장음표시 사용
471쪽
demus habere,qui maestit sil&lachrimabundi sunt,qui linient ac flagiuntii trami passionem etiam Virgilius in Cacoagnosci noli igit trest proprium audaciae lignum ι habere nusi
Iosam frontem,neque etiam omnes, qui nubilosam frontem habent, illi lunt audaces. An forte dicenduinnubilissae frontis duas esse species , alteramquς audaciam comita tur, & iracundu tri furorem,alteram quaecum timore,& maestitia iuncta est; cuni priore est eleuatirifaciei, erectumqueeaput, & color in facie flammeus, aut saltem ad ruborem accedens,mi tum squaldri mculique turbidi quidem, sed quodammodo ardentes as spiritus. uehemens, uox magna, &grauis, qualem leones, ac tauri habent; posteriorem sequitur fa ciei aeliustus,capitis pedemussio,&oculi in terram fixi color palis dus, sudoririgidus i& horrorquidam culi tui bidi quidem,sed quali mortui, &spiritu priuati uox acuta clan- idigorosa, larula, labris haerens. qualem anteres habent, tum praecipue cum fugiunt, causa huius passonis duplicis,etiam duplex erit, nam si nubilosa fron uaest, cuius cutis circa supercilia cori trahitur &corrugatur laec autem passio ideo contigit quoniam eam dilatans abest, cui uerodilatanc j1ihi pis, & humo comm absentiauisque frontem corrugabit . si quidem maestitia,ac timotaderit calor omnis, & omnis spitiuis ad partes interiores inferiotes feretur.quare inditis aphii bus, maiore priuata a frigore cori ugabitur,& hec passio est quae dolorem, & tristitiam c6n itatur sopi. I Ex altera part quoniam hacundia e ruescente ascendunt ad caput spiritus calidi, esignei,ac uehementes, ijdem eum hi morem exsiccent pariter, & corrugant cutim superciuliorum superiosum,&quae citcthi edi uni fiontis est, quoniam ad ea potissimul oca ferun- aqtur ignei spiritus, quare se duplex est nubila frons, & dupleη etiam causa, duplex item queindicatur passio, huius autela risint duri es causa ericiens,si quidem humor,& spiri
tus,uela frigore ex pressus trahituriad pa res interiores, uel a calore cosumitur,id autem videmus in peIlibus,animaliumque coiijsim ex arte paratis ad uestimenta,haec enim coria, & multo frigore rigeseuiir: & contrahuntur, calore etiam is usto idem patiuntur, duresciuit, I plicantur lxque rursus mollesee d os sunt, cum calore fuerint c0ntracta, hanc igittit puto esse disserentiam inter nubilosim illa in frontem,quamirugis arauit tristia etia,dolor; di timor,& q uara calor,audacia uiolantia contraxit, & obduxit , paus sigitur repetues causari;&demonstrationem constituentes,que doceat,quod quorum nubilos est fion illi sunt a udace*dicamus. ι ' l l in Q 3'. iustest multa audacia illii inest multa caliditas sicca circa principia actionum, &m0- tuum, cui id inest illi calor muIt adest circa phantasiam, siue locum, in quo existit organu destinatum phantasiae, quod esse aiunt circa sinciput, & frontem, & cui sinciput, & frons
est iusto calidior, & sichisi illis contrahitus pellis uos is,cui istaccidit ille ubilosam gerit
frontem, audax igitur nubilosam frontem habet, quod fuerat probandum, quare, & cui frons inest nubilosa,caput inuatur boculi Gebj asius seblim is,& confidentiani *iransle dicetur audax,quoniam eas sortitus fuerit proprietates,qtiae naturaliter audacem cόnk- qui solem, aestitia te audacia'r6pensio ad tent Ida, & ad subeunda etiam sine ratione, periculi, naturalistiquo, d nihil alimendum, & plus iusto tibi confidendum, quare ns est Iaudabili A nisi illam recta rario temperet, atque accommodet. Quorum ergo frpnsnu. obitosa, &corrugatMncertam minem, qualem h bent leones, & tauri desisvet audaciam ex bis manifestum est.
472쪽
tionem,medius habitus Utique horum bene decentem habet. 4 C ψ
Ex his qui Dρ oecidicuntur claritavi patet' apsteles. 77. vbHegebatur, Qui collest in fronte habent Regi xores sunt Nira si tranquill 1 hoc loco legit eamq. nebulose opponi cupebul asilinii tria,&cqllecta,clara
est,quod nullomodo uλnquilla contr*cla voi opilectui Potest, qu* vero ratione id into leutu Ar cotiMrit,diuinare facilius,qua conij re possem, priuaudiaq, noto nebulose nyhabitum tranquillo opponi,deinde audaciam qui trini, quodita me videtur ducuntvam nebulosaeserenopotius, de tr3quilla sollicito, nrio deberet oppon audacia aurii mori. .i Putarem igitur sic passe tes' inderi,quod Ri opponi lux alia proprje, per se, & immpdiate opponuntur , ut album nigro, calidum frigido, graue leui,per aliuid ,vel per a cidens alia, & improprie, ut auaritia, & magnanimi hi ovi' dc Allicit istin ea autem proprie dicuntur,& per se opposita, quae operationes fasiniit inninosppositas , quae in compossi-hilles sunt, re quae sunt sebeo ingenereposit 9 & d Oientius Uypstis seiqncta,ut album di nigrum, calidum & frigi qm Per aliud vero siqui 3 a qidens,quae vel sub oppositis generibus continentur,ut liberali s,&audacia,vis 'pyqfita sequuytursit diuiti gn, lijsitu 'o do,paupertatem incurig, sic et umquae in oppositis sis hieetia exi int opposita per accide
uocantur, ut quae in igne,&aqua exist unt,sic igitur Mnti. adqualia subiecto in quo; accudit,contractim de corrug tio,iampli ut e PDrreriiqii Oxpansipi&harpassiones per sis siqnx contrariae ,& sensu perceptibiles quatenus sunt specie figuratfingc motuum quinin ida, quae dicuntur sensibilia communia; mxpetisnem sessili turnuhilositas,ςxpansionem.tra . quillit*s, di it secundario, & nm per se, e curii movi qm ' lasad nubilositates V autem de quat supra diximus, sequi1ω audacia, & ad tranquillit tem adgl tio, quare inter audaciam, & adulaetionem omiteta illa aliqua' positionem onsequuntur enim repo sita , sane adulatores sunt abie: q, vili anim0 praediti, audaces Autem hoc loco put rem vocari superbos,contem Nox eβ hominum,el t*Rur, & quoscunqμ qui solo aspectu, atque obtutu tergificare alios plost;ςiitIlla quod siligo imi sapietuux nomini dubium quod opponetulltranquillitas nebulainst vj, α audacia assulationi ; i ii igitur contrari; habi tus corporis, Sedispositionςs, e propensiones arum sent oppositae;at opposita omnia se cundum quod opposita sunt,ea trema cantur Sthdryasi inplicia unt,excessus enim, aut cesectus sunt; t simplicia copositis oppositi sunt,opsositu a ppostqcorrumpiturI ergo etatioeorum,quae composita sunt in mediocrit te. nsistit,r tio autem,&natura est finitdi persectio cuiusq. patet igitiis,fros,squae sortita est rhςdum intertranquillam, &pubi Iosam di ositionem magis erit secundum natumni:, M gis uirum decebit quam extre
morum alterum . , Ita enim comparatum est, ut quod O Mum est, ac perpetuunt a con
trarijs exemptu se viuiale est calam; At sublunaria ovi Mia,vel implexa cotraribi sui et ipiis semet sui cottaaria,Psectiora sul,qcaelo magis simiIia,inggi'. a cotrarijs excpta,haec nem' pe,q magis ab utroque distat, ea asti minime abegiremis tamqta sunt, ' maxime in mediuposita su bene igit dictu ρst,si nebulosus rotis ba tus aud cia,u Milasgdulationhisi ive 3nimi humilitat ergo medius Milet viru ny huiusmodi sortitus fuerit suemarationabilite placidus erit,ita liuviis risit p itin I pliau, h63t, nec facile pi arcnu in biferatur,neq. nimia mansuetudinei tactvhi &isimus Tale Titi V pale spectabis
placiditas magnanimitati iuncta suit , quatn:ostendit dIim intercopi ixa seuens, se ita
473쪽
Viliret Beletrinitas sit iliu inoeulistia ciudicare,qua voce exprimere, facies' usit tristis diffle est,alti a eri ira, qualem resert Conielius Tacitiis eos habuim ui L. Vitellis au j ij, besti sies timem seserant, post Ut uni Aulum Vita Impei a rorem. Hos enim lomo ordine opt6s per hiedia Qibe deductos fuisse iit exarmato vulta tristi quide,sed truci Uirato,aistra tristisset,esest, 1aemaestitiam cum timore, ani- romi hieuione iumsta6stedit, sale describit Virgi in Aehemide Viississeti*,ergo tristiti H actuuiiungisne'ir,& Nemc hi subliumilitati; quare Ufacie aliquiso alte specier simpley;aliquiuia 1 virisq.-,pparebit, ut ii, ne stri Sexto it Virg.
Est etiam hi salt6 p Ubil Erepesreolain tristi iam,m,neqsieti moti Ineque , sit coniuncta,muem idem auctor de Hibit instellam in se et Abentem frobrem letam parum,& deiecto litaria vultu,s igiturima oti istiuae ius album,rentis potestine aedita talis, Meiuini dubium, quod etiam naturalis esse poterit, di si speeiesaccidentalistristi ille dii sunt,erto, & secundum uictam in die iniuscuius'. imagines harum dispositionum po terunt reperiri similes illis, qui seςundum accid ns,& a causa exserit aranducuntur, ceu
sesur Aristoteles m praedicamentis. it c
474쪽
sromptisuntad maerendum, & leui de causa reficiuntur, probaturi signo,quoniam qui ex causa externa maerent,illi talem frontem habent. Vis autem huius rationis tota ponaei ex eo principio, cuius supra meminimus in capite de qualitate, eius coloris, qui ob aliquam externam causam per passionem excitatur in faci potest etiam esse naturalis cauila ,quae eundem colorem faciat,eodemque modo disponat corpus,quo capsa externa illud ipsum poterat disponere, patet igitur si praesentia mali calorem ad cor, ac spiritus repellit. di facies pallida, & decolor remanet; quod si cui calor, de spiritus naturaliter circa cor ste ierint,neq. ad partes externas prompte, ut deceret affectum hominem , secundum natura in sui exordio, delati sunt, si ille vir ad tale affectione timoris suscipienda parati silvis estia an .sit causa propter qua vera sit propositio Arist.sic ostedipsit,frsite tristes sunt ipssti batur oratione inaesti;na maestus eii, cui confugit sanguis ac spiritus ad corra parentia rei in gratae, at cui spiritus, de sanguis ad cor fugit illi frons calor de sanguineptiuatur, floscalore,de spiritibus priuata corrugatur,corrugata,de depressa fias d p est e tristis; ergo cui fros
tristis adest illisaguis, de spiritu circa cor descedit;cui id accidit ille mςstus est vel ad mae
sitim, Pelas,ergo cuisons est tristis,il te ad maestiti ,de luctu,ac dolore paratissimus e G. Pono melancholici omnes tristes sunt, item Sc senes, de qui naturaliter pituitosi sunt,3: qui negotin maximis dant operam,dequi religioni addicti sunt,ite qui scientias abstrusas odissicilistimantur,amplius qui medicin ,quietiymica, quidemsi artes dissiciles aut ratitione subiecti,autorione finis pertraei utristes etia sunt gramatici,qui docent puetomata αο plius incantatores, praestigiatores,malefici,ite poetae qu plurimi, necnaamytines inhabitu, de Zelotypi; iudices criminales, de horu akecis,ac ministri;nocetesdemum, ut fui es,latrones, sicari j, de qui continue a coseientia sceleru torqueritur,atq; h issimilexi rat,per lorigu ipsadgis,ac perpetuis malis,aut morbis afflictati,de alij quos oeia sumaessehrecescroci Hoc autem praesertim, ut mihi videtur attendendum est, ut specie tristitiae distinguauitur etenim qui cum tristitia oris truculentiam iunctam habent,effeti, de crudelesieputamdi sunt,qui ex aduerso tristes ac timidi videntur,lii misericordes, de serui ineum genus re ferentes,iracundi apparent,qui cogitabundi faciem praeseserunt,prudentes sunt,de auatil, de alienorum appetitores, non tu naturaliter omnino iniusti,qualem autem temperiens ac
dispositionem sanguinis,qui ctrca cor est, aliquisfuerit sortitus, di qualiasuerint institi εso laquibusspiritus utuntur,siue sanguis hic a naturassiue ex accidenti sectustales etiam pu tandum est suturas esse illius hominis propensiones, est autem naturae dare mor um,ac mutationem,cuium ipsa principium est; de babitus, de voluntatis ipsi modum adhibete,secu dum quem vel , ut tardus aut alia pliqua ratione affectus ab alijs differredicitur
FRons quae tristis est, si trux fuerit demissa no dξ, 3 vero cu tristitia timore pudoreurile iunctum habuerit,illa sane demissa est, in uniuersu' iidemissicissis tristi serie atQ16 qtristis est,eade no demissa apparere poterit, tristis usis Meget ij cv lausi moriciat node s o se, ea igii est demissa,q remissis musculis filisqb.atvollunt surcilla oculos pene claudi rugas,q in fronte apparebat prius detergit,ac fu gat; duacta igit a corrugatafros quoda' modo videt opponi huic qdicit esse demissa. Demittit rgii fidiati plaerducausa aut timorentali inhonesti, de dedecorosi qui di pudor, seu mali inlatilis; de doloremteretis ut nagrorst vulneru,&mortis qui proprie formido est,&haec frocis demissio sterior,cu tristitia sero Piuncta est, prior non semp, pudet. n.aliquando seminas dictaquςdam'audire,vultuq demittunt,no in tristes sui, sed no nunqua et sub rident udin venereis collocutionib.c5tingi siveli os demittit r et, quado sis de recepta spe decidit,siue easi t vhsonis spes,suecoceptaeciliacueriusiei, quoluptate;qt comodua serre possiecerrigit caput,& frans attollitur, eumDes
475쪽
illucesci eadem autem cadente, Seuanes ente frons demittitur,quod etiam: accidit iratia lcum oratione,aut re aliqua alia animus mulcetur, pulsaq. corde parumperinira, quae α- ltracta stote effecerat, & misericordia in irae loca subeunte Et frons demittiturai morigitur, lampljus spe cassa, siue desperatio demit,&misericordia demittunt fronte,quae natur
liter demisisest, qir si alicui naturaliter demissa apparebit, ille sane ad alignaru passione paratus erit est igitur demissio st5tis passo Aminilis vultus,sic Dido vultu demissallatus, silc Aodromache deiecitvultu,& demissa voce locuta est,cu sibi obijci conubia Pyrrhi audixetu mentabundosvoco,qui proni sunt querelas,& leui de causa lamentantur, necesse est autem hos naturaliter frigidioris essecordis,ac temperamenti , ct melancholia praeter natur ii, stifida abundare,quare suspicionibus plenos esse, Sinnocentes amicos plerunt iud maxς,suasibi ipsis videri despicabilia,se contemni,alios honorari, alios erisi, se depremi,in caeno, tenebris versari, quod ergo demissam gerentes stontem sint naturaliterim clinati d quaerelas,& lamentationes hinc ait Atistoteles,manifestum esse.
Q0 g luget, & lamentaturdemissa fioniε gerul,sed ut mihi vi potius supplicis animi. Aqueruli demissa Dons vi esse signum, oes aut supplices quodamodo queruli sunt, na qῶjupplicant dolent, dolore oem sequitur querela de semet ipso, vel de alijs,vel de fortuna, ux aliqua alia co oculta,vel manifesta,si igitur quicunq; lamentantur. missa gerunt intem,ergo di s demista fionte hent ad lamentationes,& querelas sunt propensi,quae c5ueissio eae bis,quae iam sepedicta fuerui, et in principio, cofirmari p5t,qssi corpus sequitur passon ιae, quare facta mutatione in ala, fit et in corpore, & qct corpus aiae instim est,ti aοqualia sunt tostha tales Et senti perationes, facta in instris mutatione,aut alteratione,pro habile est, et in ala tales dispositiones, aut saltε propensiones reperiri, eiqire qδ pueris pie x q. solet accidere, si quis . n. puer in manu habeat terebellii, aut malleolsi quodcunq. sese offert terebrandss,et si id nulla necessitas postulet,subito vult terebrare;aut malleo percutere, α si cui praesto est calamus, &atrametu ille subito scribere affectat; si ergo externi inastrumenti inc accidentalis praesentia, & possessio inclinationem parit ad agendum secunda illud ipsum, lato magis naturale, & cogenitu instrumentu aiam ad has mouebit actiones
Sed dicet quispia querelaru instim non est fronsdemissa:at nec dentes ferrei sunt serra, sed in sine illia non est serra; ita querentis organu, non est demissa frons, sed bene sequitur plerunq, coquerente;ca aut π g lamentabsidi demissa heant fionte, ea esse puto; qm ex- 3o terna stiget calor ad interiora recurres Odolore secu spirit' attrahit,&deserta spiritib ct calore stos, ct caput in se ipsu cocidit,quib. igii externa supiora higet, ijsdemittit stos, ct caput,at coque retib. & doletib. externa,& supiora stigεt,ij,igii demittit hos, & caput, qJ iuerat probandustam tabudos igitur esse eos,quib. stos demissa,ex his est manifestu.
libabent magnum tapMIensat restruntur ad eanes. O Vis sit sensatus supradictum est,idem qui cordatus, & cordati sunt, qui ad oblata se' habent, pro ut comuniter recta ratio postulat; videndum est aut quid magnum sit scaput,deinde,an canib. magnu sit caput,& an ex hoc sensati dicatur; qni non in capite, sed, in sensuu perfectione similas sint canidi neq.yibus,sed illis quos odorisequos uocabat P5- ponius,& quita utuntur venatores ad captandas perdices,& qualeas, at qni rectum,& qi sim naturam est indexit regula sui,&obliqui' eius quod praeter naturam, dicendum est otial/-ri ,α quantu debeat esse caput humanu,& quina sint excessus,& defectus termini. eapus Caput humanum quod mediocre dicitur,ac Mi naturam, duplax esse p5t,vel compara m tum simpliciter ad hominε,sive massit, siue foemina, ' naturaliter definita het, accertam magnitudinem,q si excesserit, aut ab ea defecerit non cxactumerit, vel dicitur mediocres ' . caput
476쪽
eiput non simpliste sed respectu huius,nam quod mihi est mediocre liud simplieiter p6' iemessem mediocre,sed iusto maius, ut minus;de hoc igitur utroque dicamus; viro itaquin e5sistenti aetate positon optimesm natura disposito, captis circumferentia a medio si mei liorum supra utramq. aure producta P occiput donec ad eunde punctu pervenerit, lata esse debeῆ, ut comparata ad faciei magnitudine triplex existat, etenim facieta mento ad fontifextremu capta sere diameter est eius circuli, qui caput ambiri facies aute nona pM est altitudinis humani corporis optime complexi , ac secundum naturam affabre facti. . Facies in tres partes aequales diuiti est, a frontis principio usque ad media superae spacium est unum,in quo sedem posuisse prudentiam, & sapientiam dixerimi;quod iuccerito die ad nasi extremitatem deducitur,quem locum assignant pulchritudini, tertium usqueri ad menti extremum bonitatis morum indice vocarunt, cuius capitis collum debet stas eundum circumferentiam suam quanta est linea duplicata,quae faciem totam metit aulaiusde indepes sextam partem corporeae altitudinis, siue longitudinis quae est a verticea plantas aequabit;neque caput tamen hoc apud omnes homines robustos idem seruat, .praesertim apud Italos, hi enim cum habitent clima temperatum, & quod secundum'agnain sui partem XXXXV. gradui subiectum est,medio modo se habent,ad eos,& quim sis septentionales sunt, & qui minus, caput igitur mediocre hoc erit, magnum autem , quod hanc excedit mensuram usquequo, sicut igitur proportionatum cap est illud cui circumferentia est tertia pars totius longitudinis corporis, ita improp.rtionaxa magnitur uo do vi ira,&citra quam humana capitis forma stare uon potest.: Ex his ergo quod nam sit unicuique viro magnum, & quodnam panium, & quod me dioere caput patet impliciter etiam quantum debeat esse caput, & quid maius vel minus sit smpliciter, eis clarum erit, qui virilis corporis staturam esse extensam per quinque pedes italicos exactos dicunt, est autem pes duodecim vnςiarum,qiici utuntur in communiabus mensuris Italirecentibres, paulo ma r eo, quo & Galli nunc, & olim Romani rese-KteBudeo,utebatur;si igitur res ita se habetinemini dubiMUcaput simpliciter mediocre habebit eircumferentia sere unciaru viginti, tot enim ascendunt ad tertia parte sexaginta. Quicunque igitur caput magnum habent hoc est excedens aliquantis per mediocritate vel magis excedens, quam a mediocritate deficiens,illi sunt sensati,hoc est bono ut puto,go discursu,& iudicio praediti,apti dignoscere quid deceat, de quid non, & recto more obire
omnia vitae munia,quoniam cum sensus secundum naturam dispositi sunt,phantasmata etiam suggerunt pro, ut sunt res, atque recipiuntur,iudicanturque secundum quod omnita apparent,qui autem tales sunt,sensisti, & cordati vocantur. Hos dicit referri ad canes,sed non omnes,non ad eos quidem,qui domum seruant,non etiam qui leporarii dicuntur,sed ad eos praesertim quibus utimur cum perdices, ac qualeas indagamus, aut ferarum vestigia scrutamur;quod ergo quorum caput est magnum plerunque bene sensati sint, & bonuciacti intellectum,ex hoc patet, quoniarn reserunt ad canes, serarum indagatores οῦ propter quid autem id accidit nunc dicendum;at sane bene sensati sunt quorum iudicium bene se habet ad oblata , E pulchre discernunt, quid tacto sit opus, illorum autem, quibus4o hoc accidit, neque confusa sunt phantasmata, neque praepropera, neque se mutuo imp diunt,sed ordinata sunt,&distincta;hanc distinctionem,&ordinem causat locus capax, & bene se habens,in quo sit mnibus sedes,tale autem est caput magnum,ergo magno capiti rationabiliterconuenit,sona sensitioiamplius vel sic deducatur demonstratio, cui magnu caput est illi Jabiliterdistinisti capaces & elaborati sunt cerebri ventriculi, cui id asest, ille bene res percipit,ac bene discurrit,qui talis est, ille bene sensatus dicitur, & corda tus,ergo cui caput magnum, ille est sensatus. At ex aduerso sicuti paruum caput medicus malu dicit, sic magnsi vocat no bonu,si igis magnit caput non est bonu,di caput argues si n situ virsis est bonu ergo vel 2 dabonu no est bonu,ves caput magnum non arguet sensatum
477쪽
: & in materia, non sunt necessaria nisi ex sup ω6 ne, & ut si triuium, quare M libra tiones asseruntur ut plurimum, ut primo priorum, nulli igitur mirum , si caput g ta
' . dicendum capitis magnitudinem a duplici causa posse ri y aut a sola mate riae exuperantia cui non persecte dominatur effciens,&huiusmUd: caput nunquamest bo ' num,sed qui tale sertiti sunt caput,illi &Amnolehit, & rudes admodum, & stolidii erunque,atque insensati apparent, aut capitis magnitudo exuperansiam quidem materiae a gust. sed talem cui apte causa efficiens fuerit douilitata, & illairi lipte formauerit ιθ exacte disposuerit, prout ratio humanae formae requirit, &tale caput semper bonum est, bene id igitur medici cutii dicunt caput magnum no de necessitate bonum quoniam duplex in capite pMest esse munitudo;secundum hanc enim bonum est secundum illam non est bonubene etiam Alistbteles qui dixit caput magnum esse bonum, intelligens de est quoda vi Gnia , tute sei matrice materiam superante; illique exactedtiminante sectusnfuit.' ἔ m i- -' Rursus videtur dubitandum quid commune ps,ntasmatibus;&s ciebus sensibilibus, itemingenio, iudicio cum loco, & corporum quaΚtitate, si quideri phantasmi vi duscursus res sunt incorporeae, incorporeo autem,es keorporeo nihiIest commune volu6cum& illli non datur locus, nisi per accidens, magestudo, auisa ruitas illud non mutax s cuhdum se. 'An respondebimus phantasma, discursusque n6n sine efferescorporeas, attamen esse rq passisnes, & consequentia nataram corporum0 quare si receptum se habet per modum re cipientis, dehaec a virtute phantastica recipiantur' quae est vittiis in thateria,& organica necesse sane videtur esse,ut qualia sunt organa,talis etiam sit illorum receptio, qual* est
receptio talis etiam sit apparentia,eκ qua discursus,diiudicium est.&χ aetera elude interius
fiuntab anima; quid igitur sidcaput magnum, de propter quid bonam brguat inνnu, ctbMiti Gnsuum dispositionem .ex his pates. A Rursus etiam dubitare posset aliquis,an cui caput est magnum: 1lle sit probest idus. Exactosque habeat eos, qui in capite sunt senses videtur:enim linginti falsum. Immilia
hilemam si in magn6 capite multum est cerebit ergo;& multu hui ursimillum litΠροβῆ siccitatem autem requirit, &mediociem etiam calorem sensuum acrimonia. um xςst ur 30 Galenus in libro artis paruae;and eris non seqlui ubi multum est ces ibi inecessgrsosst multum frigoris &humoris,cerebrum enim duplaei tercompararipotest vel cum iris inrpbram membris principalibus,qualia sunt cor, as,ibstes, & pulmo &his est tr Sidiniae &humidius,vel eu m cerebro suae speciei temperato commaratu .& siestigiduis ena rapinstvel calidius dici, exhis igitur tollendo difficultatem respondeo quodv i simiainosian m gno capite esse multum humidii,& fiigidi respectu cordis, &epatis sin sed-ςte ;& in comparatione ad alia quae sunt suae speciei non sequitur similes atque nil xlcig θcerebrum ita etiam subito sit frigidius, & humidius alij quae suht eausiem ψα ρικ hipsi cerebrum perfectum, & elaborarum fuerit secundum quod eius iciumn θ n idipust lat, cum in maiori quanto similari sit maior virtus, & sit principium lemus cercon twὼς Η- ηοdum quod similare est,patet qrmaius cerebrum aptius est ad plercipienda sensi, Ilumbi cta,quam minus, ergo dicet aliquisseerebrum lib 1. est mediocre& 6 est inatus, ite 33 6. de T. etiam maius, igitur haec quae sunt lib. 7. m gsserunt apta adsentienduin,qum quae sunt lib. 3. vel 4. Huic obiectioni puto respondendum esse, similaria et Inposita. 3 animn ianituralia habere certam magnitudine, ultra qua, & infra qua serma ; uel Arme op x xi perfici non potest;dato itaque quod cerebrum ramum lib. seretexa stissime amu Πως pienda omnia sensibilia perfectissime seeundum materiam, at secundu qaiormam quae imium facit esse, & quatenus ipsi accidit esse principium, & nae inbrum organicum lio Uinis
478쪽
impossibila est,tantum ac talecerebrum daribddit lem hominem resteriri, cui t*le contin gat caput. Non ergo verendumne magnum caput,subito rigidius,&humissius sit iusto neque credendum adeo magnum caput posse hominiadesse, utJ0nge calorern cordis stiperet;sed bene sensatum dicimus, qui exacte percipit, & iudicgi quae ubi se se offerunt,hic a . rem mediocrem debet calorem habere;mediocris illi calor inesteui.cordiis r res Ia,ac ter
perata est caliditas,haec naturaliteria cerebro frigido tempotatur, quo maius cerebri, erisivsque ad certum terminum,eo frigidius, quare& melius cordis aestum temperabit, de homo discurret melius, & prudentius aget . necesse est autem maiuscerebr minatus et i
requirere caput, iure igitur cui caput paulo maius iusto adest, ille est bene sensatus, quodio erat ab Aristotele affertum . l
, vero paruum ingensatisre eruntur ad asinos.
Contrariorum contrariae sunt qualitates, si caput magnum boni sensus est indicium exaduerso caput parii dignificare totum oppositum debet,id autcmparuum di citur quod'eficit a mediocritate superius declarata,qui paruum caput habent ais Aristoteles, thsensati sunt,referuntur ad asinos, litie est similes sunt asinis. At id mihi Videturnincio parum haberedissicultatis,primum enim asini non h*bent paruum caput , deinde qui pi--nium caput habent illi furiosissiunt,&praecipite non autem insensati, quandoquidem in sensatos videmuruoc are homines pluinbeos,pigros,inertes,c udicem atquςasin in rela rentes,in hoc quod hebetes,mmirum insulsi ineptique sunt, & quos indecorum sit dicere Φomines, cum potius sint statuae s& hacde causa non nulli suspiςati sene, ectorem esset m. textu Aristotelis non enlincaptu disininum, ut dixi,paruum est, & nemo a triuorym, ceu Polemon,&Adamantius tale eaput agnoscunt,ssed pantherae, descemina pnuum habet caput, & longe minus asino;nis serte, ut quidam auctor huius ficultatis, diaerlinuscapi, Itismagnitudinem posse capi dupliciter, vel secundunt se, quatenus est organum ex diues fgpartibus constatum,&sic astatis magnum caput habet, vel secundum cerebrum, quod ad est praecipua capitis pars, di hoc modo minimum habet cerebrum asilius, sicut, &anser, si cum alijs comparetur animalibus, singula enim quae alieni generis sunt,si comparentur cassuo cerebro reperiemus maiorem proportionem habere suum singulorum cerebrum cum sngulo corpore ι quam asinincrebrum, aut anseris cum suo coinparatum; dicemus igituri quorum capulis paruumiliorum cerebrum etiam par moecelsario est, at quoium cς-zrebrum paruum est,illi referuntur,&sunt similes in paucit incelebriasiliis, dasinus..udum quod thlesertitus est cerebrum insensatus est, &rudis, di ineptus, ergo qdorum cerebrum, camique paruum est illi rudes,&inepti,&insensati dicuntur, propite utem intelligemus eos esse insensatos, qui indocilessunt, quare& ideo rudes,&quoniam tales di
no turum videm esse eas avss quaeporportione corporis caput paruum habetri s. Causa vero propter quam caput paruum designet homines insensatos affertur a quod medico Arabe,ed quod triculi iusto aristioressunt,&strictiores quave spiritiis animale libere d pleruagarinon possunt, imperse cte igitur Rouentur quare &operantur, di in limi inegati Dialit. sant discui tali ιθ propter id insensati,sunt. Ex opposito Diuus Tliomaslib. de sensu, M. t sili, paruo capite praedito homines impetuosos vocat,&violentos,non autem refert ad sinos, quor im natura ab omni violento impetu longe semota est. IAnpIssumus huic dubitationi respondere. Primum quod cum paruo capite vel iun
479쪽
ta sunt,ut quae habent cerebrum,& siccius,de frigidius,& crassius glyham cum eodem,cia itidum cor est,& timc ea anim lia vehementia sunt impetuosa, ferocia, timida ta men,Vt quae facile reprimantur,neque sertia sint admodum, ceu fel ,pantherae,& struthio came liuevel dixerim paruo capito praeditos reserri ad sinos in eo,quod ipsi sunt indociles, & in sensati, hoc est inepti ad rerum differentias exacte cognoscendas ob vehementem spirituuperturbationem, qui paruo in v se strin/xi confunduntur non autem illi similes assinis sunt in quwntum asini frigidi sent,paxtentos,& sine iracundia,atque ultionis desiderio nihil curantes qu*patiuntur, Caeterum ςum caput grati cerebri pracipuς factum sit, & hoc pro pter animales spiritus, quo omni . sensus, ac motus originom trahit,quoniam quale est principium,tale etiam est principiatum,probabile est quale Horit caput, ρη eiusdem fi- togula nobis naturam, & dispolixiopem cerebri innotescere, & quale nam fuerit cerebrum,
tales etiam iudicari sensus operatione. , quarum primum est principium, d origo cta
I tabent capita pineata Hi emundi, Viruntur ad habentes Ungues incuruaλΡlneatum dixerim eaput, quod pineae nuei simile existit, quodque quodamodo c6nli
imitatur,& in acutum desinit, pinea tum caput quod aiunt, significat hominem im a. uerecundum, iracundum,& rapacem,qui propensior sit ad iracundiam,irem & ad inuereri cundiam;Quid sit verecundia,& inuerecundia,iam dictum est,ea autem est hominum passio,soli enim homines existimationis,& bonaeopinionis affectu teneri videntur, per quandam tamen similitudinem etiam helluis;& irrationalibus tribuitur animantibus: Inuer cundum autem animal illud dici videtur, quod non absteiret a cibo, tuque, aut a venoreis voluptatibus hominum praesentia, etiam in clamantium, & plagas intentantium, rapax autem dicitur animal,quodi violenter aliena carpit, & inuitis dominis in suos trahit, & eonuertit usus. Hos referri ait ad habentia ungues incuruos, Haec igitur animantia necessario, vel quadrupeda sunt, vel bipeda,& si quadrupeda haec erunt,ut leones, pardi, tigres, ursi, cati,&huius inodi. 3o At ut mihi uidetur nullum horum pineatum habet caput, quare necesse est,ut ad ea , qu ae duos pedes habent conuertamur;nam quae plures quattuor pedibus squila fiant,exanguia omnia sunt, neque respirant, modicumque caloris habent naturalis , nam si multum haberent, respiratione egerent, quare & pulmonem phssiderent, quae igiturane pedibus
sum incurvos non habebunt ungues, quoniam neque ungues, neque quaecunque plure quattuor habent pedes,quoniam exanguia sunt,exangue autem omne timidum est,timi, dum,non uidetur esse iiiverecundum, & rapax res igitur ad habentia duos pedes reduc tu tales sunt aues rapaces,exhis quaedam sunt audaces,& inuerecundae,ceu aquila,& asecipiter,& inter nocturnas,noci uae, bones,&maxime omnium oti,&asiones. Haec igitur auium genera rapacia sunt,eadem inuerecunda iracunda,&quae fere nusquam mitesculi 4o quod sanὸ uidetur experientia clarum. Ia At forte posset dubitare aliqui an huiusmodi aves pineatum caput habeat; si enim qui pineatum caput habent similes sunt ijs auib. quae aduncas habent ungues, probabile esset in utrisque eandem qualitatem,& figuram capitis reperiri, siquidem a similitudine corporis, animi similitud' infertur. Verum nusquam pineatum caput in aquilis, in accipitribu aut in ullis auibus,quae ungues incuruas habeant animaduertes facile ; in quadrupedibus
autem certum est,quod illorum capita nusquam pineata sunt.
Putarem posse responderi similitudinem in qualitate animi non autem corporis conm
480쪽
stere,ut sensus esset qui pineatum habent eaput sunt dispositi ad inuerecundiam, sicuti diaspositae sunt aues,quae incurvos ungues habent,ut animi propensione similea sint, non ut εcorporis figuram, vel non praeter rem ni fallor etiam dici posset,caput rapacium,&aquilae praesertim, si spectaur a Vula ad verticem,certum est non esse pinea tum sed poti a basis, est coni pars illa, quae vertici rcspondet bominum conus autem quae ad instrum speeiat; icum enisti dudum spectassem aquilae regiae,quam chrysaeton vocant,caluarianaι vidi quudem eam coni figuram rei eded coni partem latiorem,& basim constituebat occi putide, caluaria,deinde coeuntibus simul mandibulis ad rostri principium coni vertex 3pparebat sic igitur sorte etiam secundum eaput.& morem dicemus esse similia haec duo inter se,n tio pς minum genua habena caput pineatumide senus uium aduocarumi oppositot mςn
Propter quid autem qui pineatum caput habent, illi sint inuerecundi dubitandum est; at sane homines calidi,& sicci temperamenti,& biliosi vehementer.cu subdominio melancholiae inflammatae propensos esse ad inuerecundiam,ad rapacitatem.& ad iram supradiictum est, in his igitur praeualet ignis,cuius proprium est in conum desinerei s istitur in viti tute formattice vis ignis aliquanto plus iusto praeualet, Dabile est, in Armato corpore ap, parere signa huius ignei praedominii, larmatuq. corpus in ipso habere Uli reseratpi dominium quod si in pyramidem desinit ignis,ut flamma docet,& sensere Democritet taperioraque semper petat, nemini dubium, quod caput pineatum habens verticu illius eruillo opus;dicamus igitur,quorum pineatum est caput, illi secundum caput sunt temperamenti ignei,cum terrae subdominio, tui tales sunt illi inuerecundi existuti essio quibus pineatum
caput adestinuerecundi sunt . . t r
' Quod pineat capite praediti,tale sertiti fuerint a primordio temper mentum nisi ideasu contigerit, & a causa externa docet hoc, quoniam plerunque ijdem aeneam barbari habenticoloremque in facie rubrum ad puniceum accetantem,claros ac lucentes oculos,viide de iracundi sunt, quoniam calidi, disicci, di propter idem etiam audaces, di non timidi, ideo etiam inuerecudi,ex quo sequitur eosdem etiam rapaces esse,calidi enim est attra here ad se,& sicci attracta retinere, & calidi est vehementes appetition s baberet; qui autevehementer appetunt,ut exsaturentur prompte, etiam xes suaS profundunt, prodigos igia ao tur copositos appellant hos, qui ceu aesopicus coruus cum aliena quam plura diripuerint, eadem etiam sine ratione, modoque profundun de dilapidant,quae natura est militum,d: erudelium hominum,nam & Domitianus,& Nemtauissimamoastra tali fuere praedita faecie,& caput pineatum habuere,quid igitur ex Aristotelis sentetia pineatum argRat caput, di propter quid,& quaenam hanc passionum sequanturaccidentia,& cuius sit temperam ii ex his clarum est.
aures flaruas habenis tales sunt
Ρ Ex aurem hoe loco intelligendam putoaeam exteriorem partem, qus eapiti adiumsta
nos colligit;& foramini,quod via est ad auditus sensorium,inserit;est aut haee particula nostri corporis seminalis a medicis dicta,ex eartilagine, decute constans, paruae autem aures dicuntur in comparatione ad eas. quae in alijs existunt hominibus,sunt autem membra corporis humani parua dupliciter,uel per accidens, di a principio externo, i per . se,& ab interiori causa,quae per accidens naturalem non mutant habitum corporis, neque ad praesentem pertinent speculationem, quae autem a principio interno, vel iusto malo , vel minora sunt, taliaque existunt velaatione materiae, vel ratione eficiemis .a Nam si