장음표시 사용
281쪽
27o Tit. M Reg. LXII. vilegium concessum sit a Principe motu Proprio, puta Μinoribus , aut Ecclesiis: quia ejusmodi concessio ex majori liberaliatate , & beneficentia procedere censeturet e-teris paribus, quam si fiat ad instantiam Petentis. Inde est, quod concessio facta ad instantiam petentis, potest aliquando in esu
laesionem retorqueri , ut habes exemplum in c. fin. De mutuis petitionibus, ubi si aliquis Actor impetraverit, ut sua causa cingnoscatur, appellatione remota, retorquetur contra ipsum ista concessio, ut si in eodem judicio reconveniatur a Reo , etiam ipse non possit in causa reconventionis appellare rquia scilicet actoris, & Rei in eodem Iudicio debet esse eadem conditio. Idem dic pro aliis similibus casibus, in quibus ex voluntate , vel expressa, vel maesumpta Principis,
aut ex casibus justitiae retorqueri debeat comtra impetrantem gratia concessa, quam iurem etiam facit cap. Cum omnes 6. de Consit. aliaque Iura, quae hic citantur a Glossia .
mais, ex quibus casus ita figuratur. Titius pecuniam habebat, circa quam dubius erat, utrum deberet illam exponere negotiationi, an potius insumere in emptione praediorum . Tu dedisti consilium, ut suam pecuniam ne
282쪽
Tit. m. Reg. LXIL 27 rgotiationi potius , quam emptioni praediorum applicaret , 8c ita reipsa factum est . Contigit autem negotiationem susceptam in irritum cecidisse, imo &periisse i nam pecuniam illi negotiationi applicatam, ut puta quia navis , cui commissa fuit, natafragium passa est, aut in manus hostium pervenit&e. Titius eo damno accepto, vult agere Contra te, eo qum tale consilium dederis, ut restituas damna, dc interesse, quae ipse passus est ex consilio tuo. Numquid in ea praetensione erit audiendus 8 Respondetur
cum distinctionee vel consilium, quod dedisti fuit fraudulentures, seu dolosum , ut V. s. quiae jam sciebas illud imminere periculum damni ex negotiatione proventuri,
quod Titio non aperuisti, sed ipsum decepisti: vel consilium non fuit fraudulentum, seu dolosum , sed bona fide datum cum invincibit, ignorantia periculi, ac damni proventurr . Si fuit inaudulentum , audietur Titius: & tu obligaberis: secus autem, si
a Ad intelligentiana regulae notandum est, sermonem hic esse de contilio, quod datur ad contra hum de natura sua licitum, vel quasi contractum . Si enim detur consilium ad aliquod opus illicitum, aut alicui injuriosum ;tunc semper tenetur consulens ad restituendum ei, contra quem injuria facta est, ut docet hic Glos quia ejusdem injuriae est causa moralis ι unde si quis consulat homicidium, homicida censetur ex C. Si quis Viduam mdis . 3o. Si furtum consulat, tenetur furti, ex l. I . g. Persuadere ff. de sermo corrupto, &sic de reliquis. Si autem detur consilium ad
283쪽
272 Tit. III. LXII. Contractum, vel quasi contractum licitum νtunc procedit distinctio expressa in praesentixegula, utrum scilicet siti consilium fraudulantum necne ρ Si enim fraudulentum est, tenetur consulens titulo fraudis , &actione de dolo, ratione cujus es causa moralis damni secuti; secus autem si staudulenturii non sit , quia tunc ei damnum morali es non imputatur, cum invincibiliter nullo modo fuerit praevisam. Quae ratio videtur me
lius proeedere , quam ratio hic adducta a Glossa, qu2 docet, ideo neminem obligari ex consilio , dummodo fraudulentum nota stetit, quia cocisilium non indueit necessi tatem , & ille, eui datur, deliberare debet apud se , an sibi expediat, necne . Haec enim ratio non videtur essicax 2 quia etiam consilium ad opus injustum , & consilium fraudulentum non inducit necessitatem, Atamen inducit obligationem consulenti. 3 Notandum, praeterea est , praesente regulam non procedere in eo, qui , ut peritus in arte, profitetur aliquod Oruium, jus proprium est dare consilia, qualis effAsmessor , Advocatus, Iudex, Doctore que et hic enim ex iniquo. consilio, quam via nori frauduleato, per imperitiam praestito tenetur, ut constat ex La. hi fin. ff. quod quiseq- 1uris, & isadit Abb. Panorm. in cap.
Tuo nos I9. De homicidio num..& Navaria in Manuali capi as. num. I α' Notandum denique est , essu sententiam
plurium Canonistarum, praesentem regulam extenti tantam ad eos calvi , in qu tas consis tum datur alicui ad faetendum contractum , adda quasi contractum, quem alias et Iam fu
284쪽
cturas erat: tunc enim procedere docent duitinctionem regulae, itaut consulens teneatur, consilium fraudulentum fuerit 3 non teneatur nisi fuerit. At si consilium detur alicui ad id, quod alias non erat facturus, tunc docent indistincte consulentem semper teneri . Ita docet Dynus in explicatione praesentis regulae. Oppositum tamen sentit
Philippus Decius in l. Consiliis. ff. de reg.
Iur. nu. I. cum aliis , quos citat ibidem.
Exceptionem obliteiens non videtur de intentisne adversarii confiteri. I r Esumitur ex cap. Cum Venerabilis 6.
ss. eod. Casus sumi potest ex eod. c. Cum Venerabilis , ubi habetur,. quod si Reus, a quo res Petitur, excipiat de permutatione ipsius rei facta, cum Actore , non fatetur per hoc Actorem suisse Dominum. et Ad intelligentiam regulae , notandum est, nomine exceptionis intelligi id, quod a Reo contra Actorem opponitur ad . elsedendam , aut differendam ejus actionem , unde ex l. a. ff. De Exceptionibus definiri solet: Actionis, vel intentionis Exelum, ut puta si Reus conveniatur a Titio super re, quam Titius contendit ad se pertinere; at Reus in contrarium opponat se possedisse illam rem per tempus rufficiens ad praescriptionem complendam, ea o ositio dicitur exceptio, per quam eliditur actoris intentio, quia si legitime probetur ea longi ten
poris possessio habita a Reo cum bona fide ,
285쪽
dc reliquis conditionibus ad praescriptionem requisitis , de quibus diximus in evplic tione reg. 2. 8c 3. hujus tituli, deest Uori jus ad illam petendam. 3 Ex hac explicatione deducitur ratio
prmentis regulae : nam exceptio ordinatur ad elidendam , seu excludendam Actoris intentionem : ergo non potest firmare intentionem actoris 3 alioquin duos essectus oppositos simul pareret, scilicet confirma tionem, & exclusionem unius, ejusdemque
intentionis Actoris, quod est impossibile , ct contra L aeui hominem 3q. s. ult. Qissolutionibus , functa Gloss. ibid. tit libertur . Atqui exceptio firmaret intentionem Actoris, si Reus exceptionem objiciens via deretur de intentione Adversarii confiteri: ergo, dic. 'η Non levis tamen est in contrarium difficultas , quae Doctores distraxit in va4rias sententias circa intimam intelligentiam
hujus regulae, quas enumerat Panorm. incit. c. Cum Venerabilis naem. 26. Nam ut
insistamus in casu litteraIi ejusdem Can nis, si Reus, a quo res Petitur, excipiat, se rem illam habere titulo permutationis factae cum ipso Actore , quomodo non eo ipso fatetur rem illam pertinuisse ad Actorem p An permutatio cum alio fieri potest, quam cum Domino ps Hanc difficultatem sibi objicit Glos in
eod. c. Cum Venerabilis v. Confessus , & solvit dicendo, quod qui excipit permutati nem factam , aut aliquid simile, tantummodo confitetur factum consensum in illa exceptione , puta permutationem materia- haer
286쪽
Tit. m. Reg. LXm. 27yliter sumptam, non autem confitetur ea , quae syni Iuris circa illam permutationem, quia potuit esse permutatio de facto, &non de jure . Inde est , qnod etiam post illam exceptionem appossitam , incumbit Actorionus probandi jus , quod praetendit sibi competere , quia illud non fuit consessum ab excipiente ; dc hoc est, quod in regula exprimitur in iis verbis : non videtur de inteηtione adversarii consteri . Quod dixi de exceptione permutationis, intellige proportionaliter de aliis exceptionum generibus. Ut si quis dicat , se tibi mutuasse, & propterea te cret ad restituendum 3 tu autem excipias, factum fuisse pactum de non petendo , per hanc tuam exceptionem non censerisconfiteri te accepisse mutuum, quia solum pactum confiteris materialiter sumis pium , non autem jus ejusdem pathi, quae sunt s. rabilia, quia lartasse pactum fuit' de non petendo , eo quod a te non debebatur . Idem dic de reliquis si milibus . . Hanc Glossae lutionem tenet etiam Innocia& Panor. in lac. citia 6 Intelligenda tamen ista sunt, ubi sistitur intra terminos purae exceptionis , nec verba adjiciuntur de se confitentia intentionem Arioris. Si enim ita exciperes : Ego accepi rem hanc a te , sed simul pactum fecimus de non petendo F in eo casu non est dubium, intentionem Actoris firmari dicto tuo . Et propterea in simili casu consiuit Gloss. cit. ut exceptio ita fiat : Ego non confiteor hoc, Mod dicis p seo faelium , factum es mihi pactum de non petendo. Nisi tamen conscientia, & veritas esset in con-
287쪽
trarium; in quo casu non esse amplae etidam hanc formam verborum, eo quo do ceat mentiri, sed potius sistendum eέse intra terminos purae exceptionis tradit Glossa ad praesentem regulam. Uideri potest Pan. in loco citato , ubi suse hanc rem prosequitur.
7 Denique notandum est, quae dicta sunt hactenus de exceptione , intelligenda proportionaliter esse etiam de replicatione, de duplicatione, & de triplicatione. Ubi adverte, quod sicut id, quod reus opponit ad excludendam intentionem Actoris , dicitur exceptio, ita si quid Actor opponat ad e cludendam eam exceptionem dieitur replicatio, & si iterum aliquid Reus opponat alexcludendam eam replicationem , ruitur duplicatio , contra quam si Actor iterum opponat aliquid dicitur triplicatio. Sumuntur haec ex s. I. Instit. de replicationibus
Sicut igitur Reus excipiens non confitetur intentionem actoris , ita nec Actor. replicans confitetur exceptionem Rei, &sic ul- , terius propter eamdem rationem, ut notae Gloss. fiu. ad praesentem regulam
RE G. LXIV. contra 1us sunt, debent utique pro infectis baberi. a mEsumitur ex c. Impe tali 23. 23. qu.2
ex c. 2. De Testibus, aliisque. textibus. Casus figurari potest ex eod. c. a. De Testibus; ubi Greg. IX. declarat receptio. nem, & examinationem testium factam comtra
288쪽
Th. III. LXIV. 277tra non citatum esse nullam, utpote factam contra legem expressam' in auth. De Te-sibus g. Et hic vero collat. T. a Ad hanc regulam faciunt, quae supra dicta sunt in explicatione reg. I 8. Non fidi matur tractu temporis , ἐν c. Unde pro uberiori intelligentia satis sit hic notare, praesentem regulam procedere in iis actibus , qui- fiunt omnino contra Ius , seu quibus jus nullatenus assistit. Ratio hujus adnotationis est: quia duo actuum genera dantur facta contra legem: aliqui enim sunt, qui prohibentur per legem ι at si fiant, leκ illis assistit quoad actus validitatem ac pr pterea quamvis sint actus illiciti , , sunt i men validi . Hujus generis est Μatrim nium , quod contrahitur ab habente votum simplex castitatis , quod Μatrimonium est illicitum , plerumque tamen non est irritum. Alii actus sunt, qui ita prohibentur per legem , ut lex nullatenus illis assistat quoad validitatem , qualis est contractus. Matrimonii factus cum impedimento dirimente, & universaliter omnes illi actus , qui fiunt contra legem prohibentem simulct irritantem. Contra hoc secundum actuum genus , qui fiunt omnino contra jus , seu quibus jus nullatenus assisti , procedit re gula praesens, ut haberi debeant pro infectis, quod intellige juxta notationes, quas posuimus in explicatione regul, Fa. μοpraestat impedimentum, cyc. RE G.
289쪽
R E. G. LXV. Is pari delicto, ves causa, patior es. conditio possissentis. a T T-regula in quantum agit de causa, L 1 sumitur ex l. Cωmpar delictum I96.
sideret.Jur. dc inquantum agid de eausa, desumitur ex l. In pari causa ITO. Teod.
Exemplum primae partis esse potestineati , in quo si unus alteri pecuniam dederit pro homicidio , vel aliquo illicito actu , post j ra executionem si ille , qui pecuniam sol vie, velit illam repetere sub hoc in aetextu, quod istuta fuerit ad turpem musam, non audietur, quia & ipse, qui pecuiliam solvit , & alius , qui pecvinam, accepit, peccaverunt: in pari autem delicto potior est conditio possiuntis, de quo casu loquutur textus in l. a. c. De o ditisne is tumpem causam, quamvis ibid. Glac v. δε--ras doceat Meuniam illam esse restituendam fisco ex l. Lurius N. si deIure mei. a Eaemplum inerius partis sumi potest .c. Si a Fede 3I. X, praebe .ia-Summus Pontisea contulis beneficium Titio ι istopus etiam id ignorans contulit eadem
die idem benescium Cajo . Quis illorum
duorum praeseretur j Respond. in eo textu, quod .si non 3ppareat quaenam collatio primo facta suerit, ille praeserri debeat, qui prius possidet. Si autem neuter possideat et Cui sedes ipsa contulit propter consere tis ampliorem praerogativam erit alteri
290쪽
Tst. In Reg. LXVL 2793 Ratio hojus regulae desumitur ex reg. II. superius explicata, ubi dicitur in Iudiciis, si mra partium sint obscura, Reo fa-Vendum esse potius .quam Actori: qui enim actualiter possidet rem,quam alius sibi vendicare contendit, consideratur tanquam Reus.
Vide, quae ad eamdem regulam dicta sunt. RE G. LXVI. cum non far per eam , ad quem pertinet quamvrs conditio impleritam: haberi debet perinde ae si impleta fuisset. I F Τ AEc reges. sumpta est ex l. Iure L 1 ei vili Iar. ff. Casus figuratur a Gloc hic ex c. Si quaelibet 2O. T. Prophetavis 22. q. a. in eo quod in sacristi teris narratur de Abraham, qui filium suum immolaturus duxit ad montem, ubi tamensuit impeditus per Λngelum, quo non a stante, fuit perinde quoad meritum, ac si Filium occidisset. Item casus figuratur eT c. soniam frequenter s. ff. Porro . Us Irinon contestata. Nemo non citatus in causa . civili est condemnandus. Sed supponamus. quod Iudex mandatum dederit cis citando
Titio, eaque de causa executor missus suem
ritue Titius tamen vel per se, Mes per suos familiares impedivit, ne ea citatio ad ipsum perveniret . In tali casu Titius habetur pro citato , quia neque per Iudi aem, neque per Astorem , quominus citatio pe Veniret ad Titium , sed potius stetit per ipsum Titium, qui impedivit . Cum autem non stat per eum, ad quem pertinet, qu