장음표시 사용
191쪽
I8o TD. III. Reg. XXX. bet obligatio resultans. Quodsii, quid actum sit, aut quae obligatio contracta, ex ipsis praecise verbis non satis liqueat ue examinanda est consuetudo regionis, ubi actus factus est, &juxta ejusdem regionis stylum idem actus ex plicabitur ; ut puta sit alicubi nomine scutorum juxta communem consuetudinem loquendi intelligantur scuta majora , de talibus scutis intelligetur legatum relictum a Titio . expressb solo nomine scutorum: quam in rem etiam facit alia regula infra explicanda: imaspicimus in obscuris , quod est verisimilius , Uel, quod plerumque fieri consuevit. Inde est. quod si alicubi mos sit, ut pretium alicujus reissint IO. Q. majora, & Titius illam emens te obligaverit ad s olvenda Io. scuta, obligabitur ad solvenda Io. scuta majora, juxta consuetudinem regionis ; & si aliquid solvendum sit Ecclesiae ad aliquam mensiaram , quae pro divwrsis locis diversa fit, servanda erit iula mensiira, in qua solvere solent habitatores ejusdem regionis, iuxta teAt. expressum in c. p. 18 de censib. dc sic de aliis sim . 4 Quod si casus contingat, in quo nec e Nqualitate actus gesti, nec ex consuetudine regionis , nec ex affectionibus personarum, nec ex ulla alia circumstantia colligi possit, in qua specifica mensura quantitatis aliquid debeatur ex legato relictum, eo quod relictum fuit, sub expressione indifferenter acceptibili pro majori, vel minori mensura quantitatis, tunet locum habet praesens regula Iuris 3 quia tunc debitor non est regulariter cogendus, nisi ad solvendum minimum intra genus illius exinpressionis: ut puta si ex nullo capite colligi Pollit, utrum scuta legata Cajo intelligeno
192쪽
Tit. In . XXX. I 8 Isint potius scuta majora, quam minora, aut e converso; tunc Titius hςres non est cogendus, nisi ad solvenda scuta minora, quia in obscuris minimum est sequendum . Ratio hujus regulae multiplex redditur ab Auctoribus. Primo enim quia minimum sequendo, 'minus exponimur periculo errandi: in eo enim quod
plus est, continetur minus : non autem e
conversb : quam rationem affert Gloss. ad hanc regulam. Praeterea loquendo specialiter de legatis, quia Testator praesumitur in obscuris minus velle gravare haeredem, quam fieri possit, ur constat ex l. Unum ex familia 67. g. Si rem, is de Legatis 2. Loquendo autem de tontractibus, ad quos etiam extenditur haec regula, quia sibi imputare debet venditor, aut locator, quod pactionem obscuram fecerit, cum in ejus potestate fuerit obligationem apertius declarare, ut patet ex l. Veteribus 39. ff. de pactis. Demum loquendo de poenis, de quibus etiam praesetis regula ponitur, quia in dubio minor poena imponitur, ex l. si praesen, 32. T. de ρα-nis & ex regul. In paenis q9. infra ex plucanda de regulis Iuris in o. s Ista tamen intelligenda sunt regulariter,& extra casus exceptos, in quibus ex aliqua circumstantia non est sequendum minimum . in obscuris, ut fuse tradunt Iuristae in I. Semper in obscuris 9. ff. de reg. Iuris, & Canonistae in hanc reg. quam explicavimus. Inter quos videri potest Dynus in explicatione hujus regulae, ubi etiam notat, regulam istam
procedere circa quantitates, non autem circa species, & artificia, in quibus, quando res est obscura, sequendum ςst medium, ut
193쪽
18a Tit. UL Reg. XXX. . docet etiam Gloss. ad hanc regulam, sumi- 3turque ex l. Si quis argentum 3 . ff.-Do- . 'nationibus , aliisque juribus ab ead. Gloss. citatis . Inter reliquas exceptiones ea etiam est, . quae concernit legata relicta ad pias causas, in quibus verba obscura intelliguntur favore Religionis , non de minori, sed de majori, ut tradit Barboc ines Tisia 38. g. Seja, T is auro, argento legato. o Contra regulam hactenus explicatam obiici potest. Nomen excommunicationis latae ab homine, quamvis secundum se sit indifferens ad significandam e Rcommunicationem majorem, vel minorem; attamen absolute prolatum intelligi debet de majori excommunicatione 3 ut constat ex C. penula. desent. excomm. ergo falsum est , quod in p is, ubi res est obscura, sequendum sit minimum.
Item obiici potest textus in l. Etiam q3. fide V fructu, & l. Nomen filiarum I 6q. E. de Verbor. significatione, ubi habentur sequentia: Partitionis nomen non semper dimidium significor ; sed pro ut es ad lectum . Potest enim juberi aliquis , on maximam partiri posse, vigesimam, tertiam, prout libuerit. Sed s nox fuerit portio alecta, dimidia pars debetur. Hactenus verba legis. Ergo etiam in quantitatibus, quando aliquid legatum est sine ultima specifica expressio- ne mensurae, non est sequendum minimum; siquidem pars dimidia non est aliquid minimum in genere partis.. 7 Ad primum respondetur illud esse spe .ciale pro excommunicatione, quia ita decliuatum fuit a Greg. IX. in cit. c. penu tr. de sent. excomm . Ratio autem esse potest; quia
194쪽
Tγ. m. Reg. XXXL quia excommunicatio minor numquam ferri solet ab homine, sed ibium a Iure contra communicantes cum excommunicato vitando in iis casibus, in quibus ea communicatio sit solum culpa venialis 3 cum ergo Verba generica interpretanda sint juxta communem usum; inde est, quod nomen excommunicationis latae ab homine sumendum . semper sit pro excommunicatione majori. 8 Ad secundum etiam respondetur textum illius legis ita procedere, quia nomen partis absolute prolatum , nisi aliud exprimatur , solet intelligi in communi modo loquendi pro parte dimidia, ut desumitur exl recte dicimus a F. f. ult. E de Uerb. signis juncta Gloss. ibid. v. rem pro indiviso; cui etiam consonat Gloss. in Clem. I. de foro comper. V. sili earum pane : verba autem interpretanda sunt juxta communem - Ἀ- quendi modum, ut dictum est. Textus igitur objecti non contradicunt huic regulae, quia attenta communi consuetudine in o jectis casibus, res non est obscura.
Eam, qui certuI est eertionari ulterius
1 o Esumitur ex l. I. s. ult. ff. de actionibus I empti, is, venditi. Casus figurari potest ex c. Si duobus 7..De appellationibus. Titius, & Carus litigaverunt coram Iudice suo, Puta eoram proprio Episcopo, qui in ea causa tulit, sententiam definitivam. Sed cum per eamdem sententiam uterque se nimium gra
195쪽
vari putaret, appellavit Titius ad Iudicem immediate Superiorem, nempe ad Archiepiscopum, Cajus autem ad Papam . Archiepiscopus, suscepta appellatione Titii, citavit Gjum ad suum tribunal pro cognoscenda cau. sa ; Cajus tamen eo quod ad Papam appellasset, obedire neglexit, & neque per se, neque per Procuratorem coram Archiepiscopo comparuit: quare in contumaciam ab Archiepiscopo damnatus fuit, & excommunicatione punitus. In hoc casu certum est ,
quod si Archiepiscopus nullatenus scivit Ca jum pro ea causa appellasse ad Papam, potuit legitime citare eumdem Caium , &contumacem excommunicare , tenebatur
enim Cajus legitime citatus coram Archiepiscopo suo Iudice comparere, & si vellet insistere appellationi a se factae ad Papam a debebat hanc ipsam appellationem a se fa- illam declarare eidem Archiepiscopo ; quod si fecisset, non potuimet amplius Archiepiscopus in ea causa procedere. Sed supponamus , quod Archiepiscopus certo cognoverit Cajum pro ea causa appellasse ad P pam ue hoc tamen non obstante processerit ad citandum Cajum , eumdemque tanquam Contumacem , excommunicandum sub praetextu , quod neque Titius indicaverit eam appellationem factam ad Papam , neque Caius compareat ad illam manifestandam uenumquid gesta per Archiepiscopum legitima sunt, & valida excommunicatio in Cais jum fulminata λ Responsum est negative et
quia Archiepiscopus certus erat de appellatione interposita ad Papam, nec oportebat ipsum ulterius certiorari: secus si ignorasset. a Ra-
196쪽
Tit. m. Reg. XXXI. 18sa Ratio hujus regulae clara est: quia ce lioratio: ad hunc tantum finem adhiberi
'let,1 ut quis aliquid sciat : si igitur illud
jam certo sciatur ab eodem, certioratio est potius frustranea, &otiosa. 3. Ista tamen intelligenda sunt pro iis casibus, in quibus certioratio ad eum praecisenem adhibetur, ut aliquid sciatur ue secus a cidit , quando certioratio requisita est tanquam legalis sblemnitas, quae si non ponatur, eo ipso actus de statuto legis est nullus. Exemplum habes in rutatis Testamentis, pro quibus de jure civili requiruntur 7. testes Iogat , resubscribentes ex g. Sed cum paulatim, Instita de Testamentis; & de Iure Canonico duo ,
vel tres testes cum Parocho ex cap. Cum egesIO. de Tesamentis, quamvis talis numerus testium pro certificanda praeci1e mente testatoris non videatur esse adeo necessarius, cumdari facile possit casus, in quo aliunde 'illa
constet, at hoc non obstante necessario requiritur , quia: ad vitandas fraudes , 8uae frequenter nasci possent, statutus fuit a Lege, atque . universaliter praescriptus per modum necessariae sblemnitatis.
4 Idem juris est si1 quando hic, & nunc certioratio requiritur ad effiectum, ut certioratus incidat in poenam contumaciae, aut si quando requiritur ad effectum, ut certiorans acqui
rat aliquod jus ex notificatione, quam facit,& sic de reliquis similibus easibus, in quibus Certioratio ponatur propter aliquem alium fianem ultra hoc, quod est praecise rei scientiam inducere: in ejusmodi enim casibus fieri debet denuntiatio etiam ei, qui certus est, ut patet in exemplo excommunicationis majoris, quς I ex
197쪽
185 Tit. III. Reg. xXXILex praescripto sacrorum Canonum numquam fertur ab homine, niti praemissa trina monitione, aut saltem unica tribus aequivalente, posito nempe triplici temporis interstitio quorum primum pro prima monitione sit , secundum pro secunda, tertium pro tertia, &C. Constituisionem s. de sent. eXcomm . quia vide licet ea monitio non ponitur ad inducen. dam praecise scientiam poenae imminentis, sed praeterea tum ad incitandum reum, ut a delicto resipiscat, tum etiam ut sit inoiabediens Reus fuerit, magis inde ejus co tumacia convincatur, - uniatur.
Non liret Actori, quod Reo Iiritum non existit.
a Esumitur ex I. Non debet ActoriqI. m.
I de reg.Juris , ex cde muneris petitio-mbus, aliisque Iuribus, unde casus ita formatur Titius volens intentare litem contra Ca- jum, obtinuit rescriptum a Principe, ut causa cognosceretur, appellatione remota. Uigore husus rescripti convenit coram Iudice Cajum, qui coram eodem Iudice reconvenit Titium, ut puta cum Titius praetenderet, & peteret
aliquid sibi sol vendum a Cajo ; Cajus vicissim oblato libello coram eodem J udice petivit aliquid aliud sibi solvendum a Titio. In hoc casu certum est , quod in causa conventionis proposita a Titio actore non potest Caius reus interponere appellationem , quia ea causa commisis fuit cum clausula , appellatione remota . Sed numquid saltem in causa recon-
,entionis proposita a Cajo, poterit Titius Actor
198쪽
Tit. TIL Reg. XXXII. et 87Αctor appellare ρ Responsum est negative a Coelestino III. in cit. c. a. de Μulms petitioniabus: quia eum Actoris inquit Rei eadem fit conditio, is, uno , eodemque iure cim ca appellationis remedium debeat uterque
censeri ; sicut desiderat Actor , ut sibi Juxta Mandatoris refcriptum Justitia far, appellatione remota; eodem modo recomvenienti δε-bet in sua iustitia respondere .
a Fundamentum , & ratio hujus regulae petitur ab aequitate. Nam ut supra diximus inexplicatione reg. Ii.conditio Rei est miserabilior, quam conditio Actoris 3 aequitas autem Petit,ut ea, quae uni conceduntur regulariter, non denegentur alteri miserabiliori. Quinimo causa partis miserabilioris secundum na turalis aequitatis leges solet esse favorabilior, unde reg. II. supra explicata praecipit favendum eme potius Reo, quam Actori, cum sunt partium jura obscura. Inde est, quod si in iudicio Achor obtinuit, quod Reus personaliter compareat ad respondendum; idem quoque obtinere possit Reus, ut etiam Aetor personaliter compareat: si post litem. contestatam Reus revocare non potest Procuratorem, nisi causa prius cognita, ex I post litem II. E. de Procuratoribus ; ita & actor ex l. quae om-arra a . ff. eod. & sic de aliis similibus, quae videri possiunt apud Card. Tuschum littera A concl. II9. vide etiam, quae supra diximus ad reg. II. ubi notavimus dari aliquas causas favorabiles, in quibus favetur nonnumquam potius Actora, quam ReO3 quemadmodum & aliquando contingit licere aliquid Actori , quod non licet Reo, ex aliqua speciali circumstantia, ut est exeni
199쪽
188 Tit. III. Rer. XXXIII. plum indicatum a Glossi pro casia, in quo Reus habeat plures Iudices ordinarios , C ram quibus iconveniri possit , in quo casta est in potestate Actoris eligere Iudicem eκ illis unum , non autem in potestate Rei rquod statutum fuit , ne si Reo tribuatur
illa facultas Iudicem eligendi m sumat anta occasionem subterfugiendi judicium. R E G. XXXIII.
Mutare consilium quis non potest in
i H Esumitur ex l. Tq. ff. de rex. Iuris , I quae talis est : Nemo potes mu are consilium suum in alterius injuriam. Exemplum sumi potest ex c. Publicato 38. de Elect. Capitulares , ad quos spectabat Electio facienda futuri Praelati convenerunt in scrutinio singuli dederunt sua suffragia, quae postea publicata fuerunt juxta formam praescriptam in c. quia propter ηa. de Elest. eΗqua publicatione apparuit majorem partem suffragiorum Capituli, Titium nominasse . Aliqui illorum Capitularium videntes illud
larminium non successisse juxta suam mentem voluerant mutare consilium suum; &suffragium jam datum variare. Quaesitum est an id jure potuerint Θ Responsum fuit negative ab Honorio III.quia ea suffragiorum variatio redundaret in detrimentum Titii 3 consilium autem mutari non potest cum alterius detrimento.Item aliud exemplum sumi potest ex lag.fin.C.de negotiis gestis. Constituisti Pr curatorem , qui negotia tua recte gessit, unde
200쪽
Tit. III. Reg. XXXIIL 189 teneris illi solvere expensas. Numquid post
illa negotia gesta, potes revocare mandatum Irocuratorium, ad effictum , ut libereris a
bluendis illi expensis p Responsum est negative in cit. L fin. quia scilicet illa variatio
esset in Procuratoris detrimentum . . . a Tota haec rinula procedit circa mutatio
nem consilii , ex qua damnum in aliquod justertii derivaret , illud tollendo , vel minuendo, vel difficilius reddendo; aequitas enim , dc justitia petit , ut nihil agamus, Per quod alius laedatur in jure suo. Hinc a contrario 'sensu deducit Gloss.fin. ad hanc reg. quod ubi nullatenus alteri praejudicat, mutari potest consilium nonnunquam etiam ex pedit, ubi scilicet sit mutandum in melius. Exemplum hujus illationis habes in titulo de Postulat, Praelat. Certum est ex supradictis , q uod quando Cartulares procedunt per viam Electiquis, postquam sua suis agia dederunt, &scrutinium publicatum est y non possunt variare suffragium . Secis accidit , quando Capitulares procedunt per viam postulaponis, nominando personam haben Wrena aliquod impedimentum canonicum d
spensabile , & adhibendo verbum per quod petitur a Superiore dispensatio ejusdem tmeedimenti : pro Ieo lenim cas
decernitur in c. Bonae memoriae q. de Postulat. Praelator. ut postquam postulatio fue rit praesentata Superiori, non possint Capitulares variare ; unde a contrario sensu m- . ferunt communiter Doctores , quodi antequam ea pstulatio praesentetur, variare POL si ut etiam invito postulato, ut tradit Panor. in cit.c. πια memoυα η de postulatispraelat. o