장음표시 사용
611쪽
Unde actio proficisciuari vis definitio Neresurius
In quonam vis couldiat. Status inuin tio unde.
Impeditneuudeliuiuo. Resistentiae definitio.
non sequamgactio. Status muta. tio eontia unct.
g. 72I. In agente ad tuendum aliquid quod ratione incientem amιalit itis actionis in se cominet i f. 7ao. 7 T. Io λS. 722. Quod in se continet rationem sussicientem actualitatis actionis Ilim appellamus. g. 72 Positavi, δοnum actio Uf. r/δ. Taa. ., g. 724. Quoniam ipsin et experimur, dum agentibus nobis, Velati fores propulsaturis, aliquis resistit altionem impediturus, nos continuo conari fores propulsare; haud obscure ninc intelligitur, quod vis consipat ιn eontinuo agendi conatu.
Vis tantinvo tendit ad mutatione atussubjectistve extemni , e interni is Tay. TU. Tos . s. 726. Impedimentum dicitur in genere, quod in se continet rationem, cur aliquid non existat, cujus exutentiae ratio suffciens
Impedimentum actionis dicitur ut adeo sit id, in quo continetur ratio suffciens, cur actio aliqua non sequatur, Polita vi ad eam sussiciente s . 723.). Ita saxum impediens, ne ianua propulsata aperiatur, actioni propes.santis resistit.
f. 728. Ex vi eonstante equitur actio, visi eidem resistatur. Vid.
Si datur in ente vis, satus ejus continis mutatur, viseir matur. Cons. q. 728. 7II. g. 73α
612쪽
De Mod rationibus rerum, praesta tim simplicium. 193
' g. 73α .Ex.vi in tempore nascitur actio. Vid. S. 722.16. 7I3. H8. Acti'723 Sy - 69 S 7 - . Loquimur hie de actione, qualis datur in rebus finitis. 9. 7θη. Actio plex est. , quae in alias resolvi nequit: Actio vero Disterentia composita est, quae in alias simpliciores, vel easdem, vel diver- actioni sim' sas resolvi potest. plicii αmm-
E. gr. Actio scribendi est actio composita. Etenim in singulis litteris earumque ductibus variat digitorum, quibus salamus movetur, motus quoad directionem , sive motus continuus sit, sive interruptus. In moralibus utilissimum est actiones compositas in suas simpliaciores rei hi ere eademque relblutio distinctam reddit animae humanae cognitionem in Psychologia. Dari debere actiones simplices, nec αOinires esse posse compositas, eodem modo evincitur, quo supra e monstravimus simplicium existentiam 686. . Non tamen ideo Opus est, ut resolutio semper continuetur eo usque, donec ad simplices per eniatur: 1ed ubi subsistendum sit, rei blutionis finis in casu da-
β. 732. Quoniam in actione composita actio simplex una existit Actio eompo. postalteram , seu existere incipit, dum altera desinit, adeoque sita eur in simplices , ex quibus ea componitur, successivae sunt g. 169. ; x Πpφ βε renapiis autem datur, quamdiu dantur res successivae incontinua serie ty. 37 .l; ideo evidentissimum est, actionem compositam in
tempore seri. , g. 733. I aEodem vis eodem tempore eqndem producit actionem, seu Mentitas ex vi eadem eodem tempore eadem nascitur actio. Vid. 9. 728. inimium. II 4. I 83.
613쪽
I. 73 S. Quoniam ex vi eadem eodem tempore cadem nascitur actio sI. 33. , ex diversa autem temporς eodem diversia g. 73 . , consequenter non eadem g. 33. , actionem diversam . b endemd singi ere licet, quodeadem vasecvtur eodem tempore ex vi eadem in diverybe autem eodem tempore ex vi diversa. Atque adeo AGOves eaedem definiri possunt per eas, quae eodem tempore ex iisdem vi- 'ribus nascuntur: diversa autem per eas, quae eodem tempore ex viribus diversis nascuntur. I. 736. Et eodem modo patet, quod eadem sine Vires, ex quibus eodem tempore eadem vos tur actio; iPerja ausen ivt vires, ex quibus eodem tempore actioves diversa nascuntur. . . I, 737. Actioves habent quantitatem sive magnitudinem Quoniam enim ex vi eadem eodem tempore eadem nascitur actio A
S. 733. , ideo eX eadem vi tempore bis T nascetur actio bis Astu a A; tempore ter T actio ter A seu 3 A, & ita porro in in- finitum. Eam adeo actio a A, itidemque actio 3 A & in ge- genere actio m A relationem habet ad aetionem A, quae est numeri ad unitarem s9. 339. . Quoniam vero actio A non dete 'minata est, sed qualiscunque assumi potest ; ideo actio m Arefertur ad unitatem vagam, eique adeo respondet numerus 'indeterminatus f. qaa . Quamobrem cum numeri indete minati sint quantitates I. 423.); areonibus tribuenda est quam
Aii; istimo. Mimm quoque quantitates seu actiones lasae, quate.
modo perli ms 'uvlitatem habem, per lineas rectas exponiqeorum mutuaeneas expin relatisneI ter rectarum relutiones, quas eurva linea determinant,
nuruum exbiberi pessunt V. 37.9. g. 739. Virium quan. . Virra quomitatem seu mosynitudinem sabent. Quoniam visi: eX vi eadem eodem tempore eadem nascitur actio sq. 33 ; si
vis V tempore T bis ponitur di ex vi V tempore T nascitur actio
614쪽
Dὸ Mod rationibus rerum, praesertim 'licium. actio A , nascetur actio bis A, - hoc est, ex viaV tempore Tnascetur actio et A. Similiter si Vis V tempore T ter poni. tur, nastutiir a fio ter A, hoc est, ex vi 3V nascetur actio 3RS ita porro in infinitum. Jam si ex vi P nascetur actio 3 A tem pore T; vim P considerare licet tanquam resultantem ex coalitione virium trium V prorsus earundem in unam. Quamobrem quia vis P eadem esse cum tribus viribus V simul sumtis concipitur, erit P aliquod totum S tres vires V illius partes β. 34i , cumque vis V existere Pollit, etiamsi ceterae . duae eiadem eaedem anni hilari ponantur, vis P spectari potest tanquam in treς partes aequales diviti bilis, quae singulae vi V eaedem sunt f. 636.). Enimvero in quo partium multitudinem concipere
, . 74O. Vires per lineas rectas exsontinearum mutuae relationes Ier relationes rectarum, quas curva Mea determisant, exhiberi
3. I. Actiones re vires metiri atque earum quantitarem pernu.
. meroi disincte explicare licet UT. I t. . g. 742. Virium jactionum cognitro mathemattea possibilis s . to. Dise. prael. & . I. t. .
Hinc iam Leibnisius cogitavit de nova scientia dynamica conden . da eamque in actis Eruditornm A. I69ς. p. is7. promisit; sed non de- dit. Nos eius quaedam principia dedimus in Commentariis Acade. ae Scientianam impetialis petropolitanae Tom. l. p. 2I7. dc seqq. VitIum A
Cognitio ma. 'thematim ubrium diaeti
s. 743. Vires mensurari lusuit per actiones similiter actiones et me: per vires. Si vim V metiri debemus . investiganda est ratio
quantitatis ejus ad quantitatem vis cujusdam datae sive assumtae P, quae unitatis vicem praestat atque mensuram constituit II. 438. . Enimvero Quoniam ex eadem vi eodem tempore eadem nasci-
615쪽
Part. II. Sect. II. Cf. II. Itur actio s*. 7330, adeoque si ex P tempore T nascatur actio Α, ex bis P tempore T nascitur bis A, ex ter P autem ter A & sie porro in infinitum; eodem modo aistio B respondens ipli vi V determinari potest ex actione A, quo vis V ex vi P determinari potest, cui actio A respondet. Quamobrem si vim metiri debemus per vim P, metiri licet altionem B per actionem A ct vicit si in si pctionem B m 'tiri debemus per actionem A, metiri licet vim V per vim Η f. 43 Ι. . g. 74δ.
Virium dissu . Vires dicuntur aequaliter d undi per compositum, si com-sio meo pψ' posito in partes aequales diviso singulis eadem vis inest. E '' contrario D aequatiter dimunduntur per compositum, si composito in partes aequales diviso singulis vis eadem non inest. l. Gerim. s. 3I. . I. 74s. Virium in Zφω ergo vis aequaliter dimundatur ter compositum, eam di- composito in videre ticet tu partes aequales, etsi propria loquendo partes quanti
Gradra defi. Gradum appellamuS id, quo qualitates caedem salva identi- . nitio, tale disterre possunt, scilicet vel tempore eodem in diversis su dictis, vel tempore diverso in eodem subjecto. Brevius: Gradus discrimen internum qualitatum earundem, scilicet quod solum alva identitate in easdem cadit
qualitatum quantitas. Gradui per se non intelligi. bilis. Relato grais'
f. 747. Gradus sunt quantitates qualitatum. Vid. g. 348. 3 I. Hinc & dicitur gradus Quantitas virtutis in oppositione adsis./π-titatem molis, quae est extensorum, seu magnitudinem proprie sic dictam, quam supra definivimus f. ψ3o.ὶ constituit.
Gradus cirgo dari quidem, se perse intedigi nequit
vid. ν. ἰνε I. I. 749. Gradus ossaoque unus ad alterum, in iisdem scilicet qualitatibus, eam relationem haberepotes, quam recta glutiam diata ad δε-
616쪽
De uod rationibus rerum, praesertim simplicium. ' s97
Gradus unus concipi potes tanquam eompositus ex aliis Geiduum minoribus veluti partibus. Vid. I. 749.i83. 3sa. compositio. g. 7SI. Gradibus tribuimus magnitudinem, consequenter Gra' Graduini ma- dum unum altero mujorem, ves minorem Of. 3Ia.9, atque ideo gnitudo. porro alterum magnum , alterum parvum dicimus f. 43ad. Vid. 9, 34.7SO. g. 7sa. Gradus non habet partes propi is sic dictas p sed imague Partes grad narias. Cons. f. 3 r. 33I-329. I 83. 344.34 I. 48. 749. 746. um qu i
f. 7S3. Ergo magnitudo quoque gradui tributa l. nou pro' Magnitudoprie Ae dista, sed imaginaria es. Vid. Ua. o. graduum qu '
Gradus per timeas rectas exponi ae eorum mutuae relatiO- Graduum ex-nes per rectarum relationes, 'sas evimae lineae determinavi, ex- acta&distin hiberi pagunt θ' distincte intel guntur, distis unius ad alterum cognixi' ratione an numeris sve ratiovatibus, spe irrationalibus. Vid. ν. 7 7. U- ao. sui. . Iasi. Arithm. Quoniam cognitio rerum mathematica consistit in co- alitatiungnitione quantitatis rerum g. Io. Disc. praelim. ', qualitates au- cognitio ma tem quantitatem h'bent, nempe gradus g. 746. , ope figura- xhςm xi rum di numerorum exatile atque distincte intelligibiles sq. sq. ;Ergo qualitat M tosibilem esse cognitionem matbematicam patre. 'iu. 9. Io. DV .si αδ 746 7sq. Ont. Pertinent huc. quae de intensitate luminis in Elementis nostris Opticae, decensirate & raritate corporum in Elementis Hydrostaticae, de qua itatione solidorum in fluidis in iiisdem, de navitate, elasticitate,
compresione, conidensatione &.rarefactione aeris in Elementis Aero- naetriae leguntur. ..
617쪽
Intensionis &remissionis definitio. Intensitatis, nouo. Notio gradus usitata qualis
f. 736. Nihil datur in rebus finitis scilicet, de quibus solis hic nobis sermo est , cujus mu s ibilis sis cognitio mibematica Ont. . Io. Disc. I GL f. U. Oiat. . g. 7 7. Qualitates metiri luet ,. heu qualitates omnes sunt mensirabiles. Vid. f. 747. 7 O. I, 2. qa,
Densitas fluidorum qualitas est: rnetinarur autem eandem ope amo- metrolym. Gravitas corporum in quesitatum numerum refertur: metimur autem eandem ope librae atque staterae. Calor qualitas est; sed eum metiri conamur ope thermometri. Similiter frigus qualitas est; sed id quoque ope thermometri metiri conamur. Eodem modo densitatem adris ope manometri; gravitatem eiusdem ope barometri'; humiditatem eius ope hygrometri; impetum venti ope anemometri m tiri conamur. .
tem illud, cujus minor fit gradus. g. 7 9. Quoniam gradum concipimus tanquam compositum ex aliis minoribus veluti partibus S. 7so. atque gradus ideo intenditur, quia fit major ἔ. 7 8.), consequenter plures istius. modi partes imaginariae sq. 713. Veluti superaccedunt g. 3sa. ;quod magnitudo improprie dicitur s=. 7s3. , proprio nomine intensitas appellatur : ut adeo istensitos sire Intensio sit quasi
Graduum multitudo, quemadmodum magnitudo partium multitudo. i
Notio gradus convenit eum notione philosophoram rere. sta etsi non stis distincte ab iisdem tradita. E. c. t elevius in Lexico Gradus rerum definit per dis serentias accidentales, quibus res distinguuntur in prius Sposterius, in intensum di remissum, Persectum di impersectum. Dissiliam by Corale
618쪽
De Indisicotionibus rerum, praesertim simplicium. g. 76LMm er potentiam Scholastici aliique philosopbi non satis Notio virium
ase invicem disiuxerunt; accuratius autem dissierentiam peret si- qu li3. it gavit ac publice explicuit Leibnitius. Hinc Goc nius in Lexico philosophico notionem virium prorsus non explicavit, sed tantummodo potentiae. Pervidit equidem nudam potentiam non sufficere ad actum, cum alias ex potentia activa continuo acti nes enasci deberent, quod tamen non fieri experientia erat manifestum ; atque ideo cum Aristotele potentiae tribuit 1ένγω seu operationem, dum ex ea aliquid actu sequitiir: sed dum non explicaxur, quomodo potentia fiat efficax ad operandum,
- ut nunc ex ea actio sequatur, quae antea non sequebatur ; notionem virium distincte non expendit, neque adeo Vim a Polemtia sufficienter distinxit. Gaubergius, optimus Cartes, interpres, in Metaphysica de Ente seu Ontosophia I. a 34. P. m. 9. vim, facultatem & potentiam pro synonymis habet, atque adeo nihil aliud esse pronunciat, quam non repugnantiam ad agendum, hoc est, agendi possibilitatem . 8s. , quae nudae potentiae notio est . 7i6. x Mox vero I. as36. iundamentum potentiae in creaturis Dei voluntatem esse affirmat, qua constituit, ut hoc vel illo posito aliud sequatur. Hac adeo hypothesi creaturis vis agendi omnis adimitur, nec iis nisi sola agendi possibilitas relinquitur, quae per concursum Dei generalem vi potentiae divinae ordinatae ad actum determinatur: quam sane' hypothesin in Gallia uberius excoluit in Germania autem Sturmius. De Lesinitio vide Acta Erudit. A. I 69
Determinationes dicimus constantes, quae semper eaedem Deterim ti manent, dum aliae interea sive continuo, sive per intervalla mu--eonst metantur. Variabitis autem appellamus, quae mutari possunt sive continuo, sive per intervalla, aliis manentibus semper, hoc est, quamdiu ens durar, iisdem.
Determinationes intriuificae eon nees fune essentialia ae uno in sint
619쪽
so Part. II. Sesy. II. Cop. II.
, 76 . Modificibilia Modificabile dicitur, quod successive aliarum determina- definitio. tionum intrinsecarum capax. Vid. S. 7Qq. g. 76S. Uude imodifi- Quoniam ens modificabile, quatenus determinationieabilitas agno, intrinsecae B substitui potest alia C, vel etiam alia D superaccede- re, quae ante non inerat 3.76 .in; id e , modificabile, quatenus determinationes intrinsecas mutabiles liahct consequenter variabiles s9. 762. . Ex deteron. Distius adeo intrinsecis viariispitibus agnoscitur entis mori ibatitar. .f- 766. ' . Perdurabile dicitur subjectum, quod per aliquod tempus durare aptum est.. q. 7 7 Unde perdu- Per durabile est, quod determisationes intrinsecas cox. rat,ilutas agno' habet C . 7ssa IJδ-IT --T I
g. 768. Substanti ede' Subjemam perdurabile S modificabile dicitur Substan- futuo. Eris autem , quod modificabile non est, Aecidens ap-Ῥellatur. g. 769. substiniis Substantia est subject tm determinationum intrinsecarum . qualia iit. constantium divariabitium. Vid. 767. 762 76 .f. 77O. Idem ultctius Substantia est subjectum, mi infimi essentialia attributa expcndit. - eodem, dum modi successive variam cs . 7 6s.I. Unde porro consequitur, ens istiud esse substantiam, in quo supra g. I 43. S sqq. concepimus essentialia, attributa ct modos. Vid. f. 763. Ψ' 7 I. Notio substan- Notio substantia, quam dedimus, convenit cum notionetiae num iit substantiae communi Aristotelico - Sehesostiea. ibi laquendi
620쪽
De Modificationibis rerum, praesertim plietum. 6o Ig- 772. Notio sub istiae, quani dedimus, eonsentit cum votione Cartesimorum. ipse scilicet Cartesius in Principiis philosophiae
pari. I. g. St. P. m. I . substantiam desinit per rem, quae ita existit, ut nulla alia re indigeat ad existendum.
g. 773. Notio substaretiae communis imaginaria est. Patet id ex
modo, quo ad eam pervenitur. Etenim dum videmus v. r. lapidem nunc esse frigidum, nunc vero calidum, quam differemtiam tactu dijudicamus, notionem tamen confusam, quam visui debemus, in utroque statu este eandem, lapidem considera. mus sanquam receptaculum caloris vel frigori S, atque laoc re.
spe stu calorem vel frigus eidem inesse dicimus. Atque ideo lapidem subjectum caloris vel frigoris appellamus, seu dicimus ei Ie siil echum, cui calor vel frigus insunt. Jam cum porro in lapide eodem tactu discernimus gravitatem atque duritiem , videntes alia corpora perinde esse aliis graViora Vel leviora, quemadmodum alia aliis calidiora vel frigidiora deprehendimus, ct quaedam corpora, ceram puta, nunc esse dura, nunc mollia ob. ser Uamus, quemadmodum lapis nunc calidus, nunc frigidus est, etsi ignem semper calidum experiamur ; gravitatem atque duritiem perinde ac calorem & friguS inter ea Ieserimus, quae lapidi insunt, atque adeo denuo lapidem nobis exhibemus tanquam receptaculum gravitatis atque duritiei seu dicimus eum quoque esse subjectum groitatis atque duritiei. Jam cum omnia, quae in rebus corporeis sensui Obvia simi, in eorum numero sint, quae inesse iisdem dicimus; ea quidem, quae insunt, nec extra eas res subsistere posse deprehendimus, accidentia appellamus: cum vero nihilum esse nequeat, cui cetera oculiorum esse a Scholasticis dicitur esse nil aliud quam inelle, lupponimus aliquid, quod existit, ita ut non insit rei alteri, in cui Iccidentia insunt. Et subjectum istud, cui omnia insunt, quae rei convenire observamus, substantiam appellamus: quod dum cogitamus quale sit, nihil eidem tribuere valemus, Omnes quip- De qualitates ab eodem removentes & inter accidentia referentes. Quamobrem dum in subjectum istud imaginationis aciem