장음표시 사용
121쪽
praedicata in-oividuorum ad lpeciem traiuserenda. Plaedi eat . rum generis ad species Sindividua applicatio. Perdicato. rum generis
rum ad speciesct individua applicatio.
singulis individuis inest I. a. ; igitur singulis individuis non t
repugnat istiusmodi praedicatum. Enimvero quoniam actu lcompetere nequit, nisi conditio speciei ac thecta adsit; ideo listis individuis praedicariim actu tribui potest, penes quae eadem conditio locum habet, 1 ub qua de specie enunciatur 9. 2I6. . E. gr. In propositione hypothetica, si lapis radi olaribus exponitur, lealidiust, de lapide tanquam specie praedicatur, quod calefiat, sub ea conditione, quod radiis iolaribui exponitur. idem igitur etiam lde hoe, isto, illo lapide, pnaedicari poteli sub eadem conditione. fNempe his quoque, bis, iis lapis eo it, si rariis Ioiaribus exponia
Quod desivmis isdividuis Delabsiolute, velsub' determinata quadam conditιone praedicayi potes; idem quoque de specie, ad quam ea pertinent, vel absolute, vel sub eadem conditione praedi- eari potes. Vide g. 3. at S. l
Quod de genere absiolute praediratur, id etiam praedicari potes de singulis speciebus sub eo contentis earumque individuis. iCons f. 222. I49. q. 43. 2I6. De omni fluido gravi tanquam genere absque ulla conditione adiecta praedicatur, quod Eeseυὴi gravium resipate igitur quoque de aqua tanquam specie &detri, ista, straqua tanquam individuis praedicari potest, quod gravibus in ea descendentibus resistant. g. 233.
Quod de genere sub data quadam conditiove tradicatur, id etiam praedicari potest sub eisdem conditione de si ulis speciebus sub eo contextis earumque inri viduis. Vide modo g. 43.
. 23O. E. gr. Grave ex alto dela sum magno impetu fertur. Hic de genere, sollicet corpore gravi, praedicatur, quod magno impetu feratur, propter aliquam conditioncm, quod ex alto delapsum fit. Sub hoc gen re continentur plurimae species, veluti globi lignei, plumbei, lapides. Quamolirem istud praedicatum convenit non solum singulis hisce globorum speciebus, verum etdam singulis individuis earum, ita ut dicere liceat: Globus ligneus ex alto dei sus metuo impeζu fertur,
122쪽
1odpraedicatur de genere aliquo superiori absolute, id non Praedieato- modo praedicatur de sugulis inferioribus sub eo contentis, verum S i et etiam de singulis oecinus ad inferiora relutis, nec non de Augu- .a
tis earum individuis. Cons. 9 2aa. Iψ9. 4s. 2I6-23M inferiora, spe Ita fluidum grave est genus quoddam superius, quod alia inferiora eiect&inὼVbVeluti aquam, Mercurium dic. sub se continet. De suido gravi ab- dua applie solute praedicatur, quod prelsio fit ut his sis ducta in altitudinem. Sed ii'. idem quoque praedicatur de aqua, Mercurio &c. & in specie de aqua marina. fluviatili, fontana, pluviali atque in singulari de hac aqua, de hoc Mercurio &C.
Quae de genere aliquo seu riori Ab data quadam conditione praedicautur, ei jub eadem conditione de generis i s i extoribussibeodem contentis, de Deciebus ad genera haec inferiora retariis erearum individuis praedicaris cint. Vide 9 46. 233
Si quod indiυiduis Aularum Decierum sub diversis generi
bus couleutarum , qtiae ad unum Iuperius referuntur, sub data quadam couditione convenit, quotenus ejusdem speciei individua pectuntrer; speciesjub xt vicem conditiovis, qua distae covitioni superaecedente Idem praedicatum generi superiori tribui potes.. Quod enim non praedicari potest, nisi de individuis ejusdem speciei; id praedicatiir propter aliquid speciei huic proprium. Quoniam tamen idem praedicari potest de individuis clij hiscunque speciei sub generibus inferioribus quibusdam contentiS,
quatenus nempe ea ad eandem specio m reseruntur; praedic tum non modo iisdem tribuitur ob id, quod speciei unicuique proprium, Verum etiam ob quidpiam singulis commune. coiamobrem quod praedicatur de individuis singularum specierum diversorum generum, sed quatenuS ad eandem evdem referuntur; id tam de generibus inferioribus, quam de superiori, sub qtio ea continentur, sub conditione specierum praedicatur, in propositione adeo indeterminate exprimenda,
aut sub conditione specierum identitatem indigitante. Quam rem
Praedicato. rum generis superioris hypothetieorum ad inferiora, species ct uidividua applic
Species quam do ingredia tur pri positionem instareonditioni M.
123쪽
Subjectum quotuplex. Iudicii A pro. positioni, singularis defitu.
positionis uni. versali, defini
positionis par tieularis defi.
Propositionis definitae A in. definitae defi.
rem si praedicatum, quod individuis ejusdem speciei convenit, nonnisi sub quadam conditione iisdem tribuitur; conditio speciei eidem superaccedere debet, ubi istud generi superiori tribuendum.
Pudicium si uiore est, cujus su dictum est individuum. Hinc Propositio singularis est, cujus subjectum est terminus
singularis, seu individuum determinatum. TerminuS autem singularis vel indicatur nomine proprio ; vel particula demonstrativa; vel determinatione quadam singulari. E. gr. Propositiones singulares sunt: M erus veras planetarum orbiatas invenit ; his liber continet lectu utilia; lapis, qui modo decidit, impegit in brachium hominis praetereuntis.
udicii m universale est, cujus subjectum est notio communis, species nempe vel genus, praedicatum autem convenit singulis speciei individuis, sive absolute, vel singulis generis speciebus harumque individuis , sive sub data deserminatione. Est autem signum universalitatis in propositione assirmativa vox omnis ; in negativa, Unde Propositio universalis qua subjecto praefigitur signum universalitatis.
Pudicium par ιlare est, cujus subjectum est terminus communis, species nempe vel genus , praedicatum Vero non convenit nisi quibusdam speciei vel generis individuis. Signum particularitatis est vox Quidam. Hinc Propositio particularis dicitur, cujus subjecto praefigitur signum particularitatis.
Propositis dicitur cujus subjecto additur signum quantitariS, nempe vel universitatis, vel particularit' tis, Vel singularitatis g. 238. & seqq. . Propositio vero indemita a P-pellatur, cujus subjectum est terminus communis sive absolute positus, sive cum certa determinatione, sed absque signo quantitatis. g. 242. Diuitiaco by Cooste
124쪽
Si praedicatum pluribus 'mi sumtis eo enitie non sin u- Propositiolis sigiliatim; propositio speriem externam liviserfatis sed revera singulari aequivalet. Etenim si praedicatum pluribus
simul sumtis convenit, sed non sin rutis sio illatim; tum omnia ista simul sumta spectantur instar individui ct singula tanquam partes disserentiae numericae f. 73.74. . Quamobrem cum propositio singularis sit, cujus subjectum est individuum s9. 238. , Propositio in numerum singularium reserenda, ubi subjectum con-1tituitur per plura simul sumta, quorum singulis sigillatim non convenit praedicatum. Eisii igitur in subjecto compareat Vox omves Vel omnia pnon tamen hoc in loco est signum universalitatis; sed saltem indicat, omnia, quae nominantur, simul sumi debere, ut determinetur subjectum, cui praedicatum tribui potest.
E. gr. Si quis dicat: Omnes mendici sscilicet simul) accepere vigintifex nummos e tum praedicatum de uno in singulari enunciari nequit. Omnes igitur mendici simul constituunt subjectum , quod adeo instar individui consiletatur, quod nullis inferioribus communicari potest. Ceterum in praesenti casu particula omnes sumi dicitur a Scholastieis coliective ; in casu vero altero, ubi praedicatum de singulis inferioribus sub termino communi subiectum designante comprehensis fgillatim e- nunciari potest, Hybibative. q. a.ὲ3.
Sisignum uni re istitistis in casu obliquo Agreditur propo- Propositio seiunem, iis tamen ad aliam reduci potes , ubi praedicatum de oblique iam.
singulis inferioribus sigillatim enunciari potes, quaesibeommuni subestam denotante comprehenduntur; propositio vul- Dersalis est. Patet enim in hoc casu propositionem universia' lem datae substitui posse g. 239.). Universalis igitur & ipsa esse
debet. E. gr. Proposito: In omni triangulo latus majus subtendit majorem angulum universalis est; etsi enim signum universalitatis omnis in casia obliquo in eadem compareat videaturque latus majus esse subiectum. ad quod istud non refertur; potest tamen propositio data ad aliam reduci , in qua relatio lateris ad angulum oppositum sit praedicatum & quam Logica eretracta. O univer-Diuiliam by Corale
125쪽
1o 6 Part. I. Se 7. III. Cap. I.
universalem esse patet, scilicet ad hanc: Omne triangulum habet latus majus matri angulo oppos Πw 232. f. -
Propositio ob. Eodem modo ostenditur, tropossionem ego particuli liquς particu' rem, silm tDul aritatisMQ- in casti obliquo propositionem ingreditur, q/tae novus ad tuum revocari potes, tibi Iraediratum non
Ilagi sis inferioribus competit sub termino communi subbinum δε-
notante comprehensis. Ε. gr. δει quibus triangulis anguli duo sinui sumti sunt tertio majores propositio oblique particularis est. AEquivalet enim alteri: uaedam triangula duos babent angulos , qui simul sumti tertio sunt
f. 24s. Universalia Si quidumversaliter praedicatur de omni specie vel genere, praedicata in i etiam porticulariter de quibusdam individuis, vel quodam ηψ' 'd' sponte praedicari potes. od enim universaliter ptaedicatur de oraeuidentis sp ςjQ Vel genere; illud destingulis individuis sub speeie&in de singulis speciebus sub genere contentis carumque individuis praedicari potest I. 230. , consequenter in utroque casu de quibusdam etiam individuis; in posteriori de quadam specie f. et O. .
E. gr. De omni triangulo recureulo praei ilicst tur ratio aqualitatis suis ter quadratum h&pothen ac quadrata reliquorum laterum simulsumta. Eadem vero quoque potest pra dicat i de quibusdam triangulis rectatagulis dicendo: Uvaedam triangula rectangula habent quadratum lupotbenus quadratis laterum aquale.
Modu inI. Prolossio liniversalis es, si quid desperis aliqua veI ab-
via aliter prae- solute, velfub e reo conditione praedicia r. id e g. 229. 239. dicandi pri de priori, ct g. 23 o. aas. 3. 239. de posteriori momeINO. E. gr. Omne triangulum aequiliaterum es etiam quiangulum. - g. 2 7.
126쪽
De Pudi orum Disserenitia . Ior
S gura ae genere aliquo s periori ves absolute, vel sub σ- pressi conditione praedicatur, propositio universalis es. Vide f. aq7. Sc 234. sq. g. 249. Desinitio aequivalet propositioni viniversali. In definitione definito tanquam subjecto tribuitur notio quaedam completa atque determinata tanquam praedicatum, & quidem absolute, nulla adjecta, nulla supposita conditione 9.r 9. I97. . Conci-
Pimus nempe definitum tanquam ens, cui nomen hoc convenit, adeoque notio illa eidem attribuitur propter istud nomen. Quamobrem cum nomen istud sit terminus communi S genus Vel speciem quandam significans, atque idem conveniat singulis speciebus stib genere S singulis individuis stib speciebus contentis; notio quoque isti nomini juncta iisdem speciebus ac individuis tribuenda. Definitio igitur propositio universalis est 9. 239. .
Hinc igitur patet, quod, sevi evti domitum eompetit, eidem quoque competere debeat notio desulto in definitione attributa. Etsi enim arbitrarium sit, quam termino cuidam notionem attribuere velimus; postquam tamen determinata quaedam notio ei attribunafuit, necessarius habetur nexus inter terminum & notionem, quae e dem denotatur, ita ut, s ponamus, enti alicui convenire debere hoe nomen, eo ipso simul ponamus, quod eidem quoque convenire debeant ea, quae notio termino attributa continet. q. 2SI.
Si definitum sumitur ut subjectum, de eo sigillatim iver
saliter praedicari po funt, quae notio eidem in definitiove nitributa in Dorete. Si definitum sumitur ut subjectum, tum concipitur instar cntis, cui id nominis convenit s9. 397.). cum defini. rionem non ingrediantur, nisi intrinseca f. III. in; definito singula conveniunt, quae in notione per desinitionem ipsi attributa continentur. Quae Vero subjecto conveniunt, ca quoque de
eodem praedicari possunt g. I97.). Quamobrem de definito sigillatim praedicari possunt singula, quae in definitione continen
indua tertius universaliter. praedicandi. DefinitIn ear propositioni universali 2. qui valeac.
comenta dodefinito tintinversaliter Prae dicemur.
127쪽
inversa aequi- valeat propinsitioni univer-
tur. Enimvero cum ea definito ideo attribuantur, istud nominis convenit, seu id tribuere visum fuit: ideo lingulis individuis, quae sub definito continentur, eadem tribu I PDL- sunt, tanquam idem nomen participantibus. PropositioneS igitur istae universaleS suus I. 9, 39 ' . . re E. gr. Duadratum est figura quadrilatera, aquilatera, reciangula. Singula, quae hic coniunguntur in definitione, sigillati in de quadrato universaliter praedicari possunt, assirmando scilicet: Ovine quadratum
es figura: Omne quadratum halet quatuor laterae omne quadratum habet latera aequaliae Omne quadratum habet angulos tantum re Ios: Vel
omnia latera quadrati sunt inter se aequalia: Omnes atauu quadratι sunt recti. f. 2I2.
SI demittim in desinitione ponatur Aeo praedicati mi
niis complexus denotans notionem ei respondentem loco Iubeπις δε- mitio aequivolet propositioni universuti. I esse 9. 21I 2. O, ig' perinde est, quemnam utrorumque terminorum loco subJeeti, quemnam loco praedicari ponas. Janali definitum ponitur loco subjecti, notio completa & determinata eidem in definitione ab tributa universialiter de eo dein praedicatur f. 249. . Ergo etiam definitum de termino complexo notionem ei respondentem denotante, aut de re, cui convenit haec notio V. 36.), uni ersaliter Praedicari Potest. g. 2 3. Hinc consequitur: Si cui conveniant notae in definitione enumeratae, Vel quod perinde est , si cui conveniat notio iv d mitione domito attributa, eidem quoque conuevire definitum. f. 2Iq. Attribista V essentialia, nec non modorum atque relationum possibi States, quae per modum attributorum infunt, desub ED uva versaliter praedicantur&con . stuc desulsecto universaliter obsiolute praedicatur, est vel attributum, vel essentiose, vel mori cujusdam algae relationis possibititas, quae I er modum attributi iness. De priori vide β. aia. a 6 48. de posteriori, si scilicet hanc propositionem negare velles, consule S. 63. 64. 66. I 4. R. ct a14.et s. Distrigod by Corale
128쪽
Modi sique relationes di quod in subjecto non concipituri vile vis praerapposito quodam modo nonnisi sub data determina.
tione desubiem universistit 3 pa aedicantur ἰ ea vero omissa, nonnisi particulariter praedicaritos t. Et contra siqui desubjecto sub δε-ta determivatione viversialiter prisdiciatur ἰ id Dei modus est, vel relatio q aedam ad aliis, vel quid pium, quod in Iubjecto non concipitur po bile, nisi praesupposito quodam ejus modo. Si termino communi, generi nempe Vel speciei, tanquam subjecto f. 237. tribuitur modus vel retario, cum non singulis individuis adspeciem & genus, nec singulis speciebus ad genus relatis necessario conveniant f. 66. , nonnisi particulariter eidem tribui positat f. aqO. . Enimvero cum modi atque relationes & quod in subjecto non niti praesupposito quodam modo postibile concipitur de subjecto conditionale f. at 4. adeoque stib expressa determinatione I. aas.) cnunciari pollini, consequenter de genere quodam , vel specie sI. 237. sub expressa conditione vel determinatione praedicentur; quae vero de specie aliqua vel genere quodam sub expretia conditione enunciantur, universialiter de iisdem pria dicentur f 2 ι6.247.248.': evidens est, modos atque relationes & quod in subjetio possibile concipitur praesupposito quodam ipsius modo sub expresia conditione de subjecto univcrsaliter praedicari. Jam si quid de subjecto aliquo sub data determinatione universialiter praedicatur, id Vel est modus quidam, vel relatio quaedam, aut quidpiam quod in obneto postibile concipitur modo quodam praesupposito, vel est aliud qui Upiam ab iis dive
sum. Cons. l. 63. 64. IS . 2IΣ. Omnis V opositio vel est uniet ei foliter afrmous, vel liniversaliter negans, vel porticulariter inirmans, vel im liculariter negans. Omnis propositio vel universalis est, vel particularis β 238. 239. ; singulares enim sub particularibus comprehenduntur, quemadmodum ex collatione definitionum Propositionis singularis & particularis patet , ε. 239 2 o. , ct si riterint propriae sub universalibus t S. 232. . Enimvero omnis quoque Pro-
Praeditata unI-verialia hypothetica. Proposito. num diversi.
129쪽
et . Pundamenotum propositionum inde. monstrabilium S demon. strauvarum.
Part. I. Sect. III. Cap. H. De Distrione postio vel a Trinativa est, vel negativa I. stor. . Ouamobrem
non minuS Pro POsimo uni Versalis, quam particularis aut affirma-uVa esse debet, aut negativa. mina
illae sint atamativae, etsi speciem negativae prae se ferant S. 2 6.) hae autem constanter vel universales, vel particulares, utut signum Quantitatis omittatur I. 24i ), ex iis, quae de diverso modo praeditandi, susea nobis demonstrata sunt I. et s.ci seqq.), facile supplendum.
qitam huc iisque adstruXimetis, praestenti IIimum pollicetur usium in arte ratiociuandi omnique Logica urente. Quae vero apud Mathematicos occurrit Propositionum divisio, in distincta methodi explicatione usum habet atque ideo, quod methodus philosophica cum mathematica eadem su g. i32. D s. in omni accuradtractione locum in Venir: In PraXi autem Logicae tantum non omne fert punctum. et 8. Nimiriim si qua vobis ofertur propositio, Drmilusini siectis ves nobis patet, prae 'catum reta n motiva convem re tave alivia non convenare sufeci o; alii vov putet s*. 3 s. .
E. gr. Universalis est propositio: In omni triangulo rectisv lo quadratum Dporaenus es aequale quadratis Iaterum uisumtis. Enini Iero sit tun repraesentes triangulum eum quadratis eius lateribus sim lis imperstructis, quod quadratum maximum sit duobus ceteris simul sumtis aequale nondum perspicis, atque adeo non patet, quod Draedicatum conveniat sublecto, eis propositionem intelligas. Pronostio item universalis est: omne toltim es majus sua parte. Quodsi totum
aliquod secundum notionem claram, sed confusam, quam termino iungis, Diuiliaco by c ,oost
130쪽
gIs, tibi repriesentes, v. gr. totam aliquam lineam, & in ea partem cunctum claram, quam cle parte habes, notionem distinguis; illico apparet, non poste concipi totum cum quadam eius parte, quin statim p eeat illud esse hac maius. . 2y9.
Propositio in im monstrabilis dicitur, cujus subjecto convenire, vel non convenire praedicatum terminis intellectis patet. Sed demonstrativmappellatur propositio, ciritis stubjecto convenire, vel non convenire Praedicatum intellectis terminis nondum patet. Et ideo propositiones inde monstrabiles dicunturter termimos ma
Ex iis, quae ad praecedentem propositionem annotavimus, abunde intelligitur, quid sibi velint verba: terminis intePectis boe patet, di unde constet, terminis intes eris aliquid esse manis stim. Ninurum si ideam subiecti, de quo aliquid praedicatur, in animo tuo excites, atque id, quod desinitioni eius respondet, eadem referre nequeat, quin una eXhibeatur, quod praedicato significatur; tum ex terminis manifestum est, quod praedicatum conveniat subiecto, in casu autem opposito liquet ex iisdem,
Si votionem subem atqueproericati habemus confusam atque inraque Betrivusso vexu cobaret, ita De producta votione fui secti in eodem quo Iue compareat votio praedicati; propositio indemonstrisbim est. Si notionem subjecti nabemus claram, etsi confusam, ipsum ita nobis repraesentare valemus, ut id agnoscere&ab aliis diicernere valeamus . 790: consequenter clim subjectum agnoscalamis non attendentes ad ea, quae praedicato respondent, liquet inde, eadem ad notionem subjecti minime pertinere. Enim ero dum super integra notione complexa reflectimus atque in ea nobis objiciuntur, quae notioni Praedicati respondenr, eaque a ceteri S, quae ad subjecti notionem referimus, divelli non posse animadVertimus; tum sola attentione nobis Pater, Praedicatum siubjecto suo convenire,atque adeo terminis intellectis non amplius o scurum ess I. a 39 ).
Ad hune cauum pertinet quod totum sit majus syaparte. Notionem enim claram habemus totius pariter atque partis, vi cuius & totum, &panem agnoscere posscinus. Notionem quoque claram habemus maioritaων