장음표시 사용
671쪽
6sa Se 7. I. CN. I. mutatio a posita mutatione b non ponatur, hic supponitur, &vi notionis rationis suffcientis q. ri 8. supponi potest, immo in hypothesi theorematis supponi intelligitur. Cum adeo ex mutatione b, quae contingit in substantia B, intelligatur cur accidat in altera A mutatio ap ex illa utique ratio reddi potest, cur haec sequatur, seu jam in A contingat g.
Propositionem praesentem illustrat exemplum de horologio & machina autophona campanaria harmonicis seu conspirantibus.
6 43. Quando simul si V in hypothesi theorematis praecedentis praeterea Dp ratio reddi ponantur mutationes in A D' B similes; ex mutationibus , qua ru . a statu Ruo cρutivunt rotio quoque reddi potes, cur tales jam in asmut,iiunta J A mutationes contingere debeant Of. a. CVm. ν.
substantiae s. tol . Nimirum in praesente casu mutationes in substantia una B sunt signa mutationum in altera A 9. 9ira OmoL . Exempli loco esse potest imago objecti vis bilis in oculo delineata & perceptio eiusdem in mente. Etenim ex imagine in oculo delineata non modo intelligitur, quod mens obiectium percipere debeat; verum etiam quod tale percipere
Quod ex ipsa notione entis finiti demonstravimtu; idem a post riori confirmatur.
finiti. f. 46. Nodu, renne. Evtia sinita, quae rationem modorum suorum habent emelandientia tro fe in aliis, convecti pupunt tanquam eo ae, emectus γ. G.
672쪽
De Rerum nexu aequomodo inde refultet Universum. 6s3 f. 47. Quamobrem Si agens intePigens entia finita ita ordinat, vel ideo producit, ulmi mutuo vel flvi, vel appareant suarum mutationum cause, ea connectuntur per sives b. 88 I. 8s I. Ont. S. 39. Cosm. . Idem patet ex I. 93a. Ont. g. M. Colla.
Series entium finitorum tam limultaneorum, quam successivorum inter se connexorum dicitur Mundus, sive etiam Universum. Vid. I. 46. Cosm. 83 7 sqq. 369. Ont. f. 49. Mundum hunc, qui existit, Mundum adypectabilem appellabimus. . so. Res in mundo adspectabili exissentes sunt finitae. Res e. nim in universo . existentes mutabiles sunt l. 63 . LV. 7oI. 838. 834. Ont P. f. II. Dantur in mundo adspectabiti resplures simultanea. g. a. Dantur in mundo a pectabili res fuce tuae. g. 33 Res eouistentes in mundo adspectabili inter se connecto. tur. E. c. Sol S terra cum reliquis planetis. Idem patet ex semine terrae mandato, & corpore nostro, quod pluribus rebus indiget. g. y4. Ressuere vae in mundo adspectabili inter se connectuntur. Si enim ad res in hoc mundo ad Jectabili attendimus, quarum una alteri succedit; nihil sine caula ad ainim perduci deprehendes, statumque praesentem a praeterito dependere animadvertes. Jam vide g. I 6 sq. Cosm. 8st. Om. & q. Io. Coseu. E. c. bor gemmas habens, quae verno tempore in frondes explicantur, per aestatem maturescentes.
Rerum ex stentium fini. tudo. Earum simul. taneitas. Earundem sileeessio. Noua eoexistentium in
Nexus rerum sueressivarum in mundo ad.
673쪽
Mundus ad. spectabilis quidnam sit.
Nexus rerum quoad spa. tium Nexus rerum quoad tem. pulla Rerum in mundo CXl. stentium deinpendemia ale invicem.
Essentia muri di in quo con sistat.
I. I9. Ebentia mundi eonsistit in modo, quo res finitae Eatae, non aliae inter se connectuntur . δὶ inare si ponas has praeci-
se res finitas, quae existunt, easque eo modo inter se connectas, non alio, quo inter se connexae deprehenduntur; hic praecisie, qui existit, non alius prodit mundus. Qiiodsi vero res finitae varientur & alio modo inter se connectantar, vel alterutrum salieni si quidem fieri potestin fiat; mundus non amplius erit idem, qui existit, sed alius ab eo diversus prodit f. I8I. Iri. Ovtot . Quare cum in modo, quo aliquid prodit, possibilitas ejus intrinseca Ontoc , consequenter essentia consistat β.1 4
674쪽
De Hsentia mundi es ejus attributis. 6syIs 4. Ontol. ; essentia mundi consistit in modo, quo res finitae , non aliae inter se connectuntur. , g. 6o. Muvaeus est eus unum έ.3M 1 D 32δ. Ont. 2. Idem patet Unitar man
eX I. 3OO. 29 I. Ovt. I. s9. Co . &g. 328. Ovt. di Quodsi accuratius singula perpendas, haud dissiculter animadvertes
mundi unitatem a rerum nexu pendere: etenim si plures res coexiste. rent a l. invicem independentes, illae smul ens unum minime constituerent. Quoniam vero ens unum est, de mundo iudicaturus, ad omnia cum simultanea, tum successiva, eorumque mutuum n um attendere debet. Successiva tanquam mutabilia diversos mundi secundum simultanea perennia considerati status constituunt oue. Ontoc . Iudicium adeo de mundo integro omnem eius statum per tempus omne, quo
durat, simul respicit. g. 6I. Mundus est totum aliquod re entia Meuia in eodem velsi TotalitrumuI velfuccessive existentia sunt ejus partes . μδ. G. Cosm. ν. III. Ont. &3 l. U. g. 62. Mundus est eu compositum . s. Cosm. I III. Ont. . Qualeem sit
Ratio eorum, quae mundo conveniunt, is modo compositis- Ratio eorum,
Si fueres a in mundo eonnectuntur, simultanea quoque Dependentia inter se eonnecti debent. Si enim successiva connectuntur, ea a lata 'se invicem dependent sicut effectus a causa essiciente s9. 23. , Vel saltem ea ita a se invicem dependere apparere debet s . 46. - neorum. Quare cum successiva vel sint modi rerum durantium fg.7o3. Ont. , Vel per modificationes rerum existentium prodeant f. 683. 688.14M
675쪽
Mastinae de finitio. Observabilia
Se 7. I. Cop. II. 1 a. Ontol. ; simultanea ita collocari debent, ut unum esse possit
vel appareat causa modificationum alterius, Vel unum esse aut apparere possit causa ortus successivi ex praetexistentibus aliis, adeoque in gratiam successivorum inter se connectuntur . i I. . Quare in nexu coexistentium continetur ratio, cur successiva a se invicem dependeant sicut effectus a causia efficiente, vel saltem a se invicem dependere videantur, consequenter cur inter se sint cou- nexa. Add. f. 8II. Ont. I. Per Machinam intelligimus ens compositum, cujus mutationes modo compositionis convenienter beneficio motus consequuntur. q. 66.
In muri adspectabili sensu non pere imus nisi quae sime f
eomposita. Experientiae indubia fide sumo sensum in discernendis rebus, quas offert mundus adspectabilis, acutissimum cste visum, nec eum acutiorem fieri posse, quam ubi micro scopio exquisito armetur. Constat praeterea aurum esse massam mixtam, cujus partes componuntur ex aliis diversis. Enimvero etsi oculum microscopio exquisitissimo instruas; in auro tamen non distingues nisi particulas auri easque massam continuam referentes, nihil vero miscibilium distinguere licet, ex quibus particu- Iae auri componuntur. Idem sane in aliis corporibus ad microscopia applicatis obtinere experimur, in ipsis lane vegetabilibus, ubi mixtio minus perfecta censetur, cum mixtum facillimo negotio sit resolubile, quod inatiuo omnium persectissime mixto secus obtinet. g. 67.
Obsistabilia dicimus, quae sensu percipi possunt,sive nudo,
sive armato. Inobse vobilia vero appellamuS ea, quae ne armato quidem sensu, nedum nudo percipere valemus. I. 68.
676쪽
De EIstentii Mundi ta ejus Attributis. 637
9. 69. Mutiationes in mundo adspectabili observabises non sunt , nisi quae in composso acciduut j. 68. . g. 7O. Modorum, qui enti composito infant, ratio furaciens non continetur, nisi in contiguo f. 3i . 29o. 667. 6 I9. II 6 cut. .
g. 7 I. In mundo adspectabili nudos observare licet mulctiones, is si qua mediante motu contingunt o 69. Com. f. 667. Ont. . . 72. Motus in mundo, etiam adspectabili, suas habet regulos 3.7o. Out.). Ratio ergo detur in dato quocunque casu, cur morus talis potius sit quam alius, nempe cum in motu spectetur inprimis celeritas & directio f. 6 a. 6s3. cur talis sit potius celeritas mobilis, quam alia; cur talis potius sit directio, qua mobile versus plagam datam progreditur, quam alia. Quoniam itaque in dato casu motus rationi isti consormiter determinari
debet; motus in mundo adspectabili suas habet regulas cf. 4 s. Ontol. . s. 73. Mundus omnis, etiam adspectabilis, mactiva es63. 71 sq. 6I. . g. 7ψ. Omne en compositum machina est 9. 13s. 6. 667. Ont. 6s. Cosm. . g. 7s. Mechanice de rebus in mundo adspectabili existentibus philo. sopbatur, qui mutationes, quae ipsis arcidunt, ex eorum fructuris, texturis mixtionibus, seu ex modo compositionis seeundum regulas motus intelligibili modo explicat g. I 6. Ontol. 6s. m. .
Mutationes in mundo adjectabili qualea. Ratio modo ua compositi ubi quae renda. Mutatione1 in inundo ob. secvabiles quomodo ii.
Mechanismus emis compositi. Mechanica
677쪽
ordo un, Dependentia ordinis sinul
taneoriim ab ordine suecra livorum. Veritas inum
f. 76. Datur in mundo ordo tum in sima fuantas, tum in successivis. Vid. f. 8. sq. 23. Com. 88 I. 866.36. I 8 I. I93. 472. Ontol. de succcessUis. Enimvero quoniam successiva vel sunt modi rerum dinrantium β. 7o3. Ontol.), Vel per modificationes rerum existentium prodeunt j. 687. 688. s42. Ontol. ; simultanea ita collincari debent, ut unum esse possit, aut saltem apparere queat causa ortus successivi ex praeexistentibus aliis. Quare etiam moduS, quo coexistentia juxta se invicem collocantur, in singulis idem est, quatenus solius coexistentiae rationem habes q. I 8 I. Ontol. , consequenter in modo, quo res in mundo coex iuunt, seu juXta se invicem collocantur, similitudo quaedam obvia est I. I9s. Ont. , consequenter ordo S. 472.
f. 77. Ergo si datur ordo in Decessivis, datur etiam ordo in simustaneis, qua in mundo existunt I. 64.76. . g. 78. In mrando diatur veritas transire dentalis 6. 73. 6s. Cosm. 16 Ont. f. 38. Com. g. 8s I. II 8. qa. 79. 493. Ont. . Idem patet ex k. 76. Cosm. & I. 493. Ont.
Ex demonstratione priori liquet, dari in mundo Veritatem, quia machina es , ut adeo mechanismus mundi sit fons veritatis transcendentalis, quae in mundo tanquam ente datur, dc quae mundum ens verum essicit atque ab imaginario distinguit. Idem quoque ex demonstratione posteriori consequitur, quamvis non adeo manifesto obvium sit. Ete. nim in ea ex ordine colligitur veritas. Constat autem ordinem dari in mundo, quatenus machina est I. 76. . Ergo de veritas in eodem datur,
f. 79. moniam veritas logica propositionum universalium datur, eaedemque ad casus singulares applicari possunt, quia in rebus veritas transcendentalis datur f. q99. O tot.); ideo de mundoret Is in eodem existentibus propositioves universales verae formori
ta ad easus singulares applicari possint.
678쪽
m Edsentio Mundi θ' ejus Attributis. 619
Hine patet disciplinam aliquam possibilem esse, in qua propositio
nes universales de mundo & rebus in eodem existentibus demonstrari possitnt. Uocamus autem illam P01E sa. Disc. prael.ὶ. Atque
adeo propositio praesens Physicae possibilitatem loquitur. f. 8O. Successiva in mundo fimi contingentia. Successiva in uni- Contingentia verso vel sunt substantiae compositae, veluti homines, anima. successivoruim lia bruta, arbores; vel sit bstantiarum modi, veluti calor aut frigus lapidis. Jam stibi tantiae compositae, quae sibi invicem succedunt, existere incipiunt, cum antea non existerent, S existere desinunt, cum antea existerent. Existentia igitur illorum entium mutabilis et I. 29o. Ontia , adeoque contingenS g. 296. Ont. . Cum adeo necessario non existant I. 294. Ontoo; nec ratio sufficiens existentiae in esilentia corum commetur i*. 3o8. OvesI. Entia igitur contingentia sunt f. 3io. Ovio j. Modi in univer sum omnes contingenter insunt I. 3Ia. Oviol. . Quare cum ratio existentiae eorundem in ip1is non contineatur g. 3O8. Ontol. , ipsi etiam entia contingentia fiunt S. 3io. Oviol. . Idem constat ex g. 69.29o. 296. OQ. g. 8 I. Mundus continet seriem rerum eoutingentium. Mundus Contingen. enim continet seriem rerum successsivarum sq. 48. s s. . Quare lium series in
cum successiva in mundo sint contingentia 3. 8o.); mundus seriem rerum contingentium continet.
In mundo adspectabili contingentium feries non simplexesy, Qvxlis ea sit sed multiplex. In Tellure nostra series longe plurimae contin- inmundo ad gentium deprehenduntur, si ve substantias compositas spectes,
sive earum modos. Immo in qualibet substantiarum contingentium specie series plures dantur. Istiusmodi contingentium seriem constituit genus humanum, sed eam non simplicem, quin potius multiplicem. Animantia bruta non minus, quam homines per continuatas generationes a se invicem descendunt. Series quoque istiusmodi constituunt vegetabilia singula in quovis eorum genere. Quodsi ad cetera successiva animum adveroo oo a tas, Diuitiam by Corale
679쪽
actus eontino gentiuiti de. terminetur.
tas, veluti ad meteora, non minus contingentium series multiplices deprehendes, etsi hic ea, quae in eaciem serie constituuntur, non sint singula ejusdem speciei, quemadmodum in serie-hus hominum , animalium, vegetabilium. Si consulitur astronomia, multis modis praesens Propositio confirmari potest.
Actus contingentium is vritndo determinoeur per seriem contingentium, quae a se invicem dependevi ut emis a sua confis. Datur enim in mundo serieS rerum continge alium . 8iin, quae eadem sunt cum successivis I. 8o.), adeoque inter se connectun. tur I. 48. sp . Dependet igitur contingentia a se invicem, quemadmodum effectus a causa efficiente i f. 23.3. Quare cum in serie causarum sub ordinatarum prima & quaelibet intermedia sit causa efficiens effectus ultimae ij. 93o. οὐtol.); cujuslibet contingentis causae sunt res OmneS in eadem serie successivorum constitutae anteriores. Quoniam itaque contingens ideo actum suum consequitur, quia ipsum praecessere eetera an illa serie, in qua constituitur j. 886. 6. OUtol.); eXistentia sive actus contingentis determinatur per seriem contingentium, quae a se invicem dependent sicuti effectus a sua causa.. g. 84 Entia contingentia composita in mundo in actu Do a coexistentibus dependent. Quoniam essentia entium compositortim
consistit in modo, quo partes tales invicem combinantur ,.s33. Ontos. ; tamdiu existunt, quamdiu partes tales isto modo coexistunt. Qitia vero contingentia sunt per sypoth. adeoque in scala successivorum continentur f. Zo. , aliis eXistentibus oriuntur, iterumque intereunt 369. Consequenter partes illae, in quarum combinatione Consistit, non nec ellario ita coexistulit S per datum quoddam tempus CCCXistere pergunt. Enimvero cum ratio sufficiens coeXistentiae continuatae detur necesse est g. 7o. tot), eaque in partibus ipsis coextilentibus non contineatur, cum aliaS necessirio f. M8. Outo . , adeo- qtie semper ita coexisterent j. 292. ove. eX Pa eaS contineatur necesse est, consequenter in coexiitcinibus I. 369 38I. Ont. . Diuitia κ1 by Coos
680쪽
De Edentia Mundi ae ejus Attributis.
66IIpsium eo us nostrum vivens in actu suo dependet a cibo ac potu, quo fruimur, ab aere, quem respiranaus, a calore ambiente, quo uali-guinis aliorumque humorum fluiditas conservatur.
g. 8s. Entia eomposita in mundo in modifieationibus suis a contiguis dependent I. 7o . Ont. 7o. G .).f. 86. Status quoque entium compositorum in mundo a contiguis detendent f. 7IO. Oct. 8 . Com.). g. 87. Entis eompositi contingentis in mundo existentia g. 83. 23. 84. Co . g. 88q. Ovt. g. 8y. Io. 48 C sis.) ejusdemque modi 9. 3la. Ont. 83. SI. Com. determinantur per mundum lutegrum. f. 88. Oanne ea otum per suam eausam g. 883.s6. Ovt. LIV. Ir3. Ont.) γ emenus actuatitas per cauom esseientem S. 886. Out.
I. 89. Am s eontingentium in mundo determinatuis per seriem eontingentium, quorum unum determinatur per alterum quoad actuatitutem suam g. 83. 88- . I, 9 a Confingentia in mundo non halent rationem si eientem actualitatis suae is serie successsvorum , sed in ente alio extra δε-riem istiam consituto, eoque nece furio 89. Cosm. I. 322.32ψ. Ont. s. 8O. Coi . . f. 9I. Progrens in infinitum est series rerum contingentium interminata: ut adeo in ista serie nec Primum detur, nec ultimum.
Status compo sitorum in mundo de. pendentia. Modus, quo actualitas coni positironi ingen is
determinatur, Determinatio causati Per- eausam ci eme. ctus per essi. eientem. Continuitas determinatio. nis contingentis unius per alterum.
Prt gressus in infinitulariae finitio.
Dividitur progregis in infinitum in rectilineum & circula- Rui dixissio. Rectilineus est, In quo a termino quocunque in eodem asOo Oo 3 . sumto Diuiligeo by Corale