장음표시 사용
651쪽
63a Part. II. Sect. III. Cap. In
subiecti, quod materia Vocatur, &objecti, quod materia circa quam appellatur. Est nimirum obesum ens, quod terminat actionem agentis, seu in quo actiones agentis terminantur: ut adeo actionis quassi Emes sit. q. 9 O. oriectum eui notione objecti alicujus disciplinae deducendum, qui iainterviat. ea tractar i debeat g. 949. . , g. 9II. Notionis mu- Notio causa in genere est conformis notioviseu receptis eiarum qu sunt etiam iisdem conformes notιοVe1 cavorum Inhecre. Vio. m m Pungius log. Hamb. l. s. c. I3. q. a. P. 422. o Hamel in philos vetidi nova T. Trin. a. disp. I. quaest. I. P. 97. Ogubo g. meta . de ente I. aas. Aristot. La. physicorum c. 3.
g. 9 2. Signi dessi' Qignum dicitur ens, ex quo alterius praesentia, Vel adventus, io, o vel praeteritio colligitur.
Ita sumus ascendens est signum ignis praesentis. Coelm nubibus vi venti occidentalis advessis velatum est signum pluviae inminentis. Solum humidum est signum pluviae per noctem delapsae. Simili defi
f. 9 3. Id, cujus vel praesentia, vel adventus, vel praeteritio ex altero colligitur, Signarum appellatur. 6. 9sq. Signi damon In specie Signum demonserativum dicitur, cujus xi i, p oraesens: Signum prognosticum, cujus signatum futurum et .gnoibςi d denique rememoratirrum Memoriale, cujus sign8tum
definitis. Praetorixum ς'' ι .Fundamen' Siqua per verum naturam vel coexistunt, Telse invicem tum signorum sequisitar, eorum unum alteriussignum est s
652쪽
Ita ignis & sumus per rerum naturam coeximant. Ae ideo sumus ascendens est ignis presentis signum. Si nubes a vento occidentali advehuntur iisdemque coelum obducitur, pluvia sequitur. g. 9I6. Si significatus ratio in ipsis rerum notionibus continetur, Signi natura- Signa naturalia dicuntur. iis definitio. Exempla signorum naturalium sunt ea, quae modo De. β. Π in medium attulimus & plurima istiusmodi exempla quotidie obvia sitnt.
Signa morborum, quae medici in Semiotica tradunt, naturalia sunt. Signa quo pie morum, virtutum ac vitiorum, quae in philolisphia morali inhibentur, sunt naturalia.
9, 9s 8. gnoruin naria Signis naturalibus opponuntur artificialia Signa, quorum vis significandi pendet ab arbitrio entis cujusdam intelligen. Signi artissetitis, Veluti hominum. lia definitio. Talia signa artificialia sunt vocabula, quibus rerum notiones, tum res ipsis iis respondentes significantur.
g. 9I9. arti talia prorsus arbitraria sunt, ac ideo per se Signa artificia. inrimerentio fune ad quemlibet Arnifieatum, neque adeo quicquam ita qualia tati Obstat, quo minus iisdem tribuatur significatus prorsus contrarius, Vel ut eidem signo tribuantur dives ulAgnificatur, vel e uidem
g. 96o. Ex notione Ani artis talis nihil colligere licet, quod Uses simo. Ignato conveniar p seu idemsignatum aliunde notum tantum, mo- m artirici do in memoriam revocat, ubi ante edocti fuerimus, esusnam sis
E. gr. Ponamus, vocem LatinoriamDeus esse a Graeca quae metum signifieat; quemadmodum nomen Polonorum Dog, quod originis Stavonicae est, a Dogilii timendo descendit, non tamen hinc colligere licet, Deum esse timendum, sed saltem iiitelligetur, Stavonos
653쪽
Quale signumst efficiens suffieiens Aeffectus. Causituita quale signum. Dependentia a communi causa qualem inferat vim
significandi. Signa primitiis is ct derivat,
atque Latinos Deum significare voluisse tanquam ens, quod sit metuenisdum. Non igitur inde colligitur, quid Deo conveniat & ante nondum fuerat notum; sed quid de Deo persuasi fuerint bla votii atque Latini & ad quodnam Dei praedicatum respexerint in eo denominando. Nisi aliunde constiterit, Deum esse ens, quod sit metuendum, id inde non addisces, quod Latini & Slavoni Autori rerum universi imposuerint nomen a timore.
Causia esiens seu tem est signum efffclas. Vid. g. 898. 9sa di vici fini ejectus est Agnum causae e lentis sui cientis f.
Cassatum quodlibet es signum eausarum Assirientium I.
E. gr. Ex pomorum multitudine, quae fert arbor, colligitur, mulistos vere extitisse flores ceterasque successive extitisse causis senili tatis. Sed ex multitudine florum nonnisi probabiliter colligitur, arborem multa daturam esse poma.
E. P. Reditus hirundinum atque ciconiarum, itidemque coaxatio ranarum verno tempore ab eadem causa efiiciente sufficiente dependent , calore nempe atmosphaerae. Reditus adeo hirundinum est signum reditus ciconiarum, itemque coaxationis ranarum mox a diendae.
I. 964. Signa primitiva sunt, quae ab aliis signis se prioribus
ortum non trahunt: vero derivativa sunt, quae ab aliis mgnis se prioribus ortum trahunt. Ita in sermone vocabula primitiva, quae ab aliis non deducuntur, sunt signa primitiva: ex adverso autem vocabula derivativa, quae ab aliis ortum trahunt, sunt una derivativa. Dissiliam by Cooste
654쪽
α Signo. g. 96s. A signa primitiva arti talia denotrae votas rerumViis Signa deriva. rambivatis formentur alia, suae distincte notas itas repraesentant definitio. ad signatum agnoscendumae ab Hiis disinguendum Irincientes o signa derivativa aequiposient desitionibus , quae ma signata sunt. Etenim si dantur signa primitiva, quae notas definitionem rei ingredientes significant, ct eadem in signo derivativo combinantur ; ex signo derivativo colligitur, qtiaenam signato insint cf. 9sa. . Quare cum in signo derivativo contineantur signa Primitiva tot notarum, quot ad signatum agnoscendum di ab aliis distinguendum sussiciunt, per Adipoth. ex eodem quoque ea colliguntur, quae signato agnosendo Sab aliis distinguendo susficiunt. Jam vid. f. II . Log. 6cI8l. Ovt. E. gr. Signum divisionis in arithmetica primitivum est: & signum
aequalitatis in itidem primitivum. Signa etiam primitiva sunt,si tetminos antecedentes duarum rationum voces Adc a, consequentes C dcc. designas. Quoniam vero identitas rationum duarum proportionem constituentium consistit in exponentibus aequalibus ex divisione antecedentium Per consequentes emergentium ; signum derivativum proportionis A iC ina: c definitioni aequipollet, quam distincto significatu exprimit. Propositio haec maximi momenti est, cum sit fundametatum artis characteristicae , cuius theoriam generalem arti inveniendi reservamus.
Etenim cum ex istis signis deduci possint, quae ex desinitionibus colli suntur; ea quoque ad inveniendum & demonstrandum apta sunt. f. 966. Qitoniam propositionibus perinde ac definitionibus no- Siena deiij. . cones distinctae respondent, quas tanquam notae definitionem in- tiva proposi. gredientes ingrediuntur determinationes subjecti sussicientes di tinnibu aequi. Praedieatum, quod in iis rationem suffcientem agnoscit . 491. Famisimos. S g. 13o. On I. si signa primitiva denotent determinationei subjecti praedicati, iis combinatis formatur signum deri. Nativum propositionis, quod eidem aequipossit. Etenim signum derivativum aequipollet notioni, quae propositioni respondet
ergo di propositioni, cui illa respondet. LIll a Exempli
655쪽
Exempli loco sunt formulae algebraicae. In mo ipIae proposciones, quatenus iudiciorum signa sunt. & desinitiones, quatenus notiones distinctas completas distincte significant, istiusmodi fgna dei ivativa sunt. Ceterum maXinii momenti praesens quoque propositio est non modo in arte characteristica, quatenus inservit methodo inveniendi ac demonstrandi; veruna etiam quatenus suppetias sere studendi ac uocendi methodo. Hinc etiam pendet notio linguae philoii,phicae & est entialiter significantis, nec non Logisticae speciosae universalis & modi ad utramque perveniendi.
g. 967. inioniam signa deriviativa desinitionum ac propositioni . micaria si inificatum primitivum ab arbitrio significatum imponentis, derivativum autem a rebus significatis habent ρ. 96s. 966.3; ideo respectu illius artificialia sunt f. 938. , respectu hujus naturalia imitantur g. 936.), consequenter ex arti=eialibus er naturalibus mixta.
656쪽
658쪽
Omologia generalis est scientia mundi seu universi in ge- G,simologis nere, quatenus scilicet ens idque compositum atque mo- dςλuum dificabile est. Vid. Disc. prael.
In Cosinologia generali ad mundum seu universum in gene- Osimologiae re applicatur theoria eviis in genere atque theoria generalis entis principi eompositi in phi ophia prima tradita, atque adeo notiones CV- mologii e generalis ex principiis philosophiae prima demonstranda S.I. Com. β. I. 331 sqq. Ontol.). g. 3 Quae in Cosmologia generali de mundo in genere ex pris Modus eonfi eipiis phil sophiae primae bi S. a. demonstrantur, ex observationibus coormari I usunt i g. 237. OntoI. . -- β. q. Datur adeo Cosmologia duplex: altera scientifica, altera Cosinologiae experimentalis. Cosmologia generalis scientissea est, quae theo. 'riam generalem de mundo ex Ontologiae principiis demonstrat: Contra experimentalis est, quae theoriam in scientifica stabilitam
vel stabiliendam ex observationibus elicit. In Cosmologiam scientificam quadrat definitio, quam dedimus vi eorum, quae inde deducuntur β 2. . Fundamentum eXperimen. talis continetur in articulo praecedente is . . . Atque illa est, quam hie loci pertractamus, etsi illustrandorum & confirmandorum dogmatum gratia nonnunquam allaturi simus, quae ad hanc pertinent. f. s.
659쪽
Fructus Cosmologiae ge neralis seu firmum eognitionis Dei sundamentum. Limites Cosmologiae. Ulterius diau. euntur iideati
Quodnam studium lectioni Cosmologiae
6 o Cosmologia Protegomeum Quatenus tamen nec repugnat, ut in scientifica tradenda ex ob. serυationibus seu Phaenomenis ObserVatis eliciantur g. 3. 4. ;CUmologia experimentalis re ansuatenusantestaeutiscam exeoticum scienti a conjungi soles.
Ex iis, quae in Cosmologia generali traduntur , tum exi- sentia Dei , tuna notiones attributortirn erus demonsi ιιιtiva metho
Atque se demum 1 heologia naturalis, prout docet Apostolus Rom. l. ao a contemplatione mundi visit,ilis ad IJeum imis bilem A torem eius, sine quo concipi nequit, ascendit & eodem argumento di existentiam, di attributa colligens systema ciscitur harmonicum. I. T.
In CUmesogia generali explicanda sunt principia gener inlia modificationis rerum materialium s3 LG .dcI, 866.δvt. .
Haec ratio est, cur de legibus motus agamus, cum Omnes rerum materialium modificationes mediante motu fiant. Ex praesenti autem propositione smul innotescit usus Cosm'logiae generalis in philosophia naturali, nec non in Mechanicis, ubi regulae motus demonstrantur, sed principia earum, quae legum motus nomine veni init, supponuntur, atque ideo sumuntur, quia sic prodeunt regulae experimentis consentientes. g. 9.
Cosmologiam generalem intellecturus di veritatis in ea prostae eonvincendus Oviologiae pri Neipia familiaria experiri debet f. a. Com. q. sqO. 32. Log. l.
660쪽
RERUM NEXU ET QUOMODO. INDE RESULTET UNIVERSUM.
EA inter se chvrecti dicuntur, quorum unum continet ra- Connecti ui.
tionem sussicientem coexistentiae , yel successionis alte-ter se quaerius. Ex adverso autem sunt, quorum unum non continet rationem susscientem coexistentiae, vel successionis alterius. In corpore humano multa dantur organa a se invicem diversa adeoque entia plura coexistentia. organa ista dicuntur inter se connexa. Quodsi iam quis ex te quaesiverit, in quonam nexus iste consistat, &ut intelligi possit eum alteri explicare volueris; ex structura doces, quomodo fieri possit, ut existant simul, atque adeo rationem possibi litatis coexistendi ex eadem reddis f. OntoL . Quodsi quis ulterius quaesiverit, an organa ipsa, quatenus organa sunt, hoc est, Cerinto usui inserviunt, non quatenus entia composita seu materialia esse intelliguntur, inter se connexa sint; denuo nexum explicaturus eOisci ologia contracya. Mm mira rum Digitiam by GOoste