Paulli Rosarii Farrugia in Venerando melitensi seminario philosophiae, ac Sacrum scripturarum professoris De Genuinitate et Authentia Pentateuchi disputatio

371쪽

LIBER IIL quae prorsus in reliquis libris Veteris Testamenti desiderantur: pariterque multas formas loquendi novas, quas usurparunt scriptores sub Davide et Salomoue, quaeque occurrunt in posterioribus Scripturae libris, nusquam in Pentateucho reperiri posse docuerunt hebraicae linguae periti, qui varios Scripturae libros

secuin invicem contulerunt. Praeterea in Pentaleucho, cur tam Saepe leges et praeeepta singula inculeantur

cur praeter legem, habemus, ut ita d eam, breviarium legis' Cur praeter historicam legis datae narrationem, habemus quoque luculentum Moysis ad populum sermonem, nisi quia opus est illius, qui per annos quadraginta omni ope elaboravit, ut has leges audaeorum animis altius insigeret, eorumque usui familiari accommodaret Nec ullum nobis lacessit negotium ille parallelismus Verbulis, quem deremiam alio ue recentiores Veteris Testamenti seriptores tuaer et auctorem Pentateuchi se deprehendisse sibi gloriatur Adversarius: nam quum Moyses praeeipuus, et ut jla dicam, clas- Meus totius Hebraicae gentis auctor MSet, quumque insuper usque ad captivitalem Babylonicam, prouti scite animadvertit Glaire, lingua Hebraica in sua sere primitiva puritate perseveraverit: nihil mirum in eo deprehendi potest, qu0d poSteriores Scriptores totum Stu dium in eorum legis notitia rite comparanda collocantes, patriaque lingua in Suis libris conscribendis utentes eos communiter dicendi modos usurpaverint, quibus M0yses

in suo Pentaleucho exarando usus Mi.

Genuinitas Pen lateuchi suadetur 5, luculenterque demonstratur ex totius orationis serie. In illa quippe elucent candida simplicitas, pietas in Deum sincera,

372쪽

CAPUT I. agi summum virtutis studium: admiramur in illo libro singularem in confitendis non modo principum ei plebis

verum etiam propriis peccatis ingenuinitatem, et in reprehendendis sanctam severitatem, nullum est dissimulationis vestigium, nulla adulatio aut assentalio ad ea piandam hominum benevolentiam, nulla ad excitandos vulgi plausus orationis Vanitas: quae partes eSSe Solent imposioris. Quod quidem vel adeo considentius hae in disputatione urgemus, quia ea omnia, quae enumeravimus, nullo pacto cum pia, ut illam Vocat, fraude, qua Pen lateuchi scriptores onustos Adversarius traducit, cohaerere, conciliarique possunt. Colenso enim candide '' prositetur sententiae, quam ipse tuetur, quaque d0cet temporibus Ieremiae librum legis sub Moysis nomine primo in lucem inque medium editum, universoque populo explanatum suisse, illam excepit0nem adversari, quae inspecto charactere murali hominum aliunde pietate conspicuorum, naturaliter ac necessario enasci videtur. Verum ipse haud animo fractus de more illam declinare militur ' contendendo optimo jure hujusmodi scriptores

373쪽

LiBER III. nomen Moysis proprio Supponere potuisse, quia allentnper illud tempus populi perversitate atque ad idolatriam propensione, non aliter tam gliscenti morbo occurrere poterant, quam praecipui legislatoris Moseos nomen in medium inque solem proserendor et hoe praesertim, quia non desuerunt per illud tempus Prophetae, qui aeterni

Numinis monita areanamque mentem populo relegerent,

avi iantis debitam stagitiis Dei vindicis iram, clademque

intentarent: cujusmodi erant Ioel, Amos, ineas, Isaias, et Michaeas; at hi omnes, propter illorum temporum pravitatem, parum in .populo ad saniora re Maudo, moribusque ad recte laeta informandis profecerunt. lino, quod capitalius, Adversarius ut suam sontentiam a quavis tegorei di simul late, haud dubitavit asserere, divinuquadam inspiratione ad hanc fraudem consuendum scios Pentaleuehi scriptores actos fuisse. Et sane: ipse est audiatur: nullo mudo oblivisci possumus aeremiam

374쪽

omnes animi sui motus cirra ea, quae ad eeligionem perlineni, tamquam immediatos Dei impulsus habere solitum. Ubi igitur aliquo super immoralitate hujus actionis dubio angebatur, intima, qua impellebatur, vox, quamque a Deo excitatam ratus, omni eum, omuique hae de re sollieitudine eum liberure poterat, eumque ad tuis pede hae in fraude insistendum impellem. At haec Adversarii deliramenta retulisse resutasse est, ac proindo tempore abineremur, ubi prolixiori disputatione

refellere velimus: Noe sat erit animadvertissea renes Hebraeos Prophetas Moseos Vestigiis,insistentes,non nomine, auctoritateque propria coram populo sistere, Ιωgemque i illum in ere, sed Dei nomine Divinaque auctoritate solitos esse; ae proinde, nisi suam Divinam mississem eos prodidisse dioere velimus, nullo modo credere possumus eos hae fraude usos esse; imo quod repuplius, ubi Pentaleuchus haud esset verum ac genu, num Moseos opus, ubi nulla penes vulgum de authenticis Moysis scriptis persuasio per illini lempus vigeret, dubio procul populus pravo assimo in sanctam legem

comparatus, hanc, quum urget Adversarius, Daudem relegeret, dignaque poena eius auctores In clares. Verum ipsa reverentia, qua prosequendi sanctissimi Pr

phetas Mysi posteriores, ipsaeque Pentateuehi dotes penitus nos ab hac fraudis simulationisque suspicione

375쪽

364 LIBER III. revorant, prorsusque cohibeant: nihil enim in tola ora tionis serie occurrit, quod sictionis, duplieitalisque speciem praeseserre deprehenditur. 159. Genuinitas Pentateuchi tandem si suadetur, luculenterque demonstratur ex vanitate argumentorum,

quibus contraria sententia innititur. Colenso enim, utinam hypothesim tueatur, illamque tamquam verisimilem traducat proponatque, ut scilicet nobis persuadeat, Pentateuchum non a Moyse sed a diversis auctoribus post institutam Hebraeorum Rempublieam fuisse exaratum, Omnia fere argumenta, quae a Rationalistis haemente hocque consilio excogitata suere, in medium inque lucem protulit, ac hisce armis instructus ad Pentateuchi genuinitatem landitus convellendam in arenam descendit. At miserrime deceptus est: nam nihil horum tale est, quod gra iter solideque eontra Veritatem, quam propugnamus, urgeri possit et valeat, uti sequentibus ostendemus. Verum ne humanissimis lectoribus taedio simus, utque simul majori rerum intelligentiae consulamus non singula argumenta singulis disputationibus ventilabimus, sed consertim et ad quaedum capila, quasdamque classes redacta examinabimus. Et sane: ut ne ullum quidem verbum heic addamus iis, quae jam supra de argumento ex parallelismo ver horum, qui Pentaleuchum inter et posteriores Veteris Testamenti libros intercedere deprehenditur, ab Adversario nobis impacto H innuimus, nullaque puriter de aliis nonnullis cerebrosis '' commentis huc illuc disseminatis, quae

63: Cons. hujus capit. q

376쪽

CAPUT I. 165 tamen perquam remole hanc disputationem assiciunt,

Verba faciamus, celera omnia argumenta ad quatuor pila revocamus: ad primum enim eommode revocari possunt omnia argumenta ex apparentibus, quae in

Pentaleucho oecurrere identur, antilogiis deprompta, quasque Adversarius urget ad pluralitatem scriptorum constabiliendam: ad secundum illa omnia, quae eadem mente, eodemque consilio ipse urget illis ex locis quae recentiorem aetatem prudere illi visa; ad tertium, revo-

eantur ea omnia quae ex divinorum nominum usuram et C ritie se urgere posse colenso ratus; quarto tandem ea argumenta continentur, quae ex styli diversitate proseruntur. At haec omnia, adjuvante Deo, antiquorum interpretum vestigiis insistentes puerilia esse ostendere posse considimus: prouu Superius nobis pro

posuimus. I,

Colenso primo ex antilogiis suam Sententiam evincere enititur, ac proinde ea omnia, quae in comogonia,

atque. in diluvii historia sibi mutuo excludere illi visa, urget nobisque obtrudit. Contendit enim ea, quae

leguntur: Dixit Deus: congregentur aquae, quae sub eoelo sunt. in locum unum: et appareat arida . . . Et vocavit Deus aridam terram, congregatione ue aquarum appellavit muria V nullo modo cum iis cohaerere possunt, quae alibi occurrunt: μ My Sed sons ascendetate terra, irrigians universam superficiem terrae: V et ratioeSt, quia terra, quae ex aquis emerSerat, plene humore

377쪽

3ω LIBER III. laqueo satura nullo modo sonte, qui illam irrigaret,

egere poterat. Ego Vero, ut vera fatear, nullam helecontradietionem invenio, imo persectam horum locorum harmoniam, persectumque eoneentum reperio: lerra enim ex aquis emergens magna aquarum quantitate madida

erat; at ex physicis disciplinis plane compertum vi caloris

aqua in vaporem converti, qui denuo in editis regionibus concretus super terram copiosus decidit: quum igitur Moyses nobis reserat Ito et vaporem V ascendisse e terra, quin ea, quae alibi de terra ex aquis emergente dixerat, repudiarit, potius quae inde naturaliter evenire debebant eum iunuisse dicamus oportet. Imo quod capitalius, ne ullam quidem contradictionem urgere posset Adversarius, ubi veram aquarum carentiam postrema Moysis verba proderent: nam illa Moysis dierum interpretatio communiter ' recepta est, quae diuturnas periodos hises subesse docet; ae proinde nil mirum, nihil que eoniradiclorium in eo occurrit, quod tertia periodo durante aliqua quantitas aquae ad terrae superniciem irrigandum neeessaria suisset. Neque cum '' Adversariodiens, si hujusmodi dies ordinarii dies 21 horarum non sunt, nullo modo intelligitur, imo nulla est ratio sequentis praecepti. Sex diebus operaberis et Leies Omnia opera tua. Septimo autem die, Sabbatum Domini

Dei tui est: non facies omne opus in eo. . . Sex enim diebus seeit Dominus coelum ei terram et mare et omnia

378쪽

CAPUT I. 36 quae in eis sunt, et requievit in die septimo, idcirco benedixit Deus diei Sabbati, et sanctificavit eum: ' nam I. B. Planciani postquam variis argumentis nostram interpretationem confirmavit, sequentibus huic dissiculia lioecurrit: μ' Respondeo, periodus quae diei nomine veniunt, non absurde sumi pro symbolo et prolotypo et dierum c0mmunium laboris, et diei ultimi hebdomadae quieti destinati. Nam vocem hanc diversimode aliquandoaeeipi in uno contextu, et ipsi lateri debent, ut nuper obsorvabam. Augustinus aperte dicit, dies hebdomadae repraesentare aliquo modo dies creationis illorum idem quamdam exhibere) et non esse illis similes, sed mullum impares. Ita in immensum distant Dei operant, operibus hominum, et hominum necessaria require a requie Dei, quae mera est a novis operibus cessatio.

Requies humani sabbati horis viginti quatuor contine butur. At quis dicet Dei cessationem simili limite circumscriptam ' Septima divinae quietis dies an posthuras 24 cessavit P . . . Tandem meminisse debemus, Hebraeis praescriptum suisse eliam sabbatum septimi aurit. Deus jubet: '' Quando ingressi fueritig terram, quam ego dabo vobis, sabbatietos sabbatum Domino. Sex

annis Seres agrum tuum, et sex annis putabis vineam tuam, colligesque fructus ejus: Septimo autem anno, sabbatum erit terrae, requieti0nis Domini V . . . Age vero: he:c dies creationis vel dies ordinarii hebdomadae, septem annorum typus existunt: cur igitur sex aut

Tu) Plane. in hist. cit. n. X. l73l August. de Gen. ad lit. iv. 26, 7M Lov. cap. xxv. v. 2. Et Seq.

379쪽

368 LIBER III. septem longiores periodi sex aut Septeni dierum solarium exemplar esse non pos3int' Addendum est, etiam in Levitico post annum sabbaticum statim Hebraeis praegeribi, ut numerent qu0que Septem hebdomadas an-n0rum, i. e. SeptieS Septem, quae Simul faciunt annos quadraginta novem: post hos erat Sanctilicandus nuntis quinquagesimus seu annus jubilaei: Non scretis, neque nictetis sponte in agro nascentia, et primitias vindemiae non colligetis, ob Sanctificationem jubilaei, sed statim oblata comedetis; anno jubilaei redient omnes ad

possessiones suas ete.' Denique, si per Irenaeum perque alios ex antiquioribus Putribus sex aut septem dies, sex vel septem mille ann08 Significare possunt, cur contra Sex periodi longiores lVpi esse nequeunt sex

dierum ' V duo ex testimonio plane liquet perperam Colenso vulgari μ dierum V interpretalioni adhaesisse, ut

inde quae de terra ex aquis emergente in duobus Gene-seos capitibus narrantur, tamquam sibi mutuo excludentia traducere posSet. Ipse Vero adhuc instat et multa alia ex hac cosmog0nia in primu et secundo Genesis capite relata '' pro seri, quae sibi mutu0 cohaerere nullo modo posse contendit. Nullo enim pacto sibi mutuo haec omnia cohaerent, urget ille, quum in primo capito omnia volatilia, omniaque animantia ante creatum hominem condita suisse V perhibeantur; in altero vero prius homo postea omnia animantia producta '' tradu

380쪽

CAPUT I. 369eantur: itemque quum in ' altero omnia volatilia ex aquis, in '' altero vero e terra edita fuisse narretur: praeterea quum in '' altero hum0 ad imaginem et similitudinem Dei, in altero vero e limo terrae vivificato spiraculo vitae '' es formatus existat: insuper quum in altero homo universae terrae d0minus 'in constituatur, in altero vero in paradiso Voluptatis, ut operaretur et custodiret illum P collo elur: tandem quum in altero lum vir tum mulier simul a Deo efformati videantur, in altero vero longe post conditum Adam primam mulierem efformatam suisse '' constet. At bona ejus pace reponimus apparenteS non vero reales anti logias hisce in locis occurrere: nam l. Mob Ses exp0Silo in primo Geneseos eapite ordine rerum chron0logico, in Secundo, in quo hominis tantum historiam enarrandam Suscipit, omnium sero historicorum more, quae antea ordinalim narraverat, nullia sere ad Chronologiam habito respectu, cum hac hominis hist0ria conjunxit, atque aptavit. Praeterea 2. in primo Geneseos capite Moyses minime volatile ex aquis aeque ac reptilia pr0ductum suisse re