장음표시 사용
201쪽
asto Tit. IIL Reg. XX ITro. Ratio autem disparitatis, quare variatio, dari possit in postulatione non m praesentata Superiori, at in Electione dari non possit, assertur ab eodem Auctore ibid. nu. II. quia videlicet per postulationem nullum jus a
quiritur pinu lato, cum sit inhabilis, & indigeat dispensatione. Si igitur postulatio varietur, nullum jus laeditur, quod sit acquisitum a postulato, & propterea ea variatio non est prohibita; nisi tamen, ut diximus, postulatio sit jam praesentata Superiori , in
quo casii Capitulares non possunt a postulatione recedere, non ex eo quia per illam a C-quisitum sit aliquod jus a postulato, sed ne
Superiori videantur illudere, ut habetur e κcit. c. Bonae memoriae. At in electione aliud
accidit et quia persona electa habilis est , unde post scrutinium. publicatum variari non licet , quia id videretur aliquo modo cedere in injuriam , & infamiam electi , qui ceteroquin est liabilis , utpote carens impedimento. Consonat huic regulae regula a I. supra explhcata: quod semel placuit, Vide, quae ibidem diximus, quae etiam faciunt ad ulteriorem intelligentiam xygulae praesentis.
Generi per Aperiem derogatar. a m Esumitur ex l. 8 I. E. de reg.Juris, quae talis est : in toto Iure generi
se periem derogatur, O, illud potissimum babetur , quod ad speriem directum P. Hahetur etiam in c. I. dc in c. Pastoralis Iq. f. quoniam
202쪽
Tiso III. Re . XXXm I9 Iniam de rescriptis, aliisque Iuribus . Casus figurari potest ex c. Studuisti a. de osse. L -gati. Summus Pontifex. speciali delegatione commisit Titio Episcopo quamdam causam cognoscendam , & judicandam inter
duos. In ea autem Regione existebat cum
tota sua jurisdictione Legatus de latere , de quo dubitatum fuit, utrum posset in ea ausa se intromittere, trahendo eam ad suum tribunal, vel impediendo Titium Episcopum a ferenda sententia, vel irritando sen-xentiam latam ab eodem Episcopo juxta io mam delegationis . Ratio dubitandi fuit :quia Legatus de latere habet jurisdictionem ordinariam in Provincia sibi attributa , &Cognoscere potest causas spectantes ad tribunal Episcopi : ergo potuit etiam eam causam Episcopo delegatam cognoscere. Sed, hoc
non obstante , respondit negative Coelesti nus IH. quia Titius. Episcopus habuit speetale mandatum de ea cauta cognoscenda. Quamvis igitur Legatus de latere haberet ce-.teroquin generalem jurisdictionem, non tamen potuit eam causam assumere, quia ei
generali jurisdictioni quoad hoc derogatum
fuit per specialem delegationem. Item aliud exemplum poni potest ex citat. c. de rescript. Commista fuit a Principe quaedam particularis causa inter Fabium , & Ca jum cognoscenda inferiori Iudici cum clausulae, appellatione remota. Cajus tamen habebat generale privilegium libere appellandi in om-nthii causis. Ideo dubitatum fuit, an in ea
cauta particulari admitti deberet appellatio Caji. Ad quod negative respondit Λlexand. III. quia speciale mandatum de non admit-Ι Α ten-
203쪽
I92 Tis. III. Reg. XXXIV. tenda appellatione in aliqua causa partic lari , quoad illam derogat generali concessioni appellationis interponendae. et Ad intelligentiam regulae'notandum es nomine generis, &speciei hic non intelligi universale illud, quod habet sub se partes subrectivas , ut intelligitur apud Logicos , sed genus sumi pro quolibet toto continente sub se plura singularia; speciem autem sumi pro 1llis singularibus sub eo toto comprehenus . Ut, puta, jurisdictionalis facultas judicandi omnes causas est genus; facultas jurisdicti natis judicandi aliquam particularem Causam est species, &sic de reliquis. 3 Iam vero pluries contingit, unam dis mutionem fieri circa genus , & aliam circa heciem , quae dispositiones habeant inter se aliquo modo contrarietatem, & ambae simul adimpleri non possint, ut, puta , in exemplo inpra ροsito generalis iacultas ae-pellandi in omnibus causis, & particularis prohibitio appellandi in aliqua causa dete minata, sunt dispositiones appositae, quaesimul ad effectum perduci non possunt . Pro ejusmodi casibus per praesentem regulam decernitur , generali dispositione censendum esse derogatum per specialem, hoc est id, quod disponitur circa speciem, esse veluti quamdam dispositionis generalis exceptionem . Ratio est: quia quando duae dispositiones hahent inter se contrarietatem aliquam debent, quantum fieri potest ad concordiam reduci , A ambae observari; ut colligitur ex cinum expediat a9. de Elea. in o. atqui duae dispositiones contrariae circa genus, ct speciem possisunt ad concordiam red ci, dc ambae obser-
204쪽
varii, si dispositio circa speciem intelliga-,tur esse quasi quadam eκceptio dupositi nis circa genM , itaut dispositio circa genus sit.obsei vanda in Onanibus reliquis , Praeterquam γα eo , quod praescribitur in dispositione circa speciem: Ergo, &c. 4 Inde fit, regulam isto modo procedere ,
si ve prius facta fuerit dispositio generis, quam
dispositio speciei, sive posterius: in utroque enim casu militat eadem ratio adducta, quia videlicet in utroque casu utraque dispositio concordari debet quanturn fieri potest, atque servari, quod aliter obtineri non potest, nisi generi per speciem derogando. Ex his a contrarro sensu deducitur , quod ubi dispossitiones circa genas, dcipe ciem non dicunt inter se contrai ietatem ullam, sed ambae cum tota sua propriet te , & extensione , pessunt simul servari uetunc generi per Ueciem non derogatur,sed censetar peculiarito expressa illa species ad tollendam aliquam dubitationem , vel ex super abundanti . Exemplum habes in l. daesitum a. ff. instructin, vel instrumen sto legato. g. ult. ubi duo casus exponunt T. Primus est. Titius in testamento suo legat vit Caio fundum . cum iis , quibus erat .i
structus , & postea adjecit eum suptatem existente in eodem fundo. Dubitatum fuit, utrum ea mpreisso speciei derogaret generi, di imminueret legatum, itaut nihil aliud exsis, quibus fundus instruaus erat, censendum esset legatam, praeter supellectilem & reis tutum fuit non derogare, sta sapel lectilem exprestam esse ex abundanti, adeoque praetellsu pellectilem legata nusse etiam reliqua, qui in
205쪽
194 Tit. III. Reg. X XIRbus fundus instructus erat. Alter casus esto Titius in testamento suo reliquit filio fundum cum iis, quibus instructus erat ι at filiae reliquit omne argentum , quod habebat. Contigit autem tunc reperiri in eodem lando aliqua vasa argentea , de quibus dubitatur Dit, utrum censenda essent relicta filiae, adeoque quoad illa fuisse derogatum generali legato filii de omnibus , quae existebant in fundo 3 an potius censenda essent relicta filio vigore ejusdem legati generalis., & decisum fuit quoad illa fuisse derogatum legato generali, adeoque eadem deberi filiae . . 5 Ratio disparitatis est inter utrumque Casum: quia in primo casu legatum factum de omnibus, quibus fundus erat instructus, &legatum de supellectili existente in fundo, nullam dicunt contrarietatem , dc ambo simul observari possunt, cum sint sacta in favorem unius ejusdem personae, cui simul dari potest & omne id, quibus fundus est instructus, ct supellextisundi: at in secundo casu legatum de omnibus existentibus in fundo, flelegatum de argento, utpote in favorem distinctarum . personarum , habent inter se
contrarietatem aliquam .s istu ambo simul Cum tota extensione .servari .non possunt. .
Quare ut concordentur quantum fieri potest, debet generi per speciem derogari ue adeoque
censendum est relictum filio quidquid est in
fundo, exceptis argenteis. t . V
I Notandum tamen .hic est, ista procedere , ubi ceteroquin aliunde non apparet mentem testatoris fuisse in contrarium. Si
enim ex eadem mente, vel ex aliqua circumstantia colligitur, speciem fuisse expressam ad
206쪽
restfictionem generis praecedentis 3 tunc per ipsam speciem derogatur generi, quamvis ceteroquin nullam inter se contrarietatem habeant, simulque servari possent. Id tamen procedit, non ex vi hujus regulae, sed aliun ..de, puta ex ipsius mente testatoris, ut tradit Barb. ad hanc regulam nu. 3. sumiturque enl. Legata λ ff. de supellectile legata. 8 Contra hanc reg. haistenus explicatam objici potest casus expressius in c. Ex parte Ia. De Offir. Delegati. Titias impetraverat a Summo Pontifice rescriptum, ut sibi conserretur Arehidiaconatus primo vacaturus in quadam Ecclesia . Post aliquod tempus Carus adversarius Titii cognostens imminere Vacationem cujusdam Archidiaconatus in eadem Ecclesia , impetravit etiam ipse r scriptum a Summo Pontifice , ut sibi conferretur il Ie determinatus Archidiaconatus
proxime vacaturus , nulla facta mentione
de priori rescripto impetrato a Titio . In eo casu postquam de facto vacavit illae deter minatus Archidiaconatus, dubitatum svit , utri esset conserendus 3 An Titio vigore generalis rescripti, quo mandabatur in genere ipsi provideri Archidiaconatum proxime vacaturum ; An Cajo vigore rescripti specialis posterioris, quo praecipiebatur ipsi conserri illum determinatum Archidiaconatum,
qui de facto vacavit Θ Ad quod respondit
Alexand. III. Archidiaconatum illum determinatum . provideri debere Titio : ergo in eo casu rescriptum speciale Caji non derogavit rescripto generali Titii. 9 Respondetur resolutionem hujus casus
non esse contrariam huic regulae. Ratio est: - 1 ci quia
207쪽
Tis. m. Reg. XXXV. quia rescriptum concellium Titio, quamvis
videatur generale utpote praecipiens provideri Titio Archidiaconatum indeterminatum Proxime vacaturum , attamen proprie , ct in effectu generale nyn est, quia non potest mandari executioni , nis1 per collationem unius particularis Archidiaconatus. Concur Tebant igitur in eo casu duo reseripta specialia. Ratio autem, quare in eo casu praeva Iuerit prius rescriptum speciale concessum Titio, quam posterius rescriptum concessum Caio, est, quia Princeps suo rescripto posteriori non censetur toIlere , vel imminuere velle jus , quod ram alteri prius concessiit , nisi id exprimat : unde si quod tale rescriptum concedat, quod sit aliquo modo laesitavum concessionis jam factae alteri, idque non exprimat , praeium itur illud concedere eNobliv ione prioris concessionis, itaui s, memor fuisset, non concessisset. Ita autem res accudit in casu ob. ecto, ut constat ex ipso texta,
ct c De parte et quia priori restr i pto jam facta
saerat Titio concessio de Archiviaconatu prumo vaeatur cui concessioni prejudicatum es.set, si praevaluisset rescriptum Ccli, & altu de Summus Pontifex non declaravit velle
derogare eidem concessioni L - - . D
Plus semper infe continet , quod es mirius ..1 6 Esumitus ex LIIo. δε ηα.Iuris. Ita Casus figurari potest eI cap. I. De aI buris in G. Titius , & Cajus ut litem , quan habebant, componerent, convenerunt id
208쪽
tres arbitros, quorum Ndicio , atque sententiae standum esset. Causa exalairnata, tulerunt arbitri sententias suas in favorem Caji, damnantes Titium ad pecuniam ipsi solvendam ue in eo tamen inter se discreparunt, quod unus damnavit Titium ad solvenda Is alten ad solvenda Io. tertius autem ad solvenda I. pro tali casu quaesitum est, quaenam ex illis tribus sententiis praei aleret Θ Ad quod respondit Bonis. VIII. in cit. o. 1. De arbitris, praevalere debere sententiam de camma minori , seu de solvendis quinque; quia in ea summa
omnes arbitri e senserunt, continetim enim tanquam s in Hiis duabus summis ma.
joribus, nempe hi Io. & in I . quia plus
temper in se continet quod est minus. 3. 2 Haec regula, ut tradit Glossa , potissimum locum haliat in iis, quae consadera tur secundum , pius, & minus in quantitate, secundum quam id, quod minus est, 'con sidesatur tanquam pars alterius, quod pius est: cum autem evidens siit partem in toto contineri , de quo est etiam regula juris infra expli .canda, ideo evidens est quoque plus senisellin se continere, quod est tantas, juxta senuimintentuma praesent, regula. Inde est, quod qui debitum habet so Ivendi Io. si impossibile ipsii sit solvere so. possit autem Qlveνe F. tenetulli saltem ad solvenda s, Qui non potest recitare omnes horas Cynpnidas, tenetur saltem recitare, quas potest, dc sic de reliquis similibus. Ad hanc rem etiam facit alia Iuris regula . Cui licet est plin , licet upia
que, quod es minus,ic ae inserius explicabitur , eaque occasione reliqua expiat ensetur , quae ad Praesentem regulam facium ia
209쪽
I98 Tit. m. Reg. X K3 Inde fit, quod qui vel contractum , vepalium actum exercendo consentit solvere , vel accipere aliquam iummam pecuniae, consentit eo ipso solvere, vel accipere partem ejusdem summae, quoi evidens est, quando Pars illa non solvitur, veI accipitur sola, sed simul cum aliis partibus componeἡtibus eamdem summam . Difficultas tamen est, utrum, si contractus, ve, dispositio celebretur super summa, super qua non Ueriscetur , verificari saltem debeat in parte summae 3 ut
putas si dispositio facta sit de go. dc 'de tali
tur in Io. Ratio dubitandi est: quia, qui disponit, &'consentit in et o videtur etiam consentire in Io. quae continentur in et .
4 Ad hanc difficultatem, ὀmissis aliorum
sententist, resolvit Barb. ia hanc reg. n. T. dicendo ex verisimilibus argumentis cognoscendam esse mentem disponentis utrum scilicet exprimens majorem summam, prae sumi possit consenssisse 'etiam in i solam minorem: a Voluntate enim . & conse ui di spo nentis pendet validitas dispositionis. P testi autem praesumi in minorem summam implicite, seu virtualiter consensi sisse, si per minorem summam redditur melior ejus co ditio 3 secus si ' minor summa sit Ui praejudicialis . Utr v g. si Ssad contraditis locatio nis , locator iconveniestas dedi majori summa sibi solvenda , non censetur tonsentire sbli summae minori, quia esset ei praejudicialis 3 at promittens debitor , seu conductor pethoc ipsum , quod consentit summae majori , censetur a sortiori consentire minori squia si intellexisset locatorem minori pretio
210쪽
esse contentum, libentius consensisset, cunet per hoc fiat melior ejus conditio. In idem
recidit quod ab aliis dicitur sub his aliis
terminis ue videlicet consentientem summae majori censeri etiam consentientem summae minori in causa lucrativa , non autem in .causa onerosa . Dζsumuntur etiam haec ex l. Si decem T. Locati . ,s Contra praesentem regulam objici poettest casus expressus in C. Cui de pori Sacer dotali 27. de praeb. in G. ubi dicitur, quod si mandatur provideri alicui- praebenda integra, aut praebenda certi valoris, non posse
sit illi conferri prastenda dimidia, Ru pr benda minoris valoris, etiamsi sit ille contentus , cui providenda est ι ergo falsum est, quod consensus in pIus, etiam sit alit
quomodo i consensus etiam in minus . 6 Respicum Glossi istutionem clare patere ex ultimis verbis ejusdem Canonis, quae: sic habent. Non enim bustus modi maudata cervorum)finex diligenter servari oportet debent ad casus alios, 'quaren expressoy extendi. Forma igitur mandati efficit, ut in objecto casu non possit conferri dimidia praebenda, aut minoris valoris etiam eo volente, cui conserenda est , quia mandatum est ide providenda praebenda intima , aut. certi valoris , de mandatum debet diligenter observari.