contulit. bb. I. Ret . ea . I Et quamquam de Genes libros duos condidisset contra Manis charos: quia tamen fuerat in illis secutus expositionem Alligoricam,
Ion ausus naturalium rerum tanta secreta ad litteram exponere; experiri iam voluit, quid in hoc dissicillimo opere valeret. Cum ecceta in Scripturis exponendis tyrocinium ipsius sub tanta sarcinae molemccubuit: adeoque nondum uno libro persecto, conquieuit. Sedri nihilominus exstare permissus est, ut index esset non inutilis ru-imentorum ipsius. in enucleandis atque scrutandis diuinis eloquiis. Postea enim duodecim libros conscripsr, quorum est titulus, De Genesi ad litteram. l. i. Ret. c. i8. Quapropter scribendo profecisse se fatetur: quod non obscure deprehendet, quisquis opera eius, ordine quo scripta sunt, legerit. Prolog. a. u. Retract. Sermonem quoque Domini in monte secundum Matthaeum, Prenbyter adhuc duobus voluminibus explanavit: ι. t. Retract. cap. I9. quem sermonem, scuti in Evangelio secundum Matthaeum legimus, uvis pie sobrieque considerauerit; putat inuenturum in eo, qu-- tum ad mores optimos pertinet, perfectum vitae Christianae modum.
ET quoniam hoc tempore Donati pars, populi Christiani sacri Ie.
ga rebaptizatrix, nullo opposito repagulo totam prope Africam inundabat: imperitam incautamque plebeculam, quae errorum d ces more bruti agminis sequebatur, miseratus; opem aliquam ferre statuit, uti explicat ipse his verbis: Volens caussam Donatistarum ad ipsius humillimi vuIgi , & omnino imperitorum atque idiotarum notitiam peruenire,& eorum, quantum lieri posset, per nos inhaerere memoriae; Psalmum, qui eis cantaretur, per Latinas litteras seei, sed usque ad N. litteram; tales enim Aiacedarios appellant. I. I.RG.c. 2 Complexus est hoc Psalmo, tametsi minime prolixo,totius Schisin iis originem: per quos nimirum, & quomodo coeptum: qua aud cia Diuiligod by Goosl
84쪽
eta quovὰ surore auctum & situm e qua denique pertinacia & sa legio perseueret. Nam ut, quod postea fecit, prorsus euerteret; eodem quoque Presibyterii sui tepore, librum scripsit Contra Epistolam Donati Carthaginentis. de quo plura, sicuti di de Schismate inse1 tradentur. in qua
istola agit Donatus, ut non nisi in eius communione Baptilina esse credatur e cui Catholici contradicunt. I. r. Ret. c. a I. Hic liber non exstat, aut in alicuius adhuc Bibliothecae otiosa custodia latet. Emendat autem quod in eo dixerat, Ambrosium imitatus, in Petrol veluti inpetra, fundatam esse Ecclesiam et cum in Christo, quem Pe-i trus confessus crat, sic amet dici fundatam, quia scriptum est , Petra lautem erat Christus; ut lectori , quae harum sententiarum sit probabilior, arbitrium relinquat. eod. l. ct c. Priorem alioquin interpretationem sequitur superiori Psalmo contra Donat istas liti. S.& postea. - . in Psum. o. cr serm. 3 9. de si P. ct alibi.
CVmque eodem tempore venissent in manus eius,quaedam disputationes Adimanti qui proprio nomine Addas dictus est: l. a. conrra Ada. leg. o prophet. c. t r. fucratque Manichaei discipulus, quemque magnum doctorem sectae illius sui sie commemorabant, L coni. Ad m. c. Ir. l. I. coni. Faust. c. a. quas conscripsit aduersus Legem de Prophetas, veluti contraria eis Euangelica & Apostolica scripta , demonstrare conatus: ad easdem respondit Augustinus,& nihilum inter se contrariari ostendit. l. I. Ret. c. 22. Ideo autem Adimantum appellauit Manichaei discipulum, quod docentem ilham audiuerit, ricuti ammat ι. 2. coni. Adversmam legiso Prophet. c. 22. quandoquidem Manichaea haeresis, uti & ipsius auctor, Persa natione tui eius propterea haeresin , sabulam Persicam appellet Augustinus I. coni. Secund. e. h. ct q. N Manichaeos, Persas, cap. 9. qui vocabatur Manes, & antὸ Vrbicus. I. de haeres hall. 66. recens tum fuerit: quia constat non solita post Tertullianum, ve-Ι n-Diuili od by Cooste
85쪽
7. . ' . LIB. I. CAP. II. I umetiam post Cyprianu hanc haeresin exortam. LII. coni. Faust. c. q. Passus est autem Cyprianus sub Valeriano Imper. Λnno Domini
CC. LIx. Ocimooctauo Kal. Octobris t Manichaeus autem haeresim suam aperire ecepit uti ait Epiphanius ιι ἐι ραd. O m sub annunx nonum Gallieni , qui incidit in Annum Domini
Eusebius vero lib. 7. s. a s. O 26. ait Romae innotuisse sub Diocletiani tempora, Pontificatu Felicis : quamquam inter illius Imporium, & Pontificatum huius, anni intersivit circiter decem. Imperator enim ille factus est anno CC. Lxxxiv. Kalendis Maii: Felix Martyrio coronatus CC. Lxxv. Leo Magnus innotuisse scribit, impleto post Resurrectionem Domini ducentesimo & sexagesimo anno, Pr bo Imperatore Paulinoque Consule, cum octaua iam in Chrilitanos
persecutio ebulliret. ymin. de Peninost. . , . . . Ceterum ex pluribus hisce operibus, quibus innitaurorum errores, non felicius quam fortius confutauerat; quinque omnino Allia
pius, factus Episcopus, ad Paullinum misit, Nolanae Ecclesiae postea fraesulem. De quibus Augustino adhuc Presbytero , Paullinus scriens, inquit inter alia et Hos nunc libros lectioni habeo, in his me oblecto, de his cibum capio, non illum qui perit, sed qui operatur
vitae aeternae substantiam, per fidem nostram qua ad cortoramur in Christo Iesu Domino nostror cum fides nostra, quae visibilium negligens inuisibilibus inhia per charitate omnia secundum veritatem omnipotentis Dei credentem, litteris & exemplis fidelium robore- tur. O l vere sal terrae, quo praecordia nostra, ne possint saeculi vanescere errore, condiuntur. O l lucerna digne supra candelabrum
Ecclesiae posita, quae late Catholi eis vrbibus , de septiformi lychno ,
ii iuuiu oleo laetitiae lumen effundens, densas licet haereticorum ca-igines distulis, & lumen veritatis a confusione tenebrarum , splendore clarifici sermonis enubilas. Dili. 3I. apud August. Eamdem haeresin scriptis oppugnarunt, ex Graecis quidem Serapion, Tmueos AEgypti urbis Epilcopus, cui Scholastici cognomen iuditum, charus Antonio Monacho, ut testatur Hieronymus i. da viris Illust. Didymus Alexandrinus: Titus Bostronus Episcopus, qu tuor libris,quos fortes Hieronymus ibidem appellat: 8c Zacharias EpiscUus Mitylenes : ex Latinis vero Victorinus Aser, cuius Au- .gustinus meminit libro. 8. Cons cap. a. ut supra vidimus. Hic a
86쪽
Sirmondo editus inter opuscula dogmatica veterum quinque Seriptorum: alii ab Henrico Caniso tom. s. lect. Antiq.
s. XIV. Scholam Theologicam tenet.
DVm adhuc Presbyter existit, atque suos inter Carthagine legeretur Epistola Pauli ad Romanos, & quaedam interrogaretur a fratribus; maluerunt illi ipsi responsiones ipsius scribi potius inuam
fundi sine litteris. Quod tecit libro uno. ι. 1. Rer. c. 23. Quo li--cuit eruditissimo viro saltem huic uni succumbere culpae . quam tami acriter postmodum in Pelagianis. & Semipelagianis insectatus est , tamque valide expugnauit: ut post demonstrabimus.l Inquirens enim, quomodo nondum natos, priusquam aliquid b
i ni vel mali egissent, elegerit Deus reieceritque; & ideo sit dictum, Maior seruiet minori, iuxta hoc quod scriptum est , Iacob dilexi, i Esau autem odio habuit eo labitur, ut, quoniam Spiritus sanctus 1 non datur ni si credentibus, non quidem Deus elegerit opera, quae ipse largitur, cum dat Spiritum sanctum, ut per esiaritatem bona operemur; sed tamen, inquit, elegit fidem. Quapropter nisi quisi credat in eum, & in accipiendi voluntate permaneat; non accipit donum Dei, id est Spiritum sanctum, per quem infusa charitate, b inum possit operari. Non ergo elegit Deus opera cuiusquam in praeini scientia, quae ipse daturus est; sed fidem elegit in praescientia: ut quem a sibi erediturum esse praesciuit, ipsum elegerit, cui Spiritum sanctum
daret, ut bona operando, etiam vitam aeternam consequeretur. Dicit --enim idem Apostolus: Idem Deus, qvi operataν omnia in omnibus I nus tauquam autem dictum cste Deus credιt omnia m omnιbus. Quod ergo cre-
imus, nostrum est: quod autem bonum operamur, illius est qui credentibus in se dat Spiritum sanctum. Expos in Epist. ad Rom. ι.εo.l Quapropter per id tempus, nondum quaesiuerat diligentius, nec adhuc inuenerar, qualis sit electio gratiae, de qua idem dicit Apost ius z Reliquis per electisnem varia, salua facta sunt: quae utique non est gratia, si eam merita ulla praecedant: ne iam quod datur, non secundum
87쪽
x LIB. I. CAP. II. dum gratiam, sed secundum debitum reddatur poti sis meritis, qu mdonetur. Proinde quod continuo dixi r Dicit enim Apostolus idem Deus qui operatur omnia in omnibus: ae deinde subiunxi: Q iod er-l go credimus, nostrum est; quod autem bonum operamur, illius estrui credentibus dat spiritum sanctum: prosecto non dicerem, inquit. i iam scirem etiam ipsam fidem inter Dei munera reperiri, quae
dantur in eodem Spiritu, &c. t. I. Retract. c. 23. Fidei etenim incre-l mentum non tantummodo essedonum Dei,sed etiam ipsius initium; toto postea libro ostendit, quem scripsit de Praedestinatione Sancto rum ad Prosperum Sc Hilarium, contra Semipelagianos tum exorientes. Videri quoque potest lib. de Grat. Chrφι conr. Pelag. O Calest. c. 7.
Ergo electione non praecedentium in bonis operibus meritorum, sed electionem gratiς dem6stransΑpostolus,sic inquit: Et in hoc tempore reliquiae per electionem gratia ,saluae facte sunt.Si autem gratia; iam non ex operibus: alioquin gratia non est gratia. Haec est electio gratiae,id est,electio qua per Dei gratiam homines eliguntur. Haec est inquam electio gratiae,qua omnia bo'a merita praeueniuntur humana. Si enim ullis bonis meritis datur; iam non gratis donatur, sed debita redditur: ac per hoc non ero nomine Gratia nuncupatur, ubi mc ces, sicut idem dicit Apostolus, non imputatur secundum Fratiam, sed secundum debitum. Si autem vera sit gratia, id est,gratuita; nihil inuenit in homine cui merito debeatur: quod bene intelligitur & in eo quod dictum est : Pro nihils s uuas faciti reir profecto ipsa dat merita, non meritis datur. Praevenit ergo etiam fidem, ex qui omnia bona opera incipiunt: Iustus enim, sicut scriptum est. ex fide vivit.
Post expositionem Epistolae ad Romanos exposuit eiusdem Apostoli Epistolam ad Galatas, non carptim, id est aliqua praetermittens,
sed continenter & totam : quam expositionem uno volumine comprehendit. LI. Rα. c. ala
Ad eumdem modum decreuerat exponere Epistolam ad Romanos et sed cuius operis quoniam plures libri futuri erant, si perficere--r, quandoquidem unum in sola di s putatione Salutationis absolu - rat; totius magnitudine ac labore deterritus, substitit, unico illo edito, cui titulus est i Epistolie ad Romanos inchoata expositio.
88쪽
Mathematicos, quos olim impense coluerat, verumtamen ante conuersionem deseru it, etiam nunc consutauit, ut constat maestione s. inter octoginta tres. videri potest contra eosdem La. vi doct. Christ. e. 11. O
De Mendacio denique librum scripsit: qui etsi eum aliquo labore intelligatur; habet tamen non inutilem ingeni j & mentis exercitati nem , magisque moribus ad veriloquium diligendum proficit. libr. L
Controuersia quoque, quam super Legalibus & mendacio h Anno
buit cum Hieronymo, Augustino adhuc Presbytero cepit ini- 39q. tium : in qua illum, licet in quibusdam articulis fere tota Graecorum uniuersitate stipatum,expugnauit, di manus dare compulit. Dist. 8. 9.IDO I9. Nam qui volunt Petrum ab errore, atque ab illa inquam inciderat viae prauitate defendere; ipsam religionis viam, in qua salus est omnibus, confracta de communit. Scripturarum auctoritate , e nantur euertcre. In quo non vident, non sollim mendacii crimen, sed
etiam periurii se obiicere Apostolo in ipsa doctrina pietatis,hoc est,in Epistola, in qua praedicat Euangelium. Ibi quippe ait, priusquam ista
narraret: Quae autem scribo vobis, ecce coram Deo, quia non mentior. Lia meti c. c. vis.
Quae dici aduersus Hieronymum palam est. de quo perinde testatur Augustinus: in opere tum recentissimo, quod Hieronymus sub nomine Critobuli aduersus Pelagium postea ediderat, eandem de istare gesta,dictisque Apostolicis sententiam tenuisse;quam beatissimi Cypriani, etiam nos, inquit, secuti sumus. Dist. 26 o. Primas suas ad Hieronymum litteras, postquam ab eo rediit Ali- pius, per Profuturum discipulum suum , quem illi prosectum commendabat, Presbyter Augustinus direxerat: Epist. 8. quas cum Hieronymus recepisse se dicat, & interim Profuturum retractum de itinere,& Episcopum constitutum, veloci morte subtractum testetur, Epist. Κ Iq. Disiligod by Cooste
89쪽
14. ut & Augustinus Dist II. Ω'. I. cuius troinde antea ad eandem dignitatem euecti meminerat quoque Paullinus ad Romanianum; Epist. 36. apud Augustin. existimant nonnulli eundem esse, qui non in Africa, sed in Hispania Braccarensis Episcopus fuit: de quo Iulianus in Chronico, Anno CCC. x C V III. Profuturus Pros ter Africae venit in Hispaniam , & ob egregias virtutes, ac mentis lanctitatem, succedit Paterno in Sede Braccarensi. ira Iulian. Quod si habet, alius ab hoc Profuturus videtur, ad quem exstat Epistola iΑ9. Augustino dictus, Alter ego. Mihi videtur suisse Cirtensis Episcopus, ante For
Augustini in alienis refutandis moderatio.
IN refutandis ubique aduersariis, siue etiam serent haeretici, ace
bus numquam aut mordax fuit, ut tum ex libris patet, tum testimonio ipsius,ubi ait: Ego quando cuique vel dicendo, vel scribendo respondeo, etiam contumeliosis criminationibus lacessitus; quantum mihi Dominus donat, fraenatis atque coercitis vanae indignationis aculeis, auditori lectori ue consulens, non ago vi essiciar homini cona uitiando superior, sed errorem conuincendo salubrior. t. s. coni. Petil. cap. I. Petilianus alioquin cum rationibus non pollet, falsisIimis criminationibus enormiter eum prosciderat, ut inseri us ostendemus. Sed interim Cresconius valde in eo reprehendit aliquando, viti rue vertit, aelum & seruorem quem habcbat indisseminanda atqueefendenda veritate, etiam tum, cum fructum aliquem vix speraret. Vnde Dialecticam ei pro crimine obiiciebat, quod & Petilianus secerat , quasi Christianae non congrueret veritati: ideoque cum Donatistae, veluti hominem Dialecticum merito fugiendum potius &cauendum, quam refellendum reuincendumque ccnsuerunt. LI. ιοnt. Cresic. c. I 3. alius pracedd. 9 seqq. Quae omnia validissime refellit lacu citatis, O I. a. s. i. O seqq. f. XVII.
90쪽
Rerum magis , quam verborum studiosus.
I Am de vocabulis, quibus res sacras apte perspicueque exponeret,
non fuit admodum, aut solicite curiosius: utpote cuius non in expositione sermonis, sed in demonstratione veritatis maior erat intentio : ι 2.sont. Croc. c. I. In quo Ciceronem fortasse secutus est, qui & ipse monet,re intellecta, nos in usu verboru faciles esse debere. Qii odi confirmat exemplo Demosthenis: cui cum 2Eschines nonnullam lo cutionis insolentiam obiecisset; negauit ille, positas in eo esse seri ianas Graeciae, illone an illo verbo usus fuerit, & an huc an illuc m Maum porrexerit. ibid. Sicuti enim nostri auctores, Divinarum scilii cet Litterarum, de rebus maxime cogitauerunt, sic mundanorum au- ctorum prope omnis cura de verbis est. ι. coni. Adsm. c. D. Quapropter non timendas serulas Grammaticorum, dum ad veri-ltatem solidam, & certiorem perueniamus, inquit, Tract.1.in Ioannista τοιem Sangvinibin: quam maluit ille qui interpretabatur sic ponere, &quasi minus Latine loqui secundum Grammaticos; & tamen explica re veritatem, secundum auditum infirmorum. ibid. videri quoque potest serm- stae diuers c. ro. Vnde quodam loco exponens illud Psalmi, Non est absconditum os meum a ter ait: Habeo in abscondito quoddam, ollam , sic enim potius loquamur: nam quod olgo dicitur ossum, atinc os dicitur. Melius est ut reprehendant nos Grammatici,quam non intelligant populi. Ena . n P . I s8. Vicie i. . M ascι. Christ .c. 3. Cuius simile est, quod, cum dixisset, Tota dis misere M o μη erat s adiungat: id ad nos quid Grammatici velint i Melius enim in barbarismo nostro vos intelligitis; quam in nostra disertitudine, vos deserti eritis. Enan.in Psalm. 36. Denique ipsa Scriptura , verbis nostris i quens, etiam per haec verba demonstrat, nihil digne de Deo dici ponse. Nam de illa Maiestate quidquid dictum fuerit, indignὸ dicitur; quia omnes opes linguarum omnium, inestabili sublimitate praecedit.