Paulli Rosarii Farrugia in Venerando melitensi seminario philosophiae, ac Sacrum scripturarum professoris De Genuinitate et Authentia Pentateuchi disputatio

41쪽

designant rerum omnium notitiam.

Idque suadent landem, luculenterque demonstrant 7 omnium sive doctorum, sive reliquorum ex plebe Judaeorum de Christi scientia demirationes. Eam demiruti sunt, quando adhue puerulus in medio doctorum constitit, illos audiens, illosque interrogans: Stupebant autem omnes, qui eum Budiebant, super prudentia, et responsis eius. Iam igitura sui pueritia scientia et doctrina, non quidem experimeniali, sed divinitus infusa, omnibus hebraicae gentis doctoribus praestabat. Eam puriter demiratae Sunt turbae, quando die festo labernaculorum mediante Iesus ascendit in tem plum, ut suam legem praeditaret: ' Mirabantur Iudaei, dicentes: quomodo hic literas scit, cum non didieerit pV Non igitur humana industria, terrenisque auxiliis, sed divina largitione scientium, qua pollebat, Christus sibi comparavit. 24. uine laetum est ut Patres nil intentatum relinquerent,

quo omnem ignorantiae suspicionem a Christo removerent. Hac mente atque hoc consilio l. eiusdem asSertores et

vindiere inter illusores adnumerarunt: atque hujusmodi nota Cyrillus Alexandrinus eos dehonestavit, quod contenderetit aliquid incrementi scientiae Christi accessisse. Hi ne statuit: Credimus ex ipso ventre utque utero Virgineo ipsum Emmanuel, cum Deus esset, h0minem, prodiisse

42쪽

m LIBER I. plenum proculdubio sapientia et gratia, quae illi naturaliter inerat. Quodnam igitur is incrementum Susciperet, in quo

Sunt omnes thesauri sapientiae Hac mente atque hoc consilio 2. nullo modo serendam tradiderunt illarum seripturarum interpretationem, ex qui - S nonnulla Christus ignorasse videtur. Qui novil, ait 0rigones, quae sunt in cordibus hominum Christus Iesus.... non ignorans interrogat, Sed quoniam semel assumpserat hominem, utitur omnibuS, quae sunt hominis, quorum uinnum illud ost, interrogare: nec mirandum si id facit Servator, cum .ipSe etiam omnium Deus, moribus hominum sese aec in ans, perinde ae si quis homo morem gerat filio suo

percontetur, velut in hoc, Adam ubi es p et, ubi est Alini frater tuus' Cui consona etiam sunt, quae Basilius d et, inquietis: Propter te, et horam et diem judieii ignora irquamquam nihil latet veram illam sapientiam. Nam per illa

omnia sunt condita: nemo enim mortalis usquam Pst, qui

opus suum, quod secit, ignorat. Et Tertullianus: eo

aliquid et de illis pusillitatibus, et infirmitatibus Creatoris in

Christo. Ignorantium enim et ego adscribere ei volo. Permitte mihi adversus haereticum. Tangitur a Memina, quae sanguine sultabat, et nescivit a qua . Quis me, inquit, tetigiip Εtiam excusantibus discipulis, perseverat in ignorantiae voce, tetigit me aliquis: idque de argumento a stirmat: Sensi enim virtutem ex me prosectam. Quid dieii haereticus p seiebatne personam 2 Et cur quasi ignorans

loquebatur' Ut consessionem certe provocaret, ut timorem probaret. V

43쪽

dua de re non minori perspicuitate refulgent, quae uno Me testantur ' Chrysostomus, Ambrosius, ' Augustinus, tiliique. Hac mente atque hoc consilio tandem 5. Christi scientiam urgebant ad ejus prae celeris excellentiam ostendendam. 'Nullus homo, ait Dixus Hieronymus, excepto eo, qui ob nostram salutem carnem est dignatus induere, plenam ha huit scientiam et certissimam veritatem. V Idemque repetit Bernardus cx eo, quod: 'Nec suit hora in quacumque aetate

sua, qua de plenitudine illa, quam in sui conceptione aecepit in utero, vel aliquid minueretur, vel aliquid eidem adjiceretur: Sed a principio perfectus, a principio, inquam, plenus suit spiritu sapientiae et intellectus. spiritu consilii et sortitudinis, spiritu scientiae et pietatis. V25. Nec hoc tantum patres fuere contenti, sed hujus Veritalis convenientiam plurimis ad fidem faciendam idoneis: rgumentis collustrarunt: quae quidem omnia argumenta

disertissime omnium in unum collegit, et evolvit Sanctus' Fulgentius Ruspensis Episcopus. Speciminis gratia nonnulla, eaque Selecti ira, in medium proseremus. Et l. illud in medium profero, quod ex pleniludine gratiae et veritatis, qua Christus d0nalus, necessario dimanat Non enim, inquit ille, lota plenitudo Veritatis habetur, quando veritatis ipsius aliquid ignoratur, quod absit ut de Christo aliquatenus sentiamus. V lino sue Christum 2, reliquid ignorasse illud

44쪽

22 LIBER I. erit consequens, quod non sit ille ipsa veritas: Quis dicat animam Christi aut minus aliquid percipere Veritatis, aut minus habere aliquid charitatis' Ipse autem Christus est veritas. Quomodo ergo anima illa minus in se notitiam veritatis habere dicitur, quae ipsius veritatis animo singulariter invenitur'V Tandem in luto posita Verbi Divini cum humanitate hypostatica unione concludit: Non existimo illi animae in aliquo plenam Divinitalis deesse notitiam, cujus

una est per80na cum Verbo: quam sic Sapientiam Suscepit, ut eadem sapientia ipsa sit. 'm. Nostrae sententiae postremo loco et ratio the0logica sussi agatur. Christus enim variis litulis, muneribusque in Scripturis donatur. Insignitur enim praerogativa doctoris, 'legislatoris, mediatoris, Uredemptoris, capitis, judicis, aliisque id generis: quae sunt totidem veluti urgumenta, quibus cumulata rerum omnium notitia Christo adtribuitur. 27. Quae hucusque in medium, inque lucem protulimus argumenta talia sunt profecto, ut omne quoad Christi rerum omnium scientiam dubium, si quid sorte sub0riri posset, removeant; lumen ut plenum de adversarii cavillationibus triumphum egisse non immerito videamur, adhuc nobis Solvenda Venit gravis, ut vera salear, illa exceptio exV Lucad ui ila. Diserte enim videtur Evangelista innuere Chri-

45쪽

CAPUT III. 33slum in dies quoad sapientiam profecisse, quod limitatam

potius, quam cumulatiSsimam rerum omnium Scientiam inducit.

28. Verum hujusmodi scripturae loeus nullum nobis laeessit negotium, neque talis est, qui graviter solideque contra doctrinam, quam vindicavimus, urgeri possit et Valeat. Sancti enim Patres toti in eo sunt, ut ostendant proesecisse quidem Christum Sapientia non tamen, qu0ad M, Sed quoad nos, in quantum scilicet magis magisque in dies hominibus proficere videbatur. Ut aetate, inquit Gregorius Nagianzenus, ita et sapientia proficiebat: non quod haec in eo incrementum caperent, quid enim eo quod a principio persectum erat, persectius esse possit Z sed quod hare paullatim detegerentur ac elueerent.' id ipsum urgebat Athanasius contra Arianos: Corpore aetate crescente in illo quoque crescebat maj0r Divinitatis explicatio, omnibusque ostendebatur templum Dei ipsum esse, et Deum esse in corpore: V et Cyrillus Alexandrinus contra Nestorium: '' Quomodo igitur profecisse dictus est y Ut ego arbitror, quia Deus Verbum pro incremento et aetate sui eorpori', divinorum honorum quae sibi inerant manifestalioneui admetiebatur.' Ilisce omnibus, ne in re tam perspicua plus quam par est excurram, unum adjicio Bernardum qui de more perbello hanc veritatem illustrat: ' Neque enim, ait, minus habuit Sapientiae, Vel potius non minus fuit sapaentia IesuS c0nceptus, quam natuS; parvuS quam magnus. Sive ergo latens in utero, SiVe Vagiens in praeM-

46쪽

36 LIBER I. pio, Sive tam grandiusculus interrogans Doctores in templo, sive jam persectae aetatis docens in populo, neque prosectu plenus suit Spiritu Sancto. . . Nam quod de Sapientia et

gratia hic dictum est Luc. ii. v. 52 non Secundum quod orat, Sed Secundnm quod apparebat, intelligendum est'

CAPET IV.

m. nationalismi semin , quae antiquae fidei vestigiis obrula, atque impedita in monte Colensi deliteseebant, jui

MSe evolvere, erumpere, e L pernici0wS Duelus edere, ac proferre satagunt. Omnis enim, qui parum euute periculi sese committit, in praeceps, attenta humanae naturae imbecillitate, eat, necesse est. Hinc lactum est, ut Adversu 'rius noster non iue tantum Christianus varia ratiotialistarum placita, quibus Summopere delectatur, putissutim amplecti nobis videatur. Non enim illico, de rationalistarum more divinae revelati0nis auctoritatem, ut humanae rationiS

vindicias Susciperet, adortus; Sed primo eam lydirecto impetit, ut debilita iam lacilius dein posSet proSternere ac prorsus dejicere. Haud enim it in seias saeram scri-

47쪽

pturam aptissimum esse in manu Domini instrumentum ad suam voluntatem facilius hominibus reSerandam; contendit tamen, non modo dixina traditione, verum' etiam Omni Scriptura remota, posse homines voci Dei in eordibus eorum clamanti obtemperantes reete ac sine ullo offendiculo iam salutis percurrere. Divinae revelationis igitur opportunitatem adhuc tuetur, licet ejus necessitatem parvi, imo nihili habendam ducat. 50. At quae est humanae mentis misera conditiol Ille ipSe Colenso, qui homines ataque Scriptura, et ah ue ulla

revelatione suam Salutem comparare posse contendit, non

solo animarum Zelu actus, munus episcopale, licet depositus, adhuc potius retinere, quam deSerere mavult. Quam revelationis necessitatem igitur verbis repudiat, opere admittere ac venerari c0gitur.5l. Quae quum ita se habeant, mihi in animo rei min- ' . .cere, non modo utilem, Verum etiam magnopere suisse divinam revelationem necessariam. Quod ut citra errandi periculum praestemus, illud discrimen recolemuS oportet, quo ita necessitas diribetur, ut alia Sit dicaturque metaphysica, alia phySica, alia moralis. Necessitas metaphysica, Seu ut alii malunt, necessitas ob-

48쪽

MBER I. Solusa ea est, qua aliquid ita existii, ut ejus oppotitum sine ulla adjecta conditione, contradictionem involvat. Ad physicam uecestitatem ea omnia reseruntur, quae inspectis legi. bus, viribusque naturae aliter evenire haud poesunt. Necessarium tandem neeeMitate morali id omne erit, cujus oppositum absolute loquendo evenire posset, Sed non absque maxima dissicultate. 52. Hisce praeiactis non exquirimus, imo ultro damus Eupernaturalis revelationis factum nullam metaphysicam siveataolutam necessitatem praesusurre: aduo enim pendet a libera Dei voluntate, ut n0unisi successivis temporibus praὐ-liosom hujusmodi depositum hominibus fuerit concreditum. Hisce vero non obstantibus contendimus contra Adversarium, posito libero Dei decreto, quod per omnes illas Veritates, quas nunc colimus, homines Suam salutem con-Sequi possent, harum reVelationem, partim pbySice, partim moraliter fuisse neceSSariam. 55. Et re quidem vera l. necessaria et quidem physice fuit revelatio, quae cultum Deo dignum ac prae ceteris sibi acceptum respicit. Licet enim innitibus exploratum com pertumque sit, Vel ipso rationis lumine, Deum nedum internis cordis assectibus, sed etiam externis corporis signis osse ab hominibus colendum; lamen humana ratio ex Sesola, null0que Superno lumine illustrata, prorsus impar est illum cultum certe determinandi, qui non modo divitiae Maiestati dignus, verum etiam neceptus, ae prae celeris gratus esse possit. Ecquam enim relatimem quosdam actus Ii; alti ue corporeos inter et Deum oculis corporeis non objectum qui liliet homo reperire p0SSeι' Exploratum, comportumque illi eSSe putest Deum rerum omnium Summum , ,e Dominum; at quo argumento animum induceret suum ad credendum, qua am ex eis igne consumere, aut gladio

49쪽

CAΡUT IV. IT eas p rimere, gratum illi suturum: vel oleo saxum perfusum, aut igne combustum thymiama illi honori esse' Num ea nem laurorum, ut regii ' Psaltis verbo usurpem, manducat Deus, aut sanguinem hircorum polat' Ni igitur Deus ipse aliquem sibi prae ceteris gratum selegerit euitum, illumque determinant, ne hominibus commonstrarit, humana ratio

physice impar fuisset ad illum cultu sibi accepto gratoque

prosequendum.

M. Mine factum est, ut Omnis populus divina revelatione destitulus, lutem cultum Deo exhibuerit, qui non modo ilis indignus, sed etiam quo positive injuria assiciebatur. Εequis enim neget Deum injuria a flacium fuisse illis saerificio.

rum monstris, quibuS Veleres gentiles, etiam cultiores Supremo numini litare consueverunt Z Silentio praeterm Bac-

cautium delirin, mysteria orphim, Eleusinia, aliaque a

' Clanien te Alexandrino, et ab ' Arnobio cum execratione eommemorata: el illa potissimum urgeo sacrificia, in quibus humanae hostiae immolabantur: qui mos receptus fuit non modo apud MScythas, 'Persas, 'Germanos, 'Gallos, 'Brita nos, imo etiam apud UGraecos et '' Romanos: nec non cullus omnium absurdissimos Fauno et Capro dilatos, aut storales ludos, in quibus, ut S. Augustinus loquitur: μ ' Non aves,

50쪽

88 LIBER 1.n0n quadrupedes, non denique sanguis humanus, sed multo scelestius pudor humanus osse rebatur. His itaque leviter adumbratis las nobis est contra citenso non modo illarum veritatum, quae cultum Deo dignum, acceptumque Spectant, revelationis opportunitalem, Verum etiam physicam, ut riunt necessitatem asserere, illaque Platonis Verba usurpare, quibus praedicabat Neminem pietatem docere posse, nisi Deus quasi dux et magister prae

55. Pari necessitate 2 gaudet illarum veritatum mani se Statio, quae peccatoris reconciliationem cum Deo parabilem laciunt. Cunctae sane gentes ostenderunt Se cognoscere illisque perspectam esse hujus in divinam gratiam peccatisnmissam reditus noeessitatem; sed electione modorum.non tam variorum, quam ad libidinem confictorum, ineptorumque se id consequi per se non posse haud obscure declar runt. IIuic Vero, ne turpiter in omnibus caeremoniis ad id institutis enumerandis immoremur, spectacula scenica n' Livio memora La, cruentosque gladiatorum ludos a '' Prudentio descriptos omittimus; illas vero memoramus Ioliones aquis fluminum et maris saetas, aliasque id generis caeremonias ulpote quae illis, quae apud Hebraeos longe lateque obtinuerant, consorines, imo ab illis derivatae. Hinc Macem cernimus Vel ideo lavacra petentem, ut divinam effugiat ultionem: '' Lavacra pelo, et pelagus quae liliora circumjacent, maculis ibi criminum Lolis, acerbam ut essugiam iram deae. V