장음표시 사용
301쪽
plum habes in citi cap. inter ceteras '.- de
reseripi. ubi habetur quod si Summus Ponti- sex praecipiar in rescritio suo, ut si constet Titium esse filium illegitimum clericis, &quod illud iidem, beneficium assecutus fuerit quod ejus Pater proxime tabuit, vel quod illicite idem beneficium occup verit ν. bene tisio spoliari debeat, quodcumque illor inconstiterit, quamvis aliqua illorum cum particula copulativa exprimantur. Item aliud exemplum habe. in cap. a. epd. tit. juncta
Glossi. ibid. Si Papa mandet Commissatio, ut si ipsi constiterit Beneficiarium convictu esse de pedurio , & beneficio reduntiasis utrumque enim horum propositum fuςrat Pontifici reum inde removear.& alte rbenefici qm conserat , in m cassi alter*triu illi ut partis verificatio sistis est ad remove
dum eum Beneficiarium a beneficio, quamvis utraque expressa sit in mandato cum particula copulativa , & quia ut ibi docet Giuis V. perpetuo . Si alterum per se si irod remotionem alio us , sufficit F alος
probraur , licet copulative ea dus manden
tur; quia videlicet ille modus copulativus aequivalet modo disjunctivo.
3 Vis suppositis rF. praesens procedit ,
quando aliquid ex presium est modo disjunctivo, in quo casu sufficit alterutram disjunctionis partem adimpleri , dc est in potestate debitoris eligere alterutram. adque locum habet etiata in ultimis voluntatibus , ut puta siquis
302쪽
rt. m. LXX. 29I quis haeres instituatur sub hypothesi, quod hanc, vel illam disjunitivei conditionem adimpleat , sumit,i ut adimseat alterutram. Secus esset, si utraque illa conditio copulati-Ve esset expressa , quod totum clare significatur in s. - st:., Instito De haeredibus ita tu dis , ubii sic dicitur : si mras condi'tioras in institutioinibus adferipta sunt : si coar Rim , ut puta. si illud , om iliud factum fuerit , amnibuta parendum est Sio paratim ,' veluti fi liaud , im EDd factum
erit , euilibet' conditmri obtemperare satis est . Item Iocum haiat eadem doctrina in mandatis Principis ut est exemplum in
supracit. C. .rater ceteras q. de re1cri . Inseatentiis, aliisque similibita. q Quia vero paulo ante dictum est , e iam particulam copulativam, , aliquando aequivalere particulae disjunctivae, itaui v. g. si inr rescripto Principis pilara, eo modo committantur, lassiciat alterutrum adim
plexi ς quaeri potest , undenam id cognosci
possit, videlicet eam particulam copulati Vam aequivalere disyunctivae λy Reip. de hac re agere Gloss. in cit. cap.2. De reformi. v. θ' perpetuo, ubi resolvit --
chari debere , utrum alterutrum illoniin , quini committuntur a Principe in ordine ad
aliquem effectum, lassiciat ad eumdemesse-eium, veIutrum utrumlinet sit per se insufficiens, sed solum utrumque comitative satis sit λ In primo casu , etiamsi utri que
303쪽
RIM III. Reg. LXX. inquirat, utrum Titius illegitimus immedia te luccesserit suo Patri in beneficio, & utrum illegitime idem beneficium occupaverit, de isi id constet, eum a beneficio removeat. Ita eo casu quamvis copulative exprimatur immediata successio patris in beneficio, &ingressos illegitimus ad beneficium , non propterea requiritur utriusque probatio ; sed su sicit probari alterutrum, quia alterutrum satis est ad removendum Titium a beneficio juxta Sacros Canones, a quibus & prohibetur illa immediata successio, & ingressus illegitimus, seu iabsque institutione Canonica ad beneficium c Idem die de reliquis similibus. Ratio istorum est : quia in eo casu praesumi
debet talem esse Principis mentem, ut se vetus statutum per Sacros Canones z quotiescumque autem, vel ex verisimili mente disponentis, vel ex ipsa qualitate rei, vere κ aliqua lege, vel ex eo quia ceteroquin aliqua iniquitas insurgeret, suadetur copulativam accipi debere pro disjunctiva, ita
o Ex proportionali ratione conti it evatam aliqualido, ut disjunctiva accipi debeat pro eopulativa ; ubi scilicet aliqua ex his eircumstantiis locum habeat . Exemplum habes in in Generam, o. c. De institutionidi
Tae: Herbor- significatione P in quarum prima idecernitur , ut . si quis testamentum se eerit , di declaraverit haeredemi, 'adjectaeonditione , ut sit nuptias non oontrahet , aut filios non habebit ;. aut testamen dum non condet , restitui de at shaereditas, aut auter subvitui in eo casu ad emctum. subst
304쪽
tutionis non satis sit aliquam illarum con ditionum non adimpleri, sed opus esse adimpleri nullam. In altera autem lege statuitur , ut si quis testamentum i fecerit dicendo , Ille , aut ille mihi baeres esto , vel illi, aut illi Diutum νelinqM , vel illam , aut illum tutorem esse volo; in eo casu illa particula disjunctiva resolvi debeat in copulativam , adeoque uterque esse debeat
haeres, uterque legatarius , utemue tutor.
Ratio quae assertur intexta utriusque legis est: quia ejusmodi dis nsationes censentur esse facta in favorem haeredis, aut legatarii, am curatoris, aut pupilli : dispositiones autem favorabiles capiunt amplam interpretationem, qualis est , si dispositiones. illae sumantur factae pro omnibus simul ,
non autem solum pro alterutro.
7 Ab hac tameni doctrina excipit Glossi. ad praesentem regulam casum, in quo plu res personae eum particula disjunctiva eκ- primantur', in quibus sit dispar ratio affectionis, quia tunc praesumi potest mentem
testatoris esse, ut qui primo loeo nominai. us est, &in quo relucet major ratio arte ctionis, alterii praeseratur: ut puta si testator mandet dari aliquid filiis, aut his de si ieientibus, consanguineis , aut assinibus ita tali casu in testur ordo expressionis, unde filii praeseruntur consanguineis, aut amni-- hiis , & consanguinei praeseruntur assinibus , ut prob/t textus ita c. Cum Pater 77 f. penult- ει de Legatis λ- o Demum ex eadem latione vitandae iniquitatis, aut injustitiae decernitur im l. 2 cc volas de eo quod certo laco, ut iidebim
305쪽
debitor obligationem contraxerit .lvendx debitum drajunoeve vel tu una,/veι iri ac tera civitate tunc electio civitatis, ubi fieri debeat solutio, non sit in potestate desebitoris, seo creditoris , cujus ratio ibi assignatur: quia alias in neutra . civitate debit. tor cogi possit ad selvendum: m qualibetem in illarum civiratum conventua statim eligeret aliam civitatem , dc sic arii rex occasonem fugiendi solutionem debiti. 9 Aliae plura ad hanc rem pertinentiadi ad diversos modos , quibus pro diversitate circumstantiarum sumi debet particula disjunctiva , & particula pulativa P si e in legatis, sive in actionibus, sive in γα-nalibus, &c. videri possunt apud Barb. in Collin. ad praesentem regulam, α apud alios Auctores ab ipis citatos. IO Contra hanc regulam objici potest textust in I. Lucio Titio a 3. ff. de Lemtis aQ. ubi' dicitur r quod si Testatos in lavorem Titii legatum aliquod alternativum reliquerit; puta vel fundum, vel solum usum- fructum, ejusdem fundi; in tali casu debeat esse in potestate Titii eligere; alterutrum ex illis duobus : erga in eo, casu elinio
Resp.dMLquoque textua expretas, in quibui pro punia legatorum alternativ Tunx deeiditur oppositum, vides icet elactio'nem pertinere ad debitorem, hoc est adha*redem, ad quem pertinet solvere legata. Ita habetur in l. Si ita M. f. ult. ff. de lagotis, secundo, aliisque pluribus juribus . Neque tamen inde sequitur, leges legibus essEe-trarias: distinguendae enim. sun Rδxi. ςi
306쪽
Tit. ΠL. Reg. LXXL aps cumstantiae , varusue modi expressionum quibus legatum relictum est , Nout illas di- Rionuit Glossi in cit. I. Lucio Titio velenim verba testatoris legaatis di iguntur in legatarium, di quast cum eo loquuntur, de tunc eleiato pertinet ad eumdem legatarium 1 vel diriguntur verba ad haeredem ι & tunc haeredi relinquitur electio 3 vel demum est res dubia, utrum verba reserantur ad legatarium , vel ad haeredenu & tunc pertinet electio ad Creditorem, hoc est ad Iegatarium, adeoque casus iste non comprehenditur sub praesenti regula o Ratio est : quia indubio legata interpretanda suor plenius, & benignius, ex l Iu
Testamentis I - ff. De reg. Iur. Ira resolvit Glois citata , quam sequuntur DD. Com. muniter . Praesens autem regula relinquit debitori elinsonem, quando aliunde non praeponderat ex parte Creditoris aliqua ratio
Per quam ipti concedi debeat Electio .
gur a d agendum admittitur P est' ad exesepiendum multo magis admitten us . .
I Esumitur ex c. ovi D. g. Cui damus f. de κα. iuri Casus figurari potuit ex c. Placuis 4. I 6. q. q. & en c. Illud 8. De Praeseriptionibus . Titius longissimo tempore bona fide , & cum titulo possedit rem alienam cum omnibus requisitis, quae sussiciunt ad praescriptionem legitimam. Iaeo casu non est dubium admitti Titium ad agendum vigore ejusdem praescrietionis, ut ii possessione illius rei spoliatus fuerit,agere svis
307쪽
ad eam recuperandam. Sed qaid si acti huc permanet in eadem l memone , de contra ipsum moveatur actio pro illa re, numquid poterit excipere praescriptionem , opponendo videlicet, se ii Iam acquisivisse beneficio praescriptionis p Resp. affirmative rquia qui ad agendum admittitur , multo magis est ad exceptionem admittendus. ia Quid intelligatur nomine actionis, quid
nomine exceptionis, constat ex iis, quaes pradiximus ad reg. Ληt partium XI. dc ad regulam Exceptionem σ3. unde etiam facile deducitur praesentis regulae ratio: nam exceptio utpote pertinens ad reum, & habens rationem defensionis est favorabilior, quam actio, ut sumitur ex cito reg. Cums ripartium, dc ex I. favorabiliores I 67. ff. de reg. Iaeris. Ubi autem admittitur id , quod minus favorabile est, regulariter multo ma
gis admittitur id, quod est favorabilius. 3 Haec tamen doctrina intelligenda est, ubi
Ceteroquin ex parte exceptionis non militer
aliqua particularis, & propria ratio, qu3re non debeat admitti; quae ratio non militat ex parte actionis : contingit enim aliquando talem ejusmodi diversitatem dari, unde
admittitur actio, non autem exceptro . E-Xemplum habes ex iis, quae supra diximus ad reg. Ddisfarit 39: desumptum ex eap. De bitores G. de Jur ur. Si quis alteri promiserit eum juramento id soluturum usuras, lv re tenetur, neque potest se exceptione tueri; quamvis postquam solverit, possit agere ad repetendum rd, quod debite solvit. In eo casu igitur admittitur actio, sed non admit-crin exceptio, quia videlicet intervenit ju-
308쪽
Tit. m. Reg. LXXIL MIxamentum obligans ad Qtutionem , adeo
que repellens exceptionem, quod juramentum nullatenus excludit actionem se seu re
petitionem soluti. Videri potest Panorm. incit. cap. Debitores. n. q.
Item praedicta doctrina intelligenda est,
ubi actio, & exceptio tendunt ad eumdem finem , ut notat Decius in cit. l. Invitus I99. g. Cui damus de rei Jur. n. a. seu ubi utraque versatur in eodem genere judicii. Secus enim. contingit, ubi exceptio pertineret ad diversum finem , seu ad di versum judicium : ut puta in judicio pos se rio, in quo Titius spoliatus a Cajo agat de recuperanda possessione alicujus rei, C jus spoliator non potest excipere,, se habere dominium in illa re: quia talis exceptio pertinet ad causam proprietatis: et xius a rem expediri debet judicium pomssorium, dc spoliatus debet prius restitui ex cap. Iulitteris s. de restit. spoliator. po stea facta restitutione , possit Cajus agere in causa dominii, seu proprietatis o
ctui fuit per alium ι est perinde , aesi faciat
per se imum.' . 1 Esumitur ex I. sua o Jussu Isso. de reg. Iur. ex l. r. f. Dejecisse mDe vi , O, de vi armata , dc ex e. Μulieres f. tili vero, de sent.. excomm . unde etiam casus figuratur. Titius injunxit i famulo suo, ut Clericum verberaret , atque ita sinum fuit mandato, & nomine ipsius Titii . Numquid
309쪽
o , quia qui iacit per alium , est perinde ae fi faciat per se imm . et ΑΔ mtelligentiam re gulae resol, endum. est id, quod iupra diximus adreg. Ratism4. & ad rex Ratibabitionem I in hujus ti tuli circa fictiones Iuris, quarum. plures species ibidem enumeravimus. Quod enim dicitur in praesent i regula, facere per alium
perinde esse ac facere per se ipsum , Procedit secundum quamdam fictionem Iuris, rum autem secundum realitatena Physinam , quia , qui iacit perasium nota Mit realiteriise physice pen se ipsum'. . .s Ratio autem rundans ejusmodi' interis pretationem, sem fictionem Iurisi congruentissima est : quia stilicet , qui facit per alium, quam vix non sit physica' cauis operationis illius, est tamen causa moralis,. cui etiam imputatur opetratio I leuauimn attendit eausam, cui operatici est imputabilis o 4 Pro ulteriori intelligentia huius regulae vide quax .a nobis dicta sunt in. explicatio ne rex suod alicui 67. & in explicatione reg.
quis per ali'm 68o huis tituli. :y occasione huius regulae quaeri posset,
. utruim in malefactis locum habeat. regula praesens, tum: quoa1 rationem culpae , tum etiam quoad rationem; poenae , traut stilicet per hoc ipiam, quod per legem statuta sit aliqua certa mna contra commistem. rem aliquod crimen , censerinquoque debeat statuta contra mandantem , aut Consulenis temo Sed quia de hac re est non levis co
310쪽
Tit. m. Reg. LXXm. 2πimVersia , quae proprie non pertinet ad hunc locum , sed ad tractatum de lege pς-nali , ne longius immoremur videri pol itfuse tractata apud Decianum in tractata criminali lib. 9. cap. 32. Giball. De Sacra Iurisdienone in serendis censuris , disquisitione s. q. 3. Sancho lib.. 3. de Μatrimon. disp. 49. aliosque ab ipso citatos
Fadum Legitime retractari non debet ,. Erex casus postea eveniat, a quo nom
test ex cap. Neque suriosus 36. 3a.. qu. T. Titius furiosus non potest contrahere Matrimonium cum furiosae . Sea supponamus quod idem Titius, cum esset sanae mentis, Μatrimonium leolme contraxerit cum aliqua , dc post aliquod tempus a contracto Μatrimonio, evalaric furiosus : numquid Μatrimonium tunc invalidabitur Θ Resp. nedigative : quia Μatrimonium: legitime eon tra m suit, unde quamvis status interveniar , iis quo nom potui*et Matrimonium inchoari, non propterea invalidatur o Idem dic, si post Matrimoniumclegitime contractum superveniat affinitas , cum qu ceteroquin Matrimonium, inchoari noo poturuser, eae c. Tuae fraternitaιis aQ. De eo, qui cognoUit confan ineam , Aliud quoquo