장음표시 사용
41쪽
Verum quae per diametrum opponuntur, non eontingit
similiter ueras elle simul sed contingit quandos.
- ,. Nunc differentiam tangit inter non uses & vlas. Sed laborauertit veteres, quid Arist. per angularcs i taligat, quod graece est per diametrum oppositae,quos non possum non mirari,cum tantum laborauerint, cures ipsa sit cognitu facilis. Ideo debes scireu, pet diametrum oppositas vult ea quae opponuntur qualitate praedicat om tbla . Et sic hae pdiametria opponunt. Oisnomo est iustus.ois homo est no iustus. Aliae diametrae sunt, non Ois homo cst iustus, non Ois homo est non iustus. Inquit, verum quae P diametrii opponunt, no contingit similiter esse simul veras tam siueeriores u ins riores: ut erat in non uniuersalibus. ubi tam diametrae superiores quam diametrae inferiores erant simul verae. Sed contingit quandoq; , idest, sed contingiis tum in aliquibus, utpote in diametris inferioribus. Hae enim stant simul non cis homo est no iustus. de no cis homo est iustus. Nam prima valet hanc,aliquis homo non est non iustus. Secunda valet illami aliquis homo non est iustus, modo hae stant simul. Nam prima veri ficatur pro Socrate iusto. Secunda pro Phalere impio. Propter quod illud verbum graecum pote: quod uim ne est aliquiiueqnq; siue interdum, hie sumitur pro aliquibus. Haec videtur expositio Herminij etiam. D. - . TT Ae quidem igitur duae intersie opponuntur, Aliae' -- T. Ir ira uero duae sunt: cum non homo liquum subiectum
quoddam accipitari Ut est iustus non homo, non est iustus no homo. est non iustus non homo, non est non iustus no homo. Ris plures hιs oppositiones non erunt. Hae ueroseorsum
ab dilis, ipse per seipsas erunt, modo non homo tantuam nomine utantur. . . . Tertio docet multiplicare enuntiationes de tertio
adiacente penes subiecti infinitudinem. Vnde hi a primis non differunt nisi ιγ in illis semper subiectum finitum seruabatur.In his autem semper infinitum. De verbo vero & praedicato verbi agendum est ut in primis. Epilogat igitur & inquit.Hae igitur duae inter se opponuntur.hoc est duas esse opppsitiones semp subiectoonte finito patet. Aliae vero duae sunt subaudi subi cto semp existete ins nito quam exempla in figura ponit 23c sermo patet. Tunc quasi epilogando, & ponendo differentiam inter has, ubi semper subiecti infinitudo struatur , & illas ubi subiecti finitudo semper aderat, inquit, atq; plures iis oppositiones non erunt, . duae in prinus seruata finitate subiecti. Duae in his seruata infinitudine. Digerat aut hae ab illis, quia hae seorsum sunt abillis:quia semper in his seruat lubiecti infinitudo. Illis vero infinitudo. Et propterea hae sunt alie ab illis disseretia subiecto ru,& erunt lis inter scitauo ad consequentiam&oppositionem ut primae. m. o non homo tanquam nomine siue subiecto utatur. Hoc est dummodo semper subiecti seruetur infinit do. Et dixit tanquam nomine: quia nomen infinitum non est nomen:sed vicem nominis tenet. Dcbe scire DF i hae sunt disperatae primis. prima differentia subie- -- iam mctorum ut dixi in secundo,quia negationes harum nosequutur affirmationes illarum,propterea se habet inter se ea oppositione, eo ordine, quibus S primae se trahebant.Et ut multiplicauit enuntiationes non uniue tales ita potes & uniuersales multiplicare,quam plum est. αDiametrae. Diametrae.
Haec sunt quae Arist. di xit de multiplicati
ne enuntiationum ubi verbum ipsum cst praedicatur aut secundum aut tertium adiacens.
Quibus vero non accommodatur ipsium est, ut eum hoponuntur, valet Gambulat. In his idem facit hoe modo positum, de si ipsum s adderetur: ut ualet omnis homo,non valet omnis homo, ualet ois non homo,non valet oti non homo.
Docuit multiplieare enuntiationes de verbo ipso G an est,nunc docet multiplicare illasin quibus non ipsum
42쪽
est ponitur,sed caetera verba adiectiva,ut in quibus ponuntur haec verba ambulat & valet. Et inquit, quibus vero non accommodatur ipsum est:vi cu haec ponuntur valet deambulat. In iis ide facit hoc modo politu. Ac si ipsum est adderetur ut per exempla ondit. De bes scire * in his variatio est penes subiecti finitudine& infinitudinem :quia ut dicetur penes ipsum verbum obseruari non potest. Rursus licerin his duae oppositiones fiant,quatuor quoq; eniatiationes quemadmodum in illis, non tamen simili modo hae se habent si
cundum ordinem &conlequentiam. Nam negatiuae stippositae non sequuntur affirmationes smplices. noenim sequitur, oli homo valet. igitur olli non homo non valet:quia contradactorium consequentis, aliquis non homo valet:stat cum antecedente potest enim valere equus aliquis non homo. Nec sequitur omnis no homo valet. Igitur omnis homo non valet. Potest. n. antecedens esse verum: de consequens salsum. & ita lis
se habent simili modo cum illis quo ad multiplicationem atq; oppositionem: non autem quoad ordinem de consequentiam. Sunt qui dicant p Arist. compserat has usi adiectiva verba ponuntur enutiationibus, ubii plum est secundum adiaccns praedicatur: &tunc sensus est apud eos, quibus vero no accomodatur lysum est: ut cum haec ponuntur valet & ambulat. In his
idem facit hoc modo politum ac ii ipsum cst addere.
tur. Et ita volunt enutiationes tales es e vcluti illas ubi ipsium est secundum adiacens prsdicatur: quo videlicet ad enuntiationem numerum oppositiones & consequentias. Et ita iste sermo non trinariis, sed binariis similis est. Hae e cxpositio puerilis est de friuola. Aristo.
enim coepit de trinariis loqui: ut nunc redeat ad binarias transgressio esset. Propterea malo eri are cu Ammonio: qui textum comparativum facit non ad binarias sed ad proxime dictas: Hae. n. homo ambulat, ii mo non ambulat, non binariae apud graecos habentur sed trinariae. erit igitur comparatio solum quo ad numerum & oppositiones, quo vero ad ordine minime.
Erit etia dissimilitudo quia his in enuntiationibus su tecti attenditur variabo. In illis lecus ut dictum est. De multiplicatione vero omnium in limul perquire doctissimum Syrianti Philoxenu, qui subtili ratione omnes collegit,atq; in numerum & normam redegit. Non enim dicendum est non omnis homo , sed ipsum non
ipsi termino homo addendum est. Ipsum enim omnis, nonam
versale significat sed quoniam uniuersaliter . quod quidem
ex his patet .valet Mino, non valet homo. ualet non homo, non valet non homo. Haec enim ab illis deserunt ex eo quia
non sunt uniuersaliter. Quare ipsum omnis aut ipsum nutilus nihil aliud significant quam nominis uniuersaliter isse
firmationem dat negati m. igitur craera id genus ad adi oportet.
Grea dicta fortasse ambiget iunior utrum negationis nota,videlicet, ipsum non sit addenda ad ipsum, omnis,an ad ipsum homo, Si debeat enuntiatio reddi infinita siue de subiectoa ori stato: Et fortasse argu tur q, sis. uniuertile potest aoristari infinitariq;. Sed ipsum omnis siue ipsum nullus stant uniuersalia, igitur possunt infinitari.&ita illis addenda erit negationis nota. Respondetu, si enuntiatio debeat reddi aoristica siue de subiecto infinito negationis nota non ad i sum omnis addenda est, sed ad ipsum homo. Inquit, non enim dicendum est non omnis homo P si enun-
tiatio videlicet ipsa ao isti ea seri debeat sed ipsum Gipsi termino homo addendum est PS tunc erit enuntiatio aoristica de subiecto infinit O. Ad cauillum respondet ii ipsum omnis non est uniuersite, sed uniuersaliter significati siue est uniuersilis praedicationis nota.Et tunc minor cauilli salsa erit. Inquit. ipsum enim
omnis no vniuersale significat, sed qm uniuersaliter Fconsignificat,estq; uniuersalis praedicationis nota. Et hoc declarat exeptis. I inquit i quod quidem ex iis patet. valet homo, non valet homo ubi ambae sunt simplices ob ipsum terminum homo snon valet non homo, valet non ho P qus sunt aoris licet auia terminus homo aori status exilii tu in illisaaec. n.ab illis differunt ex eo, quia non sunt um&per consequens ut in his a risiatio penes terminia tio habetur, ita in uniuersalibus uniuersaliter. Ideo inserisquare ipsum omnis aut ipsum nullus nihil aliud signiscat qua nominis uniuersiliter affirmatione aut negatione. Figitur caeterahi, similia id genus addi oportet cum his duobus: αdicere de illis vide his quod aonstari non possunt.
Sed circa haec dubitant an verbum in oratione a oris arisiue infestati possid Quidam graecorum expositorum dixerunt verbum a oris fari posse in oratione. Primo: quia tunc no posset aoris lari participi ut cu nihil aliud sit participium quam verbum resolutum siue derivatum: ut Averroes dixit in paraphrase primi huius. Secundo, sic verbum es &finitum& infinitum: ubi in oratione no a oristes: stultra diceret in sinitum Tertio, Plato in quodam dialogo volens probare Ῥsenius non attingit veritatis notione sic syllogirat. Sensus non contingit ratione substantiae, quod non contingit rationem substantiae: nec iplius veritatis notio nem contingit. Sensus igitur veritatis non contingit notionem. Modo videtur ex negatiuis Oibus syllogicmum fecisse.hoc autem fieri non potest: nisi verbum aut participium inlinitetur. Alexander aphrodisius Nia . propter haec tenet verbum aci istari non posse in oratione. Immo semper aori statio verbi in illius participium re ludat.Causam huius attulit, quia verbu uni nem extremorum de proprio significatu habet: talis autem unio a oristari non potest. Ideo si verbum adiectivum a oris e tur,id propter participiu fit, in quor soluitur. Tunc patet solutio. Ad primum enim patet verbum ea parte qua syncathegorema est a oristari nci posse, sed qua cum participio conuenit, di ita conle-quentia nulla est. Ad secundum dici pol verbum noea ratione qua sita cathegorema a ori statur, sed ea parte qua in participium redundat. Et hoc modo in Ora
tione poni potest ut in sullogismo Platonis patet. Ad
syllogismum Platonis patet solutio: accepit enim verbum non contingit pro participio,ides , non contin-scns est. Secudo quaerunt an syncathegoremata possint ao istari Sorticolae nonnulli tenere persuadent cy . D. 2
possunt aoristari.Primo, omne finitum potest aoristiri:syncathegorema est ens finitum: m non sit res finita. igitur poteli a oris tari. Secundo signum quanti finiti potest reddi infinitum: modo syncathegorema est
signum termini s niti uniuersale aut particulare. Tertio quod praedicatur deente&non ente videtur a oristatum: modo iste terminus non omnis praedicatur de eme & non ente. Hic est enim vera, hypocentaurus est non omnis. Et haec similiter, equus non est omnis. Et ita volunt propter l, c argumenta ciusmodi syncathegoremata polle aori stati. Haec politio sic nude ro
43쪽
citata expresse Aristoteli contradiciti Verum potest
trahi in bonum. nam syncathego rema: ut omnis nullusi R id genus: potest capi materialiter pro seipso invoce&s hi consimili inscripto aut in mente ut sorticola tradunt. Et hoe modo non syncathegorema sed terminus signiscativus dicetur. Zeliac ratione possunt talia a ori stari ut ultimum argumentum cocludit, quia dc ente de non Cnte praedicari potest. Alio modo sumi potest purae syncathegorematice: I sic no est ensi sedentis uniueri aliter aut particulariter sumpti nota.Et ita patet ii tu ni ut sic non, poste aoristari: sed bcne est nomia aut a ori stati,aut finiti termini. Tunc ad primu patet solutio. nam haec syncathegoremata syncatheg rematice accepta non sunt entia ,sed entium signa. Ad secundum maior est falsa.quonia signum est no est terminusued termini signum: Tertium vero elesolutu. Sorticolae colligunt ex regulis Aristotelis ab enuntia tione ubi verbum tertium adiacet sequi enuntiatione de secundo.Nam Arist. vult in ex negativa non s quatur amrmativa. Et hoc quia assirmatio ponit subiectu esse.Propterea non valet.animal non est iustum: igitur est non iustum . nam prima non ponit animal esse , s cunda vero poniti rem hanc perluadent. primo, quia subiectu debet firmi siue supponere secundu vim verbi: modo in hac, animal est non iustum, vis verbi est presentia & amrmata: igitur animal pro prs sentibus de a firmatis supponi debet. Secundo haec consequentia valet .animal est iustum: igitur animal animal est: quia si non. detur oppositurn, tunc est non aiat: ultra non est animal igitur animal non est ens. ab aequi ualenti ad aequi ualentem. animal non est ens: igitur animal non est iustum, superiori ad inscrtus:&ita ex Opposito cosequentis tequitur oppositum antecedentis: &per consequens illa consequentia bona erat, animal est iustum: igitur animal est. Rem hanc ad tempus trans. mittimus, sumus enim de ea non semel dicturi. cum autem huic Uirmationi,omne animal est iustum ea
negat to contraria sit, quae nullam animal esse iugum signiscat: hae quidem q. ncqi verae simul.neq, in eodem sint perspicuum est. His vcro oppositae sunt inlesum, ut non omne ani
nita est iustum, ex aliquod animal est iustum.
possunt esse simul verae. Secundum est ia, subeontra irpossunt esse simul verae. Inquit scum autem huic assimmationi omne animal cst iustum,ea nepatio contraria sit, quae nullum animal esse iustum significat,hae quideia, neq; verae simul, neq; in eode sint: perspicuum est. hoc est primum .his vero oppositae vi subcotraris quae oppositae dici intum luia illis contradicunt ex trali terso: aut quia quantitate disperatae sunt sunt interdum simul verae, ut per inepta patet. Quo vero ad graeca vc ba attinet.dixit neq; limul. nam pro diuersis temporibus esse possunt verae. Haec n.aureo seculo vera erat,
omnis homo iustus est. nostris vero temporibns. haec contraria illi est vera nullus homo cst iustuς. dixi tin que in eodcm. quia respectu diuersi rum stippositorutae possunt verae simul: vilis. Omne animal in rationale:vt animal stamitur pro hominibus . nullum animal cst rationale pro equis sumptum. subcontrariae autem possunt esse in eodem tempore simul vere, non tam enin eodem. liae enim in eodem, quoddam animal est iustum . quodda ales non est iustum: vim habent contradictionis si pro Socrate animal utrobiq; accipiatur. Sequuntur autem etiam he,eadem quidem quae est, ora
nishomo est non iustus illi que est,nsllus homo est iussus: hanc vero que est, non omnis iamo es non iustus, ea quae est illi opposita, aliquis homo est iustus . necisse est enim siquem esse.
Aristoteles vult repetere regulas consequentiarum: ideo antequam eas relum attrepetit quae in primo dicta sunt de enuntiationibus quomodo se habent circa verum & istum. Et dicit duo. Primum v, couariae noNunc ponit Arist.duas regulas. Prima est, ab Mr- C-matiua uniuersali de prsdicato infinito isequitur negat tua de pridicato sinito, inquit. sequunt Ilr autem etialia. eam quidem quae ea, omnis homo est non iustus. Illa quae est, nullus homo est iustus. Secunda regula, a negativa non uniuersali de praedicato ins nito, sequia tu r ammatio non uniuersalis de prςdicato finito subiecto constante ei aliquo necessario existente. Inquit, . non Ois homo in non iustus, seq uitu r ea quae est illi opposita , videlicet negationi uniuersali de praedicatos nito. aliquis homo est iustus:&quia hoc videtur con tra dictai via dictum in ex negatione non sequi assi
mationem: addit .nectae cst enim alique esse.q. d.hanc regulam valere quando subiectum negative necessario est aliquod. Multa hiciuniores coponunt, & oia prosciscuntur ex malis translationibus' quas habebat. m. Vnde laudare eum qui vult virum graecum c cimentari literarum grscarum prius debere cliscere regulas a si
44쪽
ter non semel in pueriles gerras incidet: atq; in degras
auus imaginationes. Debes scirecti Boetius aliter legit lite ram. Ipse. n.vult scdam regulam esse ex particulari a
firmatione depraedicato snito sequi negationem de praedicato infinito. Fortasse i codice suo grseo sic scribebat. Ego autem in meoi ueni ad verbum ut transtuli:& credo meum esse veriorem, aliter verbum illud necesse est enim aliquem esse.F ad nihil adderetur.
Perspicuum et timin gularibuis uerum s interro agatum negare,cismare etiam verum esse: ut putasne Som o cratessapiens os non . Socrates ergo non ipiens. In unia
uersalibus aurem non est uera quae similiter dicitur: sed ne, gario est vera. ccupis sne omnis homo sapiens eus non. - omnis ergo homo non spiras . hoc enim falsum est: sis no. ergo omnis homo sipiens uera est. Est autem haec opposta
Os Volens Aristo. dare disserentiam inter singulares& uniuersales, quo ad negationum transpositionem eam nanciscitur ex disserentia interrogationum dialecticarum , Sinnuit duas regulas. Prima, ex negatiua praeposita, sequitur negativa transposita in singuli ribu . Inquit, peripi cu uni est etiam in singularibus si verum est interrogatum siue interrogantem negare negatione praeposita, a stirmare etiam negationetrant polita verum esse F ut putes ne Socrates sapiens est Respondendo in non . Socrati ergo non est sapiens: erit verum dicere. Secunda regula. ex negativa prepolita non sequitur negatio trasposita in uribus: sed bene contradictoria .inquit, uribus aut no est vcra
i illa dr sed negatio siue cotradictoria est vera: ceu putas neois homo sapiens est Si respondetur 9, non omnis ergo homo non est sapiens .hoc. n. salsum est,sed non ergo omnis homo sapiens est: vera est. Est autemhse opposita hoc contractictoria . illa contraria tran- - sposita. Ex his sumunt ibrticulaeua in singularibus noresertur negationem praeponere Se transponere: quia hae sic sesequuntur . non Socra.est sapiens: & Socra. noest sapiens. causam aut asicrunt: quia in singularibus aerminus super codcin modo lingulariter stat: m nost confusionis capax. Ita. n. in hac. Socra. non est fa-piens, ille terminus Socra. stat singulariter liue discre- te: ut in hac non Socra. est sapiens. Sed occurrunt Aristoteli primo: quia refert dicere, non tui Socrat. bibit venenum: & tm Socrates non bibit venenum. Fecundo : quia refert dicere. non Socrates habens filium diligit illum i&Socra. habens silium non diligit
illum. Potest enim secunda esse vera: ubi habere duos: quorum unum diligeret, alterum odiret. Prima auteest omnino falsa. propter haec omnes sorticolae intelligunt regulam de singularibus simpliciter tentis &non compositis sine ratione adiuncta sed lisc omitto. illa vero quae secundum infinita nomina π verba contraiacent: ut in eo quod est non h5 π non iustus: veluti ne
zzzz- gation Die nomine σ uerbo esse uidentur : sed non sunt:
---num semper aut uera, aut da fili negatio necesse est. Qxi uero dixit non homo: nihil niugis dixit: quam is qui
homo protulit: sed etiam minus verus velfa ui fuit enisi
quic iram addatur. c. .ic. Sunt qui dicunt Aristo.solirere. quaestionem an ii mina & verba infinita sint enunciationes negativae,
quod non mihi placet: nam in principio huius hoc absoluerat: ideo non est Aristoti imponenda repetitio
ubi seri potvi non imponatur. Ideo videtur mihi cγquaerat utrum nomen infinitum sue verbum inlinitu Opponatur nomini de verbo sinit O enuntiative. & primo ponat id quod videtur primo aspectu:& inquit, illla vero quae secundum infinita nomina & verba contraiacent ut in eo quod est non homo: de non iustu v luti negationes oppositae affirmationibus sine nomine: ut illa non laborat,& verbo, ut lisc,non homo non iustus, tenetur. n.illa particulas sine singulatim singulum singulo reserendo: nam illa de noIe infinito videtur sine verbo, de tacito in verbo illa de verbo infinito videtur esse negatio tacitum homine. Respondet sed non sunt: ius rationem dicit, nam semper aut vera aut sal si sit negatio necesse est. modo hae neq; sunt simul verae neq; simul salsae.homo non homo: quia non stant enuntiationes. Qui vero dixit non homo: nihil magis dixit: quam is qui homo, protulit: sed etiam minus verus vel falsus fuit is qui dixit homo nisi quicqua addatur. Vc bum illud graece et ton latinae minus pro minime accepit: quasi sit sensus. quod nec ille, qui dixit homo nihil addendo , verus est aut salsust quare nec qui dixit
non homo. Haec autem, omnis non tam est iustus: nulli illarum ide----
significat. Nec huic opposita quae est, omnis non homo non est iustus. At illa quae est, omnis non homo est non iustus ei quae est,nullum non homo est iustus, id significat. MI
Quem aute ordinem atq; consensium habeant enuntiatione, de subieeio infinito variatae penes praedicatis nitudinem vel infinitudinem ad enuntiationes de subiecto finito mune docet&ponit regulas. Prima est ρο ροπα enuntiatio de subiecto infinito A praedicatos nito nul 'lum habet ordinem ad enuntiationem de subiecto sestor siue sit haec affirmativa, siue negativa, inquit, hie V ' autem , omnis non homo est iustus, & sibi similes nulli iliniim idem significat, hoc est habentium subiectu finitunν quia nec valet hanc, cmanis ho est iustus , nee id iam . nullus homo est iustus :& ita in his nec est conse quentia, nec consentus: ut Boetius ait. Secunda regula
enutiatio de subiecto in sinito nefatiua cum nulla illarum de subiecto finito habet ordinem aut consensum. Inquit, nee huic opposta quae est,ois non homo est notustus significat idem alicui illarum: quia nec idcm qi haec, omnis ho est iustus: neq; idem quod illa. nullus homo est iustus:& per idem nec consequentiam nec consensum habet. Quo vero ad verba graeca attinci verbuillud amiceimcna: licet in frequentiori usu pro contradictoria sumat Arist. hic iuxta exemplum eius procontraria acceptum est. Licet idem sit cie contraductoria: nam haec. non is non homo cst iustus . nulli illarii ides lanificat, vidclicet, ois homo est iustus vel nullus homo me autem, non omnis no ho est iustus cotradicit illi, om nis non homo est iustus. Tertia rcgula est,
ab asstinatiua de subiecto di irradicato infinito sequitur negativa de subiecto ins nito & praedicato finito. Inquit, at illa quae est omnis non homo est non iustus. significat idem illi quae est nullus non homo est tuitii, di ita inter has est consensus de ordo consequentiae. Nomina uero ex verbo traulposita idem signibeant: ceu homo est albus albus est homo: m si ita non siit, ciustem affirmationis hilares erunt negationes: at ostensum es uui esse Mumus oppositam.butus an Pae est,homo est albus, nega.
tio est, homo non est albusvius vero quae est, albus est homo, si non
45쪽
si non est eadem illa, bomo est assus, negatio erit aut album est non homo. aut album non est Mino: sed aliora quidem est
negatio que si albam non eli non homo elas est, quae est, alabas est non homo. Altera autem huius homoni alius quain re erunt duae unius. Onia igitur transis inito nomine Cr verbo ea levi fiat astirmatio Cr negatio perspicuum. i . Quia superius in exemplis nunc anteposuit praedicatum de pos osuit subiectum, nune contra subiectum praeposuit & praedicatum postposuit,idcirco transposi -
tionem nominum & verborum significatum nominu& verborei no variare declarat. Et insus, alia causa:qm rhetor ex de poetae transponunt nomina & verba ut ornatum scruent. dialectici minime: ideo inter hos quali consultat: ostcndens ch nomina de verba transposita idem significent. Sed quid velit Arist. iuniores multas confusiones componunt:& omnes sunt extra Ari. metem. Propterea debes scire si, nomen additum signi licatum habct triplicem habitudinem,unam absolute: qua illud signiscat ab institutionei hane habet tam in oratione quam extra orationem : &haec habitudo signifixis ρτω-ἰ Da catio cst nominis. Aliam habet sin exigentiam verbi sitaue temporis verbi:&hane sorticolae vocat suppositio-H. nem quam Arist. in elenchis vocat usum termini siue nominis pro re. Inquit enim cum non est res ipsas seretes di nitare nomini b us P rebus utimu r notis: Ze hoc est supponere iuxta loquendi modum sciri icolarum. Aliam autem sis exigentiam praedicati:& haec vocatur
veri scatio .Hae autem tres habitudines ita sunt: c significatio esse potest sine si appositione suppositio sine u rificatione: & non est econuerso . Vult i tur Arin. mnomina de verba transposita idem signi licent: ita ut a prima habitudine nunquam absoluantur: utrum vero absolui possint a secunda & tertia habitudine pertra Dpositionum: hic non dicit, sed antea dixit in sintularibus non referre. hoc inquit, nomina vero & verbi tras olita idem significat:ceu romo est albus, albus est bo. probat dicens: nam eiusdem a stirmationis erunt duae ncg ationes hoc sacile patet: quia habebit negationem sibi propriam oppositam & nexationem suae conuertcntis. H vc enim enuntiatio .h5 est albus. habet hac sibi propriam negatione. nullus homo est albus: & habebit negationem suae conuertentis, videlicet, illa ni ulum album est homo: quae cil negatio illius album est homo: quae est conuertens primae. Inquit, huius. n. quae est homo est albus megatio est. homo non est albus: siue nullus homo cst albus. sumit enim indefinitam pro viii ueriali. Illius vero quae est albus est homo: quae cst conuertens pii manat est nullum albu est homo, inquit, modo si non est eadem illi: hoc est, si conuersare conualens non idem signiscant: negatio conuertentis, vidclicet, illius,album in homo: aut album cst no homo: aut album non est homo. declarat v, non est illa. album est non homo: quia lite habet suam oppositam aliam a prima,videlicet, nullum album est non homo: igitur Opposita illius, album est homo: est illa, album non est homo inquit, scd altera quidem in negatio illius, albuest non homo, vidclica quae est, album non est non honio, siue nullum album est no homo: igitur illa. album est non homo: non est opposita illi. album est homo: quia tunc haberet duas oppositas. sic igitur patet oppositi illius album est homo: est haec, videlicet, albia non est homo: liue nullum album est ho, altera aut est negario huius, lio in albus, videsicet, illa. nullus ho ςst albus i tu r illa, h5 est albus si ne, aequivaleret In signim
caru illi,album est hodi abiret duas negationes oppositas: alteram merito fuit alteram merito suae coueitctis.
Sed dubitare solitus sum. Primo q, hie videtur habe I --.re duas oppositiones de facto, videlicet, homo est at 'bus: ut illam. nullus homo est albus & nullum albu est homo igitur sequitur idem, siue sint idem, sue diuerisii Secundo diceret aduersarius cauillator, ut illa. nul- e uilum album est homo non opposita illi primae: sed suae conuertentis:& ita non sequitur duas oppostas uni esse se. Ad primam dico s, illae oppositae nabet una vim. hae enim nullus homo est albus.& nullum album est hominu nam habent vim,quia sese mutuo inserunt per repulam conueclionum. Vnivcrsalis. n. negativa conuertitur interminis primo priorum. igitur non reputatur
nisi pro una, Ad secundam dicas V illa est opposita
primae nam lis no stant simul.homo est albus: &nul jum album cst homo: quia tune hae starent simul . h. mo est albus:& nullus homo est albus, qm illi si se inserunt, videlicet,nullum album est homo: & nultu, homo es albus:& ita patet v, opponitur huc primae. Deinde epilogat:& verba patent per se circa finem praesentis capituli. Debes scire u, Arist. dedit in isto capituloquatuor regulas. Prima fuit ex affirmatione negatione transposita sequitur negatio recta ut homo est non iustus igitur homo non est iustus. Secunda suti huieeontraria,videlicet, ex negatione recta non sequituras lirm atio negatione ipsa transposita: quia non valet. non est bonum, igitur est non bonu. Nam centaurus non est non bonum , ct tamen non sequitur 2 sit nobcinu. Tertia ex assirmatione recta. sequitur negatio tras osta negatione etiam. ut est aequale, igitur non est non aequale. Q Irta regula econtra non valet. non enim sequitur, non est non bonum igitur est bonum: cum centaurus non sit no bonum: & tamen non sequitur m sit bonum. Contra has regulas multae a sorti colis sunt obiectiones. Primo contra primam. nam non vale siliquis homo est non iustus, igitur cis homo non est iustus Secundo non valet. Socrates potest non pugnare igitur Socra .non psit pugnare. Contra secundam obiiciunt,quia valit, iis homo non est iustus: igitur olli homo est non iustus . namois homo est iustus vel non iustus. Cotra tertiam arguunt primo quia novalet. crate in dominus igitu cinest non dominus: dato sit simul respectu unius dominus: de respectu alterius seruus . cundo non valet, senex fuit puer, igitur senex non fuit non puer. Inrtio non valet. Socrates videt equum,igitur non videt non equum: dato finvideret equum & bouem. Contra quartam arguunt
quia bonum & non bonum simi contradictoria: ideos. A. non est non bonium quitur in sit bonus. Pro solutione ad omncs ratione debes scite primo P omnes regulae intelligi debent omnibus similiter se habentibus sola variatione iacta penes praedicatum definito ad ins nitum. Secundo debes scire θ enuntiationes in quibus subiecta variantur penes finitum &infinitum. C eris in omnibus paribus sunt inuicem impertinentes. hoc est Puna non scquitur ad alia, nedrepugnat, ut iste homo est iustus . non homo est iustus, ct homo non cst iustus,no homo non cst notr iustus. Vna enim harum ad aliam non sequitur,nec alteri repugnat, tuc is a iuxta lixe tolluntur obiectiones. Prima quidem, quia non sunt in caeteris similes, cu prima sit particularis rasecunda uniuersalis: & ita non arguitur per regulam.
46쪽
Ad secundum contra idem respondetur eodem modo. Prima enim no erat de praedicato inlinito dissed de bebat esset c. Socrates est non potens pugnare, ideo
valet: non pol pugnare. Ad aliam contra lecundare
lam iam Arist.primo priorum .in fine respondit in album & non album no sunt contradictoria:sed bene es se album: vel non esse albu: de ita in proposito dico in illa no sunt cotradictoriamili intellecto verbo cu termino. Ad alias corra tertia eode modo solitiatur. Dico. n. ad primam ιν valet tenendo verbum illud diis eodem
mca:erat. n.diis ad . A.& respectu ipsius. A. et non est non dias. Quanquamsbrticolae dicant regulam tenere in a solutis: quod non puto esse necessarium. Diximus. n.regulas valere caeteris tabus sumptis eodem ino. Ad se cundam dicunt regulas Ariteneri in emitiationibus depra enti: sta hoc ea friuolum, non.n. essent uniuersales: ut oes graeci voluti Propterea melius est dicendu pota caetera & verbum debet sumi codem mor & pro eodem praecile tempore. Propterea debet sic argui . senex fuit puer: igitur ienex non iliit non puer pro eo tepore quo fuit puer. Diximus. n.regulas esse veras caeteris similibus sola variatione facta penes praedicati sinitudinem. Ad tertiam dico ιγ non arguitur per regulam. Debet enim argui . , rates videt a quum: igitur Socrates noeil non videns squii. Ad ultima,soro patet ex dietis adronem contra scdam regula. Haec de isto capitulo satis. De Enuntiationum Vnitate, ac Tluralitate quomodo . item valeat co equentia ab enuntiatione de praedicaris diuisis ad enuntiatione de praeticato cotuncto etauerso. Cap. II. . A T uero unum de multis, aut multa de uno asma,
I .es re π negare, nisi unum quid fit id, quod ex pluria
bus illis significatur, noti est ustirmario, neq; negatio una. iam his a. Cum Aristo.velit nunc de ordine sue consequenti ac , is enuntiationu,in quibus prςdicatur unum de pluribus, aut plura de uno hoc est quona mo. valeat a diiuisi, ade5isicta a coniunctis ad divisa. Resumit riirsus i sit ne
patio vel assirmatio una: quae nam plures siue non una tis quae longius in primo huius absoluit. Multiplieari itaq;
--- 'Mu pnt enutiationes ut diximus in primo auctoritate Amta monil hunc in modum: nam aut in enuntiatione unupraedicatur de uno, aut unum de pluribus: aut multa de multis, aut multa de uno. Si quidem unum de uno: aut uni vocum de univoco,vtho est animat: aut univo cum de aequivoco,ut canis est albus. Item, aut aequivocum' deaequivoco: ut acuties est acum aut aequivocum de uni uoco,ut animal est canis. Simili mo si v nu de multis: aut unum vniuocum de multis: vi ho bipes est at aliam aequivocum de multis . ut ais latrabile est canis. Iterum si multa de multis: erit aut multa coluncta de multi, eoniunctis: ut h5 ronalis est sal mortale. ambo.n.
definitione coniunguntur siue ho& bipes de crispus est animael &sensibile&disciplinae capax. Haec. n. ambo copula coniunguntur 3: aliis modis: aut coniuncta de ibi unctis:vtho bipes est ais album. aut abiuncta de
abiunctis: vi lio crispus amicus est sal iustum benium lum. Simili mo si multa de uno: aut. n.multa de unita co: aut multa de aequi uoco. piat etia multis alijs modis ni ultiplicari ibi iusticiant. Alii sto. igi tur tale coem constituit regulam qn praedicantur multa de uno: aut unude multis: nisi illa multa lint aliquo mo unum: aut cO
iussione aut subiecto aut descriptione aut .lcsnitione:
enuntiatio non una erit aec eli regula communis.
Atq; unum dico: non δε nomen uetum sit positum: non fueutem quid unum ex illis. ceu homo est forsitan Er animal, er bipes crmassuetum sed ex iis unum fit. Ex albo uero Crtamine CT ambulante non unum est. Propterea si quis unum
qi de his animet.no una eris aspirmatio .sed uox qde una, affirmatises vero plures . necfi de uno haec ed militer multae. Exponit nunc Aristo. quid velit per unum & inquit. e litq; unum dico: non si nomen unum sit positu, veluti est aequivocum: quod est una vox pluribus abiunetis imposita. Propterea subdit. non sit autem quid unum ex illis vel desinitione,aut si abiecto. & cxponit per exuplum quid sit ex multis unum csse:& inquit. scev ho esti brsitan & sal & bibes & mansuctum: sed ex ijs unumst: aut copulatione: ut placet Porphyrio:aut desiniti ne: ut videtur Auer in paraphras .Quid vero sit ex multis non esse unum: subscribit dicens. ex albo vero de homine Ze ambulante non unum est definitione, vel copulatione si dematur copula. Propterea concludit siquis unum quid de his affirmet: non una erit affirmatio, licet vox quidem una, aisrmationes vero plures: nec si i s haec de uno affirmauerit affrinatio .una erit: sed
silla multae.Sie igitur patet quid sit vitii: quidue ex multis unum esse:&quid ex multis non unum esse. Sed du Diaua
bitatur: quia Ari .ait q, si quis assirmet de illis unum,asia firmationes erunt plures. Quaeritur quona mo troc sit. Auer. in pnti paraphrase videtur dicere ip sit una veluti aequivoca Ad cotra: quia enutiatio ubi terminus aequi uocus aut subijcitur aut pradicatur facit parato sinu. Sed haec enuntiatio non facit illum. Scdo:ois enunti tio aequivoca est distingucda: sed haec no dii tinguitur. Tertio ex iis sit salte unu in subiecto no sicut ex aequi uocis. In verbis Auer. apparet sol o. subscribit. n. fili est s. . dispositio in cnuntiatione inquantum amrmantur intentiones multae ubi subiecto per nota diuersa. q. d. Pquantu ad hoc up esse similitudo cu aequivoca cnutiatione: ua in hac multi sunt signiscatust vel ex pi e subiecti aut pilicati sed quo ad alia no: virecte cogut rones.
si igitur interrogaris dialectica responsionis est postus ra- - - ει--
latio:aut proposivionis: aut alterius partis contradictionis. - D v re. Propositio uero contradictionis unius est pars: non erit ad
haec una sane red Vinctio. Nam nec interrogatio una eli: σὴ 'etiam uera H. Sed de his in topicis dicetur.
Esculanus & alii multi volunt Aristo. robare id ql eia
auioante dixerat:&sic si 'llogisti cunciunt textu. Sed fi mali--aec expositio friuola est. primo, quia Aristo. assumpsis ς' - sit ignotius ad declaratione ignoti. Qi. n. hic sumit in topicis declaratur ut ipsemet ait. Moea quae dicuntur in topicis sunt pollerius nota: cu hic liber lit primus: ut
Ammo.& Pol phyrius:& caeteris dixertit. Amplius non consonat textui .es n. in graecissensu& verbis illativus ut intelligenti verba graeca de nras translationes patet.
Videtur itaq; mihi textu es scillativum. Inscrt. n.duo: G1σ1ia quors primum est v, pluriu no est una inso, atq; mutit iplicis minime. Syllogii at aut ut mihi video sic: tu
rum non est una interrogatio eoru non est una nisio.
plurium non est una interrogatio: igitur plurium no est una raso. Ad huius sylis primo lumit unum ans co putatum, ex quo vult habere probationem minoris :&in it. Si igitur interrogatio dialectica rnsioni scit postulatio: aut Pponis: aut alterius pus cotradictitas petitio.
47쪽
Propositio vero con tradictionis est pars .Ex ijs vult habere erobationem minoris, quq potest ad syllogismus cresolvi,quorum non est v n a propositio aut postulario, eo tum non est una interrogatio per nunc dicta. horum plurium non est propositio alit postulatio. Igitur nec una interrogatio, & ita minor patet: tuc infert conclusionem, S i n itiit, no erit ad haec una sane inso. Cuius minorem epilogat dicens, nam nec interrogatio illorum plurium una est:& si etiam vera sit. ecce quomodo non syllogistica est litera, sed illativa. . Debes scire ut ex primo Topicorum. ca. q. satis habetur ut in terrogatio est quid coe ad problema, quod dicitur respontio,& ad propositionem dialecticam,quae est praemissa siue intcrrogatoria propositio, quae vero diti rentia sit inter problema & propositionem: perquireianimis , illic. Propterea A illo. ait interrogationem di sectica esse aut responsionis postulatio siue problema Qui petitionem propositionis siue alterius partis contradictionis quae est propositio interrogatoria. Secudo debes scire sp dii scit etiam quae lito, coclusione & suppositione liue principio: id. n. quod in demonstrativis est quaestio ante demonstrationem. in sine demonstrationis est conclusio, dicitur enim .r. posteriorum. Qui-stioncssimi aequales numero is quae scimus. Supp*itio autem & principium propositiones sunt siue praemissi demonstrationis. Qua rati Cne patet problema in dialecticis se habere ad responsionem: ut quullio ad conclusionem in demonstrativis, & dialecticam propositione id fullo linii in dialecticis uti suppositiones siue principia ad demonstratione. Haec aute sorticolae
oes ignorant de recutiores. ob. n. ignorantiam termino de sacili paralogietamus. I. clenchoici: I tu considera.' ω I Insuper et iasinia perstimuist ipsium quid o interrogatio
neci non eis dialecti I. Ni oportet ex interrogatione dari ut eligat utra uelit cotradictionis parte. Quando is qui interrogat debeat distinguere utra molli homo, aut nosti Me. --πaa. Secundia quod cocludit est rei quaestio quid est non sit interrogatio dialectica &sylli est. interrogatio dialectica interrogat utraq; parte contradictionis. quaestio id e no interrogat utrao; parte tradictionis ted unatatum. igii quaestio quid est non est dialectica interrogatio. Primo sumit conclusione, & inquit. insuper etiasini ut cum conuersione proxime di ta pcrspicuum est ipsum quid est interrogationem non esse dialecticam immo nec si est, nec quia est, nec propter quid est. Sumit deinceps maiorem syllogismi: S inquit. nam opor- tet ex interrogatione dari atq; permitti ut cligat respondens utram velit contradictionis partem,cuius rationEinquit: qn is qui interrogat: dc beat distinguere virum hoc sit homo, aut non sit hoc: ut virum a uini mortalis an non. Legitur autem in praecis codicibus verbum illud quado aduersative: sed sistrat expositive vcluti alibi saepius Arist. verbsi Ialla umpsit. Ex ijs patet quaestionem se habere ad demonstrationem ut problema ad dialecticii syllogismum, nam est quaestio ante de monstrationem, in sine conclusio. problema etiam ante syllogi simum in sine responsio siue illatum. . r. via cμm c tm eorum, piae seorsum praedicantur, alia qui G- , i . d. composita praedicentur,ut unum omnia praedicatum euad i. alia uero non, quae nam sit differentia De homine nas veno , m- rum est dicere. σ seorsum animal. er scorsum bipes, π haec eademus unum Cr hominem Cr album, π haec eadem vi
gnum, Sed non si cli suis est cereo σ bonus erit, π cereo bo
nus. Adhuest quia seorsum trimque est veram, oportet etiam ambo uera esse , multa erunt etiam absurda. Tishomine nanque quoda uerum ela dicere. Cr quod est homo. Cr s. est albus: qitare π totu. Rursus I alba er tot si uera est dicere. erit etia homo albus albus: dis hoc in infestu. Etriosus musicus albus ambulas et bre saepiar coniuncta in i Gmitum dicentur. Praeterea si Socrates est Socrates et homo, etiam Socrates erit Socrates homo: crs est homo ta bipes:
etia erit bo bipes. Igitur si quis simpliciter dicat coplexiones feris plurima absurda inde conringere dicat, post cauri est.
His suppositis ac commemoratis. Nunc accedit ad C- ι- rem t& primo petit qonem:& inquit. cum aut eorum quae seorsum predicantur diuitim, alia quidem con posita praedicantur ut unum omnia praedicatum eua
dant. hoc est cum quaedam p dicentur diuisi in ta simul. alia vero nomquae nam sit disserentia: & quando licet & qri non, est qo: igitur vim semper liceat argui adiuisis ad coniuncta ' an aliquando sic: aliquando non .& quando sic:& quando non Arguit igitur pro utraque parte:& primo P valeat: nam sequitur. homo est animat: & homo est bipes, igitur homo est animal bipes. Amplius valet. Socra. cst homo: de Soci est albus: igitur Socra. est laomo albus. In contrarium arguit: quia non valet aliquis homo est cerdo & bonus: igitur bonus cerdo. Secundo si vallaret: tunc esset processus in infinitum in complexionibus: nam de homino quodam ut de Socra. verum est dicere,&q, est homo& tr est albus: quare & totum hoe simul erit homo albus. Rursus si de Socra. cst verum dicere album & t tum hoc cst si Socra. est homo albus, N: albus seorsium. Rursus cierit verum dicereu, filio albus albus simul atq; hoc in infinitum. Tcrtio non valci. Socra. est muscus de albus &ambulans:igitur est musiciis albus ambulans: quia haec sepius coniuncta in infinitum dicerentur . Quarto si Socra. st Socra.& homo: etiam Socrates erit Socra. homo: & si Socra. est homo & bipes: ctiam erit homo bipes i quod in salium: nam ex non
nugatoriis nugatio proscisceretur: qui in antecedente non fuit nugatio. In conssequente vero videtur esse. haec. n. nugatio cst. Socra. homo, etiam & homo bipes:
im in indiuiduo species de in specie dii serentia intelliguntur. Sic igitur pro utraque parte haec sunt argumeta. Deinde epilogat: & ssermo patet. sed quo nam modo id ponendum sit dicamus nane. Eoarum itaque, quae praedicantur: atque de quibus praedicari itidi, si afumuntur , qvscunque per accidens dicuntur, aut de eoadem, aut alterum de abero, haec non erunt unum. tit hora Σ - iamo est albus, Cr nix cus: sed non unuri est album ipsum m iii. t. cum C muficum. Accidunt enim ambo eidem . neque fi verum
sit licere album in cum esse, alba musicum profecto tinuquid erit. Album evim per acciIns musicum est : quaere
non erit album musicum quid unum. Quocirca neque cervido bonus simpliciter erit, sed animal erit bipes: cum non per decidens hec de illo set. Praeterea nee illa, quoru altera alteri inest: quocirca nee albusaepius erit, nec aliquis homo est ho alia aut bipes. Insiit. n. bee bipes er utit holaini. Determinat qonem: de vultu, duobus casibus non tam.
licet a diuisis proficisci ad conium tum .primus est: cuea quae divisim praedicantur de aliquo subiecto: de illo per accidens dicantu disiue quia ambo eidem accid sit: siue quia alterum alteri accidens: ut non sequitur. h mo est albusta musicus. igitur homo cli albus musi-
48쪽
cus. Accidunt.n .albu musicu ambo homini: nam licet haec possit esse vera, album & inusicum:in altis musicunon erit quid unu: cum albu per acciis musicu illa Sc possit esse& non esse. Scdo non s quitur. Socr. est cerdo& bonus igitur cerdo bonust na pol esse Socra .vir bonus & malus cerdo. Stas verocasus est q5 unum illorupraedicatorum divisim acceptorum in alio includitur.
Hac. n.rone non pota diuisis procedi ad coniunctum: nam antecedens esset non nugatorium cosequens vero nugatorium:quocirca non valet. Socta est ho & aial:
igit Socr. est ho aiah nec sequii. Soer est ho de bipes igitSoc. est homo bipes: quia in holem uni aiat bipesq;:d unum est in rone alterius. Propterea soluit ad dubiu &imit:quocirca nec albu saepius erit Socri nec aliquislio: ut Plato est ho aiat aut bipes. In sunt. n. haec aiat & bipes hol. Isti sunt duo casus in quibus non valet: ex quibus colligi pol in quibus valet. Per primu . n.casum habetur 9, illa diuisa insint per se subiecto. Persedin habesu, unum non insit in rctne alterius:propterea bene valet. Socrates est ronale & mortale: igit ronale mortale. Tollitur. n. nugatio: quia neutrum est in rone alterius. Tollitur processus in inlinitum: quia non licet postmodum argui est ronale mortale:& mortale, igitur ronale mortale mortale: quia mortale secudo assumptum in-UL aetilita cludebatur in rone illius totius rationale moi tale. Debes scire in cum Arillo. ait:quo circa neq; cerdo bonus simpliciter erit sed alal bipes eritinon vult absolute hac consequentiam valere. Socr. est bipes & animat: igitur bipes animat: sed ait valere solum ratione habita ad primum impedimentum. Propterea subli ribit cum non per accidens haec de illo sint: & ita valet ratione habita ad primum impedimentum non absolute:quia ratione habita ad secundum impedimentum non valet. Nec
ignores translationes veter oes hic erroneas reperiri.
Qui . naegit codices Ari. graecos, hoc ficile dijudicabit. Ο Verum est autem diaere de aliquo: er simpliciter ut aliquEhomine ,hominem: aut aliquem hominem album, homine alisbum non tamen sempermam quando in adiecto aliquod qui, Oppositorum inest, ad quos equitur contradictio, non ve Μν tracme rum. μυ funa est. ut si hominem mortuum dixeris homine,' quanto autem non inest, uerum est. s- Hactenus quonam modo liceat diuisis procedere
ad coniunctum: nunc contra quonam msi 1 coniuncto
ad diuisa liceat arguere declarat. Et colligit primo, ut verum est dicere:& inquit verum est aut dicere de aliquo F subaudi praedicatu coniunctum & simplh quodlibet illius: ut de Socra. supple verum est dicere coniunctim aliquem hominem: de seiunctim homine tint aut de eodem Socra .verum est dicere coniunctim aliquem holem album:& seiunctim homine album, siue holem per te album per se. Igit ut absolute , coniunctis ad diuisa valet, utrum vero in omni & de omni det ominat: αdicit primo θ non valet: qsi in praedicato est contradictio vel oppositioivi non valet. sar est ho mortuus: igitur lio, nam mortuum de ho opponere videntur.Inquit, non tamen semper: nam qn in adiecto siue praedicato Pest aliquid oppositorum illi repugnans: siue diminuens ab eo ad quod sequitur contradictio mon verum est sed salsum, ut si holem mortuu dixeris homine: qnautem non inest irac in praedicato oppositio 2verum in procedere a coniunctis ad diuisis. Quo vero ad verba graeca attinet verbii illud aptos: licet interdiu pro Oino:
interdii pro vla sumatur, hic sumpsit pro seorsum siue
seiunctim. Uterius verbum illud pro crimeno, licet hie pro praedicato adiecto siue adiuncto subiecto accipiat aliqu ab blute Pol addito sue subiecto siue i dicato. Est igit sensus, o quotiens est oppi in i dicato addito
siue adiecto: tune non licet. Solent dubitare metaphy- D, inivisci quonam nisi haec sit vera.Caesar est homortuus,videtur. n.absolute falla. Per textu. n. liru, illud pridieatu compositum implicat opposta. Igitur est ro in se salsa:& cum sit in se talia: ve de ol salsa ut dicit . . Meta. & licet haec res spectet potius ad Metaphysicam: qua coitercurrit per manus cuculla torui in quae dictitur ad hoc:&quae mihi videntur esse dicenda breuibus non recusabo dicere. Dicunt quidam ui cum ho S mortuus co Posiae da. ponuntur: non efficitur ro in se falia: quia ho determinatur per ipsum mortuu ad cadauer . Sed hac riasiostri C. Diat . uola est quia aut totum hoc .lio mortuus est ro in se falsa aut non si sic igit de quolibet salsa: ceu lio irrationalis eum sit per se talla: de ol est falla. . Meta. Si vero illud totu non est ratio in se salsa: hoc est contra textu & contra ronem. Contra totum quidc:qm ait unam partem
inferre oppositu alterius pycontradictione. Contraronem vero: qui ho nu qua perdit suu significatum: igitcsi ro qua significat nomen sit definitio: ho erit semper alal ronale:& ita corpus aiatum & ita viuu:et ex alio est mortuus. Igit illa rct est in te simpla salsa: de ita de nullo vera. Amplius ad principale: ut conceditur haec. Caesar est ho mortuus: r non triae. Caesar est ho irronalis. St. n. concedit homortuus:ergo cadauer,& ita irronaic: de hoc sequitur si verbi: ho contrahitur verbo mortu'. Videt igit mihi φ nomen habet duplicem significam, mi . alteru propriae veluti ho Socra.& Platone: Altera transumptiue ut holem pictu cadauer: & id gentis . ut Arist. inquit in praedicamentis & si haee est vera. Caesar est lio mortuus: qui ho sumit in ligniscatu tralumptiuo,t c at salla. Caesar est ho: qm intelligitur in significatu a prio. An quidem quando inest, nunquam verum sit . quando Maro non inest semperne verum fit quiadmodum Horae.est uti quid ut peria ne igitur Home. et elis an non. Per accidens. n. predicatur imum est de Horiri quatenus quidem spoeia, non cutem per se praelicatur de Homero ipsum est. irDubitat rursus contra solutione data viru,videlicet,qn non est opp5 siue contradictio in adiecto semper li- c
est poeta: ubi totum hoc. cli poeta, pilicat de Home. dc non est coet radictio in illo & no valet tigit Home. est: solo verbo est praedicante. Inquit An quidem qua doinest:nu qua veru sit: quado vero no inest semo ne verusit. PQuali dicat, utrii ut quado in in oppo nunqua veru 'est ita quado non ines: et semper veru sit & arguit ipnon in it queadmodu Home. est aliud ut poeta, ne igit dome. est et quasi dicat non. Respondet & vult v, non semper licet arguere stante illa conditione. Et sic addit secundam, Cp, videlicet, ambo illa pmdicentur aeque principala de subiecto: & non unu principarile at teruper accus:&sic sunt duae conditiones. Prima,u, non sit oppo in adiecto. Secuda, ui ambo praedicent iraeque principaliter. Haec secunda desci xemplo de Home. Nam per accidens praedicatur esse de Home. quatenus poeta: non autem per se quatenus ens & exiliens. iniare in quibuscans praedicatis neque eji contrarisintas, si pro nominibus rationes dicantur, neque per accis dens: sed per se praedicuntur: in his coniunctim π piseriter uerum est dicere. Id autem quod non est, non verum
49쪽
οὶ dicere esse ali est: qula est opinabile , non enim opinio de
c .ir. Epilogat coditiones insimul:& imit. Quare in quibuscunq; predicatis neq; est cotrarietas. Fqg quide sa-cile discernit, si pro noibus: mnes dicatur, na cu mnes n*um si int oppositae in i dicatis est oppo: vilio mortuus: nam ro hois est alal ronale aiatu. Ideo mortui est eadauer sine aia:& hoc ad prima coditionem: neq; per
acciis, sed P se pili cant ambo: hoc est aeque principali , in his convinci im & diuissim siue simpli: D Fm quid, &habet graecus textus, veru est dicere. nae Iuni conditiones .Et declaras scssam coditione inquit id at qaeno est ut Home. no veru cst dicere esse aliud: ia est opinabile remanes opinione holum, non. n. opinio de ipso est i sum esse: sed ipsum non esse led suppletu. veru est dic re esse poeta: qi non est aliquid in re: sed in opinione. Sic igit p hoc Ῥ Home cst in opinione: non ophoc est aliud in re,ha: bunt conditiones. Et sequeter de regu - 'i- ,. lis enutiationu a coniunctis ad diuila. Sed circa hec sunt HUMO, qones non Puae. Prima quona mo. scita conditio intc iligenda est si dicit id compositu illud dct praedicari p se, . de sub ecto. Vrat ad hoc mdere Auer. in sua paraphra
se dices. i. p aliud ab ipso: sed per se.i.pp ipsum: quia cuin i dicatu per acclis sm istum modii falsificat cu sepa
Hom die, illa sit falla: cu sit nite priuatus, ct ca in hoc e :qa esse pdicas de Home. ex parte qua est poeta: non pdicatione prima p se absolute. Sic igit Averr. vult v, illud
conluctu i dicetur P te & sis in ipsum de lubiecto. Sed
hi te obiici ut non ulli primo reaa valet. Soc. est hia albus. igii est ho:& e albus. Secto: ua frustra ad detri & non paccias, ur. n.sin hac exponem si pstua. Sed haec friuola sunt. Ad prima diceret Averr. P argin P se tenet in olmateria, mo cu liceat dare instantia in aliis satis est: vi
primo Prio. cap. 22. & a.d Op.cap.r .modata est instintia in ille. Home.est poeta: io regula est falsa. Ad aliud diceret Averr. is ud esse additu i dicatu p raedicari perses in se & quodlibet sui Pio sensius est. no sim accus, hoc est
non rone partis. Sumit n. per accris interdum is eo qθm,aia. est per parte. Sed adhuc instabis contra Auer. quia tueprima conditio superflueret cum salis explicet in sola.
Cum . n. totum coniunctui' dicatur per te &nonroneptis de subiecto: vr q, non possit esse oppo in adiecto.& sic supfluit prima: qua Ari. ponit in epilogo alia a socunda. Dici pol u, apud Auer. illa no necessaria: sed posita ad maiore explicatu . Nos vero a re exposuim' iuxta Ammo.&BOe. mentem: ut patuit. Sedo rutvtrii . s. adiacete ad scem adiaces liceat arguere semp. I si det cu . Escul. u, a tertio adiacente ad scd in adiaccs no nisi gramateriae valet: p se at nunqua, hoc multiplr ὐbat. Primo a coposito ad diuisa non valet qua termini no eodemo sumuns, sed semp ipsum est: qn tersu adiacet accipitivi dicit veritatu enuntiationiqn vero est scem aecipitur ut dicit actu evndii& ita no valet. Scsso a sceniud ad sim pila non valet cosequetia: sed cu dico,est alat: isti est,arguit a sesca qd ad simpli'. tua ab esse ais ad cesimi migitur no valet. Tertio ablato ipso p acciis potremanere ipsum p se atq; necessariu . Sed hae e pilicatiolio est: vr P accias, illa vero,ho est aiat.est y se ac necessaria Pigit ablata illa P acciis hsc i,t romano vera:& ita ad illa p se & necellaria no sequit haee cotinges:& s accias. Quarto: haec est vera .nullo hine exiit e lio est Ual. igito hac no seqtur illa, ita est,aias ipbai: qm si no est veta: igis opposita e sali, ,opposita est, h5 est no sal,qili sal& no aiat cotradictoria lunt. Igii luc est vera, ho est noaiat, ultra,igitur no ronale:& vltra,igii non ho:& multa alia importa. Antequare sella hac pone: dicamus id peripathetici dicut hac in re. Debes igitur scire ut dicemus q, triplex est enuntiatio sue propo, una de inesse, alia de necessario inesse, alia de contingenti inesse. Tuc μconstat in proponibus de contingeti inesse non valerea propone de tertio adiacente ad illa delecundo no. n. ' μ' 'valci. Soa de contingat est albus igitur est albus: S in
aliis sit r. Dico scdo q, tam in proponi biis de incile qua in illis de necessario inesse, valet seruatis conditionibus Arist. videlicet, in non est oppo in adiecto:& qn ipsum esse & adiectum sibi sque principali pilicatur de subiecto. Dico: qn non est oppo in adiecto sp tales. hc, est
mortuus. ho est pictus:& id genus. Dico secundo in ipsum esse&adiectum praedicantur aeque principaliter. Propter tales centaurus est icrminus, initio est risibilis. Hi c. n.tm ho est risibilis, est vera:& ipsum esse praedicatur de illo subiecto tin horone risibilis: quod cum hole conuertituri iO non valet, im ho est risibilis: igitur tua homo eli: qui deficit secunda conditio,licet nonnulli velint regulam esse veram in simplicibus. Alii di eunt debet sic argui, tantum homo est risibili si igitur lio est ri libili, qui sic est a composito ad 5mplex. Ego v
ro dico in haec est vera. tatum alal est homo: Pyhoiem qui ulla est alat. & sie essec Apelit ipsi atali tira rone litas. Quod vero haec sit po peripatheticorum declaratu r,tas propo de inesse est illa quae exivit ad actum. Et Auerti inquit primo priorum ait esse possibile ad actum dei: tam: sed non est adactum exies nisi subiectu cosset. Igiatur esse principalla praedicatur de subiecto: & p cons quens a tertio ad scdm valet . Ide confrmatur P Aucta eodem primo prior ii cap. z. ubi ponit driam inter propones de inc ste quas inuentas vocat:& illas de neces ario inesse: solum penes hoc st in illis de inesse praedicat si inuenitur in subiecto penes pira tyis, in illis de necessario in ta tre, in ambae sunt in actu. Tertio s propo de
inesse non requirit subiecti constantiam non disterreta contingenti. tenet consequentia primo priorum cap. ii. ubi vult i P propo contingens dupliciter exponitur. vno modo cum subiecti constatia: ἰk sic miscetur cum illa de inesse. alio modo cum subiecti ampliatione t&se est pure contingens. Quarto Aristo. cap. a r. plei laqOporta at accipe oi inesse. distinguit de duplici propone de inesse,una quae simpli est q non est sm tempus
determinatu :altera ut nuc: N ad ambas vult esse nece
sariam subiecti constantia. Quinto Philop. I. prior. ca. i parte illa qOportet at sumere non solia. Fauctoritate Diadori inquit. Diadorus at inquit, alia quaedam significat possibilis esse, ait.n. possibile esse: aut qssia exivit ad actum qd dicimus nos inesse: aut pol exire, nodumat exivit, ecce quo propositio de in che est illa: cuius λnificatum est in actu temporis: Scita cum subiecti co-antia. Idem sentiunt idem Philop.& Alexan .in principio cap. II. Ex is accipitur peripathctice sentiendusemper valere a coniunctis ad cliuisa & a tertio adiacente ad
selm in propositionibus de inesse&necessario inesse quando sint propositiones affirmative: quia in prima& hac scda regela sems de aflirmationibus loquit: seruatis in illis duabus conditionibus: nec solii ut sortic lae aiunt. Arist. locutus est de udicato coposito ex note Ze adiectivo: ut excpla & rcesius verborti indicat. Tucad rones. Ad prima dico ut verbum quando p dic
50쪽
LIBER l . tur totu sin sedi quodlibet tui de subiecto veri scatur,
eodem modo in coluncto & diuiso capi f. nec variatur acceptio: na in coposito sumis ut dicit ese & veritate propositionis:&se in diuiso.' AdscdmsD, esse. n.atalu ut esse albia est quid cotrahens esse uti de simpla acceptu:Jc ita vidci potius argui ab inferiore ad superius,de nosm quid& simpliciter Error. natorii ex hoc oritur: quia crescit in simplici esse lumi uno mo, in composita alio mo:& non ellita. Ad tertia dico q, haec pdicatio homo est mo est y accides sumptu pro cotingenti co
tingens. n. est qd' nondu exiuit ad actu, & io hie est de inesse simplicitermon is est perse& necessario inesset sed est in dispi ne media .c de inesse. Illa vero, fict est aiat inde inesse simpliciter,haeeh5 est:etia es de inesesimpliciter deo bona oosequentia: aut sorte prima est de
inesse necessatio hec de inesse simpliciter. haec. n. apud Peripatheticos:ho cst nec est tingens nec necessaria,no cotingens:quia exivit ia ad actu, nec necessaria tuano in materia necessaria: dc ita de inesse. Ad quarta dico haec, , 5 eli aiat, nullo hine extite no est vera: sicut haec osa eii pulcherrima floru in hyeme: sed cocedunt .... tu quia piat esse Vera'. Adronem dico ιν aiat &non aiat nolunt contradictoria: ut in fine primi prioruha- betur. Hypocctaurus. n. nec cin sal,nec est no aiat, sed bene i e contradicunt, esse aiat de no esse aiat: & se de . . litae non exilicte nec predicat alat necnoata licet aut esse animal aut non esse aiat. Alij dicunt ii, nullo holeexistente haec est vera. ho est sal: non ratione ipsius verbi est:sed tone animalis S sic descit secuda coditio in casu illius militer&de illa. rc sa est pulcherrima stom: id genus Haec sunt dicenda ad mente Arist.&oium peripatheticoria: ut Philoponi,Themistij, Diadori, Alexandri,Theophrasti:& Averrois. Sed dices: non valet: Socrates in gubernator equorsi: igit gubernator: nec vesci thiops est albus dentes igitur albus,haei a solutae lunt. non . n. arguitur per regula quia esse gubernatorem no veri scatur de Socrate nisi rone partis: & smi liter de aethiope:& ita no vales haec sim cies peripatheti-rriti. F. cos. Quia Arist. cocedit laac, hGest mortuus: qua, non
pol esse vera in sidci ampliatio verbi ad id ql est Ucli .Quaerunt utrit ampliatio verbi sit peripatheticar &videtur in no.Tunc vea nulli bi Arist. posuit. Tum
verbu est forma extremos igii extrema accipiuntur secundu exigentia tpis & no ultra. Tertio, tunc aliquae
contradictoriae essent simul vos vel simul fallat ut hae. ois homo est mortuus & aliquis ho no est mortuus: patet prima pro Othosequi est aut fuit. patet seclida prohole etia qui est vel fuit. Q uarto,tuc aliqua propositio esset sir de inesse & esit inges: ut nauale bellia est sutum. Ul. n.de inesse quia actu vera:de contingenii: quia esse ampliat pro eo ql est aut erit. Multa asia adduci psit. δε haec satis: Sed vi fetu, ampliatio negari no possit apud peripathcticos: saltem in cotingentibus:&ipibus quae
circuli ipsens. Primsi patet primoprio .ca. u. in illa. n.
eotingit holem currere. ille terminus fio ampliat prolio e qui est:vel pol esse:vtibi de ait,cui Auer. Philopo-nus & Alexa. eos entiunt. Rursus in tribus circuentit usPraesens: vi. I. Elenchoru ait Ari .in illa parte sanabat laboras. Duretia alia tya circuetia praesens, quia salte ipsum sub diuisione significant: ut dicit Boetius,& p consequens illud significabunt sub disiuctionet vili 6 suit mortuus, s gnificat: qm est vel suillio: aut ho eli mortuus vel pictus sisti qm haec mortuus vel pictus sunt Praeteriti t PitaVtru vero detur respectu rpis Putis ac icr
mini signis eatis re phte ut in hae. Ada est primus homo At illa Home. est poeta:alias disputabis in elechis. Tuc adrones:ad duas primas patet solivio. Ad temtiam dico u, pro diuersis tribus illa no sunt contradictoria ,sed pro eodem tre. Ad ultima. illa propositio est pure contingens cum subieci unci collet. Animaduerte in tu, peripathctici his duobus modis expresse ponunt ampliatione:licet alii voce ea appellatione nasi oppositi sorti colis: ut Albertus, alij termini vel verbi ext Esione, alij alio mo sed de no bus no est nimis curandu. Sat enim est illud non esse cotra peripatheticos: ut a ctoritates innuunt, hyde coniunctis&diuisis. PARTICvLA QI ARTA.
De modulibus Numitationibus , earum adminemo posivionibus,ac consic emtyssum ex aliorum, tum expropria enuntia. Cap. III.
His uero dcterminati considerandum est quenam modo sese habent a birmationes de negationes inter se, hae uidelicet quae fiunt de possibili esse, Cr non poseabili esse, atq; de contingenti er non contingenti, des impossibili de
necessario. habent enim quandam dabitationem.
Antequam ad expositione textus, in tetioneq; eapi tuli deueniam, primo accipienda sunt quaeda necessaria
huic pertractationi .Et primo quot sunt modi enutia- - itionii siue proposition .Est. n.in diciis Arist. no parua cotradictio. Primo nIq; prioris visus est velle esse duo sim modos: necessariti,videlicet,& cotingens. hic vero
quatuor quare aut hic supersitus,aut ibi diminutus, infra, addit veru &saltu. Circa hac re oes pcripa thetici coueniunt in eis quae Ammonius dixit primo huiusprsdicatu ad subiectu habere pol triplice habitudine: qua graeci materia ensitiationis siue propositionis v cant. Prima est: qua pdicatu nodum inest A: potines.se,aut qua inest de pol no inesse. Hae petipathetici materiam vocat contingente. Scda est:qua pili tu non institi ad nuc inest: aut qua nuc actu no inest.pri' vero insuit uu Auer.& Porphy. materia de intae vocant in prioribus analyticis. ca. r. Tatia demu cst:qua praedicatu subiecto inest actu & no pol no inesset vel qua noin est asti :nee pol inesse: qua quoq; necessaria vocant
materia .Plures harvno reperiuntur: ut Porphy. etiam
hic sentit:& Auer. Alex. atq; Plillo ponus primo pii rii. Ex iis apparet: i, licet veru&falsum videns modi proposition si,ut Ara. dicet: reverano sunt alij oino ab illis qdicunt in priorib Hi. n. de alii id genus ab aliqua materia sum inb pisit propria cu nulla sit. Rursus vero quandoq; coordinas cum possibili aut necessario. nam est aliquod vers pol b. salsium inacti possibili vel impostibili. est. n. falsum pol e d salsium impore, interdum
coordinantur cu inesse,& ita nopon ut in numero.His
habitis restat videre quot snt modi, qui suis proprietatibus notet in enutiatione aliqua habitudine. Ad hoc risu. p. 4rndent quida expositor uvetcru:quianonymi sunt: in ποῦ ' modi no coincidetes sunt tres csit inges,videlicet, necessati si & inesse. na a mocotingeti sui propones de contingeti quales fuit cottingit Cesare pugnare. a monecessario propones sui necessariae ut necesse est ho7em esse aiat. a modo vero de lege a pones det crminant de inesse: ut dei cse hocurriti hec.n. est modalis amo tesse. dicut n5 coincidetes:qmpore incidit cum si cotingetis, differt. n. tau ab illo ua a pote pol priuari,sta dicimus imposeno lic cottinges, q a no dicim us Icotingcs: vi Boetius & Porphyrius sentiunt. Rursus impose ide cst qae Suess.Periher. D L necessariu