In Physiognomica Aristotelis commentarii a Camillo Baldo, ... lucubrati. Opus ... Hieronymi Tamburini diligentia et sumptibus nunc primum in lucem editum...

발행: 1621년

분량: 599페이지

출처: archive.org

분류: 철학

401쪽

386 In Physiogn. Aristotelis

here, ac constringere solet, quare lyumeros, dia male dearticulatos facit, a non magnos admodum , hoc enim est opus eius quod dilatat, perficit, hindum autem esse circa pi cordia sisesinarum magis, quam virorum supra dictum est,cum ergo eadem sit causa , quae contrahit humeros in corpore, in anim propensionem dat ad illibe, inlitatem,cui tales videmus hii meros illi dicimus adesse si .gus circa praecordia, ergo causam illiberalitatjs, quare &dicitus ad auaritiam propensum , esse male iociabilem, ingra; ambo minem, sibi uni commodum, denhil, alia repraeter quam de se, ac suis sellici um, quam propensionem denotat senili, aetas , i Aut enim senes sunt, illiberalespene omnes, contra adolescentuli liberales, nisi p procacitatem, as petulanri m. aut ex habitu opposito modo di siti sint, aut piater naturaliter se habeant, causa est, quoniam senes frigidiores iam faeti sunt circa cor, adolescentes vero calescuntcaloris autem est dilatare, dissimilaria discutere.

biles existunt,nam beneflubilibus ex intibus circa clauem facile motum δ' sensuum recipiunt. iA Pedibus usque ad osse iuguli, qu*.a graecis claues csti dicuntur deuenimus, per claues igitur, ut dictum est , qΚρ jissuli intellisit, di per ea quae sunt circa claue lignificantur partos gulae circumsi 'io Bore pe qqas ascendunt venae, arteriae tu

Sulares,quae nutrimς'tum cerebro,& materiam spirituum ferunt in capit hamplius,&apud physiognomos valde attendit; r dispositio particulae illias, quam senti ivlgm su

lae vocant vulgo.

Qui itaque ex Aristotele partes has circa iuguli positas hinent degrticulatas , bene secundum nat Mam dispositas, hὀs est distinctas, ut earum natura postulat, existunt sensibiles, o hoςςst habent sensus eas istos, &prompte, e3quisite se 3 tiunt, amplius bene cordati sunt, cum autem tales maxime sint passibiles , necesse, est eosdem carne molli praediit os , quare, Prudentes , qvod etiam. qui partem physiognomi e vanamprofitentur , asserunt, dum aiunt, quorum magnus est gulae senticulus, illorum operationes prudentissimae hunt, & viri prudentes habentur ,& fortunati, & merito, nam nullum numen abest si sit prudenti

praesens.

Suid; isti causam affert Aristoteles, didens, quoniam cum hae partessuerint benae, solubiles ope pretium est, animal hoc facile motum sensuum recipere, hoc est patia stnsibilibus, & ea pastione, quam vocant persectivam, de qua secundo de atiima locu- otus est, ita assici,ut exactissime diaerentias sensi.ilium dignoscere valeat; est ergo Arist,

ratio talis.

Quicunq. habentpartes circa clauem colli existetes bene dearticulatasaς distincta illi nati sui recipere facile Armas se sibilia, qui tales sunt maxime sensit tui dic turbe go qui partes circa claues colli bene tolybiles habsit, ijde maxime festiui exis usqis fuerit ex Arist. demonstrandu; primu aut assuptas Prosi monesi onxemplem' , Q v Ψ

402쪽

imus nunquid assemus flamininum,aut ad masculinum reserantur,qui huc apote

desinate distribuntur. l . .r Prima igitur se offert propositio ;.quae minor est, nempe,forum. partes,quae circΡclauem colli dearticulatae sunt, ad ,:stinista V & completae; illi nati sunt recipere facilς differentias sensibilium;quae sane propositio, forte sit confirmari poterit, quorum paresces circa claues culli positae suerint dearticillatae , cdistinctae, it lis pauca eritcirca has partes pinguedo, & cuus rara propicis alii rem vaserum,quae inde trwseuntςS dς- putascendunt, vasa autem haec sanguine venoso quaedam, alia arterioso pleni sunta quese quorum pallescirca claues collisunt bene coram vasa tui tu sunt grandia,&multo sanguine alore, aespuitibus plena;qui multos spiritus imitumqsse probum habent sanguinem calidum, quare subtiliorem , illi materiam habent, qua formas sensibilium plurimorum recipere possunt,si autem est,natu ςsse ad Arma ac differentias Dirimorum sensibiliumfacile percipiendaR, I boa l l ini ψMaior,autem nihil importat aliud praeter conuexsain desiliuionis eorum quis xbenefensitivi, benς sensitivos enim eos esse dicimus , qui prompte formas rerum senia sibilium recipiunt,facile retiyent, a querarundem ex uisue differentias, de conu

i 1Sed dubitandum videtur nunquid quisensiti uisantad genus masculinum educane Ais, F tur, aut ad foemininum,siquidemad borum alterum tanquam ad ultimas differentias liui ad 'o materiales generi3 animalium perfectorum diximus, necesse esse uria quo siti diu, most 'duum redigi,non hunc dicesesse generis masculini,dam quihuius generis sunt illi, &fortes simi secundum animam, r&' corpus habent valde robustum, quare ad

dum promptissimum ad patiendiam iis tumi, ad quod respexit aliquando Virgi-

mei galeis premimur, semper erecentes. Conuectare iuuat alias δ viuere rapro.

i Et Floratius. Patientem pulueris atque selis eum dici qui habet impotentiam na . . turalem facile patiendi aquolibet,ac praecipue ab externo. Amplius figuram forti, concomitatur cutis durities , dc lenitas omnis abest, sed Ggura sortis est figura maris, cui igitur illest mollities abeodem abest masculina natura,

Sed si masculum hunc affectum non dixe is, neque sane foemininum appellabis . - , Foeminei etaim genetis passio non est liberalitas; nam, ut viii proprium est queret ita 's eminae parta tueri, quare, & illis non dedecet parsimonia, amplius si tacituri P ,saliamidae sunt probabile est, naturaliter illas etiam parcas esse debere;lion igitur foemina , non viros decet haec passio,non ergo omnia quae homini insunt a natura. vel generis foeminei,ves masculini passiones prunt. 4o Andices dari medium at hic erit deinde Androginus. & qualem Herma phroaditum suisse fabulantur ; & tunc cum utrunque fuerit, neutrum dicetur, sed quae naturasunt facta, & non praeter fiaturam illa omnia determinata sunt, iit Andro . .ginos indeterminatum quoddam est, neque ullus unquam repertus est Andromnus, qui in hoc magis quam in illud genus non inclinaueritinecesse enim est quodcunque animal indiuiditum perfectum, uel esse masculinum , vel scemininum, quod si tryque participauerit necessario magis in unam partem , semper, quam in alteram inclinabit,quid quid de leporibus sit, quos aiunt utroque sexu esse praeditoti id inescio, nee ratio suadet, eam n. proportionem inter se habent membra generationis virilia,

403쪽

fodim i tea nam habentree usi. .i-i ς-mi enitu Idem pannuis non po r. xest 1iiiiul, & secundum eandem xatjonem, esse rectus, R Iuuersus, neque Ladein chirotecha recta, &inuer' vespςm eiusdemnanus est 3 Ita non . VI depuI , quod sit possibile in eodem, de piae pupi perseet iniivalis iuditanduo, duos seXus xeperiri, atque eundem hominem senitase suum eodem tempore habere inuersum, re ictum flieenim in seipis generar et , & lepus homine imperfectior, OmnibuSanima,

libus pei sectis esset perlaetior, quipullo Aio praeterquam se Ipso ςS CL ad generan

so,&du duxtrae, irae is parte timul iungentur,&sic, ut in monstrifataidit, cum gemelli duo consurcissoris unum liuiuiduum non erit unum, neque secundum naturam sed praeter natura in dispositum divelut quid ergo puto, huiusmodi constitu rionem quam liberalitas sequitur d masculinum potius, quam ad ismininum resem xi, nam hορ asippeius docta: lut plurimum Ar ossa jusulisiectores,& macriores uiros esse, quam Mi mulieres,& magis distinctas Hrumparim, E musculos apparere amplius patet liberalitatem non esse muliebrem inclinationem , cum ad parsimo- poniais, & d custodiam natae sint. & stisidiores uiris exitant. Pro solutione tamen no-- xandum est , ut rarique partem x m masculam, quam: ismi inem tua habere latitudines,sicuti linea a b. quae diuisa in me- Mast 'm, dioper punctum e ponit duas extensione in priori,quae esia c.

sunt plures m scujorum species ut sic loquar in posteriori c. b.

A, C, B, plures taminarum, quae it disponuntur,x. ut quo magis accedunt ad b, magis participent Mminilem naturam,quo maSi Srecedunt minus eam habeant, & sic in parte uirili etiam sentie dum AE,Non potest autem fieri secundum naturam,&secundum

id quod fit ut plurimum, ut aliquod individuum naturaliter si secundum corpus se mini , ' sic undum animana uiri idem punctus sit in parte lineaea. c. & in parte c. 3oh. si quidem diximus, qualecorpus est,tales etiam esse animae inclinationes; quae tali, corpore utuntur, nisi habitus,&educatio contrarium induxerint, nec officit quod de Amazonibus , quod de Camilla apud Virgilium legitur, quod de quadam Gallica Virgine. & de quam pluribus taminis scribitur, quae cum taminae Dent maxime tamen audaςς , de masnanimos Serptant animos, ac spiritu , neque supradictis repu-

Nam potest responderi primum haec monstra fuisse, deinde haec Indiuidua secundum sexum sextaste fuisse tamine ,sed quo ad caeteraspartes corporis uirilem habuisse dispositionem, amplius iani dictum .est,quod habitu, & electione, ac uoluinate uinci 4o potςst naturalia corpori di ostio, & inclinatio. . ca Ad otiones isitur quae huic uidebatur positioni officere,ne hoc apotelesma masculum i isargi inrespondeo, &primum cum dicitur maxime sensitivos esse molles carne, 'RRIςμd tamineu genus accedere ico ad genus tam ineum quo ad hoc accedere quiudς,0 B x men sub eo contineri,sed intra latitudinem.a.c comprehendi, ita ut ad c ma

404쪽

' Commentarius. 389

s Ad secundum eadem dico,quod masculinum circa.a est robustum secunduna corpuSA forte,&audax secundum animam,cum autem ab ipso a. in c. recedit continuo fit mollior secundum corpus, & minuS audax secundum animam, quare, & magis consideratum, &sbi magis prospicit;vnde prudens vocaturisimiliter dMitie quae figuram fortis,& mascu-Ii comicatur, non conuenit toti generi masculino aequaliter, sed seeundum. a. magi S appare continueque deflectitur, ac minuitur donec in c.peruenerimus,quo loco desinit esse in

diuiduum mastulinum, & in foemininum iam transit, quoniam autem humana species, quae in virilem, & Demineam partem diuiditur, perfectio quaedam est, & forma, di virtu di medietas, putandum est neque foeminam simpliciter, neque marem simpliciter, & eX- o quisieraunitiό esse laudabilem, sed illum, & animo, & corpore apprime valere, di in te mares laudiuilam esse,qui in medio portionisi a c.constitutus est, qui autem in a. VcVn c. a mediocritate formae virili cum excedat, vel deficiat non omnino laudatur, neque id vi Eeatur initumquod diximus naturales formas suscipere magis, & minus, nam qubnia' sunt formae in materia certa positae ac natae fieri, accidit, ut in quadam portione matrita: Inagis, & meliusrecipiantur, secundum quod effcitur,ut naturales Hrmae magis, S minus suseipere videantur, non enim sensitiuum esse quod est ratio animalis aut activa potentiat quae detesminatanimal,quatenus est animal, eadem est in omnium animalium speciebust sed quibusdam clarius: ut homini quibusdam obscurius, ut quam plurimis insectis , coin, nimicata est, quod etiam in particularibus sensuum potentijs certissimum est x Videmust enim animalium quaedam,ut aquilas habere vAum exquisitum,in alijs obtusum, ut in cis

cadis:quaedam animalia excellentissimum habent odoratum, ut vultures, &canes, quae t clamautesere priuantur, ut homines, quorum,nullum animal peiorem habere odoratumi dicunt. Ergo inseres; substantiae,& formae suscipient magis, & minus,& sic fines, nos erunt

l Respon. secundum se, Armas hon scipere magis, & minus, sed respectu materiae, in qua recipiuntur, nam hac in portione magis, in illa minus apparent, si non secundum essentiam,saltem secundum operationem .

bilibus exitient gus ys,q- eirca clauem impotentessunt recipere motu ensuum. OPpositum habet praesens apotelesina superioris, & oppositam etiam infert in anima

qualitatem est igitur haec sententia Aristotelis; quicunque habet partescirca ossa iuguli positas conclusas, hoc est contractas,constipatas, & carnere sertas, quales videmus esse iuuenculas,sanas,&iam uiri potentes,aut uenerem expertas Dum enim uirgines esse o desiverinat, ijs collum incrassaturn partes quae circa iugulum existunt distrahuntur,& it

j flantur & ut sic loquar,crassae fiunt, quicunque ρn qua sic dispositus est circa partes, quae ossibus iuguli sunt circumpositae ille est insensibit is, hoc est non admodum exactos habet sensus, sed insulsus, & stupidus aliquo modo uidebitur,di hanc suam sententiam probat rus, ait, dissiculter enim solubilibus, hoc est Vmclusis existeotibus partibus circa iugulum dixi autem iam quid conclusum signficaret, nec non, quid nam esset solubile; hoci enim est corpus cuius partes,. quoniam disiunctae sunt facile resolui, ac diuidi, is

i in sua principia reduci possunt quare ex opposito, quicunque habet paxteβ

405쪽

3so In Physiogii. Aristotelis

circa collum dissiculter solubiles, ille est impotens recipere motimi sensuum, hoc est non facile patitur a sensibilium formi ea nimirum passione quam persectivam vocant, quare dicitur talis habere impotentiam naturalem ad sentiendum , nihil autem aliud est sentire nisi motum spiritualem sensii bilium recipere,vel a sensibilibus pati secundum persectione. pati hoc est quoddam moueri,haec igitur est Aristotelis stinenti ,mmcconstato arsumcto eius propositiones sunt examina iadae. Sit argumentum huiusmodi, quicunque habent partes,quae circa iugulum sunt, nesqsas, & non bene solubiles illi inepti sunt recipere motum sensuum, qui tales sunt insensati ac stupidi esse videntur, ergo huiusmodi homines, quos descripsimus, sunt insensati, &Mupidi,siue stolidi,ad minorem piopositionem dicendum est,quod qui habehic clusas, i, de coarctata4 partςs illas, per quas transeunt iugulares venae,illis paucitas spiritinim adcembrum defettur; quate&animalis spiritus paucus ; hic est qui recipit motus sensivum, e go quibus inest conclusus sonticulus circa iugulum, illis etiam inerit impotentia patiendia motibus sensibilium . . , Maior nullam habet dissicultatem,etenim nihil Miud est esse insensitiuum, n si a sensiis hilium formis dissicile,vel nullo modo pati, patet igitur quod quorum bomi in conclusa sunt quae circa collum,de iustilum, illi sunt in sentitiui, crata igitur mineruae homines,&qui facile decipi possint,cum non aduertant differentiassensibilium,creduli etiam sunt

di qui rerum causasneque qsiaerunt,neque oblatas aduertunt, aut adsteriore, curant ἱ qua ratione ericitur,ut vulgus bardos, fatuos ι&ineptos eos vocet quibua inti ulus deest,& etsi multa carne replentur nerui, & ossa mouentia collum, & partes quae sunt circa ossa iuguli,

quod ergo tales sint, & propter quid, & quod talis dispositio ad, senus icemineumi eierartur expraedictis est manifestum. i

masculinum Γenus. Collum dicitur quod caput sustinet, euius pars anterior gula,pqsterior dicitur ceruix ,

hocque nullam penitus habet dubitationem , quod signum animi fortis vocavit; 3 ovidetur autem collum esse crassum in homine sorti, & robusto , nam cum magna ossa habeat, devertebrae ceruicis crassae existant,caput etiam robustum est. Quare, nerui, qui a capite ipsi etiam robusti, & ideo magni, unde collum esciatur, crassum,non dico pingu sed magnam habens circumferentiam. hos ergo viros ait Aristoteles esse sortes secundum animam;quod sic probari potest per syllogismum. Qui collum crassum habent reseruntur ad genus masculinum,qui tales sunt j fortes secundum animam existunt, go qui collum crassum habent sunt fortes secudum animam, minor probatur,nam tauros videmus collo crassiore praeditos quam sint vaccae;tauriquGsunt masculi,ergo qui collum ci assum habent ad genus masculinum resti untur, causam Φ spius dixi quoniam in masculo praeualet multus calor, & siccitas, hoc est ignis, & terraia , quare a terra crassitiem, & robur membrorum, ab igne audaciam, S promptitudinem ad agendum recipiunt, per calorem etiam multum alimenti attrahunt, per eundem sotamant, Unde iat, ut moles non pinguedinis,aut humidi,sed carnis ossium, & neruorum paretur, quod autem maior vera sit,iam multoties uisum est. Sesquirendum videtur, nunquid omne animal quod ad masculinii genus resertur sit sorte,etenim cum dimidium generi sani malis sit masculum,& alterum scomineum seque

ietur,ut illud sui te,hoc esset timidum, at contra omnes lepores timidi sunt, & oues, & caprae, &

406쪽

Commentari s. 3 si

prae, &in genere auicularum omnes fere timent,amplius, si omne genus macculintum soria te est,etia in speci humana, viqitur inerit mascia linitas, ut sic t uar illi inerit etia fortitudo, sed cui masculinitas inest illi ut supra vidimus inest etiam liberalitas, fortis igitur Dub. erit liberalis,& liberalis etiam sortis,at liberalis,ut dictum est,aptus est mente ac prudens prudentes, & qui mente valent carnem habent mollem,hi timid i sunt, series igitur erunt timidi,quod contradictionem implicat, si omno mastillum animal forte dicetur. An respondendum est, quod vere omne masculum est serte,non tamen simpliciter, sed secundum genus quodque, ut in genere ceruoi um; & ovium dico masculinam partem semper esse robustiorem foemininae, quando sicuti masculum animal pliciter sceminco est o Nbustius, ita in unaquaque specie animalitim,ut mihi sane videtur caeteris paribus, mascui num est tamineo robustius, & audacius, quamuis non nolli pantheram excipiant. Amplius not' masculum corpus esse duplex, alterum est quod instrumenta sexus ma- linciant m habet, caetera autem membra taminea, quod in sacerdotibus cybeles, &quibusdan i eneruatis, & pathicis adolescentibus licet videre similibus Adoni, aut Atydi. a poetis descripto ; Isti ergo secundum sexum dicuotur quidem masculi, sed secundus membra corporis caetera, & secundum animum,qui eorum membrorum dicitur esse ent hechia, & actus, nequaquam. . Alterum dicitur masculum animal,quod nactum est corpus, ita corporis membra de 'centia masculum,quare & animum, siue deinde sexus ac generationis membra virilia, siue sint muliebriaisic virilem dicimus Tomyrim,virilem Zenobiam,Semiramin, Penthesileam, & alias huiusmodi viragines,non quod sexum,sed quod corpus, & membra coryoris virilia animumqι haberent, contra Paridem, & Narcissum, Adonidem muliebres dicem us, quamuis membra generationis virilia habeant,quare,&hi adolescentes muliesres,&ecteminati,illae viragines,&mascula mulieres dicuntur. . Ex quibuς respondere est facile argumentis, quae difficultatem facere videbantur; ' primum dico,quod omne animal masculum sorte, & audax est; non simpliciter, sed com paratumsceminis; quae sunt sui generis, quare omnes caprae, & oues quae sunt mascii lini generis, illae esdem sunt etiam audaciores,quam sceminini,videmusque arietes, & hircos esse paratiore4 ad pugnam, quam sint pecudes, & caprae. 3o . Et ad secundam rationem,quando dicitur,si cui inest masculinitas, illi inest sortitudo; cum ςui inest liberalitas illi insit etiam masculinitas,sortis igitur, & audax erit liberalis, placidus, ad hoc dico esse verum, proprium enim est audacis,&robusti viri mitem esse, ac mansuetum, cum non tangitur ira, aut non dubitat, suspiciosum autem plerunque est ge nus animalium, & hominum robustorum, & promptum ad iram, quod in Germanis p pulis lice intueri,qui cum suspicio ualde sint, ijdem etiam seroces, atque audaces admo. dum existunt. Cum autem dicitur liberalis omnis est aptus mente, & prudens, hanc non puto esse omnino veram, nam deliberali,secundum virtutem acquisitam hoc forte verum est, sed si loquamur de eo liberali,qui secudum naturalem dispositionem dicitur inclinatus ad da iid si,

o omnino non est verum, potest enim dare aliquis, dc non curare rem familiarem, quoniam vel timidus est. vel vecors,& iudicio carens,dicam igitur non esse simpliciter verum,quod omnis paratus ad dandum, & ad curandum minus,quam oporteat diuitias, & nuinos, si prudens, & aptus mente,quare, & mollis carne,sed potius exaduerso,dico prudentes omnes, & molles carne. propensos esse ad illiberalitatem, & hos esse timidos, non dant enim quoniam timent,ne ipsi deinde indigeant, sed liberales ex ele stione omnes sunt prudentes,qui vero ex naturali dispositione,non omnes.

Tales autem sunt audaces de quibus loquitur superius apotelesina,& sic credere solui posse dubitationem. APO-

407쪽

autem gracile habent cossum imbecillessim referantur adfeminas )CRata gracile opponitur, hoc scaminas, illud mares deeere dicit, mares esse sorte

dictum est,porro gracile collum diipliciter esse potest. aut e6quod musculi cerui cis exile vel quodosia,& tendines,& partes aliae,quae collam statuunt sint tenues,&tiles, loquitur Aristoteles de subtilitate secunda, quoniam qui tali colli gracilitate seno praediti, illi proprie ad genus scemineum referuntur,siquidori arguit sesinatricis calidsta

tis mediocrem vim,&materiam paucam,minoremque quam oporteretiquare cui collum

subtile, ill i etiam necesse est esse,& non robus uni,quaesteminei generis est passio; vide mus enim staminas subtilius habere collum, quam viro qui Vero subtilenaesi sunt, quo niam carne,&musculis exilibus praeditum, illi plerunque laborant atrophia volnimioc

lore igneo torquentur, quo in soluta liquestit.'

Rursus subtile duplex est, . vel enim breve; uell6ngum , breuitas cum gracilitate intadiosum, & timidum ac crudelem indicat hominem misericordem, & iniustum, at qui lonagum, illivere foeminas referunt, quibus statissumpectus aderit, contracti humeri,his phthisim imminere dubitandum est, euius symptomatis rationem a medicis petere qpor tet, quae talis esse videtur,caloracrior effettudisn pectore artitori, & per cqllum strictum in caput delatum excitat disti latibnem Cilidiorem, subtiliorem,amariorem, ac salsiorem, quaecum descendit facile pulmones vicerat,vnde phlysis,quam tandem mors excipit, cui assertioni neque, videtur Galenus repugnare in comment. de morbis vulg. item prima, de

Sed quoniam supra dictum est,quorum subtile est collum, illi sunt imbecilles hoc est,&'molles,&timidi,quaerendum est propter quid hoc accidat. iAn causam dicemus, quoniam quorum instrumenta motus,&priticipia quibus mouentur, & innituntur sunt debilia,illorum etiam motus debiles sunt,& illi libmineserunt imubecilles, quod non est dubium,nam orta omnia sua principia referunt, at homines haben res collum gracile, & ossa ce uicis subtilia sunt illi quorum instrumenta motus, & princi- epia mouentia sunt debilia,igitur,&ipsi debstes erunt. l 3o In minori non est dubium,nam motus principia sunt nerui, qui oriuntur a spinali me

dulla, quae talis, ac tanta est, quanta est spina, de ossa vertebrarum, & cauitates per quas transit,unde si parma sunt ossa vertebrarum,&parua est medulla spinalis, parui igitur, debiles nerui in quibus est uirtus motiua quare quod movet ins rumentum erit debile,&lsi tales sunt uertebrae,ergo, de caluaria,quae uertebrarum, ossiumque omnium eorporis est

principium,sic igitur, & quod moueri nec non, δε cus innititur principium mouens debile est in habentibus collium gracile,quare cui tale collum ille merito dicitur esse imbellis,unde etiam timidus, & ualde iracundus si pectus fuerit strictum, ut diximus & collum si cundum se longum. Pariter aduertendum est quod supra diximus, cui collum breue, & exile sit, illum esto timidum, insidiosum, & crudelem simul, & misericordem, primum enim ratio non dilata fuit ab eo,qui hoc sensit, deinde misericordia, & crudelitas cum oppositae sint dispositiones,in eodem subiecto non uidentur posse reperiri,amplius quomodo aliquis, timidus, di iracundus esse potestὸ si iracundia caloris enectus est,timiditas frigoris λ rursus, qu detiam eXperientia comprobat,quomodo aliquis eius miserebitur,contra quem saeuit ξ A uidetur posse sic responderi, lium exilein reue arguit frigus circa cor, &calori naturali debilitatem,qui maturiam terrestrem non potuerit dilatare,quoniam terrestris, stur

408쪽

&sicci; &ψsecat ordebilis ex quo contingit exile, &c niti in m membrum .esse in quo dominat ut frigusmimum, & in eo timor adest, & quaedam stiplicitas, & ad 3liena tetilienda, qtve semel acceperit, propensio,quare fidus timorem,tina auariti m,ay rilia ad insidias animum inclina cum autem terra,terrestreque,qm,d seme suscepi diu retineat

effectu in t talis si quemquaodio habuerit,ab illo vehementius sibi timeat, qu re &ailli struat insidias, quonia palam negocium facessere non audet;deinde cum offensus vicinsim etiamtaedere cupiat, mortem, & vltimum supplicium medita tur, & animo voluit,sibi continuo ii pens, non enim sibi aliter caueri,sibique unquam securus esse videtur,nisi pentius hominem de medio sustulerit;hic autemust proprius cxudelitatis affectus ;tale dicuntio tuisse Neronem, Cati sulam, tyberium, qui omnium suspiciosissimus fuit,

Idem autem homo etiam est misericos . At quomodo, quoniam hoc est imisericordia proprium munus,videalienis malis dolaaliquando sibi eadem euenire posse timet,r tiO- ne itursu dolet in aliena causi,quare quoniam timidusest,ideo crudelis est contra eo a quibus timet,ne male assiciatur,nisi eos omnino tollat, & misericors est erga eos,qui e mla ibi pati uidentur,1 quorum pars aliquando non parua sibiipsi acciderς pesse putat, unde si nihil timet sibi,neq. etiam miserescere seletiquare omninodesperati,& in maXimi mali vpositi non misericordia tanguntur,neq. etiam qui m lorum ignari sunt, cotra aut εDido quae no erat ignara mali,miserissiccurrere parata fuit,si ergo miseretur gsibi timet D hic autEti nidus est,&timidus insidiosus suspiciosus, trudetur ergo patet in eodem subiecto simul crudelitatem, di misericordiam esse posse,respectu tamen diuerstrum quod aliquando auditum in quodam principe saeuissimo fuisse, obseruatur, quos enim ad mortem destinabat ebrmiadem lachrimis mortem prosequebatur, &Neronem dicunt aliquado execrasse,quod litteras sciret, quarum occasione cuiusda capitale sententia,&damnati nem subscribere cogebatur. Noto a utem oppositas dispositiones,& habitudines non ponte tquidem esse in eodem subiecto secundum eandemtationem,& in eodem tempore a d aetdercire, at secundum diuersasiationes, & fines, ct circa diuersa subiecta etiam simul exerceri phsse nihil refert;sic etiam idem homo non potest esse filius, & pater respectu eiusd emsed respectu diuersorum nihil prohibet, sic quod ego simaerudelis erga te , Ssmii tui mi.

3o serear in eodem tempore hoc est impossibile, at quod dum tui misereor, tu CaesarE isu iam nulla est difficultas, nulliique impedimentu quin id in eodem tempore contingere pota ιε pariter non est absurdum eundem hominem esse timidum, quoniam calor naturalis est debilis , qui non potuit dilatare pectus, & terram mouere, eundem autem esse iracundum quoniam in breui loco paucus calorconclusus facile ignescit,consciusque homo suae imbecili statis facile sperni dubitat, quare propter apparentem contemptum surit bilis , & cum

iugiter id illi accidat fit maxime propensus ad ira,sic Deminae, sic pueri ijdem timidi sunt,

mto autem hac occasione oppositas vitiosas dispositionesvel naturales,uel acquisitas simul in eodem homine posse teperiri aliquando, nam qui auarus, rapax est,idem alia o quando profusus est, & prodigus, & qui iracundus, & superbus est, aliquando abiectus, humilis,&supplex se praeter decorem demittit,qui vero acquisita virtute ornatus est,coii trarias dispositiones virtuti non admittit,bonum enim tali Aristoteles malo contrarium est,nunquam autem bon',at malum tum bono, tum mala contrariatur,causam puto,quoniam virtus acquisita perfectio est quaedam cum recta ratione, illi igitur nihil addi,nihil minui potest, sibi ipsit igitur est consonans, at versa vice, vitium ac naturalis dispositio, que

videtur esse ad virtutem,cum imperseeia sit omnino, antequa habitum rectaerationis exceperit, &admiserit, nihil prohibet quin contrarietatibus implexa sit; &sbinusquam sontati; sic Alexandrum Macedonem magnum Regem, maximis utitutibus. & maximis vitus,

409쪽

mis vlths, Inquiunt, fuisse iissiritum,idem de Iulio Caesare,de Alcibiade dequε alii, is

rimis scribunt;illorum enim natura,ac disse, sitio cum in quibusdam excederet, in alijsdeosceret necesse viat,in nullis simpliciter rectum, mediumque attingebat, virtute autem ae qui sta, & secundum electionis habitum parta qui ornatus est, i simpliciter medium cumtiserit in nullo excedit,in nullo deficit,quare sibi semper sisti ilis, immobiIis, & quadra rasest neque unquam mouetur deproprio proposito etiam si totus illabatur orbis. Item quaestione dignum est,an re vera foeminae viris gracili naturaliter habe: ices Ium,hoc enim videtur esse falsum,vulgoenim videmus Reminas,&eas praecipuis,quae plenioris suntliabitus,&quae vel non pepererunt,uel quibusdesiuerunt menses fluer has habere collum viris crassius, & plenius,at contrarium num dicebatur , sane Aidetur posse re- sponderi, si contigerit eiusdem habitusae temper menti, & aetatia esse virum, & tamina

semper viri dolium erit crassiusquam taminae. U

Vel rursus dicam vertebrascolli, ac mustulos ,&vasa, quae iugularia vocantur ovi ro es e maiores quam in tamina,nihil tamen prohibere.quinpropter pinguedinem.o6llii 'muliebre trassius virili appareat,id enim propter remissiorem calorem merito fieri potest, gener ntem pinguedinςmέqua apparent crassima esse mulierum membra,cum tamen os sa, & tendines deinde tenuiores cxistant. a Tertio dubitatur,quod vulso reeeptum est,an siluerum uirginum colla esse graciliorat quam mulierum,quae uirum expertae sunt, & si uerum est,propter quid hoc aecidat ξ Cerato uidetur uerum,tum auctoritate Catulli dicentis.

ta. , ' Diogenis cynici qui quodam uespere obuiam uirginim hum salutasse manes

mihis quenti, eandem non uirginem, sed mulierem appellauit, uitlatais autem cognouit; qu graeuio niam crassius erat essectum collum,quam foret hesterno die, attine hoc a mustis obserua tum fuisse dicitur,neque omnino putandum falsum,quod a pluribus affrmatur, sunt quia ρο ' dam,qui eandem aiunt esse eausam propter quam ephebi,cumprimum uenerem exerceri ac semen emittunt, lent uocem mutare, ac grauiorem facere, & nescio quaedam ex Ariastotelis sententia se asserte dicente inquiunt, hoc ideo fieri quoniam calidior effectus t rius corporis habitus dilatat laringem, & pulmonis atteriam,unde cli amplior exeat aer , inecessario etiam tardior fertur,quare uox grauior exit,pari pactO,aiunt, cum primum ue- nerem mulier experitur,totum corpus incalescit, quare,&dilatantur uenae,&arteriae, e 3. go & uasa iuguli, unde efficitur colli crassities maior.id quidam alunt, & ut doceant cotarus, quod semen emittit esse calidus eo,cui id non dum contigit, afferunt corpora ad uenexem apta odorem quemdam caprinum emittere, quo carent pueri, &uirguncula, & dum Menus exercetur uirus quoddam sentitur, quod caloris arguit praedominium. At ex aduerso,mihi uidetur ueneris proprium esse refrigerare corpus, & exsiccare, odorentque caprinum puto corruptionem arguere, quarevocato naturali calore, & adaucto Praeter naturali, propter humoris secretionem mouetur ; a partibus igitur omnibus si dosuit semen,atque praesertim a capite, & corde, ut Hippocrate auctore, siue Polybo credibriit Farnelius, & alij quam plures, necesse est secum multum sanguinis, & spirituum mul- 4 eum a superioribus partibus ad inferiores concedere, quare, & iugulares uenas , & arterias zestigerari, & intensionem partium spiritu repletarum remitti, quae uero remissa sunt,cum sonuerint, grauiorem edunt sonitum, ut secundo de anima uisum est;hac forte de causa , qui paulo ante ueneia exercuerunt auca uoce habent,cum remisso calore,& ad infernas P rte recedente distillet humor a capite, quem repellebat prius calorispraestiuia; hoc Rutem, in his qui prope mortem constituti eatarino suffocantur,uidere licet, sed haec non: Rat U maneque de hoc est questio,posito igitur quod uerum sit uirgines cum uen

410쪽

Commenta ius. aras

rem patiuntur,earum coli a fieri crassiora Primum non putandum est, id subito, & affatim

vel momento temporis fieri, hoc enim falsum est, sed haec, ut caeterae mutationes sensim hi ni,neque veneris hanc puto esse passionem propriam ted aetatis,nam sacras virgines videmus, cum ad steris tam aetatem peruenerunt,collum non minus crassum,quam maritas mulieres lia re,dicam ergo Virgines cum adolescunt, & toto corpore augentur gracilioris esse habitus, sum autem viri potentes, & virum expertae sunt, & collum , & totum corpus crassescere incipit,non quod venus hunc effectum producat,sed quod contingit id fecri am venus exςrcetur & si placet, quod hoc sit accides, a venere in mulieribus productu, sane multo motui, de agitationi id tribues,ceu volunt,qui asserunt foeminas, quae in ven

to tis actu semenemistrunt,illis ideo auriculas rubras subito fieri, atque hoc esse in illis per petuum,dc propylum signum quod in proximo coicrint, sed forte a nimia,&insolita ut hapinis eKcitalys spiritus, & a capite per arterias affatim defluens, illas dilatat, quare, &latius apparet ciuium t vero remissor effectus caloripinguius eruit collum, ut in adultis A idemus muli ibus,sit autem propter venerem remissior corporis calor, α praecipue in Wrtibys superipvirus, quoniam ad inferiores fertur,&eo delatur periores destituit,quare minor fit resolutio alimenti, unde crassius collum,quoniam pinguius, qua de causa uulgo etiam dicitur,adultas sceminas habese feruidiores locos genitales quam habeant ad 1escentulae, &quo magis uenerem exercent, eo etiam feruentiore fisit est ergo clarum eκstar ustis quia gracile collum imbellem animum, & uires debiles demonstret.

. bustallum crassum iraeundi resieruntur ad iracundos tauros

Oyid per collum intelligat Aristoteles supra dictum fuit. Huie si quaedam differen

ii addatur, ut praeter crassitiem etiam sit carnosum, hoc est si cum magnis uer oris 11nt magni, ac crassi musculi, tale collum significare iracundiam dicitur ; Notuna est autem, quod iracundia duplex est, quemadmodum, & duplex est calor,qui in siccitate xeperitur,secundum quod duplex est siccitas altera rara,altera densa ex differentia inate 3o riae in qua est; iracundum igitur dico utrunque, sed cuius iracundia consistit in calore igneo, ille refert catellos paruos iii delici js nutritos, qui iracundissimi sunt, sed illorum irat ceu cito accenditur,cito etiam sedatur, de delinitur eorum animus, de his hoab. iracundisnqn est sermo,quorum pilisubei sunt, facies rosea, oculi vegeti, &corpus ad motus paraiatissimum quamuis facile defatigetur, & confestim deficiant uires,neque de iracundis;quia praedominio quidem sunt biliosi,sed cum subdominio sanguinis,quorum natura puerilis est, & cito repetunt,quod paulo 4nte renuerunt,item neque Aristoteles intelligit ilicis,qui cum bilis dominio pituitae subdominium habent,qui uehementer suspiciosi sunt, qui qua-cnnque laeuissima de causa offenduntur qui causas querelarum aucupantur, qui absentes micos rodunt,nam ad tauros non referuntur isti male feriati homines, iniqui, scorpioni, o simies. Sed per iracundos nunc intelligi puto eos,qui in multa terra, siue melancholia multum ignςm positum habent,hoc enim temperamentum carnem musculosam generare aptum est, quod uero igneum est cum sanguine, aut pituita potius pinguedinem, quam campςM producet, quibus igitur tale erit collum, hos Aristoteles uocat esse iracundos, huius inquam generis iracundiae praeditos, quae accerba dicitur, cum animositate coniune ta,quatem describunt poetae Achillis,aut Herculis iram, n6 enim confestim oritur, sed etiaccenta est discillime sedatur, & furiosissime per ignem, & per tela ad ulciscendas fertur 'ffensiones ; Talem autem omnino videmus esse iracundum taurum,qui, si laedi, a ut ab

ignoto tractari, laceu negligi sentiaran hostem uehementer insurgit, neque modum ira,

ponere

SEARCH

MENU NAVIGATION