장음표시 사용
711쪽
Vel Ita phIlo sophiae corsu stularis. Principiorum
Qualitates mechanicae & 3 MR. qualitatum mixtarum d finitio.
aliorum metallorum corpusculis, & modo, quo eadem vi illarum inter se iunguntur, reddenda ratio erit. f.
Phaenomenorum specillium ratio, quae eorpora observabilia exhibent, tu qualitat bas corpusculoriiata dei ivativorum e modo, quo ea Π7ter se junglimur, quaereΠώ 9. 233. 23 q.
I. 236. Philasophia corpuscularis veras pluenοm Orumsperialium rationes affert
Patet adeo, cur in seriptis eorum, qui philosophiam corpuscularem excoluere, multum insit veritatis, etsi circa prima erum materialium principia erraverint Autores. g. z37' . . .
Principia appellantur figura, magnitudo sive moles, motus & situs. Principia vero ρb ca in oppolitio-
ne ad mechanica dicimus phaenomena, quου tenus reddendis ra- . tionibus aliorum phaenomenorum inserviunt, seu quorum mechanica explicatio vel latet, vel in dato casu non attendenda . venit. E. gr. Si ponamus corpuscula esse elastica & rationem eIasticitatis vel dare non possumus, vel ubi ad eam in explicandis phaenomenis corporis ex illis compositi recurrendum, mechani eam elateris explicationem non moramur ; elater corpusculi est principium physicum. f. 238.
Qualitates mechanicas Voco, quae immediate per principia mechanica sunt explicabiles. si alitates vero phusicas ampello, quae per principia physica explicabiles sunt, seu rationem sui in phaenomenis quibusdam aliis a Oscunt, aut, quod perinde est, quae per principia mechanica immediate explicari nequeunt. . 'I. 239. Qualitates mixta sunt, quae partim per Principia m chanica, partim per physica explicabiles sunt, seu quarum ra- - tio Diuitiaco by Gool
712쪽
De orta Corporum ex Esementis. 693tio Partim per mechanica, parti in per physica principia redditur. E. gr. Spongia facile comprimi potest. Rationem compressibilitatis redditurus ad stum partium & flexilitatem materiae cohaerentis, seu ex qua spongia constat, recurrendum. Situs est principium mechanicum ; flexibilitas materiae, ex qua spongia constat, Principium physicum. g. 24O. Et tra corpusculorum derivativorum sunt qualitates me-Hanicae, ta' diantur etiam in iisdem praeterea quatitates mecha
nicae alii s*-a 7 sq. ut sed eadem quoque qualitates phsicas
- εν' mixtas habent, si cortis la derivativorum compositionem ingredientia fiserιnt deriDativa. Quod etiam in corpusculis dentur qualitates physicae; ipse experientia confirmatur. Etenim & solum exemplum pulveris pyrii idem confirmat. Singula sane corpuscula pulveris pytii inflammabilia esse, ex eci colligitur, quod scintifula exigua, quae non videtur oculo nudo, nisi quatenus ignita, pulverem pyrium accendore possit. Neque enim istiusmodi scintillula nisi unum vel alterum corpusculum conting re potest. Jam vero ista innaminabilitas a potentia ignem concipiendi in carbone, liquabilitate & inflammabilitate sulphuris, liquabilitate &resolubilitate nitri in halitum, adeoque a meris principiis physicis pendet. Immo si in li te naturae phaenomena inquirens resolutioneschymicas consulis. ipia corpuscula carbonis, 1ulphuris atque nitri siuas habere qualitates physicas reperies. ' .
alitates eoPpusculorum derivati v
eo uiculati attendendae. Elamentorumae atomorum
num aliquiausus in phitin siphia cory
713쪽
f. 243. An olemento. Qualia ergo sint rerum materialium elemento, di utrum ruin qualitates atomi materiales dentur, nec ne, tu sbi Ophia naturali citracti uindentur errandi periculum ignoriatur . a . .eus nossede. Non tamen ideo existimantum est, omnem de elementis rerum tractationem esse inutilem. Praterquatia enim quod geire lis eorundem cognitio in i heologia naturali inexpectatam prorius ad res maxime an tua, denion fiamlas utilitatem asserr; errorem quoque circa Phaenomelia generali. Cominittendunt prohibet, qui praeiudicia plurima gignit, unde in meta, hysicis tristi ultite, oriuntur, qualis est ille I hi. lolbphorum labyrinthus de conipolitione&resolutioue continui.&inphysicis Entia imaginaria Mathem itis.orum cum realious in universo existentibus confunduntur, atque notio directrix in veris phaenomenotum specialium rationibus in velligandis aegre admittitur. Quaenam in eoia politione
corpulculo. ruin sint M. tendenda.
ejus, quo elemGaltim unum dissert a ceteris onmibus. Similiter in compositione corpusculorum derivativorum ratio habenda ejus , quo eorpusculum uvum d eri ab aliis iv rerum natura existenti. Dus. Pone enim in corpusculo primitivo componendo non ha. 'hendam esse rationem eius, quo elementum unum a ceteris omnibus differt; sed tantummodo eorum, quae cum aliis communia habet. Ergo salvo corpustulo, hoc est, salvis iis, quae in compusculo apparent, alia elementa in locum eorum substitui possunt, quae compositionem corpusculi ingrediantur, ea nempe, quae illa communia habent, ad quae in compositione attondendum venit, etsi in ceteris differant. inare cur haec potius elementa, quam alia in rerum natura exastentia, corpusculi hujus primitivi compositionem ingrediantur, intelligi nequit Per es, quae elementis insular, c onsequenter ratione sussiciente id destituitur i. f. 6. Ont. , arque adeo casius purus est sq. 94sq. . Eodem prorsus modo ostenditiir, in compositione corpusculorum derivativorum etiam rationem habendam este e-j iis, quo corpusculum unum differt ab aliis in rerum natura ex , stentibuS.
714쪽
De ortu cirporum ex Dementis.. f. 24s. Corpustitium vvllam alterisimile es, seu omnia corpuscula Dissimilitudo f. 229. C, . Ont.) rvter se minuusia Ant. Vid. 9. 229. I 82. P0 Pui xψ' . 76. I9s. I9I CVω. II 8 Ι 89. I 8 I. I 83. s3. 2il. Onfol. de corpusculis Primitivis; Ghmass. 2I8. Outol. de derivativis.' Eodem piorsus modo patet, corpuscula derivativa, quae ex derivativis aliis ortum trahun si inter se similia non esse.
Non negamus, corpusculum unum alteri ex parte, inimo maximam 'irtem itinile esse posse, quatenus nempe ea, quae uni corpusculo insunt, mixima ex parte conveniunt cum illis, quae insunt corpusculo alteri: en tinxero ubi de similitudine loquimur, ne unicam qui dem determutationem in duobus corpusculis diversam admittimus.
g. 246. Mosium corpus is universo alteri simile est , sive eo ora , Dissimilitndo inter se confervvtur, eodem tempore exsant, sue diverso . corporum
Quo clarius apparear, fieri non posse, ut duo corpora similia eoclem tempore in diversis locis, vel diverso tempore sive in eodem, sive in diversiis locis existant; corporum in universum omnium dissimilitudinem ita ostendo. Corpora suntentia composita, quae in mundo existunt, seu ex quibus tan-quar' partibus mundus componitur f. II9. . Enimvero entium compositorum contingentium existentia in mundo permundum integrum determinatur i6 87. , consequenter cum mundus sit series rerum successivarum Ss multaneariam inter se connexarum f. 48.J , per res omnes praecedentes Sco existenres. Corporis igitur cujuscunque actualitas si .e existentia determinatur per res omneS, quae in mundo praecessere, & nune simul existunt f. II s. Ovt. . Quare si duo corpora in mundo vel eodem, vel diverso tempore similia producerentur; duo ponenda essent uni .
Versa per omne rempus antecedens prorsus eadem Hac ratione ostendimus nihil in toto universo occuciere, quod alteri simile si, ita ut in uno non detur, per quod discerni possit ab altero. De elementis quidem 19s. de corpusculis f. a s. de corporibus quibuscumque praesente.
715쪽
Hanc propositionem de identitate duorum vel plurium indiscer-isibilium principium identitatis indiscernificium api,ollat Leibniticis. Principio autem huic tantummodo locus est, ubi de rebus actualibus, aut de iis, quae in ordine rerum, quibus mundus hic adspectabilis constituitur, continentur, semio fuerit, cum absolute non repugne duo indiscerni bilia, seu nostr.i phrasi duo individua notulisi numero di sinserentia existere. Quamobrem in philosophia prima, ubi notiones in abstracto spectamus , identitatem ita definivimus, ut idem bis poni non repugnet, quemadmodum ctiam id in genus&eadem species non simplici vice ponuntur in individuis f. i3i. Ontoc). g. 2 9
Mata simili- Mossis similaris dicitur, quae dividi potest in partes non iis id εἴ i. nisi numero aur sola magnitudine differentes, seu, quae compo- nitur ex corpusculis nonnisi numero differentibus. Ex adversis M. a dissimilaris appellatur , quae dividi non potest in partes solo numero differentes, seu, quae componitur ex corpustulis dissimilibus. Mastas I
Massae similata es in rerum natura non dantu S. 249.
Flateriisomniis omnis igitur materia in toto universo di ilaris es a 9 sq. .
Communis est Physicoriam opinio, quod materia omnis sit similarisa unde inserunt, ex qualibet materia fieri posse quidlibet. ipse Cartesias Dissiligod by GOoste
716쪽
De ortu Corporum ex Elimentis.
Nesius in Princip. Phil. non aliam, quam similarem materiam agnoscit. Quare in primo statu eam sibi repraesentat tanquam extensum continuum, quod deinde a Deo divisum in particulas non aliis deter- minationibus aut, si mavis, qualitatibus a se invicem differentes quam figuris. Ratio quidem alia non fuit, quam quod notionem extensi imaginariam, qua Geometrae utuntur, pro reali haberet, camque incaute in Physicam introduceret, utut dissicultates inextricabiles sentiret, quae inde resultant. Et huic praeiudicio porro debetur, quod mundus ab eo, qui existit, prorsus divortias ex eadem materia condi Potuerit, quodque veram rerum materialium substantialitatem non
q. 2s2. Materiae duae ASB, vel plures dicuntur mi cera, quae in Particulas exiles admodum divisae corPuscula gignunt ex conbhinatione duorum vel plurium particularum Pro numero mi-- scibilium resultantia, ex quibus deinde componitur massa quaedam a materiis mixtis differens qualitatibus. Commisceri autem dicuntur ea, quarum Particulae, in quas diVisa sunt, se mutuo
Mixtio a commixtione probe est discemenda. Ponamus alumen& nitrum conteri & utriusque particulas constituere pulverem, in quo particulae aluminis particulis nitri interiectae sent; alumen nitro commixtum esse dieemus. Enimvero si particulae sulphuris, cathonum &nitri aqua humectitae tamdiu tunduntur, donec inde generentur corpuscula ex particulis sulphuris, carbonis & nitri composita, quae deinde corpuscula inter se combinata pulverem pyrium constituunt, istiusmodi qualitatibus instruchim, quales nec sulphuri, nec carboni, nec - nitro insunt; sulphur, nitrum de carbones in compositione pulveris pyrii miscentur. Facile apparet a qualitatibus particularum pendere, utrum
in unum corpusculum coalescant, necne, consequenter num mist antur, an tantummodo commisceantur. Commixtionis exemplum
- clarius est, si pia Bbis commiscentur, ubi pisa fabis ita interiecta coinparent, ut nec inter se iuncta constituant corpora apisis & fabis diversa, nec acervus commixtorum qualitatibus instruatur, quae nec sabis, nec pius insunt. t
717쪽
Corpuscula Corpuscula mixti sunt corpussia derivativa f. ars. VJ ).
Mixtio quo- Quoniam mixtum prodit, si particulae exiles miscibilium
modo detese uniuntur, ut corpuscula ex iis componantur g. 2sa. 2 3. data
minςturi specie singiι ram mistibilium ae eorundem ad se invicem ratiove ,
una cum modo, quo parta via eorum uniuntur, mixtio datur. Haec ideo monomae; . ne desit notio directrix in explicanda miNKone corporis miXti, tum ut constet, num mixtio in dato casu sit sussicienter plicata, tum ut pateat, quomodo in essentiam mixti si inquirendum. Si compositionem pulieris pyrii intelligere volueris, non modo constare debet, quod eam ingrediantur nitrum & lulphur cum carbonibus, verum etiam innumeris ratio tam sulphuris, quam nitri ad carbones assignanda, v. gr. quod pondus sulphuris ad pondus nitri esse debeat in ratione subseptupla, pondus vero carbonum ad idem pondus nitri in ratione subquintupla subsupertripartiente quintas, ac praeterea docendum, quomodo aqua sint massae inter se commixtae humectandae, quomodo & quamdiu sint tundendae, ut tandem gignantur corpuscula mixti. g. 2I6.
Persecte& im. Perfecte nrra tum dicitur, si in corpustulis mixti singulis, perfecte mirat vel in quavis parte mixti eadem sit miscibilium proportio, quae . . nini ψ- in toto mixto. Ita nempe perfecte mixtum dicitur in suo quoque genere Unde simul patet, quod non sit perfecte mixtum, seu imperfecte mixtum, in suo itidem genere, si in data qualibet mixti portione, vel in singulis mixti corpusculis non eadem fuerit proportio, quam in toro mixto. Si uero mixta diversi generis inter se conseruntur, illud cliicitur terfectius mixtum, quod cassicilius resolvitur in sua miscibilia. Atque adeo perfecte mixtum absolute Diuiligod by Coo le
718쪽
De ortu Corpori ex Elemevtis. 69st absolute dici solet, quo non dissicilius corpus mixtum aliud in sua
miscibilia resoli itur. E. gr. Pulvis pyrius est corpus mixtum, miscibilia sutit nitrum, sulphur & carbones. Quodsi ponamus rationem sulpituris ad nitrum esse ut i ad 7, carbonum vero ad idem nitrum ut s adris, &in quolibet corpusculo, vel quolibet etiam granulo, immo quacunque quantitate pulveris pyrii eadem si proportio, nempe ratio sulphuris ad nitrum itidem ut 1 ad 3. carbonum vero ad idem nitrum itidem ut s ad 18, dicetur pulvis pyrius persecte mi Atus: fieri nimirum nullo modo pote'. ut exactius misceantur miscibilia, ex quibus pulvis pyrius constat. Eni moero quando Physici Sinprimis Chy mici mixtum unum altero pe sectius appellant, ad difficilem resolutionem mixti in sua miscibilia animum advertunt. Et hoc respectu aurum vocant persecte mixtum, immo mixtorum omnium persectillimum, quia mixtio auri omnium difficillime destriaenda. Nobis vero hic potissimum res est cum mixtis eiusdem speciei, veluti dum quaeritur, num pulvis Pyrius unus sit perfectius mixtum altero, di quando dici possit, quod persecte mixtus, ita ut persectior ne cogitari quidem possit. 237.
mentia eου mimum mixti consistit in mixtiovemeor. Essentia eor. foris mixti essentia in modo, quo corpuscula mixti inter sejungun
. 2 8. Ratio eorum, quae mixto, quatenus mixtum es, conve- Ratio phaeiro. niunt, ex qualitatibus corpusculorum mixti di modo, quo im L menorum
E. c. Pulvis pyrius Acillime accenditur & in flammam elasticam abit. Ratio petenda est a qualitatibus corpusculi mixti & modo, quo haec cor-' pustula inter se iunguntur: quemadmodum Patet ex iis, quae de vi pulveris pyrii a priori tradimus in Pyrotechnia. Idem pulvis pytius filabilis est. Reddenda ratio ex modo, quo corpuscula mixti in mixto& miculae miscibilium in corpusculo mixti inter se iunguntur. Pulvis pytius corrumpitur in aere humido. Rario patet per qualitates carpusculorum mixti; sed Per eas non prorsus liquet. Etenim cum per-
719쪽
stulorum mixti. Massae appa remet simila.
Mixti remoti ct proximi disserentia.
eant aliquae eorpusculi mixti qualitates, facilis nempe accenso, momentanea eius continuatio & elasticitas flammae; ratio a compositione corpusculorum simul petenda. f. 239. Qualitatum eorpusculorum mixti ratio eoutinetur in miYtione er quolitatibus porticularum miscibilitιm . 233. Com. 13T. Ontol. a, . CUQ. . Elasticitas flammae est qualitas corpusculi pulveris pyrii, itidemque
attractio vaporum ex aere humido. Quare ubi istarum qualitatum rationem requisiveris, ad qualitates particularum, quae corpusculum pulveris pyrii ingrediuntur, respiciendum, veluti hic ad intensum cal rem flammae sulphureae & elasticitatem vaporis sive halitus nitros vi caloris intendendam, in casu priori; ad potentiam attrahendi vaporem, quae nitro tanquam sali competit, & potentiam resolvendi mixtionem nitri, quae granulis putrefactis convenit, in casu posteriori. S. 26o.
Mose seu materiae apparenter similares sunt perfecte mixta, quatenus ut talia spectantur F. as6. 23 . Cosm. 2 l . 2IT. 196 sq. Ontol. 249. 246. Cosm.), via etiam mixta tu genere, quatenus diffrentia a perfecte mixtis non observabilis. Sic enim videbitur perfecte mixtum, ut ut tale non sit ; adeoque idem valet, quod
ante asserrum. Hoc sensu quoque in empore humano dantur partes similares, nec aliter intelligendi sunt Medici, quando de iisdem in Physiologia loquuntur. S. 26I. Mixtum proximum est, cujus miscibilia non sunt corpora miX a. vero remotum est, cujus miscibilia rursus sunt corpora mixta. Illa etiam dicuntur immediata ; haec au. tem mediata. Exemplum mixti mediati seu remoti est pulvis pyrius: eius enim miscibilia sulphur. nitrum atque carbones sunt denuo corpora mixta, quemadmodum Chymia docet. Ariuoteles ignem, aquam, aetem &terram, saltem elementarem, quam vocant, pro colioribus non missis
720쪽
De ortu Corporum ex Mementis. o Ihabuit, adeoque ipsius iudicio mixta proxima seu immediata sunt, quae
ex istis quatuor materiis per mistionem resultant, seu cujus corpuscula ex igne, aqua, terra & ac re constant.
Mixta proxima oriuntur ex eorpusculis primitivis N. orim misi
26I. 9ς mixta vero remota ex corpusculis derivativis DT. 9.Dantur adeo mixtionis gradus, ita ut corpus unum sit magis mixtum
g. 263. In mixtione partierelae mistibilium suas qualitates retinent, An quilitate quas bubuerant ante mixtionem c .a .I. Dum particulae istae mis*bii Ri inter se conjun untur, nulla determinatio ipsis intrinseca mutatur, nulla quippe praesente causa, quae mutationem superinducit fg. 898. Ovt. , neque singularum figurae mutantur, quibus mediantibusjunguntur. Atqui determinationes intrinsecte aquantitate diverta g. 4ss Ont. , quas inter etiam ipsa figura est S. 62I. Iaa. Ont. , sunt qualitates; E. E. c. Particulae sulphuris in pulvere pyrio facile Iiquescunt, de dum
liquefiunt, in flammam abeunt, quemadmodum ante mixtionem contingebat. Particulae nitri smiliter vi ealoris liquescunt &in halitum resolvuntur elassicum. Particulae carbonum candefiunt per contactim corporis alterius candentis, veI etiam vi flammae. Ex ipso autem modo, quo pulvis pyrius contunditur, innotescit, nec figuras particularum miscibilium immutari r neque enim ad mixtionem absolvendam alia re opus est , quam ut miscibilia commixta & aqua madefacta tamdiu tundantur, donec particulae exiles miscibilium ita aggregentur, ut non dari possit particula quantacunque mixti, in qua non insine particulae sulphuris, nitri atque earbonum, ut scintillula delapsa continuo contingat aliquam carhonis particulam. Hoc ipso autem figuras particularum sulphuris exilium non immutari manifestum est,
di ex friabilitate granulorum pulveris pyrii colligitur, quod in mixto illis non aliae conveniant figurae, quam quae particularum exilium sulphuris, nitri atque carbonum esse possunt.