장음표시 사용
31쪽
so Tract. IV. Cop. III. De Gratia a uali
tiones menti reproesentant; pro gradu item dissinis Itonis, qua plures veri boni o mali notas, ac d nique pro gradu intens in claritatis, qua singulos quasque ex his notis jeor 3 reproesentant, simulque indeliberatas adyerceptiones illarum sibi secundum hae
omnia commensuratas determinant; in ratione , -- quam, composita horum graduum etiam vis illarum gratiarum crescit ad determinandas in mente indelia heratas veri boni appetitiones, complacentia nimirum
amorem, gaudium, V desiderium, V veri mali no/, futiones, odium videlicet displicentiae, trifitiam, s gam Psych. a II. 2I9. 262.). IV. Ut tamen in praesentia falium supernatur
Ii m odo in mente exortarum illustrationum, adperceptionum, V motionum eirca verum bonum B malum, Ioeum habeat libertas indisserentiae, cujus primus Uus non nisi in ipsa attentione Deum habet Eth. univ. christ. g. 5I3. 5oq.); necesse es, ve
adperceptiones boni ac mali apparentis, ex natumIi inferiore eognoscendi facultate inprimis sensitiva omtae, is consecuta exinde circa idem appetitiones Gasersationes indeliberatae Psych. 263. 26 a.), quas rarissiano idiomate concupiscentia motus vocamus, Uisacitatis, intensionis, re extensionis seu distinctionis, gradum relativum tantum ad silos bupernaturales Gratiar effectus habeant, ut tam attentio ad utrumque ob-1ectum boni o mali, a Gratia, F a facultate cognoscendi naturali inferiore propositum, libera mox it rum relinquatur, nee flabiliter rapiatur ad alterutrum prae altero; tum ut magnitudo cyparens boni ρο m
Ii reipsa mere apparentis id est, vivacitas & diastinctio adperceptionum ejus naturalium ) ad ma gnitudinem apparentem veri boni re mali id est, ad vivacitatem & distinctionem adperceptionum ejus supernaturalium) graduum proportionem in ordine adciendos motus appetitus indeliberator relative satis intensos
32쪽
ste os utrinque habeant. Libertatis enim usus primus ac locus in attentione est, ut modo dictum; sine qua coexistentia simultanea stimulorum & motivorum contrariorum circa idem objectum appetendum, vel aversandum, Iocum habere non potest. Sine coexistentia porro talium stimulorum& motivorum contrariorum pugna affectuum, qu rum alii ex ratione superiore per gratiam illustr is, alii ex facultate cognoscendi inseriore nat rati ac sensitiva nascuntur, existere nequit; & s1-
ne tali pugna nulla uspiam existit libertas Psych. 3o7. 3Io. 3o8. item in Eth. univ. Christ. g. sis. . Pariter nisi stimuli & motiva proportione 'quadam virium suarum impellentium & apparentium reis spective polleant; libertas evanescit. Eth. cit. g. 5II.
Putea soris pugnantia componi, eum dicImns; atintentionem rapi ad se a Gratia mentem circa verum ho nunt illustrante, & tamen eam Iiberam manere, ut denuo se eonvertere ad oppositum bonum mere apparens a niseultate inferiore naturali repraesentatum queat. Uerum Deile haee eonsistere simul posse intelliges; si concipias. primum gratiae impulsum quidem eKcessu virium superis ponderantium aggredi mentem, & rapere ad se riua intuitum ; mox tamen ad locum libertati relinquendum in ' repraesentatione ipsa veri boni ac mali intra eum inistensionis ERertarum virium gradum se continere, ut nolibertati morali absolute praejudicium fiat, & proportions inmeiente virium phantasiae, simul bonum ac malum apinparens repraesentantis, attentio ad istud considerandum denuo reverti possit Lib. est. s. s . s11. . V
33쪽
D Tract. IV. cap. III. De Gratia actuali
U. DEUS itaque, libertatem homini relicturus
in ordine ad Iocum merito ejus morali proyrio relinquendum , his legibus in conferendis Gratiis internis actualibus quoad attemperationem virium illarum se eommodare debet; nec proin a potentia ejus proe-
esse ae dominio in ea hypothes libere dependet Iam giri gratiam quamlibet intensam.
VI. Virissim, si quo in homine apprehensones naturalis boni ae mali mere apparentis, smulque motus concupiscentior illis respondentes ob eone tos jam ex frequentatis homogeneis malis actibus nimis via mentes snt Psych. aa5. 262. ; ut libertas morain ιis ad verum bonum appetendum, V ad aversandum verum malum, in tali restituatur. saepe non quoevis intensio virium Gratia internae supernaturalis actualis su iet, qua sussceret in alio, cujus mens non dum tanto pondere pravorum habituum V motuum concupiscentia magorum corrupta es; sed opus erie speciali O emimia gratia intensone, quae vel sup ret, vel adaequet vires simulorum illarum adrimantium, vel saltem jusam adhue sonderis proporti nem aliquam fervet. Atque hoc evidens fundamen
tum Elt discriminis non solum Gratiae sanitatis &medicinalis, de quibus supra set 7. dictum: sed etiam Gratiae solum absolute susscientis ad moralem libertatem, & sum lentis relative in his adversantium malorum simularum adjunctis; de qua paullo, post.
tiae impulsus augeri porro adhue potes disinctio asperceptionum de vero bono Θ meso per Gratiam jam Iemel indeliberate adpereerra U cognito; ita, ut ex inde oriantur novae disinctiores adperceptiones de eo dem , iam non mere indeliberator ae necessariae a que ex his etiam vis major motivorum veri boni ne mali.
34쪽
mni . sicut enim ex primo intensiore. incursu alicujus ideae sensitivae initio abrepta ad illius intuitum mens solum consulam ejus ad pesceptionem efformat; quae tamen pro toto gradu claritatis& distinctionis ideae illius adventitiae, ope rQexionis sollertis super singulas ejus partes factae, primum ad gradum distinctionis eidem commensuratae evehitur Psych. 74 : ita idem sine dubio etiam circa ideas illas iupernaturales illustrantis mentem gratiae locum habet. Inde est, quod toties DEUS in SS. Literis conqueratur, quod impii vocem suam internam audire nolint, & quod impius noluit intelligere, ut bene ageret. PIaim. XXXV. 4 Et Zach. VII. II. postquam DEUS memorat, ad quae opera justitiae debita saepe interne & externe impulerit populum suum ; subdit: ρο noluerunt attendere, b averterunt scapultim
recedentem, V aures suas aggravarrint, ne audirent; ρο cor suum posuerunt ut adamantem, ne audirent. Unde & minatur, nec se exauditurum clamores eorum in necellitate. α56.
Supposito porro conceptu Gratiae internae actualis immediate supernaturalis huc usque tra dito ; quoad ejus Gratia influxum in actus volu tatis deliberatos moraliter honos attinet, euidens e si . Obiecta, quae ejus ope V lumine juvante cogno- scuntur, insuere per modum caulsa moralis; cujus nimirum bonitas vel malitia), cognita existere aliunde, movet instar motivi Ohjectivi ad agendum, id est, ad aliquid appetendum, vel aversandum. Talia objecta maxime varia sunt, puta, persectio nes divinae, leges divinae, praemia & poenae a Diuo intentatae, exempla Christi & Sanctorum &c. Ont. 265.).
35쪽
s Trin. IV. Cap. III. De Gratia actuati
Euidens est 20 ipsam Gratiam, seu lumen uisiud impressum a DEO, quo objecta ista menti vivaciter repraesentantur, & cujus impulsu mentis intuitus excitatur ad talium objectorum claram ad- perceptionem aequs ac appetitionem, Vel aversationem indeliberatam, insuere per modum principii physici materialis tum in adperceptiones istis is appetitiones indeliberatas, tum mediantibus illis adper ceptionibus supernaturalibus, ceu motivis lam libus, & mediantibus appetitionibus issis item suis pernaturalibus cratione principii Gratiae influentis supernaturalis ) ceu affectibus imperantibus .
etiam in ipsos actus voluntatis desiberatos moraliter honos, quos ob motiva illa objectiva, per gratiam cognita. elicit homo. Ideae enim illae a DEO impressae, objectave illa repraesentantes, quae so maliter Gratiae essentiam conficiunt, reali sua exi stentia ratio possibilitatis sunt respectu adpercepti num, & his mediantibus etiam respectu appetiti num, seu motionum Gratiae, indeliberatarum. A perceptiones & appetitiones istae, ceu motiva sommalia, & affectus imperantes, rursus reali sua existentia ac praesentia determinant existentiam actuum deliberatorum voluntatis moraliter bono rum, non quidem ut principium efficiens, sed ut principium materiale, accidentale, & physicum Onti ad4. 2o . a58. , determinando nimirum iulorum completam pollibilitatem moralem, & cie do ad agendum ipsam causiam efficientem, nem
Evidens es a. , DEUM ipsum, eiu immedi tam invisam e cientem ipsius Gratis, seu luminis impressi, hae ipsa actioue qua Gratiam ut princi-
eum materiale, actu insuens in actus moraliteronos, eoSdemque cienS, & provocans, producit in mente, conservat, & fovet, subindo etiam varie
36쪽
tio id modificando, intendendo, & vertendo donec ejus Ope effectum a se in ea largienda i tentum, ipsum nempe actum moraliter bonum consequatur) insuere in isos aris moraliter bonos per modum causia esseientis; tum peculiare & s pereaturale physicum materiale eorum principium, quod est Gratia chie nro a. , ad existentiam determia nando ; tum hujus ope supernaturali modo ciendo ac determinando non solum intellectum ad attentionem veri boni ac mali; sed etiam ipsam voluntatem ad illud amandum, hoc vero aversandum motivorum ill rum illustriore repraesentatione. Unde DEUS se non modo habet instar externi Legislatoris, Doctoris,& Consiliarii, qui revelatione supernaturali semel facta , deinceps per naturales caussas, Apostolos, praedicatores, magistros, libroS, propriamque rationem naturalem , homini & notitiam' procurat veri boni ac mali, atque ad illud appetendum, hoc aversandum urget: sed insuper altione interna novam supernaturalem lucem illi qualicunque notitiae superfundendo, eoque mediante per indein liberatos motus ciendo Voluntatem ad consensum, istius existentiam ut auctor principalis moralis, idemque specialis, ac supernaturalis, determinat a priori.
Vide in TheologIa nainrali iam a me demonstr tum I. 764. , quo pacto DEUS, etiam in providentia
mere naturali, vel saltem in Gratiis mere externis supe naturalibus sistendo, omnem actum moraliter bonum inteia
Iectu suo, voluntate, F potentia, in specie F individuo, ceu causa per se, eaque principalis moralis, concursu im
mediato determinet, determinatione antecedente; non qui
dem completa, nee intrinsece a priori se solo iam esseaei; sttamen in acta primo jam infallibiliter eMaei; ita quia iam, ut creatura rationalis, libera με conformans citerinis a navi
37쪽
s6 Tract. IV. Cap. IV De Gratia actuali
xationi diuinae, se habeat insar causae instrumentaIis να, quae se determinari a DEO ad agendum bene moraliter libere sinit. A sortiori ergo hoc totum valet de determinatione divina eorundem speciali ae immediate supernaturali per concursum Gratiae, concursui DEI imm diato naturali eodem sine superadditum.
α 57. Ex his porro divisio celeberrima Gratiae ama
Iis consequitur in Grailam excitantem, adjuvantem, ρο executricem. Gratia elxcitans est Gratia actua
lis immediate supernaturalis , seu lumen illuctatque ideae immediate a DEO impressae. de quibus 9. 254. dictum p per quas . DEUS deis
terminando adperceptiones & appetitiones indeliberatas circa Verum bonum & malum cici de imis pellit voluntatem ad deliberatas illius appetiti nes, & aversationes istius, seu actus moraliter bonos supernaturales. Gratia adjuvans est eadem Gratia actualis interna immediate supernat ratis, quatenus DEUS per eam, ceu per principium materiale physicum praeo. nro a. in actu secundo ut supernaturalis cauisa principalis mora-Ιis, una cum creatura rationali, ei consensum pra bente seu se actu moveri tanquam instrumentum libere consentiente) actum voluntatis moraliter bonum determinat. Quoties enim duoe concaui De. necessario simul requisitae, conveniunt reipsa ad
unum aliquem communem et sectum producendum, rectissime una adjuvare alteram dicitur; maxime si
utraque sit persona intellectu praedita, & deliberate agat utraque. Gratia executrix dicitur Graistia adjuvans, quae post conceptum jam a creatura rationali illius ope bonae voluntatis propositum, porro pergit innuere in actus tequentes a primo
38쪽
ido bono voluntatis actu imperatos, quibus id, si od semel bene propositum est, opere, saepe
etiam externo, plene perficitur, & executionin andatur: ut siquis in prava consuetudine lux riae constitutus concipiat ope Gratiae adjuvantis seriae voluntatis propositum abstinendi deinceps a tali vitio, indeque ad id exequendum Porro decernat vitare, & actu vitet omnia luxuriae ali famenta , occasioneS proximaS, impudicos libros, imagines &c. Alii hanc triplicem Gratiam appellant pravenientem, adjuviantem seu concomitan rem, & jubsequentem: quae nomenclationes ex ip-1js SS. Literis petitae sunt; cum pallim in litis i santur. Sic legimus in Psalm. LVIII. ai. μθ 3 icordia ejlis praeveniet me: in Ps. XClII. 10. Μ Jericordia tua adjuvabit me : & in Ps. XXII. 6. Miserieordia tua subsequetur me.
Gratia interna actualis theologiea subdividitur denique in si ιientem, ta non susscientem, iUaque 1 ciens Gratia in pure si eientem, O estpicacem. 'Itaque Gratia sussciens eli benevolentia DEI, saltein assectivo ac serio volens consensum creaturae rationalis in actum moraliter bonum, & ideo coninferens impullum Gratiae actualis internae supernaturalis tam intensum, quam susscere praevidet ad hoc, ut creatura rationalis exinde obtineat laculistatem moralem completam liberam bene moralitor agendi. Non fulciens est, per quam creatura rationalis talem facultatem moralem id est, impotentiae morali oppositam) complete non obtinet. Pure si ciens Gratia est, quam DEUS
Iargitur cum praevisione quidem oriturae ex ea facultatis moralis completae ad bene moraliter agendum, sed non conjungendi cum ea ipsus con-
39쪽
38 Tract. IV. Cop. III. De Gratia amasi
sensus creaturae in actum moraliter bonum. E eam Gratia vero ea appellatur ab omnibus, quae &lassiciens est, & a DEO consertur cum praescien
tia & voluntate simpliciter efficaci de DEO 29.
. d80 consensus creaturae.. D initiones istae ab omni hypothesi seholastiea.
Imo etiam Sectariorum, abstrahunt, & essentialia non nisi istarum gratiarum complectuntur. Cum enim gratiae ominnis essentiam ipsa benevolentia personae eam conserentia constituat; benevolentia autem ab intellectu praelucente necessario dirigatur; gratiarum istarum essentia recte per praevisionem DEI de lassicientia eorum donorum & au- miliorum, horumque effectibus, & per voluntatem istorum arietive, vel etiam essective essicacem determinatur. . . ceterum observandum praeterea est, fieri saepe posse, ut Gratiae internae actualis impulsus, qui uni homini in certis adjunctis & in certo gradu repugnantis concupiscentiae motuum ac stimulorum lassicit, & sumeere a DEo praevidetur ad conservandam libertatem mor Ii eum potentia expeditam ad actum bonum, eidem ipsi, vel alteri euivis non lassiciat. & non lassicere praevide tur a DEO in aliis adjunctis posito, eX. gr. pro casu vehementiorum praesentium concupiscentiae actualis motuum.
Itaque distinguendum insuper erit inter Gratiam absoluta susscientem in aliis circumstantiis & adjunctis, ac relate ad
minores stimuloa repugnantis concupiscentiae in eodem,
vel in diverso homine; & inter Gratiam relative su cientem in his praesentibus adjunctis & relate ad gradum
praesentem intensionis motuum concupiscentiae repugnantis. I. Unde Gratia tantum absolute sussciens, & susse-etura solum in aliis adjunctis minoris gradus repugnantium
40쪽
. . tium motuum Concupiscentiae, non autem sussiclena reislative, seu relate ad praesentes stimulos concupiscentiae,
I. Omnis Gratia adjuvans. V exemtrix fasubsequente ax UI praeced. . . IL Gratia enitans per se esse . vel non e eam ει pare sussciens. esse potes.
Definitiones omnes toto hoe articulo datas non nishuc usque pro nominalibus haberi exigimus; quarum scilicet possibilitstem per ea, quae ad earum naturam. & in suxum in actias bonos morales explicandum attulimus . quidem probavimus; at vero existentiam primum dein Ceps evincere constitutum habemus. . Sic enim tractati nem istam omnem ad bonae Logicae regulas exigi a noabis, consideranti patebit.
DE NECESSITATE GRATIAE INΤERNAE AGTUALIS SUPERNATURALlS PRAEVENIENTIS
Adae posieris omnibus, peceato originali in I principio conceptus insectis, set nunquam satu Frimae integritatis r/situi solitis, sed relictis in na-E 4 8.