장음표시 사용
411쪽
linam alte. rius seittetitiam conis , quentiis one. rare valeat. Impotentia ad propositio. Rem refutan. dam ct impugnandam. Quinam ab impugnatio. ne indirecta perversa abhorreati Quinam minsequentiarium agere pos sit Quinam arguo mentum ab invidia duce. te valet.
39 a Pare. II. Sect. V. Cap. III. De asimandis
sitionem erroneam a priori neque Hrecte, neque indirecte refutare potes I. Iaa sqq. Ioo6. IOO9. 3O. . g. II 68. Quoniam methodi demonstrandi & principiorum in dato genere ignarus assirmare potest, ex alterius sententia propositiones falsas sequi, ut ut eas inde fluere demonstrare nequeat; ideo idiota quitibet sententiam alterius conseque tiis onerare
sigi propositionem datam explicare nequis is eam nee refutare, nec Impuguare valet etiamsifalsa fuerit
is nec consequentias precario sumere, nec ad eas colorandus verba alterius perver tere , nee consequentias consequentiarum cumulare
Loquimur hie de impossibilitate morali, non physica, quemadmo dum in sacris impossibile dicitur, ut Deus mentiatur, & vulgo im possibile assirmatur, ut vir honestus idem sit malitiosus. g. IIII.
Si quis fuerit idiota θ' malitiosus, is consequevtiarium agere potes. siusdsi idem uulgo pudore sustiundati ν, iniqua in
terpretatione rc equeutiam precariam colorare valet. Cons. g. saa seqq. ioIR de idiota; I. Ioia. de malitioso; S I. Ioi seq. de eo, qui Pudorem exuit. g. II72. Quoniam consequentiarius argumento ab invidia ducto utitur is. IoI9. , qui consequentiarium agere potest, ille etiam
Qui principia omnia prorsus ignorat; is rationibus iatrinsecis nil ulprobare valet, sed in omnibus ad extrinsecas coniugit, quales argumentum ab Diqiligo: by Coosla
412쪽
viribus .in eomineendo, controverten o, eri 393 ab invidia duetiam offert S. toro). Qui mentem alterius ne quidem intelligit, ei multae dissicultates enascuntur, ubi nullas perspicit peri-
tus, easque tanquam consequentias cum urgeat vi demonstratιonis antecedentis, plurimas consequentias pretarias facillimo negotio reperit, . quae sint ceterarunt fundamentum. Cum vero ignorantiam suam non peti pietat & vano saltu turgidus alios talpas iudicet; pravi in alterum licet affectus sbi conscius, qui stimuli loco est, proferre non veretur, quae magis ipsi, quam ad riario norent penes intelligentes ac aequos
Similiter cum consequentiarius utatur verbis maxime con- .mammtumeliosis Jc in alterum injuriis sq. Io27. , consequentiarium vero agere valeat idiota malitiosius S perfrictae frontis I. ii l. ; idiο- ea molitiosus er perfrictae frontis non veretur uti verbis in alte uti queat. rum injuriis, fuew imuguat. . . . q. Ii74. Qui demonserationis indirectae ideam animo concepit, is re- praxinfutationem indirectam ab impugnationibus male fanis consequen
Quoniam alterum a posteriori refutaturuS nosse debet re- Qui malle. gulas de formandis judiciis intuitivis & notionibus a posterio- ruma posteri, in primis de observandis attributis S essentialibus, nec non rioi iresulare iis, quae Per modum attributorum insunt, de definitionibus aposteriori detegendis S limandis, de causis investigat dis & ju-cliciis universalibus ex observationibus atque experimenti S eruendis g. Ioa4. ἰ alterum aposteriori refutaturus non modo observationes atque experimenta in promptu, vel in potestate habere, verum aliam in tropositionibus determinatis inde eruendis probe exercitatus esse debet. q. II76. Qui in propositionibus demonstrativa ratione interpretan- Quinam pro
dis fuerit versatus, ac praeterea principiis di habitu demonstrandi, posivonqm nec vos veritatem propositionis a posteriori sabiliendi instructus is propositionem impetuatam defendere valet. Vid. f. seta seqq. y
413쪽
394 Part. II. Sect. V. Cop. IV De aestimandis eri.
Quinam serio P a poletnim A apologetica condere POPsita Quinam ad opponendum aptus sit. Qitinam in disputandor. spondentia vicem sueri posst Quinam do. ntis mundi re sunsi queatiq. Π77. Quoniam scriptum Polemicum & apoloMticum conuiturus observare debet, quae de refutando di defendendo praecipiuntur g. Ioso.ὶς qui errores refutare ae veritatem -- pugnatam defendere valet, in confe=ibendis libris dogmaticis fuerit exercitatus, is scripta polemica ae Vologetiea condere
Si quis demonstrationum anal la logicam volsaa. Ssqq. dare valet; is ad opponendum seraptus est s. ro'.I.
Si quis formam Blisgismorum es principia in dato genere , ad quod uisputatio resertur, tenet, atque in determinatione sub jecti vel ejus, quod ad notionem subjecti aut praedicati refertur, qua stante praedieatum subjecto eompetit, inquirere novit; sere-I ondentis incio in disputand ungi potest s . Io s. to a-ἐοδ .m I. g. II 8 . Qui votionibus rerum animum refertum habet beasque verbis dextre cum aliis communicare valet, definitiones ae propositiones explicare, illastrare es' ordinatis atque completis demonstrationibus munire easdemque a posteris i eonfirmare novit, nec non methodi otios convincendi ae refutandi gnarus, immo Iogica arti-friali eum utente,sum docente sodet; is cocentis munere fungi potes
414쪽
USum Lutea in praxi vitae monsi aturi ostendemus, quid seopiis M.
Logica artificialis conferat in dirigendis operationibus toris. mentis circa negotia in vita Obvia g. Il82. Omnis regnitionis aequisita usus in negotiis vita ad ap- Unde pendeat irationem de itionann ρομυο 2D-- redit. Cons. g. 34 II3. umn emni
m. 3 sqq. 239343-SO- . . ' . . E. gr. JCtus ex definitione neretatis in dato casia ratiocinando ces ligit contractum istum essesocietatem, atque inde beneficio legum por- ro insere, quid in eodem cassi si iustum, quid iniustum, di quid fieri debeat. Idem etiam facere tenetur Medicus morbum aViturus & remedia convenientia praescripturus. Omnis nostra cognitio definitionibusti propositionibus continetur. Propositioitibus docemur, quaenam rebus obviis tribuenda sint prae sicata, ut, quae iis conveniant, intelliga. mus, etiamsi eadem intuitive minime cognoscamus. Definitionum autem beneficio res obvias agnoscimus&a se invicem discernimus, ne per ediorem iisdem tribuamus praedicata, quae minime conveniunt. Hine eas demum ad vitam utiles ostendimus g. iis. Disc. malim. propositiones, in quibus conditio accurate determinatur, sub qua praedi- Ddd a - catum Dipitig Ooste
415쪽
definitionum: antequam eae applicentur.
396 ' Part. II. Sect. n. Cap. I.
eatum subiecto tribuitur, consequenter quae determinatae sunt I. 3is. , & terminos in philosophia non tolerari iussimus g. ios. Disc. praelim. nisi accurata definitione explicatos, & in lectione librorum praecepimusne propositiones memoriae mandentur, antequam constet eas esse deter- initiatas f. 924. Ain scripto dogmatico historico in usum vitae condendo iniunximus, ne eidem inserantur nisi definitiones, quarum realitas iam publice adstructa, & propositiones publice iam demonstratae S. 8s7. , quae ad praxin tendunt f. 833. . S. II 83. Quoniam applicatio definitionis maneae errorem parit, nec, nisi fortuito rem agnosci facit 9. 6o3.) , quae vero superfluis abundat, applicationem justo prolixiorem reddit β. 8o6.), immo efficere potest, ut res obvia minime agnoscatur, ubi accurate ratiocinari fueris adsuetus I. 34 . ante am definitiones iv dato casu applieare possiis, eas nec mancas esse, nec super a covtivere certusese debes.
Sane Ictus si utatur definitione manca societatis, pro societate ha, hebit contractum, qui sub hac specie minime comprehenditur &, ubi contigerit, eum in judicando a vero non aberrare, quod veritatem aD secutus fuerit non definitioni, sed casui tribuere debet, cum eadem facilitate in errorem incidere potuisset, s alius contractus societati ex parte similis oblatus suisset. odsi quis novit, definitionem esse maneam, nec aliam in promptu habet; is sane probabilem tantummodo esse applicationem eius agnoscit, neque adeo pro certo habet, sed tanquam probabile sumit, rem obviam ad hoc vel istud genus, aut hanc vel istam speciem pertinere s9. ssa. : quo in casu omnia quoque iudicia ulteriora ex applicatione pro postionum resultantia nonnis probabilia erunt 9.ss6.ss . . Plurimum autem refert in negotiis vitae humanae ut constet, utrum iudicia nostri sint certa, an probabilia tantum, cum inde pendeat aestimatio spei circa eventum in coiisliis prudenter capiendis non negligenda. g. II 84.
Quoniam propositiones contrariae simul salsiae sunt, si desti eisso ab litto praedicatur, quod eidem non nisi sub adjiciem da conditione convenit I. soa.) atque adeo earum applicatione ad casus obvios judicium discursivum erroneum paritur ij. O9.);
416쪽
De isti Logica in praxi vitae. immo quamdiu non constat, num in propositione hypothetica conditio adjecta, in categorica definitio possibilis sit, propositio
non nisi hypothetice vera est f. 3O3. , consequenter nec certum parit in applicatione ad casum obvium judicium discursiivum
c .s i in , propositiones dijudicandae sunt num sint determinataeer in iis notio subjecti polsibilis, antequam ad casum obvium applicari possvt.
Ita e. gr. Medicus remedium morbo in dato casu conveniens non determinabit, nisi determinate noverit, quando nam idem Conducat. f. II 8 s.
Quoniam definitiones ac propositiones dijudicandae sunt, quanam pra' num regulis logicis respondeant, antequam ad usum vitae trans. ferri possint g. Ii 83. II 84. ; patet ad praxin vitae potissimum fm 'cere, quae de definitionibus ae propositionibus determinatis earum que demonstrationibuspraecipuutur. f. II 86. . Si libri do matici bisorieiprosunt, in quibus non tradun- Diiuditationφtur definitiones ns accurata, nee propositiones nisi determinatae; dςfini i 'n' Π, ι Loeteae in dijudicandis desivitionibus, num mancae sint, an superflua contineant, atque propositionibuI, num sint determi- non fit opus. natae Sin iis notio subjecti possibilis, earere potes eas adeasus obvios applicaturus. Etenim eo in casu autor libri dogmatici cum definitiones, tum propositiones dijudicavit, atque adeo non opus est, ut lector easdem denuo dijudicet 9. 343. 3440. q. II 87. Si in libris dimotieis historicis definitiones occurrant quandonamniinus aecvrataeae propositiones vagae ς eas absque periculo erran- quis eadem di ad praxin transferre nequit, nisi qui Vsemet easdem dijudiea. Opus habη - re valet g. I 83 sq.).
g. Il88. Definitionem in dato easu applicaturus I. eam in tot pro- Definitionis positiones resolVat, quot horae eancem ingrediuntur cf. 9i . : nd x0 tu . I. ad rem praesentem attendens tot judicia formet inmitiva, quot
praedicata distinguere valet sq. 639. : 3. haec praedicata cum notis istis seu praedicatis propositionum, in quas definitio resoluta sitit, conferat:. Quodsi ister ista haec singula minime occurransi
417쪽
definitionum applieatione vitanda.
398 Pist. II. Sest. VI. Cap. I. ex illis I. saa. & seqq.) colligat alia. Etenim si vel intuitive, vel
ratiocinando, Vel partim intuitive, partim ratiocinando innotescit, notas, quae definitionem ingrediuntur, in re obvia contineri; definitum quoque iisdem competere recte concluditur
Nimirum omnis definitionis applicatio continetur hoc syllogismo generali: Cui conveniunt notae in desinitione ipsius B enumeratae simul.
eidem quoque covvenit demitum. Sed enti A conveniunt omnes notae ira
definitione θ Benumeratae. Ergo ipse etiam convenit nomen B quoa est in hoc casu definitum , seu, quod perinde est, ergo A es B. Maior continetur sub dicto de omni & nullo ad definitiones extenso g. 34 . . Minor probatur, vel per iudicia intuitiva sola, vel perintuitiva & discursiva ex iisdem derivata. E. gr. Temperantia babitus est δε- terminandi appetitum circa cibum cs potum legi naturali convenienter. Etenim applicatio hoc continetur syllogismo: Gicunque gaudet hahitu Ne mandi appetitum circa cibum re potum legi naturali convenienter, Esse es temperans. Sed Titiis gaudet habitu determinandi υ- petitum legi natura convenienter. Ergo Tisius es temperans. Minor probari debet ex iis, quae de Atio in capiendo cibo ac potu observas, adscitis in subsidium prinei piis moralibus sive juris naturalis de determinatione appetitus circa cibum atque potum Iuri naturali congrua, sed observatis iis, quae de notis definitionem ingredientibus praecipiuntur, scilicet ne admittantur, quae per se mutuo determinantur
Ne in judiciis intuitivis formandis nimius sis, sumta qualibet nota, quae definitionem inneditur, dispiciendum est, num ea in re obvia contineatur, ubi juspicio adfuerit, eam locum habitu
ram, ' et quaeritar, num ea aqplicari possit. E. gr. Si quaeritur, num medius sit temperans, cum ius nature ut geat quantitatem ac qualitatem cibi per sanitatem tanquam rationem finalem determinandam esses inquirendum erit, num ea cibi quantitate ac qualitate utatur, quae sanitati conducit, & num sanitatem in capiendo eibo atque potu constanter tanquam finem intendat. Quod si cos gnostas intuitive &data occasione, motum a nimia cibi quantitate c
418쪽
399 De usu Logica in praxi vita.
habiliter colligitur, Mevium forsan esse temperantem Ne igitur per
ambages incedas certo cogniturus, utrum temperans sit nec ne, inquirendum erit num cetera ad temperantiam requisita, hoc est, uotae
definitionem ingredientes omnes in eodem deprehendantur g. ss . . Hac ratione evitantur ambages in applicandis definitionibus, dum a iudiciis inmitivis formandis abstinemus, quorum in determinandis notis nullusti est usus. g. Π9O.
Cum notae definitionem ingredientes in dato casu singu- minam defi- lari non semper intuiti ve cognosdantur, sed saepissime ex judi- nitionς3d IM cus intuitivis colligi debeant eadem syllogismorum concatena--φMm Rriobe, qua in demonstrando utimur; in applicandis desinitio-
nibus Er demonstrandi habitu, is principiis certis saepissime ivus est.
Omves propositiones , quae eonverti possunt, desinitionum Quaenam d loco D viunt in dato cissu t . a N. Ex eo igitur, quod quid B sit, finitionum im inferre datur, quod etiam sit A, consequenter praedicatum Propo' 'Iliones.sitionis convertibilis notae vicem subit, unde in dato casu sub- ρροῆjectum agnoscitur atque ab aliis rebus distinguitur.
E. gr. In elementis Geometriae propositio de aequalitate angulorum alternorum intra parallelas converti potest: utuntur adeo Geometrae istorum angulorum aequalitate loco definitionis in lineis parallelis agnoscendis. I. II92.
Quoniam propositio, in qua de subjecto praedicantur Studium In Vel attributum proprium I 28o. , vel omnia essentialia simul conν xςndi sumta I. 28 i. 3, vel modi cujusdam aut relationis possibilitas, quae per m 'dum ariributi proprii inest g. 28a.), vel quod subdata conditione nonni si de eodem praedicari potest g. 283. , in propositionibus convertendis multum dii ponendum, ne eonversa prate mittatur , quam in casibus obviis desinitionis Deum tueriposse s videmus, vel saltem jificamin.
Cura propositionum convertendarum iis inprimis incumbit , γῆ fer dogmatica in usum vitae condunt, vel ex libris dogmaticis historicis, quilub definiti es minus accurata sprosostiones vaga pomintur,'
419쪽
IPere sudent. Inprimis ea eqmmendari meretur, quamdiu bonae deinfinitiones rarae sunt, ut propositionum conversarum ope desectui huic medeamur, cum datis istiusmodi propositionibus conversis&definitiones condi possint, si ita visum fuerit, & definitionibus in praxi carere possimus. . g. M 93. Propositio: Propositiovem categoricam applicaturus I. vel ope notiO' num categori' nis clarae, utut confusae s. 79. 87. , vel vi definitionis i S. II 88. ,
.s. dςnique Vi Propositionis, quae definitionis locum tuetur β.ς μ'ῖρὲς rem obviam ad suum genus, vel speciem suam reducat a. eidem tribuat praedicatum, quod generi vel speciei isti conve- ni re alias cognovit s9. 343. Nititur scilicet applicatio propostionis categoricae hoc syllogismo
generali: Guicquid continetur sub genere velDccis A, ei competit praedicatum B. Atqui res obvia continetur sub genere velifecie A. Ergo ei competit praedicatum B. Minor innotescit in casu dato vel notionis confusae, vel definitionis, aut propositionis aequivalentis applicatione: maior est principium nobis familiare. Communiter homines res obvias notionum confusarum ope distinguunt & principia, quibus majoris loco utuntur, iunt propostiones, quae iteratis iudiciis inmitivis animo sese ingenerarunt. E. gr. Luem agnoscimus ope notionis con Ris. Quod ignis calefacisit experientia edocti sumus: unde de igne in praesente casu inserimus, quod calefacere debeat. Revera igitur ita ratiocinamur, dum ope cognitionis antea acquisitae&intuitive prx- sentis iudicium discursivum formamus, quod his ignis, quem e lon- ginquo spectarnus, causariata uvis caleficit. Hoc ens es ignis. Ergo hoc ens calefacit. S. II94.
Propositionis Propositisnem Θpotbetieam sive expressam, Me ad for-
hypodaeticae mam categoricae reductam applicaturus I. rem obviam ut ante ad applicatim suum genus vel speciem suam reducat: a. formentur judicia intuitiva g. 639. , ut appareat, num in praedicatorian numero Occurrat determinatio subjecti, quae in proposivione hypothetica conditionem praebet, vi cujus praedicatum subjecto tribuendum; vel ex judiciis intuitivis colligantur I. saa.&seqq.) alia. discursilva in eundem finem, ubi intuitiva nondum exhibent .
420쪽
4o I De usu Logica in traxi vitae. determinationem subjem: 3. quae generi, vel f ciei sub data de
terminatione conveniunt, praedicata rei obviae tribuantur S.' 3 3. . Ita propositio hypothetica ad praesentem casum erit applicata. Nititur scilicet applicatio propositionis hypotheticae siv. expressae.
sve ad formam categoti eae reductae hoc syllogismo: Z ii quis continetur sub genere, vel specie A re admittit determisationem C, ei competis praedicatum B Sed res obuia continetur sub genere, vel Decie Ajadmittit determinationem C. Ergo rei obvia competit praedicatum B. E. gr. Ignem agnoscimus ope notionis confusae: flammam ejus exire trabem in casu dato ope iudicii inmitivi nobis innotescit. Recordati tignum ab igne accendi, s ejus summa ipsum ferit, applicantes hane propositionem in casu dato iudicamus, Re- vera igitur ita ratiocinamur: Si flamma ignis trabem ferit, eam accendere potes. Atqui flamma ignis bis trabem ferit. Ergo eam accendere potes., g. Π9s. Quoniam res nobis obvias ratiocinando ad sua genera Tereunorum suasque species reducere di propositiones generales cum cate. goricas, tum hypotheticas deXtre applicare, nec non ratiocinando colligere licet, num rei cuidam obviae conditio ista ad- ntiliane, Ast, sub qua praedicatum in hypothetica subjecto tribuitur, si ge- propositiones nera & species terminis accurate definitis distinguuntur di condi. tio in propositionibus hypotheticis terminis fixis exprimitur o.&sqq); terminis i studerere a vagis allinere debet, cognitionem rerum, quam Abi acquirit, ad casus in vita obvios applica
' II96. Si quis propria experientia proficere studet in iis, qsueta προ Propria ore. gotiis vitae humanae usui esse possunt; is I. eorum, quae fiunt, no- rientia quotiones sibi distinctas formare tenetur g. 6sa.), ut norit, quid modo ς γ' casu eodem recurrente sit aπendum: a. judicia formare debet determinata', ut eadem in casu simili APPlicare ipsosque casus si- p,.Hariue miles dijudicare Valeat f. II93. II94.). uullum.