De regulis juris canonici liber unicus, authore Francisco Antonio Foebeo societatis Jesu. Opus posthumum

61쪽

o rit. III. Reg. II. ad complendam praescriptionem uiruntur 2. anni , dc ita requiruntur 12. anni. Praesens autem dicitur non solum, qui in eadem civitate, sed etiam, qui est in eodem territorio, ex cit. l. Cum in Angi. Ia Haec tamen intelligenda sunt, quando intervenit titulus possessionis: possessio enim sine titulo, quamvis cum bona fide non praescribitur nisi spatio longissimi temporis, quo nomine intelligitur in Iure spatium 3 o. vel

O. annorum. Ita sumitur, ex c. Sanctorum

3. de praescrimionibus , &exl. Si quis Em-Wionis 8. C. de praescriptione 3o. annorum. Alia plura circa mensuram temporis requisitam pro variis diversarum materiarum

praescriptionibus videri possunt apud Less. Iib. a. de Iustit. cap. 6. dub. 8. dc seqq. &apud Iuristas in materia de Usucapione,

aut praescriptione. - 13 De tertia conditione, quae ponit possessionem rei necessariam ad praetcri-hendum , dicetur in explicatione regula laquentis.14 In quarta conditione ponitur justus titulus, qui sit fundamentum possessionis habile ex henere suo ad translationem dominii ueputa titulus donationis , emptionis , dotis legaru, permutationis &c. Ubi tamen adverte non esse necessarium, ut titulus illest validus, puta ut donatio, vel emptio valida sit , & facta a vero domino talis rei alienabilis ab ipso ; ejusmodi enim titulus lassiceret etiam sine praescriptione ad transferendum dominium, traditione secuta : sed satis esse, .ut . titulus ille probabiliter reputetur validus, quamvis de facto invalidus sit

62쪽

Tit. III. Reg. II. Ila ordine ad transferendum dominium propter ali mem latentem desectum 3 in quo ca-1u beneficio usucapionis acquiritur dominium rei, quod ceteroquin acquisitum non fuisset per solum titulum, ut v. gr. si haeres rem alteri tradat reputans eidem fuisse legatam a defuncto, quamvis de facto legata non sit 3 in quo casu solus titulus; quo alter rem accipit, nempe titulus legati non est per se sufficiens ad transferendum dominium rei traditae: attamen ille titulus fundare potest praescriptionem, quae per possessionem legitimo tempore continuatam compleatur , adeoque dominium transfert mprsscribentem . Ubi tamen adverte cum Less. incit. c.6. dubii. a. n. 8. quod error ille, quo titulus reputatur, tamquam validus, cum

tamen validus non sit, non debet procedere ex ignorantia juris, sed ex ignorantia facti, ignorantia enim facti ,' non juris excusat, juxta reg. I 3. de reg. Iuris in o. infra explicandam. Idem etiam habetur expresse in l.

2. Paragr. si a pupillo ae pro Emptore, &ini. nunquam 3I. ff. de Usurpationibus , &Usucapionibus , & in l. Iuemadmodum. T. cap. De Agricolis lib. II. & in reg. qui

contra jus da. de reg. Iuris. Is Ejusmodi tituli 'ad Usucapionem requisiti numerantur a DD. decem , ac de

iis iunt speciales rubricae in lib. 4 I. E. tit. q. & seqq. Primus titu Ius est pro luto. Μediante hoc titulo procedit usucapio, si quis bona fide putet aliquid sibi solvi debere ab a Ilo, qui etiam reputet se teneri ad illud solvendum; unde de facto solvat, vel pecuniam, vel ali ad

63쪽

sa , Tit. III. Reg. II. aequivalens ι in quo casu alter recipiens bona fide solutum incipit praescriptionem . Idem dic si aliqua solutio er errorem bona fide

utrinque nat secundo. Ita habetur l. I.& seqq- si pro soluto. Excipe tamen, nisi per errorem putetur aliquid solvi debere ex empti ne , quae tamen realiter facta non fuit ; tunc enim res soluta tali falso titulo, & accepta non praescribitur, ex l. a. si pro Emptore.. II Secundus titulus est pro Emptore. Hic titulus intervenit, si quis rem ex causa Em ptionis traditam possideat . Ut mediante hoc titulo praescribatur , opus est, ut re liter praecesserit emptio , & ut error, seta ignorantia circa invaliditatem factae empti

nis sit error probabilis facti, non autem juris , ut supra dictum est, ex l. a. E pro Emptore : nisi tamen qui existimat , se quid

emisse, cum non emerit , habeat aliquam justam causam ejus erroris, ut v gr. si praemcipit Servo, vel Prohuratori emererem, &Servus persuadeat se rem emisse, atque ita

domino eam tradat , cum tamen non emerit 3

quia in tali casu Dominus bona fide possidens rem traditam,. tamquam emptam, incipit praescriptionem , juxta text. expressiimiti t. quod vulgo II. g pro Emptore. . I 8 Tertius titulus est pro haerede ; pro quo titulo praescribit, qui vere est haeres, aut bona fide se haeredem putat, eπl. 8, onsolam 33. f. quos Uusto ver1. hoc amplius E de

Usurpationibus , & Usucapionibus 8. qu,

bona fide putet rem aliquam ex haereditate effex quae non sit, eamque bona fide polsideat quasi haereditariam; . ita ex preme in l. 8orique S. E pro. haerede . Excipe tamen ni . si

64쪽

Tis. III. Reg. II. si putet se esse haeredem ejus, quem salse credit mortuum, quia tunc princriptio titulo pro haerede non 'ocedit, juxta textum expressunt in l. I. T. pro haerede. Ite excipe, nisi res, quae in haereditate iuventa est, sit vitrosa, nempe furtiva, aut vi possiessa adefuncto , aut alterius comtitionis , cui obstet usucapio , quae exeeptio pro omni or dinaria ulucapione est intelligenda. I9 Quartus titulus pro donato , ut Cum quis bona fide rem aliquami dono recipit a donante bona fide, in quo casu, ut curraa praescriptio opus est, ut realiter praecesserit

donati , & ut perscitia, cui fit donatio non sit incapax ejus donationis, quemadmodum filius existens sub patria potestate est incapandonationis, quae ipsi fiat a Patre, exceptis casibus permissis, sta in I. I. ff. pro rato. . ao Quintus titulus est pro ut cum quis bona fide coepit possidere rem, quam putabat a Domino haberi pro derelicta L .scea res vere , & realiter derelicta fuerit 1 am juxta iratam expressam in l. 6. E pro. derelicto, nemo potes pro derelicto usucape-νe, qui falso existimaverit rem pro derelictoe habitam esse , ubi tamen Glos. hoc limitat, nisi error sit justus - - II Sextus titulus est pro legato , pr

praescribi potest , si res legata sis aliena, sta na fide possessa a defuncto , & nota vitiosa, mat si ea testatoris quidem sit, sed adempta codicillis ignoratur. Idem dici potest si sie ierror in nomine, veluti si Titio legatum aliquid sit, cum sine duo Titi,, αalter eorum, de se cogitatum, existimaverit, nec dubium de hoc ripsi sit, quia si dubitet non inchoa

65쪽

M Tit. III. Reg. Iutur praescriptio, ita in leg. q. ff. pro legatis

juncta Glos ibid. v. existimaverit. et a Septimus titulus est pro Dote, quo mediante praescribit, qui rem alienam dat .m in dotem possidet bona fide, dummodo tamen sit actualiter contractum Matrimonium per verba de praesenti , quia sine Μatrimonio non est dos , ut constat

ex I. I. ff. pro dote.

23 octavus titulus est pro suo , quando

scilicet aliquis possidet rem, tamquam suam , quae tamen aliena est. Hic titulus & est generalis, quatenus quicumque rem possidet, sive pro Dote, sive pro legato, sive pro dein relicto, &α possidet rem, tamquam suam ἔ& est etiam specialis , quatenus, deficientibus omnibus iis titulis, adhuc res possideri potest tamquam sua in casibus permissis, ut contingeret av. gr. si quis tanquam suum possideret se ictum rei furtivae, quam bona fide emit, quamvis rem ipsam furtivam usucapere nequeat, ut constat ex I. I.& a. ff. pro suo. 24 Nonus titulus est pro transactione, ut

cum quis bona fide aliquid possidet datum ,

ct acceptum causa transactionis, ut a lite recedatur . Habetur expresse in I. ex causa 8. e. de Uscapione pro emptore , vel pro transactione.

23 Praedicti tituli habentur in lib. η I. T& in lib. 7. Codicis, quibus addunt Doctores titulum pro Judicato , quo titulo praescribitur, quando data est sententia, & intra Io. dies non fuit appellatum; tunc enim appellari amplius non potest, & sententia transit

in rem judicatam, ut habetur inllibro Authenticorum collatione quarta, novella α3.

quae

66쪽

rii. III. Reg. IT 33

quae translata est etiam in decretum Gratiani c. Aruerimunt 27. a. q. 6.aci Quinta demum conditio ad praescriptionem requisita ea est, quae significatur in praesenti regula Iuris, videlicet bona fides, hoc est credulitas, qua quis sibi prudenter persuadet rem esse suam, vel saltem nescit esse alienam, itaut ea creduIitas en ignora tia crassa, aut ex inordinata cupiditate non oriatur, quia tunc non esset bona fides. 27 Circa hanc conditionem est aliqua diversitas inter quasdam antiquas i s civiles ,& inter Canones nam antiqi itus de jure civili lassiciebat bona I fides in principio usucapionis, nihil autem nocebat mala Gdes, quae superveniret ante compIetam usucapionem , ut de mitur ex L Boxae fidei q8. f. in contrarium ff. de acquirendo rerum dominio, si praesertim esset usucapio μ. aut clo. annorum juxta I. si quis emptionit 8. ausi quis C. de praescriptione 3O. aut M. annorum. Tunc vero per sacros Canones est universaliter statutum , ut mala fides noceat possessori , non solimi in principio possessionis, sed etiam toto tempore ad praescriptionem requisito , itaut quandocumque intra illud tempus mala fides superveniat, interrumpat praescriptionem, ut constat eκ hac regula Iuris, & ex C. fin. de praescriptionibus, idemque procedit etiam in possessione longissimi temporis , & immemoriali , quia continuatio possiessionis malae fidei cujuscumque temporis non purgat Ee Catum , quod tanto graVius est , quanto diutius infelicem animam detinet alligatam, ut dicitur in c. fin. de consuetudine. Quare in

67쪽

ue s Tit. m. Reg. . nin hoe servanda est dispo'io saerorum Canonum etiam in Ero civili , 'quia ubi agitur d/ peccato vitando , correaeo iuris

civilis facta, per sacros. Canones servanda est in omni soro, ut est cirta apud omnes Doctores sententia. et 8 Quaeri potest, utrum qui dubitat . an aliena sit res possessis, censeatur bona fide eam possidere, adeoque praescribere Θ . au Resp. cum distinctione, vel enim dubv, tat tempore inchoatae possessionis , vel i

cepit quidem bona fide , & absque eo dubio possidere , sed postea supervenit dubium

intra legitimum tempus praescriptionis . Si dubitat initio possessionis non censetur ades se bisa fides, adeoque praestriptio non inchoatur, juxta communem Dociorum en tentiam 3 quia , qui ab initio dubitat, an res sit soa, vel aliena, inique eam sibi arrogat , . cum non sit melior ejus condit qaam alterius; quare initia possessionis re quiritur, ut determinate adicet, vel . rem esse suam, ve, sestem esse nullius , adeoque fieri suam per o Mationem ogo Si autem dubitatio superveniar postitv hoatam bona fide, &, sine ussa dubitati

ne possessionem , tune etiam praescripti nem interrump, d uerunt Sotus lib. dae iustit. qu. λ are. Antono de Butrio m c. ulta. de praescriptionibus ,. aliique . At in contrarium est plurium aliorum sententia, quos citat, &sequitur mihi. de Iustiti tractat. 2..drinit. 63. docentium in eocasu praescripti nem nota laterrin b, dum O. inmerim scit dum dubitat , diligenter inquirande veruate, ut sciat, m. rQS sit aliena , -& ,

I. . Ita u.

68쪽

hon obstante tali inquisitione , aishuc maneat dubitatio . Ratio hujus sententiae est quia, qui ita dubius post factam dilige tem inquisitionem, potest licite continuare possessionem, si quidem in tali casu melior est conditio possidentis , juxta reg. 63. de

Tegula juris in o. adeoque non dicitur esse in mala fide, quam Sacri Canones a praescrietione removent, quia mala fides a C nonibus reprobata ea est, quae sine peccato non habetur . Probatur etiam ex can. si Virgo I. 3 q. qu. I. ubi dicitur. In Iure prindiorum tamdiu quisque bοηae fidei possessον rectissime dieitur , quamdiu se possidere ignorat alienum. Sed, qui post factam diligentem inquisitionem dubitat, ignorat se possidere alienum: ergo, &c. 3I Adverte tamen hoc intelligi debere de ponetare , qui solum speculative dubitet', an sua sit res, quam hactenus bona fide posi

sedit tamquam suam. Si enim etiam practice dubitet, an sibi liceat rem illam retinere, tunc rem licite retinere non potest , quia juxta communem doctrinam peccatum est

operari cum conscientia practice dubia, hoc est cum dubio, an sibi liceat idem opus, dcconsequenter per tale dubium practicum interrumpitur bona fides , atque praelariptio.. Idem etiam habetur in l. Si fur 32. Si quis ff. de Usurpationibus, ct Usucapionibus, ubi sic dicitur: Si quis id, quodp. et, non putat sibi per leges licere usucapere ; dicendum, est etiam si erret, non procedere tamen ejus usucapionem , -l quia non bona fide via deatur possidere , vel quia in iure oranti

non procedat usucapio. ε .

69쪽

ba legis, dc circa ea, quae paulo ante diximus in explicatione quartae conditionis; utrum quicumque rem alienam possidet, quam ex ignorantia juris putat esse suam, dicendum sit habere malam fidem, adeoque non posse praescribere. Dixi ex ignorantia urio quia si sit

ignorantia facti stare potest eta bona hue juxta supra cit. reg. I 3. de reg. Iuris in o. ubi dicitur ignorantia facti , non iuris excusat. Pro clariori intelligentia sit exemplum desumptu ex l. numquam 3I . Ede usurpationibus,& usucapionibus, & ex La. f. si a pupilla. ff. pro Emptore . Emit quis aliquid a pupillo sine auctoritate Tutoris, sciens quidem illum esse pupillum , sed ignorans legem, per quam decernitur praedictam emptionem fine Tutoris auctoritate factam non valere. In tali casu emptor ille dicitur habere ignorantiam juris, si velegis, & rem emptam possidere tamquam staex ignorantia Iuris, quia illam esse suam reputat ex eo, quod ignoret legem. E conver-lo emit quis aliquid a Pupillo sine auctoritate Tutoris, sciens quidem legem , quod non valeat emptio facta de rebus Pupilli sine auctoritate Tutoris , sed ignorans illum esse Pupillum. In tali casu emptor dicitur habere ignorantiam non juris, sed facti, de

rem emptam possidere tamquam suam ex ignorantia facti. Iam vero si quis rem alienam possideat tamquam suam ex ignorantia facti posse praescribere, dummodo interveniant reliquas conditiones ad praescri ptionem requisitae , convenit inter auctores ,& satis constat ex pluribus juribus, quorum aliqua supra citavimus in explicatione quam

70쪽

Th. m. Reg. II. stae Co itionis . Controversia est de pons- fore, qui rem alienam , quam Pessidet , P tat esse suam ex ignorantia juris. 33 In hac controversia divisi sunt Do 1 res. Couar. in Comment. hujus regulae parta a. f. T. num. 6. Antonius de Butrio ε pe venis in C. De e tione , & venditione, aliique plures citati a Lessio lib. a. de Iustit. ca P. s. dub. F. Censuerunt ignorantiam I ris , dumn sit ignorantia inculpabilis, impedire quidem praescriptionem ordinariam, ad quam requiritur titulus, sed non impedire praescriptionem, quae titulum non requirit , sed solum bonam fidem , qualis est praescriptio longissimi temporis, videliscet 3 . aut annorum et unde juxta ipsos si quis aliquid emerit bona fide a Pupillo sine auctoritate Tutoris , ct rem emptam possideat bona fide, tamquam suam ex eo quod ignoret dari legem talis emptionis prohibitivam , & ita prosequatur in illa possessione spatio .3O. aut qO. annorum , acquirit ejuruem rei dominium mediante praescriptione is iM Fundamenta hujus sententiae sunt Primo quia praescriptio longissimi temporis non requirit titulum , ut ruria diximus , sed solum possessionem bonae fidei i tanto tempore Continuatam: atqui errans in iure potest habere possessionem bonae fidei tanto tempore continuatam , puta quia cons luit, quos potuit, & omnia fecit, ad quae tenebatur, ut cognosceret leges emptionis, unde ejus ignorantia fuit penitus inculpabilis: . ergo errans in jure potest praescribere longissimo tempore, etiam si illi desit ti