장음표시 사용
661쪽
rum lanctionibus rationem reddi posse doces, cur eadem in corpore
Si eocaeisentia vel Deeessiva inter se eonvectuvtur, in iis uidpiam detur necesse es, per quod latelligitur, cur eoExsunt, A vnum alterum sequatur. Via. q. Io. Com. S I. 36. Ont.
Si gulam & ventriculum consideres ut organa corporis vivi, perstructuram utriusque a priori liquet ulus, cui utrumque destinetur, qui idem 5: a posteriori ob'ervatur, scilicet quod gula inserviat cibo demittendo in ventriculum, ventriculus autem eidem digerendo. Ex functione utriusque, gulae de ventriculi, intelligitur, cur gula ventriculo jungatur. Nexui rerum perspiciendo Teleologia inservit, perinde ac Physica. Teleologia enim rerum naturalium fines explicantur I. 8. Di . praelim. . coniequenter docetur quomodo unum sit propter alterum ij. 93r. Ont. , veluti Sol propter Tellurem. In Physica vero rerum earundem causae investigantur s*. sa. Dis. prael. ει f. 88i. OvtoL , ut pateat, cur unum sequatur alterum. g. II. Quae eum eodem tertio convectuntur, ea inter se connectun
In connexionibus rerum materialium, quatenus tales sunt, res adeo manifesta est, ut eas mediante aliquo tertio connectere soleamus. Sane duos allares vel glutine, vel clavis iungimus, dum eos combinamus. Enimvero quod idem etiam contingat in nexu minime materiali, perinde exemplis doceri potest. Quodsi ergo, gulam, ventriculum & intestina tanquam organa consideres, ex functionibus eorum apparet, cur coexistere debeant. Etenim per gulam in ventriculum citas demittitur, in ventaculo digeritur, in intestinis chylus a digesto separatus & ει- ce, per ea excernuntur. Quia cibus in ventriculo digeri nequit, nisi in eundem immittatur, gula autem cibo in ventriculum demittendo servit; ex sunctionibus eorum constat, cur gula cum ventriculo conne.ctatur. Similiter quia cibus in ventriculo digeritur & a digello in intellinis chylus separatur, ac taces reliquae per ea excernuntur, ex utriusque, organi sunctionibus intelligitur, cur intestina cum ventrieulo connectantur. Enimvero si iunctiones quoque gulae ac intestinorum
662쪽
De Rerum nexu es inde resultet Universum. 643 spectes, eum a cibo digesto in intestinis chylus separari non posset, nisi
ante pergulam in ventriculum dimitti potuisset, eo iplb nexus quidam inter gulam & intellina observatur, quod utrumque organum vi. sua tum functionum cum ventriculo ccnnectitur. Quod ii iam porro cibum conlideras, qui per gulam in ventriculum demittitur, demissus in ventriculo digeritur, digestus in intestinis chyli separatione inser. vit: hoc iplb intelligis, quae cibo successive accidunt inter se connexa '
Si in serie coexistentium, vel successivorum praecedem con, Nercus rerum nectιιtur coviIuus cum proxime sequente ς coiexsectio vel successi in Q
- Praesens propolitio ostendit modum, quo integrae rerum coexistentium di lueeellivarum series inter se connecti possunt. Exemplum praebet corpus humanum, quod ex iiitegra organorum multitudine constat, quorum singula cum singulis connectuntur, propterea quod unumquodque connectitur cum eo, quod ipsi proximum, quatenus est co potis vivi ac sentientis in ganum. r,. I 4.
sinae ivter se connectuntur , ase invicem dependentio. Coser. 8sr. Ove
Ita existentia gulae dependet ab existentia ventriculi & vicissim existentia ventriculi dependet ab existentia gulae. Est enim gula propter ventriculum, quod per eam cibus in hunc devolvatur, & ventriculus non exist tret, nisi etiam existeret gula, cum absque gula nullius esset usus, neelanctioni suae vacare posset.
663쪽
Nexus inter Caulam effici. entem S este. etum Nexus inter Declium ct fi
Nexus praedi. calidi subjecti in propolatria. ne determina.
Quando pra dicatum cum definitione, quando eum eonditione ei. dem adjecta curulectatur. Attributo.
rum A modo. rum eum es.. stinia nexus.
Signi cum si. gnato A . Nexus rerum successivaruinquatis.
Si vel demonstratione, vel experientia potet, subjecto alsolute posito, DeI sub adjecta conditiove convenire praedicatum p iv priori casu inter desinitionem Upraedicatum; in poseriori inter conditionem subjecto alectomer praedicatum nexus intercessit c . UO. Ont. . Io. Com.). Idem Patet ex g. I 3O. Ovt. 34. 3 I. Log. g. I CUm. f. Attributa res eum ejus essentia, modorum po bilitas itidem cum essentia, actualitas autem cum modis aliis, aut rebus vitis extrinseris, Me eum satu Uusdem convectitur y I . I . I. Ovt. s. ἰυ. Cosm.9.. g. 22.
Vexus rerum furces .ni lim eonsistit is des eudentio essectasn emo ineiente di in genere iv deI endentia cassati a cavo. Uiu g. Io. m. S. 88i . 8 II . 886.9 I. Oiat. In omni autem nexu rerum successivarum aliquid praecedere debere, quod sit causa efiiciens sequentis, hoc modo osten.ditur. In serie rerum successivarum praecedens existit, dum sequens nondum existit f. 369. Ontoia, adeoque actualitas sequen
664쪽
De Rerum nexu aequomodo inde resultet Universum. 6 squentis contingens est fg. 296. Ovio P. Quare cum a causa emciente produci debeat, quod contingenter existit I. 9o8. Ontold; quod in serie rerum successivarum sequitur a causa quadam emciente produci debet. Connectitur autem sequens cum praecedente per sdipoth. adeoque rationem actualitatis suae sum- cientem agnoscit in praecedente f.Io. . Quare causa essiciens K3sius praecedens esse debet.
Patet propositionis praesentis veritas ex observationibus in mundo adspectabili obviis, ubi, quod sequitur, est effectus causae alicujus emcientis praeexistentis. I. 24.
Quando itaque praecedens desinit esse causa seqventis, rn orespectu serie successet orum perivri es, ac se exsere desineret, consequenter se istres permanentes inserie successivorum locum nudum habeUt , vs..u ista ''qualmus sunt cavsa g. M. .
II. Quamobrem cum nil repugnet, quo minus ens Perma' ouomodo . nens, ubi celinit esse causa rei antea non existentis, denuo alterius ἰὰ mine, rei nondum existentis causa fiat; unum idemque ens permovens de seriesiae.
plus simptici vice inserie successivorum conintui Iotes, quatenus mssivorun successive entis alicujus vicem tueri nongotest, quodes causa alterius u M0 ii '
Sol singulis diebus, quamdiu super horizonte constituitur, varios in Tellure producit effectus. Atque adeo successive multiplicis causae munere iungitur, consequenter continuo sub alio alioque schemate tanquam ens diversum in serie successivorum constituitur. g. 26. Rerum eoMisentium, quarum mn alteram praeedit, una coexistenti alterius causa esse nequit Ont.I. um relatio in agro aristae plures coexistunt, nec una extitit, antequam existeret altera: nullai tur earum alterius causa esse potest. 'μ M
665쪽
quando prorsus non con. nectantur.
E. gr. Si pater generat filium, ex acta generationis intestigitur,
eut filius existat & cur existat post patrem, non vero extiterit ante eundem. Absoluto actu generationis perinde est, si ve pater moriatur, sive supervivat: a vita enim patris non amplius pendet, ut existat filius. Quare si contingat patrem adhuc vivere filio in lucem edito ac vivente, ratio coexistentiae non inde petenda est, quod patet filium generaverit. Patet itaque inter patrem & filium nexum quendam intercedere vi generationis, quatenus pater filium praecedit, filius eum sequitur; non autem quatenus pater & filius simul existunt, cum posito actu generationis fieri pollit ut coexistant, utque non coex istant, minime vero ut filius patrem praecedat, quemadmodum eum sequitur.
Si res quaedam B a diversis eausis efficientibus C
D, quarum una ab altera iv actione sua non pendet, lproducantur; inter se vi ortus prorsus non connectuntur. Etenim si Aproducitur a causa efficiente C, actio ipsius C est ratio existen. tiae ipsius A I. 886. Ontol. , consequenter C connectitur cum A g. io. . Eodem modo Patet, B connecti cum D. Enimvero quoniam actio ipsius C non dependet a D, nec actio ipsius D a C per spoth. non in D datur ratio, cur agat C, neque in C cur agat D j. 8si. Ontol.). Atque adeo C agere, consequenter Aexistere potest, ipso D non agente, immo non existente, ac vidissim D agere, consequenter B existere potest, ipso C non agente, immo non eXistente. Qilare cum nulla Prorsus detur ratio in D, multoque minus in B, cur existat A, nec vicissim ulla de tur ratio in C, multoque minus in B, cur existat A, nec vicissimulta detur ratio in C, multoque minus in A, cur existat B; ideo A & B vi dependentiae a causis suis C & D, adeoque vi ortus I. s I. Ontol. , inter se non connectuntur.
E. gr. Ponamus duos homines simul generari a duobus parentibus diversis. Nullus datur vi generationis inter eos nexus, cum unus in lucem editus fuisset, etiams alter genitus non suisset. Ex geperatione unius non intellitur, cur etiam generatus fuerit alter.
666쪽
De Rerum nexu B omodo inde refusiet Universum.
g. 29. Si qua a communi causa efficiente simul producuntur , ea N exutarem, inter se conisectuntur tanquam Uueres a Amultama F. I 7. m. i
E. gr. Sol eodem tempore lapidem in via positum calefacit & terram madidam in horto exsiccat. Nexum intercedere inter solem Neffectum utrum lue manifestiim est, cum remoto Sole neuter effectus sui et consecuturus, sed lapis in via frigidus, terra in horto humida permansisset. Hoc ipso autem etiam connectiuntur inter se. Etenim ex eo, quod terra sit sicca in horto, etiam intelligitur, quod lapis esse debeat calidus in via. Nimirum ex siccitate terrae in horto intelligitur, quali, sit actio in Sole, & posta hac actione Solis patet, quod lapis eidem expositus calidus fieri debeat. Et ideo siccitas terrae in horto. quatenus nempe a Sole pendet, est signum caloris lapidis in via hic vicissimsgnum illius I. 9sa. Signa autem & signata inter se connexa sunt
non convectuntur, quatenus coexsunt g. δδε. t . Enimvero eommuni 'amo, quae impenditur in ortum ipsius A, non simul impendi' p dra potest in ortum ipsius B. Est igitur actio illa, qua producitur A, diversa ab actione, qua producitur B, s. 184. Ontolin consequenter perinde est ac si causa illa communis esset duplex, cumque actio una absque altera absolvi possit, perinde est ac si duae istae causae in agendo a se invicem non dependerent s. 8s I. Ontol. . Jam vid. 3.28. f. 3I. Si agens intePigens cavom ideo producit, ut exscli vel N kuiremiuexissere posse ea motum p cstvo cum cassato hoc ius conuectitur perasten, in. peν rationes males F. ED. III Ont. s. II. O . . telligens is. E. gr. Si quis sanitatis conservandae gratia deambulat, seni QR
tas cum deambulatione denuo connectitur tanquam cum medio finis. s. 3 a. Dissilired
667쪽
Nexus essectus eum causa efficiente per fine1. Nexus rerum liaeccisivarum se sis.
Seor. I. Cap. I. g. 32. Quoniam inter causam & causatum datur nexus quatenus unum alterius causa est f. 16. , agens vero intelligens
causam cum causato etiam cina nectere possit tanquam me-
dium & finem g. 3I. , calfatum duplici modo ivter se eo ecti ptisunt, tum per causalitatem, tum per rationes finales. Ita motus indicis cum horologio, duplici modo connectitur, tum quatenus motus iste a structura horologii pendet, tuni quatenus per eum intenditur ab artifice, ut hora praeterlapsa indicetur. 3. 33. Ouoniam causa, efficiens causa, effectus Vero causiatum eli .
g. 886 O us.); essectus quoque citur causa es ienti per rationes j vales convecti potest j eficientis cum sine conpedritur. E. gr. Causa essiciens horologii est artifex , horologium eius essectus est, atque adeo datur nerius inter horologium & artificem, qui consistit in dependentia horologii tanquam effectus ab artifice tanquam causa essiciente f. 23. . Enimvero praeter hunc nexum datur adhuc alius, qui pendet a fine, quatenus ne Pe artifex horologium ideo pro ducit, ut horam praeterlapam indicare possit, alias idem non producturus, seque ex fine reddi ratio queat, cur idem tale potius, quam aliter fue-1it essectum.
668쪽
De Rerum nexu quomodo inde resultet Universum. 643Ε. c. Sol ex mari vapores attrahit, quos ventus oecidentalis ad 'nos advehit. Uapores isti in aere rariori, in nubes coeunt & nubes congestae in guttas colliguntur: quod dum contingit, pluit. Pluvia terram humectat & semen in terra latens vegetat. Habemus hic seriem rerum siuccessivarum. Earum una ab altera pendet instar causati a sua causa seu in specie instar effectus a causa emciente. Sol enim est causa effciens vaporum, vapores autem essectus ssint. Ventus est causa es-ficiens motus, quo vapores ad nos perferuntur; advectio autem vaporum cssectas est. Vapores sunt causia materialis nubium, nubes materia pluviae, pluvia est causa humectationis terrae, humor terrae causa Vegetationis. Enimvero prater hunc nexum datur adhuc alius a finibus rerum istarum desivntus. Etenim Sol attrahit ex mari vapores, ut inde formentur nubes. Ventus occidentalis fiat, ut nubes ad nos deserantur. Nubes sermantur & ad nos deseruntur, ut pluati Pluit, ut terra irrigetur. Irrigatur terra, ut semen vegetetur & plantae suc
I. 36. Si eausa plures simul ad idem causatum concurrunt , Me Nems plurI. ipse singulae inter se connectuntur .δδl. δμ. Is Ont. st. Io. um cavarum
Si pluris fuerint series successivorim quorum sim lusis' Modu, renne eulis connexa sunt, ef ex iis Armst conrerrat unum ac aliquod ctendi plure, causandum in serie una, hoe i o integra ista series ister se eon. siuecessivorum nectuntur C . 36.9.
Ita uno eodemque igne eodem tempore esseclius plures produci, qui ad diversas rerum successivarum series referri debent, nemo ignorat.
g. 38. Si juria duo eo xsunt re unum in se eontinet rationem Nema teram fissisientem modificationum alterius, sitis mutatismum quammon. eo istentiumque in altero contingentium; entia ista inter se connectuntur, gum P*r p dm temus eodosunt Nδ. o. r. Is Ont. ν. ro. CV-9. Exemplum habemus in Sole atque Tellure. Quot & quantae mu altera. rationes in Tellure accidant, quae a Sole pendent, ipso sublato non Cosmologia contracta Nnnn' uturae,
669쪽
Qualia sit nexus iste. Alius nexus
eoexistem ituma Alius nexus eoexisten. tium.
6so - I. Cap. I. extiturae, obvia experientia clarissime loquitur, nec nisi levi attentione opus est ut intelligatur. ιβ. 39.' Si retia duo , quorum unum confinet rationem sitricientem mutationum in altero contingentium, ab agente ivtedigente ideo simul producuntur , ut mutationes, quae in liuo eorum fieri possunt, actu fiam, nexus eo a um consisti in dependentia sinis a medio. Conff. 93- 937. f. 38. Cosm.
Deus Solem atque Terram simul produxit, ut generationes ac com ruptiones continuae lint in Tellure atque ideo Tellus habitaculum animalium atque hominum esse queat. Ninus adeo, qui inter Solem &Tellurem intercedit, quatenus tanquam corpora mundi totalia simul sunt, consistit in dependentia mutua finis a medio & medii a fine. Existit SoI, ut mutationibus in Tellure sit locus; existit Terra, ne Sol gratis existat. g. 4O.
Si plura eoexistentia simul ad aliquid astitandum apta sint,
ea hoc se inter se connectuntur, quatenus coexsunt DI. Ont.I. Ita horologii partes simul existere debent eaeque tales, quales deprehenduntur, ut sit machina ad tempus dimetiendum apta. f. 4I.
Si 'duae fuerint substantiae A atque B, V in earum una A
eontingant mututiones, quarum ratio reddi potes ex mutationibus in altera B confingentibus, altera tamen B non sit cassa mu-tistionum in Ap subsantiae ista convectuntur, quatenus coexistunt . III. coni. st. Io. CVm .
Sumo non impossibile esse, ut duo construantur horologia pendulis instructa, quae in hora diei indicanda prorsus conspirent, ita ut iidem pul us campanae fiant in utroque simul, quibus horae a meridie elapsae numerantur. Ponamus unum eorum esse instructum machina auto. phona campanaria, quae hora pulsata campanarum sonitu concentum ' harmonicum exhibet. Iam si ab horologio hoc altero removeri sum ponas eam partem, quae horis pulsandis inservit una cum orbe ac indie horario, & utrumque eodem in loco collocari iubeas; unum eorum indi-
670쪽
De Rerum nexu es quomodo inde resultet Universum. 6srindicabit, & pulsabit horas, horaque qualibet pulsita alterum concentum harmonicum edet non secus ac si utrumque horologium non esset nisi unum. Quodsi jam quaesiveris, cur horologium unum A concentum harmonicum edat, ratio reddetur ex eo, quod accidit in horologio altero B, scilicet quod ipsium horasti pulset, aut modo pulsarit. Immo si supponas, singulis horis diei non eundem edi concentum har. ' monicum; ex iis, quae accidunt in horologio B, simul rationem reddes, cur horologium ' hunc potius concentum harmonicum edat, quam alium. Duo igitur ista horologia inter se connexa sunt, ut non
modo machinam unam mentiantur; velum etiam unius vicem suppleant, in qua mechanismi omnes simul conjunguntur, quibus & hora inuicatur atque pullatur, di harmonicus editur concentus. Et apparet sane artificem artis suae specimen editurum utramque machinam simul construere, atque ex consensu concentus harmonici, qui editur ab; una, cum horis ab altera pullatis intelligi, cur existant simul: id quod ad ne Xum, qualem hic consideramus, siviscit . io. . Etsi autem ex iis, quae accidunt in horologio B ratio reddi possit, cur nunc concem tum harmonicum edat machina autophona, & cur hunc potius edat quam alium, etsi alius ab ea quoque proficisci possit; non tamen ideo B est causa concentus harmonici in A, seu per modum causae efficientis in eundem minime influit, quemadmodum Obtinet eo in casu, quo horologium cum machina autophona campanaria ita contuit tur, ut istud hane determinet ad motum remoto obstaculo, quod eum impediebat. g. 42.
Si duae fuerint substantiae A atque in quibus ratio eon- Quando extinetur continuitatis temporis, quo quaedum mutationes in utri mutationibusque contis lint; ex mutationibus, quae in una B eontivum, rem μαι pote s ratio, cur Iam mutatrones atrae contingant In altera. Sic enim fieri non potest, ut mutationes in utraque continuo tem- mutationuinpore non contingant β. II 8. Ontol. . inare cum impossibile in altera citra sit, ut inter mutationem a, quae in substantia A contiugit, & alte--in ram b, quae in altera B accidit, alia in alterutra vel in utraque contingat g. ss . Ontol ἰς earum posita una veluti b in B certum est poni etiam debere in substantia altera A mutationem alteram si, nec aliam ante eam poni posse: quod enim fieri nequeat, ut