장음표시 사용
291쪽
28o Tit. III. Reg. LVLminus conditio impleatur , .haberi debet perinde ac si impleta fuisset. a Ad intelligentiam hujus regulae notandum est , hic induci fictionem Iuris , per quam censeri debeat impletum en id, quod
realiter impletum non fuit , quando non
stetit per eum , ad quem sertinebat illam
conditionem implere, sed stetit per alium, cujus principaliter intererat conditionem non impleri ι ut puta si Testator relinquat tibi fundum , si solvas haeredi Io . ad te
pertinet implere conditionem, haeredis autem interest eamdem non adimpleri, quia si non adimpleatur , non tradet tibi fundum. Si igitur per te non stet, sed paratussis solvere Ioo. eademque obtuleris, sed haeres eam solutionem impediverit, & a ceptare noluerit; conditio illa censetur pro impleta, juxta textum expressum in I. Si
per diem s. f. Item si qua conditio T. suando dies legatorum, vel fideicommissorium e dat. . Haec explicatio constat ex Cit. I. DJure civili, unde haec regula canonica sumpta est, ubi sunt haec expressa verba . In iura civili ree tum est , quoties per eum,
Ius interest , coxitionem non impleri , stat, quo minus impleatur , perinde baperi , ac si impleta conditio fuisset.. 3 Ratio hujus regulae ita explicatae esse potest : quia nemo debet commodum ex sua
malitia reportare. : reportaret autem commodum ex sua malitia, si ille, cujus interest. conditionem non adimpleri, impediendo. conditionem liberaret se ab ea obligati
ne, quam habet in hypothesi quod conditio impleatur, ac propterea in utroque jure
292쪽
υ III. -LXUL 28 Istatutum est , ut in eo casu per fictionem juris ea conditio haberi debeat pro impleta. 4 Quod autem dictum est , in praesentem regulam procedere , ubi , quod: conditio non impleatur, stat per eum 3 cmus interest eam non impleri, explicat Gloss. incit. l. in iure civili, intelligi debere de eo, cujus interest principaliter , ut puta quia, adimpleta conditione , tenetur aliquid solvere, aut aliquo jure se privare .s Quaeri potest, quid dicetidum sit,quando conditionem non adimpleri non stat. per eum, cujus interest non adimpleri, sed per
alium tertium, aut etiam per aliquod impedimentum necessarium 3 utrum in eo Casu
conditio haberi debeat pro impleta p 6 Res p. Gloss. ad praesentem regulam, in eo casu conditionem non haberi pro impleta, sed ad summum , quod ea conditio impleta non fuerit , non imputari ei, cujus interest , pro quo facit alia juris reg. 4 I. Imputari non debet eis de qua suo locodicium est: aliud autem est non imputari ad culpam , quod non fuerit posita aliqua conditio 3 aliud censeri eamdem haberi pro impleta. Ratio hujus doctrinae est: quia in eo casu cessat ratio praesentis Regulae, per quam inducitur praedicta fictio. iuris in pγnam impedientis conditionem propter suum interesse, ut scilicet in eo puniatur, in quo peccare praesumpsit : poena enim Iocum non habet, ubi nihil datur imputabile ad culpam. Si igitur in eo casu non adimpletio conditionis non imputatur ad culpam ei , cujus interest, neque censeri debet pro impleta : atqui si stat per tertium , aut
293쪽
aga Tit. m Reg. LVI. per aliquod rimpedimentum necessiati conditionean non adiueleri, non stat per . eum , cujus principaliter interest ,-su' ponimus: e , δα. '.
, quando 'e Muionem non implari , meque stat per eum , cujus interest, neque
saer teletium , sed praecise per desectum iulius personae, in qua erat implenda conditio, utrum in eo casu conditio haberi debeat 'pro impleta Θ Exemplum sis se l. IAlis no sου, ff., De conditisno. demo M.tionia. Titius testator rei uit filium hamreiam , simulque suis libertis legavit 1 . denarios singulis mensibus solvendos alimentariorum rumine, . si cum filio suo morati fuerint . L. ni steterunt in ob equio filii , donec ipti ad militiam pro-foctua , in Castris mortuus est . Numquid in eo xasu alimenta illa solui debuerunt praediais libertis etiam post mortem filii ab haerede ejusdem λ8 Resp. intextu illius legis cum aistincti ne : vel terator illam coiisionem apposuit gratia, dc favore libertorum i vel apposuit solum favore, di gratia filia . Set appositi gratia libertorum , anuc debetur Matum, quia per libertos non stat illam conditionem non impleri, Rex aliae parte adhue perseverat motivum , propter quod legatum relictum fuerit. Si apposuit solum gratia filii, non debetur 3 quia per mortem filii cessat motivum legati facti. Ita deciditur in illo textu .
Utrum autem legatum factum sit uno, vel altero modo, cognoscitur ex tenore VobΟ-rum D aut ex conjecturis . Quod si penitus
294쪽
Tit. H. Reg. LXVn 283 dubium sit, tunc emet potius interpretandum, quod legatum relictum sit favore legataria, adeoque quod debeatur , docet Gloss.fin. ad praetinem remam.
assimi suo mou neu nomme , nec alieno licebis. I Esumitur ex e. Fiem non suo Io. dist. I C. ad falsariorum T. Dst erimine fa , alinque Iuribus . Casus figuratur eκcit. C. sicut non suo . Nemo potest usuras exercere nomine suo ue alias praeter peccatum, quod committit , incurrit varias Naias a jure statutas, de quibus sermo est sub titulo de uris. Sed si Titius exerceat n mine alieno, hoc est ad utilitatem alterius, numquid excusabitur Θ Resp. negative prinpter rationenti praesentis regulae, quia quod non licet Titio nomine suo facere , nec alieno nomine licet.
a Haec regula Woceditin iis, quae de re illicita sunt, ut explicat Glossa. Sicut enim mediante crimine non licet propriis commodis, ct utilitatibus famuIari; ita nec commodis, ct utilitatibus alienis, ut sumitur excit. cap. sicut nou suo. Secus accidit, ubi in re, quae nomine tuo a te fieri prohibetur, cessat omnis malitia, omnisque ratio prohibitionis, si eadem a te fiat alieno nomine, ut aliquando contingit, quando illa res, quae tibi non li--, alteri licet. In iis enim frequenter accidit , .ut quod tibi non licet nomine tuo liceat nomine alieno. Sic nomine tuo Μatrimo-N a nium
295쪽
nium .contrahere non potes cum consanguinea intra gradum prohibitum , cum qua ta. men Μatrimonium contrahere alieno no ne , seu tanquam Procurator alterius non .
prohiberis; quia scilicet agis nomine illius , in quo nullum est impedimentum . nullaque prohibitio. Item Laicus proprio nomine tra- ctare non potest causam spiritualem, sed alieno nomine, & tanquam Procurator Clericorum potest ex c. I. De Procuratoribus in GDemum Iudex delegatus causam cognoscit nomine Delegantis, quam ceteroquin ocimi ne suo cognoscere non posset ex desecta iurisdictionis , ut sumitur ex toto tit. Delf Delet. & sic de aliis pluribus. Ubi tamen adverte , non satis esse , ut aliqua res sit qalteri ceteroquin licita ad effectum, ut possis illam agere nomine ipsius ue requiritur enim insuper, ut eadem res sit tibi demandabilis , seu ut per nullam legem prohibeatur de mandari tibi eamdem rem , ut notat Gloss. ad praesentem regulam.
R E G. LXVIII. Potest quis per alium , quod potest facere, per seipsum. -
I H Esumitur ex l. I. g. De reisse T. Dea I vi , de vi armata aliisque juribus. Casus a Gloss. figuratur ex cap. uit.' De Procuratoribus in o. in matrimonio, quod ubi contrabere potest per se ipsum, Titius contrahere quoque potest per Procuratorem constitutum cum speciali mandato ; in juramento quod potest aliquando etiam Per
296쪽
ocuratorem emitti, ut est exemplum in c. Tibi Domino 33. dist. 63. ubi ponitur juramentum Otthonis factum in favorem Ioannis Papae, &sic in aliis plurimis.. 2 Ratio, & fundamentum hujus regulas desumitur ex reg. 72. paulo infra explicanda, ubi dicitur : facit per alium , es perinde ac si faciat per seipsum. Exinde enim desumitur 3 in jure aequiparari , facere aliquid per alium , dc facere per se
ipsum. Ex duobus autem in jure aequiparatis, ubi unum fieri licet, etiam alterum regulariter fieri potest. i s Dixi regulariter , ut exciperem 'casus
sub hac regula non comprehensos, numeratos a Glossa in praesenti regula, qui plurimi sunt, &versantur omnes circa actus, qui, vel ex natura sua, vel ex statuto legis non sunt alteri demandabiles , in quibus non procedit regula praesens. Ejustra odi censena tur esse actus illi, in quibus electa est fides ,re industria personae, ut constat ex cap. 6 l . 3. Is autem de Osf. Deleg. quorum exem uum habes in cap. Is cui I 2. eod. in o. ubi dicitur quod quis commissionem habeat a Summo Pontifice , ut idoneae alicui personae nulla determinate expressa providere debeat de certa Ecclesia, vel beneficio 3 nou potest tunc provisionem sibi commissarn demandare alteri faciendam , cujus ratio ibi affertur ue quia tunc videtur electa ejus i ndustria circa eligendam personam idoneam. Huc etiam referri videtur id , quod dicitur in c. defent. O re Judio. in o. quod videlicet sententia definitiva debeat immediate ab ipso Iudice proferri, ejusque recitatio non
297쪽
286 Tu. m LX . possit alieri a Iudice demandari , exceptis: tamen Episcopis, aliisque illustribus pers
nis propter dignitatis praerogativam a minpliori honore Ligentibus. 4 Item eius generis excepti sunt actas illi, qui expediri debent ab eo , eujus utilitas specialiter attenditur resultans ex eo, quod ab eodem per se immediate actus illi exerceantur .. Sic rinitentia Sacramentalis suscipi debet immessiate ab ipso poenitente, ut qui ροr se peccavit, per se erubescat , & per hoe fiat dignus misericordia juxta textum in c. seuem paenitet 87.. De' paenit. dist. I..s Praeterea eius exceptι generis sunt illi
actus, qui sit per aliu fiunt ,, indecentiam siliquam , dc moralem turpitudinem con trahunt .. Sic quamvis Ahbas mutarem laris
disciplinae posse in pertinae propria Μος
chum verberando corrigere ue non tamen Potest alicui Laico id faciendum committere sub poena excommunicationis, ut expresse habetur in c.. Universitatis. 24. de sem ericomm.. quaascilicet inhonestum est , Laicum, manuς injicere in Clericum , vel Μon
chum, etiamsi id iaciat ad jussionem Abbatis,
im cujus servitio eommoratur ι quemadmodum ex proportionali ratisne aliqui actus sunt, quos quis. pen se is sim exercere non potest, sed debet alteri committere ,. ut est exemplum in c. fin. Ne cieriei vel Monachi, o c. in o. ubi dicitur quod Clericis Praelatis habentibus temporalem Hrisdictionem non. Meat per se causas sanguinis agitare, sed eas, debeant,. de possinu aliis Ola re. 5 Demum ejusdem generis excepti sunt actus illi, pro quorum serma essentiali re-
298쪽
qui itur ἡ ω lage , ut persenaliter fiant, de non per Proeuratorem , seu delegatum ., emplum habes, m ad Uione , quae non potest per alium fieri, ex L Pin mortem a s.fLDe ad inmbus & sic diu aliis pluribus , quae, fuse nimierata habes apuditu. praesensi regula. '
I T .Esumitur ex cap. Iumalim momissisis.1 N q. aliisque sentibus per totam sis Iamq estionemi. Exempla sumi possint, superius exposuismis in explicatione regulaesia Moest oblis, oriamine. qimhme prςknti regulae similis est : unde etiam , quae ibidem dicta iunt pro ratione, &intelligentia illius regulas, faciunt etiam ad irationem , α inlaenigenita re regulae pnnsentis.s . Illud ta-n hie a mndum, nou est,
o quod enter adMentit: Glota videli sed impretianti regula dici κνου ini Dis stinguendi m enim xst iniun mala promissa,
cuntur, -ando a vias, de ti--qdei est in ipso objecios, quuι promimlux,, qt , 'tae, si Quis alteri, princi mi occidere horetinem, aut fur/ri,, aut Mentiri, cis quia Ieiusmodi promissione Iessent de rei semitam se mala: & turpii. Μale promissa vocantur, quando promis ora nota iam delaeimalae, sed mari eummiad aliquem deiectum inciv nt en Parte modi,' quo fiunt, ut vi gr. si aliqua: res
299쪽
238 Tit. mo Reg. LXIX. 'de se ceteroquin licita promittatur' absque aliqua legali lolemnitate statuta per legem,
aut impellente metu , vel dolo , aut alia simili incongrua ratione.
3. Hoc supposito regula praesens loquitur tantummodo de malis promissis, seu quae mala sint ratione objecti sui , in quibus
promittendis sicut peccatum committitur , ita etiam committitur in exequendis .
Quod procedit etiamsi fuerint promissa jurata, ut supra dictum est in cit. reg. Non est obligatorium- hujus tituli. 4 At in male promissis id non universaliter obtinet 3 quinimo si fuerint promissa iurata, sunt universaliter observandi, quia juramentum kmper servari debet, quando servari potest sine dispendio salutis aeternae,
ut diximus in cit. reg. Non es obligatorium ,& notat etiam Gloss. ad praesentem regulam,
sumiturque ex c. Si vero 8. & c. Cum contingat 28. de Iurejurando. Quod si in iis male promissis nullum juramentum interven rit, tunc' aliunde, dc ex particularibus materiis, seu circumstantiis defumendum est, utrum inducta- fuerit obligatio, necne ZAliqua enim emisodi 'promissa sunt, quande jure valida sunt, at promitari succurritur, ut possit per exceptionem petere, &obtinere, ut facta promissio invalidetur, sicut contingit in promissione extorta per dolum, aut metum , ex s. I. Instit. aer exo
ptionibus . Aliqua sunn, quae de jure civili invalida sunt , eo quod per legem sint irrita; at de jure naturali sunt obligator &sic dereliquis , quae, fuse tractantur a Theologis Moralibus sub istudo de Promissione. - i REG
300쪽
In alternativis debitoris es electio ,-Dffeit alterum adimpleri . I U Rima pars hujus regulae desumitur e κ l. Plarumque IO. g. ult. ff. de Jure dotium Inst. De actionibus g. Huic autem , aliisque juribus . Secunda pars regulae desumitur exl. plus sit IIO. n. de reg. juris in iis verbis: Ubi verba conjuncta non sunt, eit alterutram esse factum , & ex
C. Inter ceteras q. de rescriptis. Casus figurari potest excit . autem. Titius 1a cta stipulatione promisit se tibi daturum, vel equum, vel IO. aureos. Ut huic obligationi satisfiat, numquid ille tenetur dare tibi copulative utrumque, videlicet, &equum, IO. aureos λ Resp. negative, sed Isive det dua- taxat equum, sive det solum IO. aureos obligationi satisfacit, quia in alternati vis sussicit alterum adimpleri. Sed numquid saltem po teris ipsum rogere, ut det tibi potius equum,
quam Io. aureos, aut e converso I Rei p. etiam negative ex praesenti regula, quia erinin arbitrio debitoris solvere, quod maluerit ex duobus alternative debitis: in altemati,is enim debitoris est electio. 'a Ad intelligentiam regulae notandum eli , nomine alternativorum intelligi ea , quae ponuntur modo disjunctivo , qualia esse solent , quae ponuntur cum particulam, , aut , aliquando etiam, quae cum nulla tali particula exprimuntur, sed aliunde & ex cir- eum stantiis colligitur, ea sumenda essedim