장음표시 사용
731쪽
snt phaeno' stas. 298. I 8. 299. Lege de materia; de vi motrice cons. I. 296. me . 299 δ Vis motrix a g. 3o I. materia cur motrix es materia substantiae apparere debent dive subst*nx κ p D. De vi motrice vid. g. 182. I96. Ofur. 776. Ont. I 8O.I47. O .' Iao. Ont. ex quibus apparebit, eam instar substantiae concipiendam esse. Quod vero materia quoque instar stbstantiae appareat, de eo consule j. IψI. 22 I. 22O. I 82. Materia extensa est, quatenus elementa rerum materi Plium invicem aggregantur f. aar. ac ideo substantia apparet. Vis motrix in corpore apparet, quatenus elementis inest principium activum S. 294. , & eadem substantia apparet. Quoniam itaque vis motrix concipi potest sitne materia, & materia si ne vi motrice, duae substantiae diversae apparere debent.
I. 3o2. Regulae dira Degulae motus dicuntur illae, juxta quasvis motrix in conflictu quanam sinu corporum modificatur. I. 3o3. Lepes motas Leges motus appellantur principia generalia regularum
quid simi, motus. γ us quie- sterit num taipsum movere possit. Corpns quie scelu quando
Experientia idem confirmat. Quando enim corpus aliquod ex quiete ad motum concitatur, semper ab alio corpore impellitur.
732쪽
Corpus semel motum adflatκm quietis pervenire nequis, Mobile quo. nisi a cavo quadam externa adsuietem redigatur modo ad quie . Poterat idem immediate ex principio rationis suffcientis inferri 3o . Habemus quoque hic experientiam consentientem. g. 3c9. Corpus unumquodque perseverat in statu Do quiescendi vel Lex prima na. movendi uniformiter in directum, hoe es, eadem celeritate er δε--mur.3. eundum eandem directionem , nisi a cassa externa satum suum mutare cogaetur G. 3o sq. O .7ί9. Ont. de statu quiescendi; f. 3o7. Cosm. 7o9. Ovt. de statu movendi .
Haec est prima lex naturalis morus, quam sumunt Malli ematici in motuum doctrina experientia consili. Praesens autem propositio ambitu suo complectitur praecedentes sigillatim antea demonstratas. 3IOs
ne moliti progreditur in linea recta , nisi quid obstet Motus eorps.
I. 3O9. I So.). rectit, Hinc Veteres motum rectilineum dixere naturalem, de omne corpus ' 'naturaliter morum rectilineum affectare assimarunt provocantes ad e perientiam. f. 3ri.
Mobile in vacuo eadem eontinua releritate in linea recta Mora Iuprogreditur in infinitum. In vacuo enim nulla adest causa ex aeo racuo. na, quae vel directionem, vel celeritatem mobilis mutare possit. Iam vide g. 3O9. ISO.
733쪽
, lotus curvilineus. 'reactionis de fiuitio.
Si nn,iiD in BDea OVrva incedit, διplici vi ur,ofurvseesses, qua rim Hisera Iu linea rem progredi nititur, altera vero a motu recte V o coueiV20 retrabitar s. IIo. Iop.).Eκemplum hiabemus in corporibus horiZon taliter proiectis, v. r. globo ex tori rento vi pulveris pyrii exploso. Etenim vi pulveris
pytii imprimitur vis, qua secundunt lineam reclam continuo progrederetur, donec per restilentiam aeris Omnis ramioni celeritas sol et extinct.i Enimvero vi gravitatis continuo urgetur critis centrum terrae, dum vi impressa progreditur. Atque inde cst , quod sileam curvam centro suo dei cribat, aut ii I linea curva inccitat, quae qualis sit a Galilao primo inventum & ini Iechanicae Elementis a nobis clamonMatum. in Propositione praesciate continetur fundam ratum genestos curvarum lua nim, qualem iam in casibus specialibus dedore veteres. I. gr. in spiralibus Arriuwedes; in genere autem I a s Gomo vim iii Lectionibus Geometricis sere Propositio praesens utilillima est, cum plures uentur in natura rerum motus curvilinei.
- f. 3 3. Reoctio dicitur actio patientis in agenS.
, motui resistit, is corpus P, quod is sim
cunque ratione movere aut premere conamur. . estionis I re. atiionis ne
Etenim absque reactione corpus quodcunque ab alio corpore moto simul abriperetur & cum eo cadem celeritate progrederetur, quem admodum nunc accidit corporibus, quae, dum incedimus, portamus. Immo quodcunque quacunque vi propelleretur. Atque adeo aliae Prorrus prodirent regulae motus, consequenter phanomena rerum ma-- tetialium
734쪽
terialium seu mutationes corporum alias prorsus sequerentur leges, quam nunc fieri solet.
Verimus candenaque ad inateriam retulerimus I. I4I.) &vi activae coniati adistinxerinuis i Enimvero dubium istud protinus evanescit, . ubi ad animum revocaveris, nos im activam corporum, vim inertia:& extensionem non tanquam entia realia a se invicem distinguere, ex . quibus invicem unitis resultat corpus, cum singula nonnisi in numerum phaenomenorum reseramus 6226. 296. 298.3, quorum sons communis sunt elementa, a quibus solis corpus substantialitatem habet DI 7. . Utile autem est vim inertiae tanquam pastivam a vi activa distingui in phaenomenis, cum corpus unum non patiatur ab altero, nisi quatenus reagit, nec plus impendatur in actionem Virium, quam corpus reagere aptum: quae ex subsequentibus clariora evadent.
f. 3I7. Actio dicitur contraiVir actioni alterius coYporis, quae fit Actionis con Per contrariam directionem, seu per directionem in oppositam xx xiae dς ini plagam tendentem. f. 3I8. Reactio contraria es actioni G. 3IT. Ir .9. Contrsrietas
Corpus non agit in alterum, nisi δε- in ipsum impingis. Corpus me Evidens est, nullam adesse rationem, cur agat aliquod corpus in aliud quoddam corpus, quamdiu libere movetur, nec quicquam motui ipsius obstat. Enimvero quodsi secundum eam di. rectionem, juxta quam movetur, obvium sibi habeat corpus
aliud, quod impedit, quo minus ulterius progrediatur f. 726. . XX XX a Oxtol.
735쪽
Ontos. , quin adversus ipsum nitatur & ipsum loco movere conetur, ne motui amplius obstet, fieret non potest. E. I. I33. . g. 32I. Contactiueor. Corpus unum in alterum agere nequis absque mutus porum in se eoiundem contactu
Actionis in in distans dicitur, quae absque. corporum contactu distans dei, fieri ponitur. Ita actio magnetis in serrum dicitur actio in distans, propterea quod is trahat serrum procul adhuc a se remotum. g. 223.
Actio in distans imp bilis C . 3aa. Iar. . f. 324. Consimu corporum dicitur eorum status, quo in se in-
dat per conflictum. f. 326. Nulla in corporibus mutatis acridere potes nisi per eon- pol um quin fictum . raδ. 30. I.
6 328. Inenrsus rem Corpus unum inm rere dicitur in alterum, si vel in quie-poris uniua in scens, vel motum ad eandem partem impingit.
impossibilitas actionis in distans. Conflictus
eorporum. Motus muta iis.' Mutatio eor alte n.
736쪽
7 7 f. 329. Corpus unia licitur occurro eaθρου, si ambo moveannir in partes contrarias, dc in se invicem impingant. f. 33O. Corpus unum impingit in alterum directe, si linea directionis impingentis transit per centrum gravitatis alterius, in quod impingit, aut, si mavis, ubi fuerit ad planum contactus perpendiculari S. Quid sit centrum gravitatis ex Staticis patet. Est nempe punctum, per quod corpus dividitur in duas partes aequiponderantes, quarum scilicet neutra alteram moVet ira Mecb. . Hoc punctum in motu corporum gravium semper pro toto corpore substituere licet iis. Mech.), modo retineat eum situm, quem in situ corporis obtinet. Enimvero nequis existimet, definitionem ad sola gravia restringi, alteram definitionem adjicere libuit, quam priori aequipollere ex iis ipsis colligitur, quae modo de centro gravitatis annotavimus.
q. 33I. Corpus unum in alterum in lirecte impingit, si linea directionis impingentis transit equidem per corpus, in quod impin git, sed non per cenrrum gravitatis, aut, si mavis, ubi fuerit ad planum contactus obliqua. Brevius dici potest: Indirecte impingit, quod .non impingit direele. q. 33 a. Si corpus unum in alterum incurrens directe impingit; directe incurrere dicitur: si oblique vel indirecte, indirecte vel ob lique.
. f. 333Si corpora in se invicem directe impingunt, dum sibi
mutuo occurrunis directe sibi mutuo occurrere cucuntur; si ob
M eonfictus corporum oritur, aut eorpus unum in alterum ineurrit, aut duo corpora sibi mutuo oreurrunt, uri directe, vel tu
Impactui in. directu . Ineursus dire,ctiis A indis Ebra. Oeeursus dire. rectus A iud, recta .
737쪽
Corpus quan do impellatur. Progressus quid sit. Retrograda. tio quid sit. . corpus quan do tisatur. Corpus quando trahatur.
Conflictus intrusione di iramDIle. Villium aequalium seculIdum eontrarias directionea effectus.
q. 33S.Corpus unum impellare dicitur alterum , s ita movet, ut ipsum libere progrediatur, sive illud Poso coni lictum quiescat, sive moveri pergat. g. 336. Progredi dicitur corpus, si motum in linea sive reeta, sive curva uti planetae in orbitis suis circa solem ita continuet, ut a termino, unde motu S inchoatur, seu in quo tempore dato haeret, continuo longius distet. S. 337 Corpus dicitur retrogredi, si vel in linea recta, vel in linea curva ita mOVetur, ut, cum amea distantiar a terni ino dato continuo crescerent, seu majores fierent, nunc eaedem iterum decrescant, seu continuo minores e Ua lant. obtinet hie casus in motu planetarum primariorum, qui nonnunquam retrogradi spectantur.
Corpus trudere dicimur, si continua actione moventis moveatur cum eodem eadem celeritate Versus eandem partem, ita tamen ut mobile Praecedat movens.
I. 339-Corpus trabere dicimur, si continua actione moventis
movetur cum eodem eadem celeritate Versus eandem partem, ita tamen ut mobile sequatur, movens praecedat. 34O
Si duo corpora A ae B aequali vi adversus se invicems
738쪽
se invicem nitantur. Pertinet huc ctiam libra aequalibus ponderibus u. trinque in lancibus depositis onerata. f. 34 2. Si duo cors ora vi maquali adversus se nnricem secundum contrarias directioves vitavi ur, motus sequiturseeundum directio.
υδ. Ontol. . Quando igitur nulla a lius resistentia est, ratio' cur agat tollitur, adeoque di actio cestare debet I. I i 8. tot . Enimvero cum corpus Vi inertiae resistat I. I32. , Vis autem inertiae consistat in nisu adversus nisum agentis sese exerente 9. 3i9 ); resistentia tolli nequit, nisi quatenus uterque nisus aequalis est g. 3 I. .
Equus partem virium, quibus trahit currum, in actionem impendit, qua reiἰllentiam ejus vincit, residuam autem earum partem impendit . inces lui.', g. 34s. Et, si corpus A minore vi vitatur adversus alterum B, quam lor res ere valet, cum tota noni HIi Parti resistentiae vincendae sussiciat I. 34,. , motus fulsequetur nullas. Actioni corporis uvius aequalis est reactio alterius. Cor pus enim reagit in alterum vi inertiar j. 3I6. , consequenter ni. titur adversum nisum agenti S S. 3I9. . Quare cum uterqtie nisus aequalis sit i. g. 343. N actio atque reactio eodem tempore fiant sq. 3I6. 3l9. , eodem autem rempore viribus iisdem . 33. Outol. , adeoque aequalibus s9. 349. 737. Outo ), aequa les actiones producantur ; actio utique di reactio aequales esse debent. g. 347.
739쪽
actionis aequa litas ineonslis ctu eorporum libere moto.
g. 247. Dum erepus unum in alterum incurrit, vel duo sibi λυμcem oecurrunt, unum alterum durante confictu in eodem Deo detinet. Vid. de incursu g. 328.3ao. 3Is sq. 3I9. Enimvero dum cor' pus B adversus alterum A secundum directionem AC nititur, impossibile est, ut secundum directionem AD corpori A cedat, cum nemo non intelligat, fieri non posse ut uno eodemque tem pore secundum directiones contrarias moveatur idem corpus B. Necesse igitur est, ut corpus utrumque B ot A in eodem spatio haereat, consequenter corpus unum detineat alterum in eo. dem loco, donec actio & reactio, consequenter conflictus sue. xit absolutus β 324. . De occursu Vide g. 329. 3ao. cetera ex antecedentibus Patent.
Si actiones eaedem sunt, passiones quoque subjectis in iisdem eadem esse debent. Goniam enim ratio passionis continetur extra subjectum patiens g. 7I4. ωtοι , B autem in A agit, si A ab ipso B patitur g. 77s. Ontol. ; ratio illa alia esse nequitquam actio agentis f. 7i3. Ont. . Si igitur actiones eaedem sunt, eadem in duobus vel pluribus subjectis iisdem ponitur ratio susficiens passionum. E. f. 189. OuLyg. 3IO. Si corpus aliquod in alterum impingens motum ejus vi sua quomodocunque mutaverit; idem qm e vicissis in motu pinyis
eandem murationem in paretem contrariam vi alteritissubim. Etenim si corpus aliquod in alterum impingit, vel eidem occurrit S. 3 χ9. , in idem incurrit f. 328. , consequenter aesto di reactio aequales sunt U. 348. , seu actiones mutuis eorrundem in se invicem eaedem sunt s3 3so. Ont. , neque enim actiones hic con. sideramus alio respectu tanquam easdem, nisi quatenus quantitate eaedem sunt. Enimvero si actiones eaedem sunt, etiam M. fiones
740쪽
siones eaedem esse debent I. 3 9. . Gamobrem passiones cor Porum, Gilorum unum impingit in alterum, eaedem sunt. Sunt vero passiones mutationes motus in istis corporibus S. 7I4. t. S mutatio in corpore impingente ob directionem contrariam reagentis fit in partem contrariam j 3i8. . Ergo. 9, 3 I. Corpus dicitur descendere, si, dum movetur, ad Tel- Descinarde. Iurem, vel aliud corpus mundi totale continuo accedit propiuS. Studio dicimus, corpus descendens propius accedere ad tellurem. non vero quod praecise ad centrum illius accedat, quia appropinquatio continua ad centrum telluris dissicilius demonstratur, quam eius ad tellurem accestus, consequenter definitionis applicatio praeternecessitatem longe difficillima redderetur.
I. 3y2. Corpus dicitur, si, dum movetur, a Tellure Ast sta defi- continuo magis magisque recedit' vel etiam ab alio quocunque corpore mundi torali continuo distantia ejus augetur. Cons. β.3s I. monita. ' .f. 3S3.Θrm i sive rotari dicitur corpus, si circa lineam quiescen- Motus rota tem ita movetur, ut quodlibet punctum extra eam assumtum cir- rionia deis .culi peripheriam describat. Motus rotationis incorporibus dicitur etiam motus vertiginis , non autem in planis aut superficiebus atque lineis.
simul rotatur. definitio. Motus adeo volutationis duplicem motum involvit, nempe progressivum rotationis. Exemplum habemus in globo, qui, ubi proiectiis terram contingit, vel per planum inclinatum descendit, vo