장음표시 사용
501쪽
' Sa Pari L ML III. Cogi. III. vel adesse poterat, tollit β. 273.); ideo nec fieri potest, ut enspositi virin ec, quod ejusdem absentiam denotat, privativum simul sint, consequenter ens positivum V, quius iv ellus defesta, ov-sipit , privativum sibi mutuo oppomimur. Dicuntur autem ens sitivum S, quod ei respondet, urivativum privative oppessa.
E. gr. Luci tanquam enti positivo respondent tenchrx tanquam ens privativum. igitur sunt privative opposita.
g. 276. Cur enti pri- Cum ens privat iam non contineat nisi desectum quen-vativo nullini dam realitatis . g. 273 , atque adeo nihil in ejus notione pona- Π φηλ x tur ob quod aliud uti id de eodem aflirmari possit; ideo patet, enti
s.silioum. pr/VVtizo micum competere posse praeicatum sontavam. E. gr. De morte nihil postivi enunciari potest: si vero aliquando, contingat verba esse positiva, notio tamen iisdem respondens nonnisi privativa erit, hoc est, dum de morte aliquid affirmare videmusi nutulam realitatem ponimus, sedaliquam revera tollimus, aut ponimus realitatem, quae poni nequit nisi alia sublata: id quod etiam in omni cata alio valet. Quando dicimus, mortem injicere avaris terrorem ; morti tribuitur, quod eidem minime convenit. Avarus enim mortem coingitans sibi repraesentat desectum vitae & secuturam inde corporis co ruptionem, atque eidem necessario connexam opum . quas tam Veh menter amat, sectivum. Terror igitur in mente enascitur, quod cum morte seu vitae privatione opum tantopere adamatarum iacturam neces. 13rio coniunctam esse cogitat avarus. Nequaquam igitur hic morti tria huitur actio, tanquam realitas quaedam eidem conveniens, qua in avaro producitur terror; sed posita morte tanquam privatione Pon tui alia positiva, quae cum ista cohaerent.
II 3. I 49. E. gr. Tenebrae sunt ens privativum, quod luci opponitur De tenebris adeo neganda sunt, quae de luce affirmantur. Communis Iucis notio habet, quod corpora nobis circumposita in conspectum producat: de tenebris adeo nefandum est, quod hic de luce assimatur Dice Diuitiae t by GOrale
502쪽
Dicendum itaque in tenebris nihil videri posse, sed, quae nos cireumstant, corpora invisibilia esse. Lux a corporibus opacis reflectitur: tenebrae igitur ab iisdem reflecti nequeunt. Lux transiens per corpO.ra pellucida diversae densitatis rostingitur: tenebrae adeo refractionis nesciae sunt. s. 278.
Habent adeo res positivum es privativum, qua sibi mutuo Npponuntur, seit Irivative opso ita contraria praedicata Ca77, 9. g. 279. Cuius oppositum impossibile, seu contradictionem involvit fg. 79. , ae Necessirium dicitur. . E. gr. Bis duo sunt quatuor & impossibile est, ut bis duo non sint
quatuor. Igitur bis dis vecessario sunt quatuor. f. 28O.
Qua de numerit in Arithmetica, de figuris in Geometria
demonstravitnr p ea numeris tr Muris necessorio conDeniunt. Etenim cum theoremata geometrica & arithmetica non minus indirecte, quam directe demonstrari possint, sumto contrario tam uam vero legitima syllogismorum concatenatione tandem inertur conclusio, quae vel hypothesi, vel definitioni subjecti', vel propositioni alicui verse contradicit Log.I. Contrarium adeo ejus, quod in theorematis mathematicis enunci
tur, impossibile est g. 8 i. in . Quamobrem quod in Mathesi de
SI qua subjecto Meessario eonveniunt; di directe, ου indue recte demonstrari potes, quod eidem conveniant. Conveniat B necessario ipsi A; dico&directe, di induecte demonstrari posse, quod B ipsi A conveniat. Quoniam enim B necessario convenit A per Θpoth. impossibile est, ut eidem non conveniat j. ara . . Posita ergo notione ipsius A, Ponitur etiam ejus praediscatum B, consequenter B ideo asi mari debet de ipso A. quia eidem conveniunt, quae in notione ejus continentur L acia.
Quia sint. Neressurii do finitio. ressi laveritatibus
di figurarum. Praeditata Moeessaria quo modo demo
503쪽
Pisrt. I. Sect. III. Cop. III. LV.9, adeoque B per ea, quae in notione ipsius A involvuntur, determinatur cf. Ii3. . Quoniam adeo notio ipsius A est ratio sussiciens, cur eidem conVeniat B f. II 6.); per eam intelligi potest, cur praedicatum B eidem conveniat s 9. 36. . Qitare cum in demonstratione directa ex notione subjecti colligariir praedicarum convenire subjecto Iao. LV. j, atque adeo peream intelligatur praesicarum subjecto convenire oebere; dubium superesse nequit, quin directe demonstrari possit, quod B conveniat ipsi A. Porro quoniam B necessario convenit ipsi A per Θ Oib. impoIsbile est, ut eidem non conveniat s . 279.). Necesse igitur est, ut, si ponas, B non convenire ipsi A, idem propositioni ali, cui verse alteri contradicar, cum B ipsi A non repugnet j. 79. . Quare cum vi demonstrationi S apogogicae detegatur, num, quod sumitur, contradictionem involvat f. 46. ; indireEte demonstrari potest, B convenire ipsi A I. sa7. U. .
Evidentiora liaec sunt, si ipsiain demonstrandi formam cum ostensivam f. sra. ixiq. LV.), tum apogogicam ) attentius co
Quaenam pri directe, vel iudirecte demonstrari post, praedira
dieata sint ne- tum subjecto convenire, id eidem fama e usdem notione neceDrio cessaria. competit. Ponamus enim directe demonstrari posse, B ips Aconvenire: designat autem A notionem subjecti, quae consti. tuitur per determinationes demonstrationem ingredientes. Potet itaque ex forma demonstrationis directae is. Ja a Jan. Log. ,
iis de subjecto concessis assirmandum esse, quod praedicatum B ipsi A conveniat. Quamobrem cum impossibile sit, ut, iisdem de subjecto concessis, hoc est, notione subjecti salva, B ipsi Anon conveniat a 8 , quae propositioni, B convenit ipsi A, opponitur, scilicet B non convenit ipsi A f. a a.), ea impos.sibilis est propositio. B igitur subjecto A g. 279. necessario competit, si direEle demonstrari possit, id eidem convenire,sAlva nimirum notione subjecti A, cum ea immutata demonstratio non subsistat, propterea quod omnes determinationes, per quas constituitur notio ipsius A, demonstrationem directam ingrediuntur f Iaa. IV. LAEg. .
504쪽
De Neeessaris es Coutingente. 48sQuodsi indirecte demonstrari possit, praedicatum B con
venire subiecto A, e contrario, B non convenit ipsi A, tanquam vero assumto , continua syllogismorum concatenatione insertur tandem conclusio, quae vel hypothesi, vel definitioni, hoc est, notioni subjecti, vel verse alicui propositioni contradicit g. 124. Log. . Cum adeo propositio, quae demon strandae opponitur 9. 272), contradiistionem involvat; ea necessaria est a79J, laoc est, necessario praedicatum conVenit subjecto , salva ejus notione; si propositio, qua idem ei tribuitur, indirecte demonstrari possit. g. 283. dicitur id, cui simile non datur, vel quod sui i. mile non habet.: Ita Titius est filius unicus Maevii, si Maevius praeter Titium filium alium non habet, atque adeo non datur, qui perinde ac Titius filius Maevii appellari possit. f. 284. Quod necessiarium es, id unico modo determinabile es. Vid. f. 279 283. q. 28s.
Quod unico modo determinabile est, id necessarium es. Indi. recte haec disce ex g. 279 28 q. directe itidem ex j.a79.
Est adeo determinabilitatis unicitas ratio necessitatis sufficiensis 36. , atque ideo exinde demonstrari potest, aliquid esse necessarium, quia idem aliter determinari repugnat. Quamobrem necessarium quoque definiri poterat, quod sit id, quod unico si item modo determinabile, seu quod aliter determinari repugnat.
Quod p bile es, id necessario p bile est. Vid. g. 8s. 28.
Neres umunim modo determina bile. Unim modo determinabile est necessi.
Neressitas possibilis. Neeessitas Im. possibilis.
505쪽
Principii rationis suffiei. entis uilis qui
2mdlibet, dum est, necessario es. Vid. f. 28. 272.
279. Canon hic est fundamentum certitudinis insultibilis cognitionis, quae a polleriori acquiritur, & immotum praestat assensum, quem gignit principium certitudinis: Quodlibet, dum est, est 9. n. . β. 289.
Quoniam nihil est sine ratione sussciente, cur potiussit quam non sit f. o. quodlibet, dum est, rationem sufficientem habet, cur sit potius, quam non sit. Quare cum ex ratione sufficiente intelligatur, cur aliquid sit S. 36.); ex ratione sussciente etiam intePigitur, eur aliquid necesimio sit,
dum es. Ut igitur aliquid, dum est, necessario sit, id est a principio contradictionis; ut autem in ligatur, cur idem, dum est, neeessario sit, id a principio rationis sussicientis pendet. E. gr. Dum lapis est calidus necessario calidus est, cum simul frigidus esse nequeat. Necessitas igitur caloris est a principio contradictionis. Enimvero cur Munc necessario sit calidus, nec frigidus esse queat, intelligitur vi principii rationis sufficientis, nimirum quod calori ignis per conveniens temporis spatium fuerit expositus. Quoniam vero non necessivio calori ignis per tantum temporis spatium expositus fuit, ideo nec necessario calidus fastis: ast ubi calidus factus . necessario calidus est. g. 29 O.
Si in re quadam A pro aliquo B aliud C substitui, vel,
quod non inerat D iis, quae insunt, superaccedere possit, ceteris, quae in eadem re A insunt, E S F manentibus iisdem; dicitur cum B, tum ipsum etiam A Mutabile. Unde Mu-eabilitas est possibilitas substitutionis alterius pro eo, quod est, vel accessionis nus, quod non est, ceteris, quae sunt, manentibus iisdem. Liquet hinc, aliquidam mutetur, nempe dum non amplius manet idem, vel si sit, quod ante non erat; vel si non sit, quod ante erat; vel si sit aliud, quam ante erat s. I 8 I. .. fa9r. Diuitigod by Coos e
506쪽
Si in re quadam nihil insit, pro qua aliud substitui pos- Immutabilit, sit, iisdem manentibus ceteris, quae eidem insunt, nequc etiam iis dςfinitio. dem non repugnantibus aliquid accedere queat; erit ea res, di id, cui nihil aliud substitui potest, in eadem im malabile. Unde m nrmeabilitos est impossibilitas substitutionis alterius Pro eo, quod fimul est, vel accessionis ejus, quod non est, ceteris, quae simubsunt,
manentibus iisdem. . . q. 292.
simod nec mirium es, iliud immutabile est. Cons. g. 2 o. Nee ritim, 272. 279. ad indirectam, ct f. 279. ad directam demonstratio, mutabditu.
g. 293 Quod immutabile est, id necessarium es. Vid. g. 29r.
272. 279. as . Contingens est, cujus oppositum millam contradictionem Duing minvolvit, seu quod necessarium non est f. 279. . E. gr. Calον lapidis radiis solaribus expositi contingens est, neque enim impossibile est, ut calor absit & in ejus locum Digus succedat. g. 29s. Quod contingens est, illud mutabile es I. 294. 8s. 27a. Mo. . muta E. gr. Calor lapidis est contingens, sed idem mutabilis: qui enim est calidus, stigidus fieri potest. q. 296. d -tialis es,' istud eontingens s. Vid. g. vo. 2 2.3o, a94- cum nyn la, I. 297. Si determinans est, determinatum necessario est. COM. Nemnetes
f. 279- Π3. Pro indirem, di s. III. a8.27a. 279. pro directi de monstratione. atavia,
507쪽
Nexus inter rationem afficietatem Sidquod per earn est. Essentiarum necessitas. Usen talium immulabub
ei abalute in hypothdisi spectatae dis
Piret. I. Sect. III. Cap. III.
I. 293. Quoniam determinantia sunt ratio sussiciens determinati
g Si ratio sussciens es, Azud necessario est , quod per
Udsentiae rerum sunt immutabiles. Etantia rei constituitur per determinatum quendam essentialium numerum ἔ- 1 3. , quae nempe genesi ejus determinandae sufficiunt I. III. 26i. . Ponamus jam esstatiali uni A substitui aliud D. Aut igitur D ceteris essentialibus, quae rei insunt, repugnat, aut non repugnat I. S. 33. . Ponamus D iisdem repugnare. Nihil ergo essentiali A salvis ceteris substitui potest. Et cum idem eodem modo arguatur de ceteris; evidens est, essentiam rei esse immutabilem S. a9I. . Ponamus igirur porro D ncm repugnare ipli A, ad aliam ergo speciem pertinet, sub eodem genere cum data specie contentam f. ass. . Quamobrem cum sic species rei mutetur, essentia ejus immutabilis est 9. 29 I. . g. 3OI. Res in se aut absolute spectari dicitur, si non attendimus nisi ad essentiam ejus, seu , quae ejus loco est, definitionem ipsius. Sub dista autem conditione aut in hypothe pectatur, ubi praeter essentiam simul praesupponuntur determinationes aliae, quae illa posita nondum ponuntur, sed quas poni saltem non re.
Pugnat. Hine de in Logicis subiecto ab late eonvenire dicunmr praedirata, quae vi essentiae aut ei laccedaneae desinitionis eidem tribuenda sunt. Sub conditione autem convenire dicimus subiecto praedicata . . quae nonnisi aliis determinationibus essentiae superaccedentibus Ioeum habent. Et ideo illa praedicata absoluta; haec conditionata appel
508쪽
m Necessuriore civiivgeiate. I, 322. Id, cujus in se sive absolute spectati oppositum impos- Disseren in ne- sibile est, seu contradiistionem involvit, dicitui celsarium: illud vero, cujus oppositum non nisi in hypothesi data, seu sub data quadam conditione impossibile aut contradictionem involvit, opothetice necessurium est. g. 3O3. Edentiae rerum fune nUolute necesibriae. Sunt enim ne--qM.
cessariae absolute sis ectar.e, cum in earum necessitate demonstran- liseonveniat da non supponatur nisi desinitio 29o. 3or. . Sunt igitur abso. ssitas. lute necessaria: S. 3C2. 7. Cavendum vero est, ne vocem cssentiae in alio sumas significatu, quam quem eidem in superiorilius ti ibuimus β. i 3. . Quibus enim - essentiarum absoluta necessitas adco periculosa visi mit, illi cum non- nullis Scholasticorum essentiam ita concepere, ut existentiam ad eandem pertinere existimaverint, quam nos ab eadem procul remo-
Modorum possibilitas remota es Θpotbetice necessaria. Vid. c. g. 2so. 3O6- 249- . . t sibilitatis te. Ita nonnisi hypothetice necessarium est, ut lapis calefacere possit, motae. nempe si praesupponatur eum se calidum. . Si existentiae ratios eiens in entia entis continetur,ens Existentui mersario existit. estque existentia ejus absolute necessuria. Lege quando abs szIi 3.146.3o4. 3o2. 279. ' lute necessiris. Omologia contracta. Ilsi g. 3o9. .
509쪽
star modorum insunt, contingentia. Attributorum i ii utabili.
Modcriunmutabilitas. Fons absilutae ct hypotheticae necessitatin Emis contingentis erusten. tia
49o Part. I. Sect. III. Cap. LII.
g. 3O9. Ens necessarium cujus existentia absolute necessaria Ru, quod perata de est 3 3o8. , quod rationem susscientem exi. 1tentiae suae in essentia sua habet. 1
Cum contingens sit, quod necessarium non est rici Ens contingens est quod existentiae rationem lassicientem in esi1entia tua non habet, seu, quod rationem existentiae suae extra 1e in ente alio, aut in ente a se diverso habet. Definiri etiam potest, quod sit ens, quod necessarium non est S. 3o9. . . . I. 3
Qitoniam quodlibet vel est, vel non est fg. sq. omne
ens vel ens nefarium est, vel necessarium enS non est. Ouamobrem cum ens contingens sit, quod necessarium non est Silo eua omne vel es ens necessorisaia , vel contreeens. ' 'Entia igitur quoad existentiam dividuntur in ens necessarium & contingens , nec plures hic species constituere licet. f. 3ia. . Mori rerum, nec non modorum postilitates remotae cov-Ivgeuter Vid. g. I 8. 297. 294. de modis, S I. 23o. de modorum possibilitatibus. ν δ'
510쪽
E. gr. Planta in semine delitescens contingenter existit, ubi semen terric commissum progerminat. Cum tamen fieri non possi, ut, si terrae senili semen foecundum committatur, favente tempestate planta crescat; ideo existentia eius hypothetice necessalia cst. Fecessarium scilicet est plantam crescere, ubi semen foecundum 1blo sertili coma ' missum tempestatem faventem experitur. Provenit autem haec neces- istas neque a plantae essentia, neque ab essentia seminis; sed extrinsecus advenit. Unde & per praecedens theorema I. ris.) patet, eam non absolutam, sed hypotheticam esse.
Quo hypothetice neesarium est , in se contingens est.
Cons. g. 3O2. 3Ol. 2 9. 294. ne ziz eou- Dudum I heologi contra Socinianos disputantes agnoverunt, neces- tingen ae non - statem hypotheticam non tollere contingentiam: &ex nostris notioni- ςpuγε--bus clarissime perspicitur hypothetice necessatium esse non posse, nisi - quod in se contingens est. Ceterum contingentia m cum necelsitate hypothetica subsistere posse, loquuntur manifesto modi & eorum polli. bilitas remota. Pone enim fieri non posse ut, quod hypothetice ne- cessarium est, idem in se contingens sit. - Cum modi liypothetice ne- 'cessarii snt 3.3o6. , cumque modorum possibilitas remota itidem necessaria sit g. 3c7. ; nec modus, nec ejus possibilitas remota contingens esse potest: cujus tamen contrarium paulo ante demonstravi