Paulli Rosarii Farrugia in Venerando melitensi seminario philosophiae, ac Sacrum scripturarum professoris De Genuinitate et Authentia Pentateuchi disputatio

211쪽

CAPUT IX. 99 protuli, ut omnibus compertum esset, nullo modo. etiam argumentis tantum extrinsecis, ut vocant. adhibitis, hanc historiae partem absque parad0xo tum theologico, tum

etiam philosophico in discrimen, inque salsi suspicionem vocari posse: nam si quis adhue salsitatem hujus Pentateuchi historiae urgere vellet, quum praeter Patrum testimonia, quorum consensus hac in re eSt prorsus unanimis, et alia sera omnia ecclesiastica monumenta sive directe sive indirecte hane Pentaleuehi partem tueantur, Velit nolit cogeretur admittere Ecclesiam a primis Apostolorum temporibus usque in practens iurpiter in re, quae ad fidem speciat errasSe, itemque posse omnes in errorem salsitatemque conspirare: quod

et theologice, et philosophice salsum esse deprehenditur. Iure igitur optimo Augustinus, cujus Verbis hanc Satis prolixam disputationem absolvo, clamabat: Discedant a me omnes, qui ea, quae salsa Sunt, Moysen dixisse arbitrantur, conjungar autem illis, Domine, in te, et delecter cum eis in te, quia veri-

ale tua pascentur in luti ludine caritatis, et accedamus ad Verba libri tui, et quaeramus in eis voluntatem luam per Xoluntatem famuli tui, cujus calamo dispensasti ea.

5M August. lib. xii. Consos. cap. 32.

212쪽

74. Absoluta Paschatis caeremonia Hebraei divinis

freti promissis totam noctem ducebant insomnes,. et licet magno curarum aestu agitati gratias lamen Deo rependebant pro acceptis ab ejus misericordia benefactis, diem que in eorum sastis celeberrimum expectabant: nox enim erat, perque uni Vermin Aegyptum altus sopor omnia habebat; ac proinde ne licitum quidem eis erat seras exire, sed ut sese usque mane dumi cohiberent, jubebantur. Verum die decimaquinta Nisam illucescente omnes Aegyptiorum domus gemilibus miseroque lum ullumiscentur, penitumue semineis plangoribus ululant; serit clamor laetatiles Hebraeorum aures. Quo audito omnis Hebraeorum vulgus, baud mora, e suis prosiluit finibus. imo et ipse Pharao metuens, ne maIa perpessis graViora, ubi Divinis praeceptis diutius obsisteret, in se, inque suus subditos incumberent, accitis primo mane Moyse et Aaron, ut e regione cum uni Veris Hebraeorum multitudine egrederentur, utque nulla interposita mora id saperent, praecepit. Quo e0gnito filii Israel, ut saera seriptura nos edocet, ' Prosecti sunt de Ramesse in Socoth, sexcenta sere millia peditum Virorum, absque parvulis. Sed et VulguS pr0miscuum innumerabile ascen .lli Ex cap. xii v. 37-38.

213쪽

CAPUT X. 20 Idit cum eis, oves et armenta, et animantia diversi ge. neris multa nimis. V Ilaec dies, quam secit Dominus, quamque nulla labentibus saeculis oblivio Hebraeorum ementibus abradere potuit, quam tandem grati animi in signum summis ' evehere laudibus numquam destiterunt. 75. Verum colenso propria 'ed ius experientia, quanta confusione angitur, qui intempesta nocte, ingruentibus, quae haud praevideri possunt, periculis, cogitur uno temporis puncto domum, suaque omnia deSerere, Suo jure eonteudit hanc Pentaleuchi historiam posse inter fabulas amandari. Ne vero praeconceptis opinionibus hac in re indulgere videatur, Variis etiam rationum

momentis suam Sententiam confirmaudam, comprobandamque e re esse duxit.

Et sane, ipse est, audiatur. Credere ' jubemur uno

214쪽

tantum die omnes et singulas nebrae0rum familias perii gens terrai Spalium dispersas primo sigui abeundi media noctu edili claram ac distinetam nolitiam sibi

comparaSSe, i, Super Secundo, ut VaSa Burea, alque argentea, aliaque id genu S plurima commodato ab Aegy-pιiis accipprein liue illuc cursitasse, imo tertio, ui omnes

SMS gregeS, omniaque armenia, Summa solertia in unum locum cogerent adlobarasSe, tandem bisce omnibus eou.

laetis eo ipso die aspera deserti cum omnibus,,quae possidebant, pellisse. Quae omnia quidem haud unius diei spatio absolvi ps tuisse . contendit. Neque hoc salis,shil adhqc majorem contra Pentaleuchi genuinitatem,luithentiumque excepti em Se urgere p se gloriatur. Contendit enim Se ex Scripturis colligere ' pulse, omnes ei singulos nebraeos eX toti terrae Gessen partibus eodem die tum in unum locum, RameSSe nempe, confluxisse, tum etiam Simul inde egressos sese in viam So- euili dedisge. At ' inspecto totius Hebraicue multitudinis

215쪽

CAPUT X.

numero, nec non iunumera pecorum, quae agere debebant,

multitudine, hisque omnibus in ordines pro lubito eonii. clos distrihutis statuit, plusquam viginti duo milliariorum Spalium hos omnes tenuisse. Hine inserendo colligit iremum hujus exercitus, si ila eum vorari libuerit, agmen lauadiu immobile perstitisse, quamdiu primum ejus

agmen totum hoc spatium percurreret; ac proinde non omnes uno die Aegypto egressos, Sed haud par meorum numerum post duos lanium dies libere potuisse ahire contendit. Haec Adversarius; ego tamen, ut Vera latear inlegram hanc disputationem, et praesertim priorem ejus partem ultro permisissem, vel ideo quod aeque ac praecedens salso innitatur supposito, quod scilieet eodem die, quo Puselia comedere iussi, Hebraei de imminente eorum liberalione ab Aegyptiaca servitute certiores laeti perhi- heu tur, nisi adeo Adversarium praeconceptis opinionibus cupatum perspexissem, ut contra historicam Pentateuehi veritatem adhuc impune dehacchari posse contendat.' ubi eni in quis attente legerit totam hac de re Pentateuchi narrationem, ne ullam quidem difficultatem earum, quas urget Colenso, ii Veniet, Sed contra omnia clarescere suaque se luce prodere perspiciet. 76. Et satine praeler argumenta Superiori disputatione

216쪽

LlBER II. prolata id praestant l. loca anteeedentia. Ibi enim Moy ses illa verba transcribit, quae post discussam nonae plagae caliginem coram Pharaone, Deo sibi inspirante, habuit: ' Dixit Dominus ad Moysen: adhuc una plagalangam Pharaonem et Aegyptum, et post haec dimittet vos, et exire compellet. Dices ergo omni plebi, ut postulet vir ab amico suo, et mulier a Vietna sua vaSaargentea et aurea. . . Et ait: haec dicit Dominus: media nocte egrediar in Aegyptum: et morietur omne primogenitum in terra Aegyptiorum . . . . Et exivit Moyses)a Pharaone iratus nimis. V Adhuc igitur Moyses ne ullum quidem verbum de ritibus ac caeremoniis in agni Paschatis immolatione servandis ad populum habuerat, et

lamen plane eum de modo Aegyptios despoliandi, deque

imminente eorum liberatione, secula primogenitorum A gypti morte, erudierat. Quae quum ita se habeant, ecquis non videat nimis a veritate aberrasse Colenso, dum statuit eo ipse die, quo signum abeundi Hebraeis innotuit, illos Aegyptiorum bona commodato accipere, gregeSque suos in unum cogere debuime, Summaque confusione iter arripuisse' Id praestat 2 ipse narrationis contextus. nebraeorum enim prosectio tam intimis compagibus arctaque necessitudine cum praecepto celebrandi Pascha copulatur, ut ejus ultimum, ut ita dicam Veluti complementum non

injuria videatur. Iam vero non modo variorum rituum ac ea remoniarum, quae obser anda erant, natura, cujusmodi erat ille renes accingendi, ealceamenta gestandi elc., Verum ima Dei testificatione, qua dicebatur: In

217쪽

CAPUT X. 20seadem ipsa die educam exercitum vestrum de terra Aegypti imminentis suae liberalionis Hebraeos admo. nilos suisse patet. duum igitur haec omnia ante decimum diem mensis Nisan, prouti praecedenti disputatione innuimus, illis innotuissent, nemo, nisi summa injuria Hebraeos sensus communis inopiae insimulare vellet, adhuc contendere posset, illis diebus, qui ab hujus praecepti promulgatione usque ad primogenitorum cladem

profluxere, eos parum suisse Sollicitos ad omnia comparanda, quae ipsis iter arripientibus erant necessaria. Ei haec satis sunt ad ea omnia conVellenda, quae non levem conlusionem in Hebraeorum diScessu prodere videntur, imo quae absurditatis nola Pentateuchum ex Adversarii sententia inurere deprehenduntur; hinc tempus est ut nos ad aliam exceptionis partem conver

77. Iam vero ideo colenso Pentateuehum ulterius

visum est impossibile, potuisse uno die omnes et singulos Hebraeos ex omnibus Gessen partibus Ramessis congregatos una cum omnibus suis gregibus indidem egredi eademque insistere via: at salso heic se habet: varia

enim rationum momenia longe aliter ac commentus est Colenso rem conligisse Suadent, it Vicieque demonstrant.

Et l' id suadent, invicteque demonstrant ipsius locie quo prosecti Sunt, situs atque natura Licet enim sacra Scriptura in ' omnibus sere locis, in quibus Hebraeorum exodus narratur, lota regione pro ejusdem 9ὶ Colen. loe .cit i 77.

218쪽

LIBER II. et parte per quamdam synecdoehen usurpata, in univem sum illos ex Aegypto narrat suisse egressos ita ut uno

in eapite, duodeeimo nempe, libri Exodi quater vel quinquies hoc repetitum oecurrat, sive dum ita Dominus exhibetur Moysi praeeipiens: ' Et observabitis aχyma: in eadem enim ipsa die educam exercitum vestrum de terra Aegypti: sive dum Moyses ita inducitur hunc

rem enarrans: - Εadem die egressus est omnis exercitus Domini de terra Aegypti: ' vel hunc diem sequentibus celebrans: Nox ista est observabilis Dominiquando eduxit eos de terra Aegypti: V tandem hane hi-Storiae partem hisce explicilis verbis absolvens: Ei eadem die eduxit Dominus filios Israel de terra Aegypti

per turmas suas; tamen in aliis V duobus locis clare ac distineto Ramesse iamquam locum, ex quo omnes Hebraei uno die migrarunt, commemoravit. Sunt qui

contendunt vel ideo Moysen hisce in locis de Ramesse mentionem fecisse vel quia populi Hebraici principes

eum omnibus qui illis accedere potuerunt ex hoe loco prae celeris sese itineri commiserant, vel quia Ramesse, in te quae praestantior Aegypti pars, commode pro tota regione usurpari posset, qua in Sententia, ut vera fatear, omnis Adversarii dissiculias prorSus convellitur; rameli in re historica, cujusmodi eSt praesens, haec metaphorica locutio, quam isti adstrunt vix et ne vix quidem mihi arridere potest: et praesertim quum

219쪽

CAPUT X. 207eliam in sensu proprio hae narratione accepta impossibi,

illas a C0leuso impacta adhuc perfacile removeri poteSt. Nam quum Ramesse illa terrae GeSSen '' pars esset, quae proprior Arabiae Petreae jacet, Hebraei in Arabiam tendentes per illam transire debebant, quumque insuper h0c numine non exiguus Victis, uti contendere C0lenso videtur, sed provincia iunge lateque palens, pro uti ex ipsa Scriptura facile colligitur, venire videatur, ipsi Hebraei ex variis eiusdem Ramessis partibus, ne proinde in varius turmas distributi egredi uno die

pulerant. At hoc in casu tota Colensi dissicultas contraxeraeitatem Pentaleuchi conficia penitus corruat, prorsusque dilabatur oportet.

Id suadent, 2, luculenterque demonstrant hujus exodi adjuncta. Diserte enim Scriptura testatur Hebraeos iu arias cohortes, inque varias turmas distributos Aegypto fuisse egressos: ait enim, '' Eadem die eduxit Dominus silius Israel de terra Aegypti per turmas suas. V At in hypothesi ab Adversario cuiaticla tota Hebraeorum multitudo unum constitueret exercitum, cujus extremum

agmen iamdiu immobile perstilit quain diu primum agmen valde suerit iter ingressum: quod quidem nonnisi contra diseriam scripturae testis eationem obtrudi urgerique posset. Γno die igitur omnes et singulos Hebraeos, non vero ex una ea lenique RameSSis parte Aegypto

egressus suisse dicamus necesse eSt.

Idipsum o tandem suadent, inVicteque demonstrant

220쪽

LIBER II. 208 absurda, quae in Ad ei Sarii sententia necessario prosluerent. Nam diserte Seriptura uias edocet Hebraeos pluries '' Pharaonem experios esse infidum, illosque post decimam plagam U Aegyptios ut ubi rent instanter cum pulisse. Si igiur, prouti fugit Colenso, Hebraei ut sese in unum exercitum Struerent, utque ordinatim uno. eloco discederent, biduum frustra insumpserint, eoS cum manifesto periculo vel Pharaonis perfidiam iterum probandi, vel omnium Aegypti 0rum iram in se excitandi in iram traxisse dicamus oportet: quod est incredibile Aperie igitur constat, Colensianum hypothesim de ue-hraeis simul eodemque loco exeuntibus salsam esse; ac proinde veracitatem Mosaicae narrationis qu0ud hunc partem in luto esse pusilum. 78. Hinc laclum est ut scriptores Sive Judaei, sive Christinui semper veraci lutem hujus historiae aguoxerint, ne tamquam creditu diguam Suis in Scriptis allega in

uac mente enim, hueque consilio I. '' ksephus Fla- ius in medium impie lucem editis huc de re scriptorum stili uiuorum placitis. illisque, ubi minus ad veritalis

normam o actu erant, consul; liS, lainquum plena gentis suae, hi lori ne cognitione pollens, memoriae tradidit:

nerito Moyse, ju sit e is abire: ratus fore ut, Si ex regione dis 'ederent, calamitatibus liberaretur Aegyptus. Hobraeos etiam muneribus prose lauti sunt: alii quidem