Paulli Rosarii Farrugia in Venerando melitensi seminario philosophiae, ac Sacrum scripturarum professoris De Genuinitate et Authentia Pentateuchi disputatio

51쪽

CAPUT iv. da uinc innumera apud gentes '' comperimui sacrificia, innumerosque ritus variiS nnminibus donata tλασακα, nempe, M vimικα, καοαρακα a Latinis placamina februa piamina dicta. Verum haec omnia, ubi apud Hebraeos fide osserentium informala vere expiatoria evadebant; apud gentiles vero, quum uota p0SSent hoc spiritu esse ivlarmata, neque hac siile oblata ex revelationis desectu, erant omnia inania et i elatu, quae nequibant homitiem in noeentem efficere, imo caeremoniae Superstiti0sae, quae illum reum multo magis ossiciebant. Imo quod eapitalius, et ipsi gentiles hanc Sacrificiorum vanitatem agnoseebant. Hac meu te atque hoc consilio chnobat in idius:

UAhi nimium faciles, qui tristia crimina medis Flumina tolli posse putatis aqual

. ''Atque hoc scelesti illi in animum inducunt suum, . duVem in placare posse donis, hostiis: Et operum et sumplum perdunt.Vi. 1 Si serg' ridiculae, ineptaeque lotiones, nec non meritici i ad n luenda crimina ab ipsis gentilibus habebantur, et erant, nulls in alium modum reperire poteront, quo in gratiam citiuncu redirent. Hinc laetum est, ut diu a u sui estis essecliburi quos noxa parit, eXellarentur, ira in crimen, inque seipsos et mmo strentur, Se coarguerent, Se quadam desperatione punirent, sequρ diu uoetuque domesticis furiis uelos dicerent. lia eum p0enitebat, qui exclamabat: Poeni tui, alii si quid miserorum creditur ulli, i

52쪽

LIBER l. Poetvtet, et lacto torqueor ipse meo. 'Plano igitur constat illorum mediorum revelationem, qu rum ope homines in gratiam Dei nunc redunt, luisse illis

physioe necaeSariam.

56. Physice etiam 5 necessaria hominibus suit ilIarum

Veritatum manifestatio, quae mysteriorum nomine veniunt: Seu quae, quum altioris sint ordinis, longe ab humana di lant intelligentia. Iam vero hujusmodi mysteria dixinam revelationem complecti laetum est certissimum, nonnullaque ex eis adhue Colenso Veneratur, ae toto suseipit corde. At haec, quum veritates naturalis ordinis, quae humanae cognitionis proportionatum obiectum constituunt, quam longissime excellant, nullo modo, ut patet, ab humana mente detegi ae cognosci possunt. Imo, quod capitalius, harum veritatum cognitis per divinam revelationem terminis, mens humana horum terminorum intimum nexum nullo modo assequi potest. Hine laetum est, ut nemo ex gentilibus, eum ex eis qui philosophorum nomine donabantur, unquam vel aliquam de hisce veritatibus suspicinionem se habuisse contenderet. Divina revelatio igitur plures veritates complectitur, quae, nitentis humanae intelligentiae viribus, nonnisi supernaturali revelatione hominibus compertae esse

57. Hasce veritales et illae excipiunt, quae jus naturae respiciunt et naturalium eognitionum ordinem haud meellunt, quaeque innatis humanae mentis viribus detegi etiam

possunt. Atque contra Colenso harum verilatum supernam manifestalionem eontendimus non modo luisse hominibus Opportunam, Verum etiam moraliter necessariam. Nam

hele non agimus de rationis lumine integro atque perseelo, quale fuit a Deo homini invocenti in prima ejus creatione

ud lum; sed de eo lumine infirmo ae debili, quod post

53쪽

CAPUT IV. 6Ipeccatum in nobis reliquum est: seu de eo, qaod in nobis

nunc eme, experientia ipsa nos docti: hine in animo est evincere tot, tantaque esse ad omnia, quibus obstring, mur erga Deum, erga nosmetipsos, et tandem erga similes, ossicia probe eognoscenda, in homine impedimenta, ut mo rati ter impossibile sit absque superna revelatione, omnia juris naturae praecepta probe cognoseere ae eXequi. Quam veritatem summa evidentia propugnavit primo Origenes, dein variis in 'Ioeis Divus Thomas, et pra sertim in libris de vortiate catholicae sidei '' eonira sentes. Nam metor Angelicus sequentibus necessitatem moralem divinae revelationis, quoad juris naturae completam eo gnitionem, urget. 58. - Sequerentur, ait ille, tria inconvenientia, si hujus erilas solummodo rationi inquirenda relinqueretur. Unum est, quod paucis hominibus Dei cognitio inesset. A lauetuenina studiosae inquisitionis, qui est veritatis inventio, plurimi impediuntur tribus de causis. Quidam siquidem propter complexionis i inlispositionem, ex qua multi naturaliter sunt indispositi ad ,eiendum: unde nullo studio ad hoc pertingere possent ut summum gradum humanae co gnitionis attingerent, qui in cognoscendo Deum consistit. Quidam vero impediuntur necessitate rei familiaris: oportet enim esse inter homines aliquos qui temporalibus administrandis insislant, qui tantum tempus in otio contemplativae inquisitionis non possent expendere, ut ad summum fastigium humanae inquisitionis perlingerent, scilicet Dei cognitionem. Quidam autem impediuntur pigritia: ad eo-

iαὶ orige n. lib. i contra Cels. n. 9.

54쪽

έρ LIBER I. gnitionem enim eorum, quae de Deo ratio investigare poten, multa praec0gn0Scere oportet, cum sere totius Philosophiae consideratio ad Dei cognitionem ordinetur: propter quod Melaphysica, quae circa divina vereatur, inter Philo- Sophiae partes ultima remanet addiscenda. Sic ergo non nisi cum magno labore studii ad praedictae vcritatis inquisitionem perveniri potest: quem quidem laborem pauci subire volunt pro am0re scientiae, cujus tamen mentibus hominum naturiathm Deus inseruit appetitum. Secundum inconveniens est quod illi qui ad praedictae veritatis e0gnil iuvem, vel iuventionem perveni rhul, vix post lungum tempus perungerent: tum propter hujusmodi veritatis profunditatem, ad quam capiendam serviam rationis non nisi post longum exercitium intellectus humanus idoneus iuvenilur: tum etiam pio plur multa quae praeexiguntur, ut dictum est: tum propter huc quod tempore juventutis, dum diversis molibus pussit,num anima illi cluat, non est apta ad luna ullae, erit uti Scognitionem, sed in quiescendo lil prudens, et scienS. Remaneret igitur humanum genus, si sola rationis via ad Deum e0gnoscendum paleret, tu maximis ignoruntine lu-Debr s; cum Dei cognitio, quae immineς maxime persu lus, ut honos facit, nun nisi quilin Adam paucis, et his paucis otium post temporis lungitudinem proxeniret. Tertium iu conveniens usi, quod investigationi rationis humanae plerumque fulsitas udiniscetur propter debilitatem intellectus nostri in judicauit s. et phantasmatum permixtionem. Et ideo upud mullus in dubitatione remanerentPa, quae Sunt verissime ullam dem0nstrula, dum vim demonstrationis ign0rant, ut praecipue cum videant ii diversis qui sui iuules dictui lui , dii ursa ducuri. Inter multa etiam cro, quae demonstrantur, immiscetur aliquaudo aliquid

55쪽

CAPUT IV. 4Isalsum, qu0d non demonstratur, Sed aliqua probabili, vel sophistica ratione asseritur: quae interdum demonstratio reputatur. Et ideo oportuit per viam fidei fixa certitudine ipsam veritatem de rebus divinis hominibus exhiberi. Salubriter ergo divina pro 'idit clementia ut ea etiam,quae ratio investigare potest, fide tenenda praeciperet, ut Sic omnes de facili possent divinae cognitionis participes eSSe, et abSqueduhilatione et errore. Hinc est quod Ephes. iv. 17 dicitur:

dam non ambuletis sicut et gentes ambulant in vanitate SenSuS sui, lenebris obscuratum habentes intellectum: et Isaiae liv. 45. Ponam universos sili0s tuos doctos a Domino.'5l . quibus omnibus et aliud argumentum praestat adjicere ipso ex facto desumptum, ex eo quia scilicet nullus populus inveniri possit, qui absque superna revelatione in

absurdissimos eoiitra sanae ethices principia errores delapsus non fuerit. In absurdissimos errores circa veritates theore- locas inlimius cum religi0ne conjunctas non modo Vulgus

verum etiam ipsi abierunt philosophi : Ecquis enim horum

primum perum e nihilo eductionem, veramque hominis originem 'perspeciam habuit' meripatetici mundum ab aeter .no extitissae putabant: VEpicurei vero eum ex atomih fortuitu

coaluisse somniabant. Duo esse Summa rerum omnium principia b0num unum, alterum malum non solum ' Munichaei, sed permulti nnisi eiis φhilosophi 'essulierunt: quonihil absurdius. Alii fortunae caecae et inconstanti omnia tribuebant: et aIii e conira cuncta ineluctabili lato regi 'rbitrabantur, ut omnis tolleretur libertas, qua sublata omnem

56쪽

M LIBER Lreligionem tolli necesse est. Pariterque de animi immortalitate nonnulli eorum, qui sapientissimi habebantur, aut prave omnino Sentiebant, aut saltem vehementer 'dubita. bant. Sic Socrates, cujus probitatem tantopere Philosophi celebrant cum jam moriendi tempus instaret: ' '' Tempus est, inquit, jam hinc abire me, ut moriar, vos ut Vitam agalis; utrum autem sit melius, Dii immortales sciunt, hominem quidem scire arbitror neminem. ' Tanta igitur, ut paucis omnia complectar, invecta erant in Phylosophiam monstru Sarum opinionum portenta, ut recte S. V Augustinus veterum Phylosophorum scholas Babylonicae eonfusioni comparaveriu et Tullius scriptum reliquerit Nescio, quomodo nihil tam absurde dici potest, quod non dieatur ab aliquo Philosophorum. Ex hisee perversis doctrinis longe lateque grassantibus pessimi illi, qui apud gentiles vigebant, mores magna ex

parte Suam repetebant originem. Cato enim aliique plurimi fornicationem, veluti remedium ad vitanda adulteria aptissimum proponebant. Plato in bacchanalibus ebrietatem, seminarum communitatem, crudelemque liberorum expositionem 'approbavit, quem errorem 'Aristoteles ipse ado-p'avit. De Aristippi autem et Cynicorum impura doctrina dicere pudet. Cieero mendacium quin et periurium aliquando licitum duxit; imo tamquam scite dictum illud Eu-

3Iὶ August. lib. xviii de eis. Dei e. l, et Cic. lib. i. quaeat.

l32ὶ Cic. I . cit. eap. xli.l33 August. lib. xviii de civ. Dei cap. 61. 3η Cie. lib. ii de div. 85 Apud Cic. orat. pro Cael. et Hor. lib. i. gat. 2. γ6ὶ Plato lib. vi de leg. et lib. v. de ROPI 37b Aris. lib. vii Polit. cap. IS

57쪽

LIBER l. 65ripidis adagium suscepit: Iuravi lingua, mentem injuratam gero. V omnes sere vindiciam, ut maxime honorificam, et laudabilem praedicabant; qua tamen nihil esse potest reipublicae perniciosius. Omnes tandem, ne plura peraequar, laudem et gloriam, tamquam nobilissimum ad virtutem stimulum superbe proponebant: unde illud apud Cieeronem: honos alit artes, omnes inrenduntur ad studia gloria: V et apud Divum Augustinum Romani: ' hute vitio non solum non resistebant, Verum etiam H excitandum, et aerendendum esse censebant, putantes hoc utile esse Reipublieae. 40. Quibus omnibus leviter adumbratis, sis breviter ω- tenso urgemuS. Quaecumque demum sit Dei vocis, clamantis in hominum cordibus, illosque per viam salutis dirigentis vis et auctoritas, quam adeo ille extulit, ut omnem revelationis Supernaturalis necessitatem promi amandandam duxerit; lacluni tamen est publieum universale et eo tans, per plura Saecula nullum populum, sive barbarum, Sive excultum, quamdiu. revelatione destitutus luit, completam

atque puram non m0do. illarum veritatum, quae longe Superant humanae mentis captum, Sed et evum, quae naturalium veritatum ambitu conlinentur, eomilionem sibi eo parasse. Necessarium igitur luit sive physice, Sive moraliter aliquod medium divinitus hominibus datum ad eos

tum circa Veritales supernaturalis, tum circa illas naturalis ordinis recte instituendos. Jam vero istud aliud esse non potest, nisi supernaturalis atque divina revelatio, quae maxima ex parte sacrae seripturae libris eontinetur. Non

3M Cie. lib. iii de os te. e. 29.

58쪽

sine injuria igitur revelationis horum librorum necessitatem ut internum, quod ipse sinxit, divinum magisterium pro virili tueretur, Colenso inficiari potuit.

InsuPer Colenso nostram filem ex seient eo processu hae de re t sustativio deponil tem traducit. - Infinitum quod humanam HI seientiam intor fidemque divinam intercedit dixerimen declaratur:- tuus reamelus, quBm seses ae scient easi Proc sua od se .noicem habere 'Osaunt, innuitur, argumentisque ad fidem iaciendam idoneis constabiliιur.

4t.' mel Hveluti simissimo landamento iacto, quod rapite praecedenti resillaviritus, principio, Coleuso munere episcopali, noe nisu Divinitalis doctoratu praesulgens ad Merarum Seripliatarum divinam inspirationem introspiciendam aeredit 'At miserat,ilo dictui quem strenuum patronum optimo jure, duplicique ex capite Sacra Seriptum se habere gesti sint, i brantissimum advocatum imo insensissimum necusatorem experta est: Colensu enim qui scripturarum Vindipias susei pure, illasque lotis viribus tueri et iamquam epi lip ik, et lumquam divinitatis doctor jubebatur, perquam imbecilla' ira dixit illa rationum momenta, quibus fides inseri plurarum inspirationem innititur. Hinc totus in eo estiit 9ummis ovehat laudibus gelentiscam illam investigatio-

59쪽

CAPUT R

hem tenacem simul ac liberam, qua sola delectantur Prol Stantos et nationalistae, veritatum fidei: utque pro virili iuculeet unus illud, quod singit, amplectendi etiam in religionis negotio quaseumque xeritates deducti esque quae inde

profluere videantur. Haec ille: nos vero e contra contendimus laeti lime quidem p0sse verilales silet ad tractationem vero scientiscam evehi, ni non aliam iras inter relationem agnoscimus, quam ut illae sinu liae esse possint, haec nisi illae praeceSSerint, effenon p0SSit.

42. Ad cujus veritalis majorem intelligentiam nonnulla animadvertisse juvabit. Et primo diligenter recolendum magnum illud, quta fidem inter scientiamque humanam in ter 'edit discrimen. Colenso enim di initalis doctor ultro assentitur: l. fidem ex principio eam gignente a scientia discriminari: illius enim est gratia, quae Super enit naturae quaeque prorsus gratuita est: hujuS Vero ipsa humana constitutio intelligentia ne ratione praedita: 2 ex objecto: illius enim constituitur ab omnibus et Solis veritatibus a Deo revolutis: hujus vcro constituitur a veri latibus humanao intelligentiae plane consentaneis, sibique propriis: G tandem ex mulivo formali: illius enim est ipsa Dei revelantis auctoritas: hujus vero est ipsa, quam praeserunt Veritates, eVidstialia. 45. Secundo sedulo animad oriendum hominem ante

susceptam suem certo cognoscere posse moli R. quae Vo-

eant credibilitatis, ac per ea si hi comparare certitudinem existentiae divinae revelationis: haud tamen per ea posse sibi

60쪽

68 LIBER I. constituere motivum formale actias fidei. Et sane: potes homo certo cognoScere moliva cre libilitatis: quia Iter se cognoscere potest tum Veritates l0gica8, metophysicus, psychologi eas, morales, physicas, aliasque id generis. Atqui credibilitatis motiva conflant partim ex veritatibus laeti,

quae Sive sub sensuum experientiam cadunt, sive ex indubio humanae auctoritatis testimonio accipiuntur, partim ex

principiis logicis ac metaphysicis, quae illis laeti veritalibus

applicantur: consequitur ergo veram ab homine de illis motivis haberi cortitudinem posse. Potest praeterea per ea certam existentiae divinae revelationis cognitionem adquirere: nam cum ea motiva necessario nexu cum divina revelatione revinciantur, aperte conficitur I Sse per ea hominem certum omnino fieri de ejusdem revelationis existentia. Et re quidem Vera omnia miraeuia, uo Vaticinia, spiae praecipua credibilitatis moliva constituunt, cum ii nisi a Deo edi possint, si semel pminde h0mini certo constiterit patrata aut edita suisse ad aliquam veritatem comprobandam, dubitareis amplius nequit eam a Deo suam rei tere originem; praesertim si adjuncta omnia tum intrinseca, tum extrinseca in id concurrant. Non potest lamen per ea sola sibi constituere motivum formale actus fidei, perinde lic si fides ipG in se spectata inextrinsecam illum objectorum evidentiam res0lveretur, aut Drmale molivum actus fidei ab eadem evidentia eonstitueretur. Ειenim cum actus fidei, ut supra innuimus, debeat necessario, et ab intrinseco Super naturalis esse, qui seri putest ut coinstituatur aut eliciatur tamquam ex principio sermuli ab evidentia motivorum credibilitatis, quae ex Se lolana iurulis est, et naturalem parit certitudinem aut persuasionem p Insuper actus fidei uilem praeseserre debet in sal suillam ac objectivam certitudinem, quae naturalem quam is