장음표시 사용
461쪽
illud recipiat,ut potius alterum ab altero impediatur, neque recipiat humor, neque retia ne i siccitas, erit igitur ad propositum demonstratio.Qmbus inest frons angusta propter crines descedotes supercilia versus, illis inest multus humor crassus, & excrementitius circa piatem anteriore cerebri: quibus humor huiusmodi inest circa ventriculum primum, & partem anteriore cerebri, illis phantasmata contingunt rudia,inelaborata, & indillinista,quibus id accidit illi sunt rudes,& male apti ad scitati as, & disciplinas capessendas, ergo quorum irons an susta est propter capillos ad superculi descendentes, illi sunt indisciplinabiles.
Qu9d autem rudia, indistincta phantasmata intellectus obtusitatem faciant,nemini dubium erit, contemplanti quod dicitur,oportere intelligentem speculari phalatasmata , id quare si phantasmata indistincta, & rudia sunt, necesse est etiam intellaetionem rudem esse, quale enim obiectum est, talis etiam est operatio,quae ab illo obiecto causatur, sunt a sit phantasmata,qualis est phantasia, haec rursus cum sit virtus in materia, etiam sequitur di- spositionem eius materiar, in qua est, & secundum accidentia quae illam maret iam disposuςrunt,operatur peius, aut mel jus,perfectius, aut imperfectius secundum eande speciem. Restat,ut contemplemur quales sint aut esse possint quibus angusta est frons propter os si malam conformationem; Iam omnes praeternaturales dispositiones corporis maluarguere in anima diximus, & enim quale est quod perfectionem suscepit, talis est eius pers ictio, de quod in corpore animalis est siue sit pars,siue passio siue potentia totum ab anima causetur, quare quale est corpus,etia secundum analogia talis est anima, & forma,& per- χο sectio illius. Neque officit quoa dicitur aut ratione materiae,aut casu id factuin esse, priumum quoniam formatum, & forma sunt ad aliquid, & quae mutatio est in altero, eam inaltem etiam elucescere necesse est,deinde si perficientis, de agentis causae valida virtus fuis, set profecto omnes, & materiae imperfectiones,& omnia casus superasset impedimenta, si cui igitur contigerit male formatu os sincipitis, a quacunq; id causa sit iactum et cerebrum quod subest non bene sorinatum est,quare neque bene dispositum neque actione S suas perfectas futuras, probabile est, cerebrum autem principium est sensus motusque progressivi,
quae rationem animalis perfecti intrant, rationabiliter igitur imperfectae erunt actiones motus, & sensus illorum hominum,quorum ante ripsos erit male formatum. Videtur autem mihi in conformatione huius osss sincipitis. Posse dupliciter continge- 3. N peccatum,quo fiat angustior frons iusto aut secundum longitudinem, aut secundum latitudine,quod intelligetur, si quia mente conceperit se posse dupliciter premere caluaria, uno modo si utraq. tepora compresserit adeo, ut elongetur caput ab anteriori pat te in ρο-
steriorem, & sic strictior escietur frons necessario, de deficiet decens in osse longitudo,qδin sphaerula ars illacea facile videbis, si istam ab utroq; latere aeque constrixeris. Altero modo si imposita manu supra irontem ita, ut extremitas volae cadat supra radicem capillorum digiti vom supra suturam caronalem,os compresseris valenter, sic et uidebis aretali fronte, longiorem fieri;cum ergo duo modo sint,quid prior portendat in primis videamus. Cur igitur in angustum contiacta est frons propterea quod tempora constricta videatur plus iusto, necesse est aeriam, de quod c intinetur cerebrum in parte anteriori, constrictum esse, εο atq. in conformatione peccatum; prior igitur ventriculus male affectus erit, quare dc quae uirtus ea in parte existit, male se habebit, & operatio illius erit laesa, quale namq. est organum talis potentia, di quali est potentia talis operatio est,quare si in anteriori uentriculo cerebri ut uidetur, nonnullis, perficiuntur operationeaphantasticae uirtutis,utia. circa illa erit laesio,non exacte igitur neq.distincte res,ac reru species percipiet qui tali figura praedo 'rus su ζrit; quare cum intelligens phantasmata speculetur, & qualia ipsa apparent ta lis sit eius intellectio, sequitur quod confiis, intellectiones erunt,& iudistinctae, ergo rudis,& no bene docilis iste uocabitur,& quoniam in loco arcto spiritus confunduntur, praecepS erit in suis co illationibus, de inordinatus ne ratione audiet, & sibi plusqua oporteat tribuens
462쪽
inqu eluserit, instabilis, &instabilitate stolidus haec igitur, &hm5i accidentia sequenLIllos qui talem habent frontem. parte altera si coarctaeta erit iros,ac depressa im pars tr5tis superior fere tota si e alunta Lbletit, Hos holes gda molles vocat, ego Idociles puto,& no admodu exactos lire sessis. Ast sane absurdum est', hos esse effoeminatos idest molles, noneiIim a primo ventriculo originem sumuntnerui; at perturbatam esse formam caluariae, cerebri , cum videamus, quare & principium 'sensuum, crederam hos homines minus quidem quam superiores, attamen etiam rudes, & insulsos esse,& quamuis tales sint, facile alios irrident, ac subsannant, adde quod simulatores sunt, & non solum alijs, sed sibi ipsis etiam daneio verba,aut dare tentant,adeo fatui sunt,ut plerunque a semet ipsis decipiantur; haec autem frontis depressio ea est,quaesiuem decet,qui cum omnium animalium vivens maxime inutilis sit,uere illi animam pro sale datam fuisse dicunt,quo usque sale codiatur exhIs itaq. quid parua frons iudicet,nec non,& propter quid hoc fiat, manifestum est. Ii Caeterum Q niam omnia quae secundum natura sunt, ut plurimu contingunt ea e bona,quae vero praeter naturam disposita sunt mala quo autem magis a naturali statu tea cedunt eo peiora sunt,ergo si in tantum elongatae fuerint corporis dispositiones,ut nusqualium dam sapiant natura ac formam,neque in his rationalis animae operationes, aut ilia Iaxum apparebunt 'estigia, iure igitur latus mulieru capite humano carentes in hominis
, , D autem magnam Ualde illi tarduun referuntur ad boveso iii DE parua cum egerit nunc quid de magna sentiendum sit enuntiat,ea autem frons di
citur magna, quae secundum utramque excedit dimensionem, si eomparetur essest quae est secundum naturam,quod fi longitudinem, & latitudine magάam habet, necesses est etiam amplum esse os caluariae, quod subest,Vbi igitur magna froiis,ibi magnum os,sto multum,quare & materia terrestris praeualet,igitur melanch6lia,quae nimirum frigida ,de sicca terrae respondet,terra grauis est, atque admotum inepta,quod est huiusmod1 ad tui ditateaccedit,quieti propinquiorem,quam motui,ergo cui magna estfrons illum tarda ,so dicemus, &ida signo patet quoniam similes sunt bus. Boues enim fronte habent maia Τgnam, & ijdem tardi sunt, quare quorum frons magna est illos tardos vocamus. Et harae quae in bove execto frontis est amplitudo, praecipuecausatur ab ossium exuberantia,&nia teriar crassitiae, quae admodum terrea cum sit, terrestres etiam passiones, & inclinationGgenerat in eo animali quod illam Artitum est frontein, forte etiam non male,si per tardita Iatem intellexerimus ad operandum,&ad aggrediendas actiones irresollatione iii, & euo stationem, ut in Nicia.Atheniensium duce fuit animaduersum, Dicemus itaq. id ex huiusmodi oriri,ac dei non strari posse causa, cui magna frons,illi magna caluaria, ergo, & multum cerebrum,ergo& multum principium refrigerans,&cordis estum temperans,cuiau tem temperatus est calor qui vehenteistioris motus principium est, ut qu ietis frigus, 1 ille. inconsideratus,irresolutus,& tardus in aetionitalis dicitur, iure igiturciti frons magna,vetia Pertinace, & Didio Iuliano spectabatur,ille tardus est, At dubitabit quispiam nunquis
in Ois caluus frontem babeat mastiam; at non omniscaluus tardus est,nam & caluus Ciser, dccaluus Socrates item,di Seuerusquoru nemo fui et ardus ,Caesaria celeritate Oinns suarum actionum prosperitatem reponere videbatur,neque Seuerum ullus , aut Socratem.
dixerit tardum An puto nusquam id esse veru,quod omnes calui fronte magna ha beant da*sic &qui ex morbo gallico peditus depiles, ac glabri sunt, malia frotem haberet,qrtamen,ut patet oinnino ridiculum est, fons enim dicitur cutis,quae motu voluntario mo cust ti&in qua naturaliterpit in5.oriuntur,quod si casu fa stli tu rit,ut deciderint,aut latrnopilaei in id totum per accidens est. Pp a Rur-
463쪽
Dubit. Rursus datur occasio dubitandi, est supra dictum,quod quorum frons est parua illi sunt indisciplitiabiles, nunc quoiu est magna illi sunt tardi, videtur ratio dubitandi talis si qui paruam sortiti sunt frontem illi sunt indisciplinabiles, cum tales sint tardi quinimmo immobiles ad cloctrinas capessendas;ergo quorum frons parua est illi sunt tardi; signu igitur tarditatis est frons parua, sed & irons magna est signum tarditatis, ergo idem significa-but opposita signa; at opposita signa oppositas proprietates designare probabile est, & admodum rationabile,ut sicut oppositorum effectuum oppositae sint causae,ita etiam opposi.ta signa oppositas indicent dispositiones,quare male Aristoteles dixit paruam frontem significare indisciplinabilitatem, & magnam etiam tarditatem, quin potius, s parua indi cat hominem indisciplinabilem; magna virum valde ingeniosum, & curiosum, & adoma isnes artes, ac scientias capessendas paratissimum indicare debebat. . Huic dubitationi non dissicile est respondere,atque id etiam pluribus modis; Primum enim non sequitur indisciplinabiles esse tardos, nam aliud est tardum esse ad scientias ca pessendas,aliud tardusimpliciter,p6teste aliquis indisciplinabilis ex multo igne siceo subtiliquo factum est, ut continue eius phantasia agitetur non secus atque aqua stagnans a vento agitata, quae nullas potest rerum imagines referre , cum autem in nostra phantasiano quiescutit phantasmata, eculari non pol sumus, sine horu speculatione impossibilis est secundum peripateticos,intellectio et,quae iunctaest corpori,menti, quare iure dixi nonci omnes indisciplinabiles esse tardos; imo violenti,obstinati,feroces crudelesil taecipitosi in disciplinabiles nuncupantur,hanc autem violentiam,& indisciplinabilitate ut sic loquar roin apris natu grandibus, & in hirundinibus facile cognosci potest, amplius neque absurduest, si duo opposita signa unorum alterum diceret excessum,alterum defectum, indicarent eandem secundum genus passionem, ac dispositionemmam eadem causa in genus etiam disposita oppositos facit effectus;amplius, & nimius iacorpore humano calor, & nimium frigus,si utraque in interioribus viguerint, aeque morbum, ac mortem esse in proximo denuntiant,causa est qm naturalia composita, & quaecunq*natutale formam adepta sunt,ea omnia in mediocritate quada consistunt, virtus enim, & forma omnis naturaliu compositorii medietas quaeda,est &ab ipsa mediocritate discessas vitiu, & imperfectio, & priuatio; qua ratione factu est, ut tam parua frons,qua magna arguant imperfectione, & vitium quamuis diuersi generis; quare qui minorem fronte habet quiq. iusto maiorem, ille no est 3o laudandus;sed in medioctitate positus, neque indisciplinabilis, neq. tardus erit, noto aut tarditatem tam ad animum, quam ad corpus posse referri, & quae ad animum est duplex saut in agendo,aut in cognoscendo praecipue aut tarditatem puto designari in agedo, per frontem magna,iardi .u. proprie dicuntur, qui multu temporis ponunt in pficiendis suis actionibus,qJ si actio est humana operatio cu electione, & ratione,eaq. habet principiu, medium, & finem, & principiu actionis est consideratio, & contemplatio, tardam acti nem dicemus, quae, &'in principio, & in sequentibus principium muli in temporis insu .init, quid igitur frontis importet magnitudo, & cur id significet ex his est manifestum. Putauit quidam exrecentioribus frontem magna simile dimidiatae sphaerae,& praese serentem caluitiem in homine prae sui amplitudine summam ostendere probitate, morumq. osanctimoniam, hocq. ideo confirmat,qm ait se quemdam vidisse qui cum maximam ha beret frontem,ut caluus putaretur,& hemiciclum,sive semisphaeram referret, ille optimiserat praeditus moribus. At in primis puto ego, quod saepius dictum est,mediocritatem a guere perfectionem;qr si defecerit, aut excesserit semper imperfectionε mostrare acuitiu. iEt ad ipsum illum auctorem,primu dicere ex uno probo,non posse vitiuersalem propositionem inferri, neq. enim una hirundo facit ver amplius quid dicet,si opponatur, notia propter hoc, illi probitatem ad esse Θ addo, bardos, d stupidos, plerunque probos vocari, eo quod mala non agant, non peccantes commissione plerunque vocantur
464쪽
probi, sed non minus peccatum est in omissione quam in commissionU Idem auctor alium se obseruasse ait, cuilis fioris persectium serecirculu referebat adeo prominens erat, & hunc ille optimo ingenio praed itum fuisse,ialemque frontem excellens putat indicare ingenium: ego exaduerso nonnulsos cognoui hanc seniicircularem, & -- tundam fiontem habentes,qui omnibus viiijs inquinati ingenio, & iudicio carebant. Eso ridiculium monstium id genus frontis dicerem, & in ipso quidquamlaudabilis ςLse non crederem, sed si ex eodem auctore in anteriorem partem porrecta frons indicat ingenium leue, & hoc ingenium excellens non est,porrecta igitur antrorsum frons non indicat ingenij excellentiam, at qua ratione poterit frons rotunda viderii, & circulum' perfo- io elum referre , nisi omnino promineat ὸ colligendum est igitur optimum ingenium ab li ci praeter naturali frontis figura non indicari, & si optimum ingenium passio est sequens turalem capitis statum, cum talis frontis prominentia, & convexitas non sit naturalis sti tus dispositio inferendum est naturaliter ingenij bonatatem,cum tali figura non solere de prehendi,&sialiter fiet id raro, escasu factum erit, nam si sphaeram circa temporaraediocri er compressam restic debet concinnum caput,quantum ab hac remotium sit forma chput euius frons similis est circulo pertasto, vel fere,ex. se puto clai issimum esse, iam enim - necesse esset', ut tempora quasi inter se iungeremur, & parum aut nihil medij interὴtra
Alij magnitudinem frontis audaeiam,sagacitatem, astutiam, multum & subtile inge snium,iracundia m,ad mendacia propensionem, & dolos indicare putantsed primum nul
Iam rationem afferunt,dei 11 decum haeeattributa enti tradictionem includant, ut mihί viai delut mullius sunt momenti si etaim audacia multi caloris soboles est, & magna frons maestum eaput naturaliter indicat, quaredimultum cerebrum, ergo, &printlpium natura lis frigoris magnum,&ab hoc cordix elilar remittur,ex hoc sequetur bi magna frons erit,& caput magnum multa non erit auracia, quare nini iratandia; videmus autem plerim
hos magno capite praeditos potius ad somnum, & ad quietem, quam ad motum, & aud iciam propensos esse,amplius si sagacis,asque astuti ratio inconsideration ae pensitati odne posita est, ergo sagaces considerati sund, cogitant, tales autem hon sint celeres, ac prompti,sed cunctabundi quare & moderate frigidi, non igit ar audaces,nam,visupra laas: pedulium est,prudentia intempe iocalore,a udacia in eiusdem excisu, sicuti in defecti positus est timor, non igitur potest simul idem audax,&timidus, quare neque audax, do astutus quod ingenere brutorum apparet,siquiderequie astuta sentio vulpes plerunquea sunt timida , sic cati canibus timidiores etiam sunt magis astuti, & vafri; eadem de causa neque audaci iracundiae iunctum est, mendaciam &assutia, ab op fitis enim princi ijs oriuntur, idemautem secundumidemnon habet posita, videmusque in iarii omne,
gentis,quod artificiosissimum est,idem exangue, quare & timidum, & in genere canu. aeris sagaciores,&aptiores adducipitrias,suo geneti conueniente sunt etiam timidiores, raro enim natura duo nera armorum quibus seipsum tueatur, dare uni animalium spe ciei solet; si quod animal sibi praesto est robore &audiacia illi acrem astutiam, de fallaxi i o genium non est largit Mexaduersoquod debile ualetumes corpus, eidem, aut pedum curleritatem, aut astutiam artifici inlue adseipsum tutaridum donauit ei. ita li l l l Multo igitur rationabilius Polemo imbellem,acsegnem huiusmodi hominem,magna fionte praeditum vocavitinam eum multa cerebri mole, multa etialiumiditas frigidacia. est,quae imbecillitatis,ac segnit sei dicitur esse principium, magis enim ad patiendum hu fmida aquea,quamad agendum nata effecertissime patet, at, ut egoarbitror, ns magnalquia ossis magnitudinem indicat, segnitiem docet, hoc enim leprae consequens est quat eanus alitem cerebri multam molem eatenus imbecillitatem, & corporis viriumque quanidam impotentiam ad agendum signifiPt.
465쪽
-., si mero mundam habent,inyen seu,reseruntur ad asinos. Rotundam putarem frontem,quae portionem paulo minorem dimidiatae sphaerae videtur repraesentare; in medio igitur erit eleuatior, est itaq; convexa frons huiusmodi,qualis est asinorum,& magna,sic enim supra in figura insensati ponebat fiotem citacularem,magnam, & carnosam, per insensatum non istum intelligo eum, qui opponitur optimo sensu praedito,sed rudem male capacem disciplinae,indiscretum,socordem,homi- honem,uoluptatibus deditum,imprudentem,non curantem,neque distinguentem non agenda ab his, quae agi debent, talem frontem rotundam obstruare possumus in antiqui sim ginibus aereis Othoni Commodi, Heliogabali, & Balbini Imperatoru, inter quos quamuis Balbinus omnium minime malus attamen iusto timidior fuit, quem scribit Iulius Capitol . cum audiret nomen Maximini etiam tremere selitum, & idem non minus voluptatibus, ac deliti js deditus, quam fuerint superiores, eadem insigniti frontis rotunditate: Praecipuam autem puto esse asini indiscretam & impudentem quandam propensi nem ad voluptates corporeas, & ad agendum quodcunque sibi suadet appetitus nulla rerum, locorum,hominum ve habita ratione;hic igitur est sensus apotelesmatis. Qui fronterii habent rotundatm sunt insensati, & non exacte, ac subtiliter iudicant,& a
discernunt,quid deceat,& quid nouesunt enim in hac parte corporis similes asinis, quare,&quasdam etiam in anima propensiones habent,quae asininis inclinationibus similes erunt; quod ergo id sit verum confirmatur exemplo, nam asini rudes, insensati, & indiscreti sunt, di asini babent frontem magnam, & superius rotundam, ergo quorum frons est Atunda illi sunt insensati quod fuerat ostendendum, propterquid autem id fiat videamus, sinum sane frigidi, d sicci esse temperamenti certum est,quo fit ut frigor*s valde sit impatiens,&in hocis frigidis vivere Gnpossit,calor igitur in ipso, naturalis, debilis apparet, proprium autem esse caloris debilis videtur, si in materia tenaci, &viscosa sit, secundum figuram sphaericam mouere quod viderelicet, in amylo in puluerem reducto, &aquae mi to,boc enim si ad ignem lentum ponamus, lente in orbemaeius partes attolli videbimus,& quas-: 3. dam semi sphaerulas in eiusdem superfiete producere;quod si ignis,& calor augeatur, fiunt
acutiores,&tandem franguntur, si vero frigus externum superat,atque cohibeat rςm net
figura illa semisphaerica, quid igitur mirum seret si in simili materia frigida, & ad siccit
tem vergente calor debilis interiormovens. &aequaliter reperiens obtaculum, eandem
etiam fingeret inuramὸquod si hoc probabiliter admitti debet,huiusmodi proposito D
i Calor debilis in materia quam circum obsistat frigiditas, &crassities, movensillania sensim secundum aliquas partes,quae minus resistunt,eam in orbem,&semisphaericam λguram attollit;asini calor naturalia quicapitis asinini sermator est, talis existit,nempe de-hilis in materia frigid ,&sicca, ergo illam mouet secundum spharicam formam ,s un- Ddum eam partem tumiruml, quam ipsius motum non impedit forma, & ratio ases uehaec autem est anterrit pars capitis, quaesons dicitur intra aures, hanc igitur partem habent asini rotundam;ergo ex conuersionemaioris, quorum erit fronsrotunda circa Urtem sui. peeiorem, illis debilis est calor a quo fuit Armatum caput;quibus hoc accidit illis eisdem , probabileest,indigestas imperfectas,&non exactelaboratas esse partes cerebriinteriore , tales imprudentes, indiscretique sunt de communi selisu carentes, ac bardi, nihil, praeter unicam voluptatem alia omnia curames;ergo duorum frons superior est rotunda illi sentrudes, Minsensati quod fuerat probandum, propter quid igitur interrogati, qui habent
466쪽
. ntem rotundam illi insensati sunt ac rudes dicemus quoniam imperfectos, de in elabo ratos habent cerebri ventriculos,propter quid autem id illis acciditΘquoniam naturalis calor, & vis formatrix circa partes illas est debilis, & materia stigida, ct sicca propter eandecausam;etenim defectus, & priuatio unius contrarij est praesetia, & positioalterius, Deminitis est huiusmodi fions quare&a curis semotum hominem,& non valde considerantem
quid sit agendum, significat . . .
R ecentiores quidam, & inter magnos philosophos numerati, putant rotundam ficin-tem iracundiam, & insensibilitatem simul significare;at si iracundia caloris soboles est d latentis,& disgregatis dissimilaria,s id facit,mollit,attenuat, rarefacit, mollia,&iara pasi tibilia sunt,passio autem de ratione sensus est,iracundum ergo sensitiuum dicemus,fiigusio autem condensans, & cogens, & constringens tam similaria, quam dissimilaria facit inse sibilem, igitur pro sto difficile est insensitiuum simul, & iracundum reperire, & eo ma-: gis si insensitiuus male percipit, nequ*-, ac subtiliter iudicat, aut demum si est patiens, & durus, quomodo erit iracundusὸ Accedit Polemonis auctoritas,qui hanc tantem orbicularem, & altam signific re ait hominem insensatum, & imprudentem, neque enim qiud deceat quid non, omnino disi .cerni neque ignominia mouetur,quare impudens iure dici potest, & indiscretus.
a o , , autem minus planam talent gures,referuntur ad canes. TExtum hoc loco omnino mendosum esse patet, hocque ali j etiam notarunt, non
enim vox graeca πιπιθυτος sagacem , sed insensatum significat, verum si inse latus ille est cuius talisest fions,non igitur erit similis cani ; amplius si cuius stons est per, se Brotunda ille insensatus est.; cui non adest haec rotunditas , non videtur rationabiliter
galis appellandus. Putarem igitur hanc esse Aristotelis sententiam , qui rotunda habene frontem illi sunt insensati,qui vero paulo minorem habent rotunditatem ipsius fiontis, &ad planitiem accedunt illi sunt irrationabiles, siue impudentes, reseruntur ad canes,c et mendumque ideo potuit contingere quoniam vox πιαιιθῆτον quaeinsensibilem significa tao sue insensatum,non longe dissimilis est ab ea quo est ανεωθυνον,lignificante inter ςcetera hominem nullam in se habentem rationem neque scientem assignare causam proPter quam
sie, vel aliter faciat , quae passio videtur inesse canibus ijs, qui apud nos indelicos sint, hi namque,etiam sine causa ferocire videntur, & allatrare, & huc, & illuc lusitabundi cursi
tare, ut legemus ανωθετον quae vox ineptum,inutilem, & ardetionem aliquando designati hominem,nempe qui multa affectat facere,nihil tamen perficit vel sic exponamus.Mente concipiamus frontem de qua dicebamus in superiori apoteIesmate esse probe sphaericam eirca partem superiorem: hanc si manibus utrisque magis compresserimus eam acutiore inciemus, ergo &eiusdem minorem reddemus planitiem, quod nunc sonant verba gru e ea μίκροτερον εαAπαιδον paula minorem superficiem , siue planitiem quam scilicet habeat Ao aerica,hocest acutiorem,ut tamen sequatur, quod Aristoteli videtur, necessie est etiam imaginari supra nasum ad oculoscompressionem factam esse,quare depressionem effeciγca tempora, & circa nasi principium, eleuationem autem esse circa medium frontis,& acuminatam quodammodo siue minus planam frontem, quam si foret sphaerica sic appar re; hanc ferunt frontem, caniculae illi melitenses vocatae, quositaminae habent in deliti j snam videmus in his frontem rotundam, at partem superiorem ad acutum, de ovi figuram accedere;compressas autem partes habere,quae subsunt, ut prope aures, item circa oculos multa sit cauitas,quae vel artificiose paratur, quoniam sic pulchriores putantur; stons pro-
467쪽
minet oui extremum referens,descenditque usque atquedam Anticulum,tandem &maxime circa oculos, & nasi principium incuruatur,ut quantum ibi deficiat, tantum in sinci pite exuperet;hos ergo dico referri ad canes, non venaticos, non rusticanos, nonhdore se ras indagantes,sed pusillM, iselitenses appellatos, a mulieribus in delitijs habitos; hisa ne sagaces nequaquam dicemus,sed inutiliter feroce neque discernetes quibus,& quam do adlatrandum sit,&haec sorte est Arist. sententia. Puto igitur rationem, &causam huius passionis a mala capitis sermatione petendam esse, quorunt enim huiusmodi formam sortita fuerint capita, illorum cerebrum neque s cundum naturam dispositurn est, impedita igitur insitumenta sunt quae deseruiunt imas nationi, vetiora enim sunt idsto , quare species rerum confunduntur, unde factum est,ri iocum nihil agant, aliquid rumen continue ags e velle videantur ἔ Vel sit rario Quorum i frons acutior est, quam sit rotunda, & oui refert eri tremum, illi sunt inepti & inutiles ad aetiones; quoniam ineptos, & inutiles ad actiones vocamus eos, qui persecte, ac distinct non discurrunt,nec discernunt, hi vero sunt,qui confusas imagines rerum in phantasia ha
bent, tales sunt, qui subtiliolas liusto geruntspiritus, & calidiores atque minus cerebrum habent, quoniam & minorem locum, si igiturquorum sinciput, & frons ad ovi forma ivergit illi angustiorem hab tanteriorem cerebri ventriculu, patet spiritus inarchioti l co collectos effici calidiores, di celeriores quoniam, & discursus , & phintasmatum imp ditur quieta cotemplatio Militetio,inde effectuin est, ut gestire videantur, &velle operari, inutiliter haec omnia tentantes,quare inepti inconsiderati,futilesque, & nimis mobi- etiles existunt, sic ergo hoc apotelesma explicari, xcissirmari posse crederem. sagaces autem nequaquam legi pos e puto, primum quoniam vox graeca in omnibus quos vidi textibus insensatum,siile carentem commhni, ut aiunt sensu significat,iaon autem sagacem, deinde quoniam figura tiliὸ sagacitatum den tare non potest, navit inse satus, &iagax opponitur, ut virtus, vitium, sagax sane hecundum naturam dispositus erit ci ca frontem,&caput; at frontem habere talent, ut eius superficies sit, paulo minor quamrotanda;id non est serendum naturam dispositumhabere sinciput, & frontem cum supra in figura masculi, aes secundum naturam dispositi dixerimus,frontem de re esse labiam, & quadratam;quareticuli: ns carnosa circularis,h& magna, & ampla designat insensatum hominem Ero erexuberatiam Digidi principij, quo plus iusto calor corporis re 3otunditur, &eum circularis, de macra, & mediocris acutum,& sagacem hominem indicet,c ethicque sit,ceu media diuposiueio, intermiti usquam circularis,&constrictio licussi tacedata mediocritate,non sagacem, sed neque insensatum, ast ineptum, dii militem,ac siilitem n gotiorium actorem, indiscretumque, ac iracudum homuncionem significat, rationabiliter enim,si dessus indicat insensatum, & mediocritas sagacem, & ingeniosum, conssequenter desectus recessum ab insen sibilitate, ingeniositate, &a sagacitate docebit, quod ita poterit demonstrari,quandofuerint s*xita disposita, ut sicuti se habet primum ad secudum', &uxundum ad tertium ita se habeat,quartum ad quintum, & hoc ad sextum,consequenister, sicut se habebitprimum ad quartum, &secundum ad quintum, ita etiamJertilim ad.; sextum disponetur,utisi capiamus et . .&8. item alia tria nempe .a '& o2. 4. 8. ' et . quando 6. contineat ter duo, item i2. habeat ter ipsam . ergo, 8. etio. I a. 24. ter continebitura numero a idem de insensato sagaci, & inepto sue sutili homine dicendum est;&si primus frontem circularem caldosam, α
magqam habet, ut in figura insensati docet Aristoteles , secundus autem qui sagax est habet frontemcircularem quidem,sed non carnosa es, de noninagna in sed mediocrem,ergo consequitur, ut tertius habeat frontem circularem quidem,sed minorem, & ac virem, α
468쪽
, , mero quadrangulam commensis tamfrontem habent magnanimi,refrentur ad leones. FRons quadrangula vocatur, qvie quodammodo quadrangularem figuram reseret, quae altera parte longior. & duo latera apposita aequalia, & angulos rectos habet 1uperiores in fronte ad ossa temporum productos, & desinunt ea in parte,in qua exoriturio implantatio musculi temporalis anterior ; cum igitur haec figura quadrangularis habeat duo latera opposita inter se aequalia, alterum ex his maioribus quadranguli lateribus superius est secus capillos,alterum illi oppositum describitur linea recta,supra utrumque supercilium porrecta, & protracta usque ad extremitates eorundem,latera minora ea sunt, quae notantur linea per utraque tempora descendente,de utrumque maius latus simul ne-Aente, talem igitur dico quadratam fiontem quam etiam in figura leonis esse supraedic bamus quae deinde, Ae magnae sit, & molliter plana. Quando autem dicit commetissutatam idem est,ac si proportionatam dixisset, & ea est,
quae naturalem seruat magnitudinem si cum facie conferatur,et enim frontis latitudo tertia faciei parsesse debet, nemini igiturdubium est seontem debere esse proportionatam,&,6 rationem dimidij ad duplum habere, si ipsam cum reliquo faciei comparabimus, naturaliter etiam longitudo eiusdem ea est, ut sit fions similiter inpinportione dupla unius ad
duo,ut si cum occipitis gyro conseratur hoc modo, filo metiatur occiput hominis masculi&probe commensurati, incipiendo ab ea parte temporum irequa stontem terminant capilli, & circum ducendo in gyrum perocciput donec in alteram temporu partem desinas, dico filum hoc futurum esse dimidium illius longitudinis,quae est .ab utrisque temporibus per frontem, & sinciput ; haec igitur est longi iusso seontisque se habet ad occipitis qircumferentiam, cui subest vitimus cerebri venter, ac cerebelli principium, ut unum ad duo, &altitudo ad reliquum faciei similiter, & ad totam aciem,ut sit illius tertia pars,non secus
etiam, atque est tertia pars totius circumserentiae capitis. Frons autem haec dicitur etiam ab magna si conferatur cum fionte staminili, & eo maior apparet , quo magis ad planitiem accedit,nec globosa,aut tuberosa est,sicuti foeminarum, puerorum,aut praeter naturam dispositorum, causa autem propter quam frons potius ad planitiem quandam,quam ad coii Ritatςm, aut convexitatem debet accedere haec est, quoniam planities med tum quoddam est inter convexum, & concauum,at eius, qui secundum naturam dispositus esse debet, nsad naturalem medioeritatem accedit; quoniam id etiam homini conducit,ut valeat sensia, & memoria, quam nec exercere probe poterit, nisi occiput tumidam habuerit,
neque hoc fieri potest nisi pars sphaerae illi opposita comptimatur, fit ergo ita, ut tuberoso occipiti plana fons iungatur,sicuti plano occipiti videmus adiunctam trontem ad globositatem accedentem, ex his igitur quid sibi uelint haec fontis attributa sensibilia puto esse. o manifestum. Per magnanimitatem intelligit Aristoteles, non acquisitiam quidem illam uirtutem magnani alitatis, sed uirilem propensionem, naturalem dispositionem secundum quam homines apti sunt operari uiriliter;& audaci animo subire, eaq pericula despicere, & praehonoris magni desiderio nec uitam, nec aliudquidquam multificere; talis igitur est, ut puto apotelesmatis explicatio. i. Quod autem si uerum,probatur, quoniam quicunque ratis est, ille resert stontem Iesninam, leoni similis magnanimus est,ergo magnanimitatem significat haec corporis asse - stio, nam di leones magnanimi sunt, leones quadratainfrontem habent, quare cui
469쪽
quadra frons adest ille est magnanimus; causa vero propter quam signum hoc magnani. mitatem indicet, difficili forsan negootio reperiemui . . si dicamus magni mitatem esse
passionem virilem,seu masculinam,quare & arguere calorem,calorisque abundantiam, tum circa cor,tum etiam circa caput,talam tamen qui optimamconstitutionem non exce,
dat,bliter enim furiosus,non magnanimus esset homo,quod si calor multus in capite sorti tus materiam sit aptam elaborari, & facile cedentem eamque dilatauerit licundum om nes dimensiones, &magnum eaput fiet,nat ademque maris sermam seruabit, serina auia te naturalis masculina e3 est,quae in leone apparet, huius frons quadrata est, passio igitur frontis quadratae hac ratione iunctam habet magnanimitatem, & quietem quemdam,nisi irritetur, & si magnum suerit eapu hi frons adest quadrata, vir ille erit, de sensatus, & mprudens, non illiberalis,non stupiciis;non puto autem magnanimitatem,primo,&uniuersaliter inesse ei cui caput sitra gnum,eutiquadrata frons,credo tamen plerosque magnanimos secundum naturam talamise,at non econtra ' Notatum est etiam,quod vir secundum naturam debet esse mago dimus, de quod lacies virilis leoninae est similis, ut autem magnanimitas viri propriaest, ita pusillanimita masis decet mulierem.
ta Go ero ex sola textus lectione mendum apparere aisitror;primum enim neque adit Lia latores, aut canes cum adulantur fidnuem contrahunt, sed potius exporrigunt udeeκtendunt, & hoc ipsum experietia docet qui enim adulantu exhilaratur, exhilarati fron tem extendunt,qui vero aut seueri sunt,aut maesti sonte contrahunt fie Horatius ait. iEXplicuit vino contra seri frontis: Vbi patet contrairere frontem,nescio quid serii& seueri,non autem blandientis; & adalitispraeseserre I & alibi idem itutior idem significan4 pa erum caenaebsinelauleis i&ostro. Sollicitam explicuere frontem, hoc est. nimos caenantium exhilararunt, patet igitur quod simplieare, & exporrigere est passio quae δ'
sequitur.& hanc letitia emimur adulatio ,explicare igitursequetur adulation qu id eum sit oppostum ipsi contrahere,certum est, frontis contractio neque adulatibnis est signum, neque canis dum blanditur frontem rugis ornat; & illam contrahit:sed hoc,dum extetnsi aduentantem videt, erutaque facere solet, in illum latrans. Cum ergo neque canes ne que qui adulantur frofitem contrahant, certum est in tex- errorem essbueverbum sane graeacum,quo accidens csignificatur contractionem penitus non signifieari, sed potius qua dam frontis, &superciliorum eleuationem, quae aliqua ex parte conueni videtur etiam adulantibus, nonsecus atque admirantii Nam ,&qui adulantur nostoninino sine adam iratione sunt, Senim eorum quibus adulantu, virlytes suspicero &admirari pra se sorriuat, quae sane sursum eleuatio sit perciliorum videtur sequi frontis ad n gulos superiores AarZporrectionem,quarequodammodo qui adulantur possintdici, quoὸ frontem sursum ducant eum supercilia eleuentiquando frontem exporrigunt,&explicant,dihemus igitus
h 'c esse senuntiam,quod quicunque naturaliter exporrectam habent frontem, illi sunt blaudi; & adulatores; s autem di o n n quod ex uitio alijs imponere tentent, & homi nes studeant captare,sed blandos, & adulatores uoco naturaliter eqsh6mines qui placidi sunt, qui iijxquodammodo contradsietemesciunt, nulli sique molestiam inferre uolunt, talem dicebant esse Neruam uerum neque admodum dissensit ab hoc hominum genere Imperator Patina quem Chrestologu uocabarit,eo quod bene loqueretur,&nihil age-
470쪽
ret,benignum enim non fuisse, sed adulatorem, & nunquam simplicem ereditum,ait Capitolinusi huic autem frons magna quidem,&rugosa, sed potius ob senectutem, quam secundum naturam;an forte dicendum,cu naturaliter esset vir grauis,seuerus, & auarus; potius lex arte fuerit blandus quam natura, ut pote qui placere in principio sui principatus uia bat,non secus atque Vitellius,quamuis alio vivendi,atque agendi genere hiciatque ille hominum gratiam aucuparetur,cum praeter rationem ac decorum comitatis, urbanita
tis nomen affectaret; Quod ergo frontis exporrectio, & explicatio adulatorem fignificeta signo consequente passionem adulantis declarat,dicens. I cunque adulatur ille frontem exporrigit, ergo adulatio est quodammodo frontis io exporrectio, & adulari est frontem exporrigere, ergo cui exporrecta naturaliter erit frons ille paratus est ad adulationem,& blanditiis;mihi autem videtur,hanc posse assignari causam exporrectionis frontis,quae sit adulantispassio nempe. Hoc principio posito quod corpus animi motus sequatur,n uteturque ad animi motio nes totum quidem corpus,praecipue tamen facies;si igitur qui adulatur istatur, & exhilaratur, illi autem calor ad exteriora persunditur,calorisque sit dilatare, & aperire, pars illae igitur quae dilatari, & explicari poterit in extremitatibus,ubi multum erit caloris; & propemodum dilatabitur, & explicabitur,quare manifestum est cum frons sit tali quod adulanti frons exporrigetur,cui autem in adulantis morem frons exporrecta, & explicata est, illum dicemus esse adulationi deditum,atque ad aduladum propensum, sic ad causam abao effectu argumentantes, videturque demonstratio a signo deducta, qua utitur Aristotelesse posse reduci, qui naturaliter exporrectam habent frontem illis adest idem signum, id que faciunt, & in Onte gerunt, quod conspicitur in adulantibus actu , at quicunque ea signa habent, & faciunt, quae habent, & faciunt adulantes, illi adulatores,& adulandum sunt propensi, ergo quibus fions est exporrecta naturaliter illi ad adula
dum erunt propensi , minor exemplo canum dominis adulantium patet i nam canes dominis adulantes,& caudam mouent, & stontem exporrigunt,ergo naturalitςr qui adulantur frontem exporrigunt,& explicant;quare cui naturaliter inest adulatio, illi inest tibiis e&plicatio,& sicuti qui in libidine de in venerem rui illi naturaliter erigitur penis, ct contrahuntur testes,ita quicunque adulatur ille vultum explicat,& stotem exporrigit,ao & ut illum dicimus esse lasciuum,&nimium veneri deditum,qui ubique,ct facillime, Ieuissima de causa arrigit,sic etiam qui naturaliter exporrectam isontem habet, est adula tor,haec ergo ut opinor praesentis apotet malis sententia est.
A Qine Uam audaces,referuntur ad tauros,stisones. NVbilosa ea frons appellatur,in qua circa supercilia,& paulo supra medium eorundecutis contracta quodammodo est,&rugosa,&eleuatior, ut obscuriorem ericiat o pellein,quae eo in loco posita est;mihi autem videtur,per similitudinem ab aere sumptam vocari nubilosam frontem, quae nescio quid atri,aut lasci,orientis ex contractione, &rugositate cu tis eo in loco habet.
Est igitur Aristotelis sententia, quorum fions est nubilosa illi sint audaces, eo quod
taurum,& leonem referunt, qui utrique inter animalia caetera audaces sunt, de stonte habent nubilaum, addendum etiam canes audaces, &eo potissimum tempore, quando audaciam exercent,fronte praeseserunt nubilosam, & rugosam;quod si qui audacter aliquid aggred iutur,& illi nubilosam frontε gerunt,probabile est, audaciae proprium signum esse nubilosam Mittem;ego tamen valde dubito, si quidum nubil0sam Dontem eos etiam vi-