장음표시 사용
431쪽
Quod Ontolo. xia seientia stistrativa tradi
9. 6. ne philoso. Quoniam philosophia prima methodo demonstrativa per-phia absque reare,nda , ut discipluiae philosophicae ceterae omnes eadem Onyolag methodo tra i queant, quemadmodum ex demonstrario ne ante more liquet s= ideo nunc patet, quod in Discursu praelimi- metri not. ν. 66 9 asseruimus, absque philosoplio primo Ihilosephi., n rn timueragum omnem methodo demonstrativa pertractari nou so se. q. 7. Qui philosophiam primam merebori scient ea pertractat, istosophiam pri phil sit rana scholasticam non posta vinio in scholas revocat , sed 3 ς ς eam emendat. Vid. S.Io9-III. II4.Dse pris. it. g. I49. 87 91 49x- 3is. Iro. LV . Quoniam vero Scholastici in philosophia utuntur terminis male desinitis, notionibus plerumque confusis, subinde prorsus Obscuris, contenti, nec principia iussicienter probant, sed in canonibus vagis atque adeo multae exceptioni obnoXiis acquiescunt, satis patet, philosophiam scholasticam in scholas minime revocari, ubi methodo licientifica traditur; verum id otius emendari, quod in illa jure reprehendi poterat. De emeru
Quoniam Ontosigio de ente in genere agit . I.); ea de monstrare debet, quae entibus Omnibus sive obsolute, sive sub data
quaenam in Oiliologia pertrarunda. quadam et Nesitione convcniunt.
g. 9.CMontolo- Cum adeo definitiones ac propositiones ontologicae ad gia amplissimi entia quetechin clue sive in omni, sive in dato quodam statu applia usu cari pollini f. 8.); Outoogiae usus ubivis fies exerin inam esse . ἔ- Io. gebeat signisi . Si qui terruiui Viologici ut commvni sermone adhibentur, eatus termino receptus Dulo iisdem tristiaVIdus est significorus, determisiatus ta-COM.f. 133. M. Duc.lrri. it. F. 137.134. ibid. f. II.
432쪽
Termini scholasticorum , quibus aliqua notio , quae vulgo Quinam temnon arte itur, respondet, sunt retinendi. Cons. S. 3s. Lor & ministhul '
Si termini scholasticorum retinentur es non satis a urm An terminis te de iii Meuratius de iuntur; philosiophia prima scholastico- scholasti eorum non postliminio introducitur. Philosophia scholasticorum non terminis, quibus utuntur, sed eorum definitionibus minus accuratis & propositionibus perperam determinatis absolVitur. ph;. g. I3. Tremini outo eici, qui in commvni sermone adhibentur, Clariisa tet. sunt elori, etsi male demtiantur. Cum satis constet , quando minorum on iisdem sit utendum, utut nulla definitione utamur; iisdem cla- tologieorum ras jungimus notiones 3.79 . etsi confusas 3 87. LV. , quas loquentibus de rebus praesentibus attendentes ipso usu acquisivimus I. 1O9o. it. 8O. g. H. Termini psilosephisi a Sobolis Dis in Omologiam introducti Claritis ter. uiri sunt, si non omnes , DYem piarimi; utut male ab ipsis fuerint definiti. Etenim examine instituto deprehendi, si non omnibus sutem plerisque respondere notiones claras, Per exempla dc judicia de rebus obviis communicandas sy. IO9O. LV . , at que eoS, qui terminorum istorum autores sunt, notiones illas ha
E. gr. Modiis obscure definitur, quod sit firma separabilis ex parte subjecti e plane inseparabilis ex parte sui: respondet tamen voci notio clara per exemp. a manifesta, veluti quod calor sit modus lapidis, quae ad eum agnoscendum sussicit. Hinc termini Scholasticorum ex o - : sis intelliguntur, qui per definitionem apparebant obscuri.
Cum fieri possit, ut terminus aliquis sit alteri clarus, qui alteri est obscurus i 5 8a Loi , immo ut terminus idem uni sit obicarior, quam alteri f. 83. U .ὶς minime re, Quae, is lecturi termini Oxtologici Scholasticorum sint obscuri, qui autoribus eo-
433쪽
statur termi-nnm alteri fuisse eiarum. Unde QRO statur terminum alteri
I tologia Prouomesa. rum erant elari, immo ut uni lectori sist obscuriores, Manaalteri. g. I6. Si quis termistim rite de ire neqvit, ab exemplis vero, quae, commums quaedam votis ab rabi potes; et terminum fuisse et recte colligitur I. 47. 79 LV., f. I7. Si quis teνminum rite de ire nequit, exempla vero, quae
profert, ad communem notionem revocari nequeunt ἰ eidem termia
Si quis existentiae terminum illustraturus provocaret tum ad aedificium, quod contuetur, tum ad aedificium, cujus sibi imaginem vi imaginationis format, tanquam ad entia existentia. is existentiae obscuram haberet notionem, cum nulla si communis utrique emi existentiae notio. g. I 8.
Si quis ea perspieit, quae enti insunt, num tamen eidem terminus tribui post haeret; et obscurus es. Etenim si clarus esset, notionem claram eidem jungeret . 8o. Log.), perspiciens adeo, quae enti insunt, agnos . et, utrum is eidem tribui possit, nec ne S. s. Log. : id hypothesi contrariatur.
Quoniam ea est mentis natura, ut ab ente quocunque removere nequeat, quod eidem inesse observat; universalia a tem singularibus, quae percipimus, insunt g. 16. Log. notiones confusae, quae terminis miologicis in communi siermone adhibitis re spondent, na turali mentis vi acquiruntur, dum rebus obviis eri buimus, quae iisdem insunt, talia Ποσjam ante allistribuisse re- .eordamur: Hac ratione comparantes res corporeas secundum magnitudinem. v. gr. secundum altitudinem, ad notionem consulani aequalium, maioris atque minoris pervenitur. Postquam vero ista notio menti ingenerata &, dum tapius recurrebat, similiaris facta fuit; eadem utut conseia in diiudicandis aequalibus ab inaequalibus, maiore a minore utimur S. 7. IAE . . . . f. et O. Diuitiaco by Coo le
434쪽
Et quia in Psychologia annotabimus, quod experientia Modus perve clara comprobatum, acumen pervidendi universalia' in singu- niendi ad no- laribus non modo usii intendi, Verum etiam coontrionibus prae-Viis juvari; notiones confusis, quae tenvivis philosio Dis a Scho-Dsticis in Ontologiam introductis refovive, I Bieter acquiri, dum reptis obviis triluuntur, quae iisdem insunt talia nos jam antea aliis Lavbvise, vel tribuere potusse recordamur, satis
patet. Ita e. gr. enti omni tribuere Scholaseici potentiam obedientia npraevia cognitione determinationis actus vi supernaturali Numinis.
Notiones Onto eicae eonfusae vulares constituunt quan- Οntolori. dam Ontologiae noturatis speciem. Unde 3. I9.ὶ Oviologia via, turalis. turalis definiri potest per complexum notionum confusarum terminis abstractis, quibus γneralia de ente judicia exprimimus respondentium, communi facultatum mentis usu acquisita
Unde consequitur , stolasticos Ontologiam naturalem se lastici magis completam emerisse. Addiderunt, enim notiones con- quid in onto. fusas terminis suis discretas, quales in Ontologia naturali oc- logia praesti' currunt, sed quae in eadem deficiebant f. ao. & Log. g. 9 I.
Quemadmodum itaque Logica artificialis est distincta ex- Οntologis adiplicatio naturalis C . II. ita distincta quoque explicatio On- sis ira sologia naturalis dici potes Omologia artificialis. Atque haec ipsa est, quam supra .a I definivimus.
Quoniam adeo sntologia artificialis determinatas tradit intoIniae ar- propositiones C . M. ; ideo cum ad scientiam, tum ad vitam uti- Iis . ιιν. Dibe malim . Et quia notiones praeterea terminorum
unm c . u ; ideo effcit, is a Suo suis re aliis dicta
435쪽
MOntologia sit Lexieon philosephi.
16 Ontologiae Proisomna. HAaVHavius intePlantur , ad motorem certitudinem per δε- eantur, ρο eorum cum ceteris veritatibus nexus I e f iciatur . Dist. praehm 9: i l quod etiam ex eo patet vi st. cit. , quod methodo demonstrativa tractetur .is M. .
Quoniam in philosophia prima demonstrari debent, quae entibus omnibus sive absolute, sive sub data quadam conditione conveniunt .F.9o, in Lexicis autem vocum saltem significatus explicatur; Ontolomasive Philosophia prima Lericon philosophicum non est. Add. S. 23. 2Φ. l. 26. Quoniam vero in Ontologia enodantur notiones quam maxime abstractae, utpote enti in genere convenienteS i g, dem Vero, cum Vulgo non attendantur, nomina nulla in communi sermone usitata respondent; ideo termini philosophici in eam fuere introducendi . rv. Difc.pralim.9, quos ignoraVit Vetus Latium. Ob istos igitur terminos omousa multo minus Lex, em philosophicum barbarum appetiari potes.
Nimirum meo iudicio voces barbaris sunt, quae substituuntur aliis in Latina lingua receptis praeter necessitatem; minime autem id nominis merentur, quae excogitantur ad ea denominanda, quibus nondum aliquod imposnun siit nomen. Non modo in Ontologia, verum etiam in omni disciplina alia remini philophici occurrunt, quos ignorarunt Romani, & in quavis scientia atque arte hodienum tales sabricantur, cum terminorum indistaeniabilis sit usus.
436쪽
I. 27. E, eaeperimur memis nostrae not tram, ut, dum ea judicat pund.ih.u isti uid ose, fimul judicare nequeot, idem non esse g. Qq. tam principii
Log. . contradictio. qui, neget, se idem in se experiri, eum vel mente raptis, vel ille nianientibus annumeramus, cum quibus nobis nihil negotii est. See ei sane, nimiam in Vitanda iudicandi precipitantia cautionem ad. libentes, phaenomena tamen non negarunt.
437쪽
Tenor prinei. eipii contra. dictionis. Nomen & lii. storia ejusdem. Contradictionis definitio.
quibusnam Propositionibus eontine
quantitas illa. rum propus. tionum.
Naturae igitur mentis nostrae nobis conscii ad exempla attendentes sine probatione concedimus propositionem terminis generalibus enunciaram: Fieri non potest, ut idem simul st
von sit, seu quod perinde si A sit Γ falsum es idem A non
esse Β, sive A denotet ens absolute consideratum sive sub data conditione spe latum. g. 29. Propositio haec: Fieri non potest, ut idem simul sit dc non sit, dicitur ob rationem moX adducendam. Principium autem Contradictionis jam olim adhibuit Aristoteles eodemque insunt Scholastici inphilosophia prima in-sar axiomatis maxime generatis. Omnes demonstrationes logicae eodem nituntur. Sane si idem simul esse & non ella concesseris, idem praedicatum eidem subjecto sub eadem determinatione &coiivenire, & non convenire poterit, & eadem propositio simul & vera erit, & falsia ius. 476. LV.): quo posto, Logica nullum amplius locum habet, utpote quae docere debet, quomodo facultas cognoscitiva dirigatur in veritate cbgnoscelida, ne praecipites in errores delabamur g. I. Log. .
g. 3O. Nimirum Contradicere sibimet ipse dicitur, qui idem si- .mul esse ic non esse pronunciat. Unde conti ictio est simultanea ejusdem amrmatio & negario, aut, si mavis, simultaneitas in assirmando & negando I. 283. Log. .
Quoniam contradicentium unus assirmar quidpiam esse, quod idem alter esse negat g. 3o.); ideo contradictio duabus continetur propositionibus , quarum uva idem esse negatur, quod altera esse afffirmatur, seu una tollitur, quod altera ponitur. f. 32. Demonstravimus vero jam alibi . I . as I. assta. Log. , propositiones duos contradictorias vel esse gulares, alteram quidem in autem, alteram negantemve se alter uerit universaliter
438쪽
Iirmans, alteram esse particulariter negantem; si vero altera fuerit universaliter negans, alteram esse particulariter assi mantem: quae in idum Praeseruem probe notanda sunt. . 33. In eoo contradictionis propositionis universaliter Grmo- Quod eontra. tis N porticuliariter negantis atque universaliter negantis ae por- dictio proprieticuliariter ormantis contradictio revera obtinet inter propositio. nonnisi ii imnes gultires ejusdem subjecti dipraedicati, consequenter inommensi contradictio es 'gularium C .3o.9. Illud nempe quoddam, quod sub omni ct nullo continetur, includit aliqua singularia sive individua, quae una cum aliis sub propositionis unive salis subjecto continentur f. aBy. Log.9, dc de quibus iisdem in particularibus negatur vel assirmatur, quod de iisdem assirmabatur vel negabatur in universalibus f. 34. Ex eo igitur quod contradicitio intercedit inter propositio- Contradictiones tutares ejusdem subjecti di praedicati, quin um altera a - universialiummatiPa , altera negativa, sequitur, quod etiιm eadem intercede a particula mxe debent inter uniυerfaliter assi mantem es particu riter negantem atque inter universaliter negautem ae particula iter assi mun- gularium d4.
f. 3 S. Non absimili modo ostenditur, si propositionum contra- Contradimoriarum una fuerit Vera, alteram eidem contradicere, minime au- univerialiumram, si utraque fuerit falsa. Omnes enim Propositiones contrariae continentur sub his duabus generalibus Omve A es P in ahidi. iuri Nullam A est B f as . Log.9. Ponamus vi principii analytici deducti. modo commemorati s9. 34. , Omne A constare ex C,D,E,F. Pro. positiones adeo universales omne A es BN Nultam Aes B, ubi una earum Veluti OmM vera, aequivalent hisce singularibus
simul sum is, Ces Γ, Dest B, E es Γ, Fes P dc Cnon est B, D non es Γ, Ε non es Γ, F non es b. Quare singulie proposi
tiones, quae continentur sub negativa, Nudum A est B, contra. dicunt singulis propositionibus, quae continentur assirmativa. Godsi propositio utraque fuerit falsa, singulares sub propositione universali assiimativa contentae non amplius sunt C
439쪽
Propositio doni versalia vera a contradictio. ne sibcra. Irena partica. aris vcra.
latens in pro nostionibus 1 illis ob desini hum determinationia sib.
eto Part. L Sect. I. Cap. Lest B, D est B, E est B, F est B &c. nec contentae sub negativa C non est B, D non est B, E non est B, F non est B; sed oddam A est B & Quoddam A non est B, consequenter propositiones contradictorice parriculares utramque constituunt, atque adeo si vi principii analytici resolvantur, nulla inter ipias est contradictio. g. 36. Patet ex analysi nostra propositionum universialium in sim.
lares, propositionem timversialem veram constare ex meris' scribus veris, consequenter cum eam non ingrediantur propositiones contradictoriar, nudam contradicitionem involvere. E. c. Propositio universalis omnis planetas opacus, constat ex meris singula thus veris, Satureus es opacus, Iupiter es opacus, Mori es acus ecc. quibus omnibus simul sumtis aequivalet.
I, 37. Ex eadem patet, propositionem quoque pareticularem -- ram eonstare ex meris Angularibus veris .as . Log.9, consequenter cum eam non ingrediantur propositiones contradictoriae, vulZian contradictionem involvere. Exempli loco est propositio; uuidam manetae Soli nunquam opponun-ςur, scilicet inferiores, quae constat ex duabus singularibus veris, Venus Soli nunquam opponitur eae Mercurius Soli nunquam opponitur, quibu aequivalet.
I. 38. Si P Opositio tiniversalis fuerit fusa ob defectum determi
notionis subem; pars ejus ex singula mibus contradictoriis componitur, isque ideo alia contradictionem inmolvit. Etenim si propositio universalis fuerit falsa ob destinim determinationis subjeEti, sub certa quadam conditione est, quod de subjecto absolute posito aut insussicienter determinato affrmatur vel negatur I . 7δ. U. , atque adeo particulariter di vera est, di falsa: vera nempe in casu conditionis praesentis; salsa in casu conditionis absentis. E. gr. Falsa est propositio, omnis puncta Soli opponitur, ob dese-chim determitationis iubie si, quod planetae tantum intelligantur δε- perieres Di tiroci by GO ste
440쪽
preiores Getundarii. Proposito igitur particulariter falsa est, & simul
particulariter vera, scilicet Vam planetae Soli non opponuntur&Guλkam planeta Soli opponuntur. Negativa sub se continet singulares, Me cur iis Soli non opponitur, Venus Soli non opponitur, assirmativa vero sequentes, Saturi, Soli opponitur, 'piter Soli opponitur, Mars Soli Uponitur, Luna Soli opponitur dec. Universalis false, omnis planeta Soli opponitur, continet sub se singulares, Saturnus Soli opponitur, Iupiter Soli opponitur lec. Veiam Soli opsonitur, Mercurius Soli opponitur, quarum duae priores cum ceteris eo spectantibus verae sunt, duae autem posteriores contradictoriae verarum Ve/- Soli non opponitur, Mars Soli nou opponitur.
g. 39. Si propositis fuerit solo, propterea quod praedientum no- contradictio 'tioni sufei ii Isssibiis restanat; ex meris propositionibus singiam
Ε. gr. Falsa est propositio: omne trianolum habet quatuor angulas, propterea quod numerus quaternarius angulorum numero ternario laterum, adeoque definitioni trianguli repugnat. Iam cum satis snt propositiones sngulares, ex quibus ea componitur, me triangulum habet quatuor angulos, sud triangulum habet quatuor angulos, Mustriangulum habet quatuoν angulos oce. contradictoriae, me triam gulum nou babet quotvor angulos, Illud triangulum non habet quatuor angulos, Hud triangulum non habet quatuor angulos &e. verae sunt. Per numerum ternarium laterum determinatur numerus ternarius angulorum, ut adeo verae sint propositiones sngulares, me triangulum habet tres angulas, Isuae triangulum habet tres angulos, Iliud triangulum habet tres angulos die. quibus positis, ponuntur etiam negativae, Hoc triangulum non habet quatuor angulos. Uud triangulum non habet quatuor angulos, Iliud triangulum non habet quatuor angulostic. consequenter propositio, omne ιriangulum habet quatuor angulos, componitur ex singularibus, quae verarum contradictoriae sunt.
- S. 4 Quoniam falsitas propositionis universalis, in qua sub- Asa demon iectum lassicienter determinatum non est. oritur a particulari