Paulli Rosarii Farrugia in Venerando melitensi seminario philosophiae, ac Sacrum scripturarum professoris De Genuinitate et Authentia Pentateuchi disputatio

81쪽

De ἐia Pentateuehi Deis in uniperatim spretatis, quae a Colenso pro sua sentenIta luenda, objiciunturi Cujusmodi ista sint: diserimen inter dogmaticam et exegeticam disticultatem: obi eta Mea disseustalem gignunι non dogmaticam, sed tantummodo Megetieam.

l. Ad illud iam devenimus, quod secundo loco posuimus, eoque pertinet ut illa ex liendantur Pentaleuchi loca, illaque

enodentur argumenta inde a Culenso petita, quibus innixus, si hi arrogata auctoritate quam ecclesiae catholicae denegat, pentaleuchum tam piam Spurium, imo, quod capitalius, tamquam μυθοις resertum traducere non ret veritus. IpSevero ut omnem temeritotis ac impietatis nolum suis eseriplis procul arceret, imo potius lectorum favorem aegruliam ipsis eonei lini et harum dissicultatum naturam consertim dei larandam osse duxit. ipsas enim toto caelopi addicat esse diversas ab iis,' quas sparsim in scripturis

82쪽

oecurrere, qua Sque Vel ab imperfecta rerum narratarum Dulitio, vel ab utiqua sacri lex tus corruptione, vel aliena adjectione tum verborum, tum etiam sententiarum ortum ludere contendit: pariterque longe diversas esse autumat alitis, 'quae in rerum omnium creatione et Noetica ulluvione plerisque occurrunt: itemque ab iis, quae insili clo nonnullorum miraculorum characterae cujusmodi sunt ea, quae desulis lunaeque losue lemporibus statione, vel de Hebraeorumpi r 'dordanem itinere, vel de BMaam asello, aliisque id generis narrantur, ultro profluere nonnullis videntur. Sed intra esse 'venditare conatur, quae pugnantibus conceptibus opertisque contradictionibus Matentes nouulsi opertis oculis credi ac suscipi p0SSent. 2. At in harum omnium dissicultatum enumeratione lexenda, inque comparatione inde instituta licium prorsus egit, tempusque miserrime trivit doctissimus Colongo: illam

onim dissicultatum classem silentio praeleriit, de quibusseribit S. Augustinus: Fieri posse, imo id semper acci-

-me mi Splacentent, or loss, or corruption, os the original manu- Script, or by suggesting that a later Writer has insertod hia owngloss liero. und there, or even wliole Passages, Which nu, ycontain tacta oe expression at variance With the true Mosaic BookS. Loc. cit: Nor are the difficulties of the sanie kind as those whicli arise hom considering the accounts of the Creation and the Dellige. . . or the stupendous character os certa in miracles, asthat os the sun und moon standing stili: or the waters of theri ver Jordan standing in hea PS...ur the ass spcaking With IHI an

ri ircativo. V

83쪽

CAPUT 1. 71dore, ut multa indoctis videantur absurda, quae cum a docti 0ribus exponuntur, eo laudanda videatitur, et eo accipiuntur aperta dulcius, quo clausa dissicilius aperiebantur.'Ne vero audacior quam deceat, n0n injuria videar, nihil hisce in ludis impeditum, nihil salebrosum, ac nihil quod negotium lacerei, difficultatemque crearet, me reperisse ussit mundo, ultro latebor quud est, . ei disti cultatem nemini dissimulabo; sed duplicem continuo distinguam dissicultatumuluSSem, alternm OzΥμπι κη v et alterum inrητικηυ: tum nudam, nullum ex hisce Pentateuchi locis talem esse, qui dissicultatem cor a P κήυ creare possit, sed tantummododam quid sibi vult disseultas, et quo ab illa

distat quam ζη Πτr κηυ appellavimus' Dissicultas ὀ ματ κγὶ ea 'Si, Vocaturque, quae ad ipSum pertinet revelationis factum, et qua pr0pterea Vul ipsa alicujus articuli revelatio penitus denegatur, Vel neque certa Salis, neque Salis perSpicuao lenditur. Dissicultus Vero e τητικri sila in eo eSt, ut unius, alteriusve Scripturarum testimonii ea inveniatur comprobeturque interpretatio, quae cum praeSlitula Veritate e insentiat, apteque conspiret. 4. Hisce praestitulis, facile mihi persuadeo neminem fore, i ii huic, quam Subdimus, disserendi concludendique formae non omnino fuit rugetur. Nullus patet locus οργματικα in diseitculta libus, quum neque certi cujuspiam articuli revelatio negari lauditus potest, neque illius perspicuitas in suspicionem adduci. Atqui non modo divina Pentaleuchi inspiratio, Verum etiam ejusdem genuinitas atque nullientia adeo ex jam dictis, 'el praesertim sex dicendis ' putent, ut fas minime

84쪽

LIBER II. 72sii vel eas funditus insciari, vel de illarum perspieui sal , evidentiaque ambigere. Superest igitur ut nulla dissiculias contra revelatum hujus doctrinae veritatem adhiberi urgerique p0SSit. 5. Ac longe minus adhiberi urgerique potest, materie e iis deprompla Pentaleuchi locis, quae objiciuntur. Verissima namque est Irenaei regula sequentibus expressa: y Omnis autem quaestio non per aliud sinod quaeritur, habebit reso . tutionem, nec ambiguitas per aliam ambiguitatem solvetii Uapud eos qui sensum habent, aut aenigmata per alluit majus

aenigma; sed et quae Sunt talia ex manifestis et cunSunantibus et claris accipiunt Soluti0nes.' Sed quaenam censenda

sunt manifesta, conSonantia, et clara, quaeque contra

ambigua, et Oxplanatione indigar Prosecto sicut referri ad alteram classem debent, quae o pr0sesso traduntur, quae ingeminantur, formuliSque uSiloli S, atque s0lemnibus conlinentur; ita ad ulteram perlinent, quae ex obliquo dumtaxat rem attingunt, quae ut plurimum l0cis carent parallelis quae verbis consi aut rari0ribus, et ambiguae potestatis quae plurimas ex philol0gia, chroni logia, geographia, historia, archae0l0gia, aliisque pene innumeris cognitionibus, noli lias requirunt, quaeque tandem interpretihus antiquis et recentioribus, orthodoxis atque hete duxis numquani crucem non si xorint Nisi haec certa, luculentaque existimentur, nescio profecto quid aliud raLum, quidve perspi

Iam vero ea ormia Christi, et Apostolorum . quae jam' protulimus et adhuc ulterius ' proseremus, testimonia pro

85쪽

CAPUT I. 73 divina Pentateuchi inspiratione, genuinitate, atque authentia vindicanda, ita se habent, ut i ad rein ipsam ex prosesso Spectent: ut rem ipsam 2, repetant, geminisque sormulis collustrent: loquutionibus etiam 5 constant, quae nihil exhibent insolentis, ac nihil quod non Sit commune, usitatum, et fixa rataque significatione contentum: hinc 4 vix et ne vix quidem ullum novimus in illis enarrandis interpretum dissidium; immo noximus unam pr0rsus eamdemque Semperfuisse, ac porro esse de illis intelligentiam, ita ut ipse Colenso

non aliter eorum vim se eludere posSe ratus, quam 'accom

modationem dogmaticam, imo et ipsam ignorantiam Christo ad tribuendo. Sunt igitur explorata, Sunt certa, factumque revelationis de divinitate, genuinitate, et authentia Penta. teuchi extra controversiam situm eSSe demonstrant. Sed

ejusdem ne sunt generis illa Pentateuchi loca ab Adversariori , bis objecta' Mihi sat est Si, quae Sequentibus rapitibus

animadvertimus, aliqua cura legantur; pro certo namque habeo omnes mecum de hisce Veritatibus c0nsensuros: l,

in ejusmodi locis nullum ex professo de veritatibus, de quihus heic agimus, Sermonem institui, illasque ex obliquoianium ac levissime attingie potius enim Interpretum perii iam tu reddendis Pentateuchi libris ex hebraeo sermone in aliam linguam, quam ipsum primigenium textum assiciunt: sio speciminis gratia contra Pentateuchi genuini talem et authentiam Colenso illud praeceptum '' urget, quo Summus Sacerdos V jubetur extra castra esserre in locum mundum omnes reliquias Vituli pro suo et totius populi peccato oblati: graVe enim nimis et ingratum illi visum est,

Il) Lib. cit. Colensi cap. vi p. 63-65.

86쪽

corrueret, ubi hujus loci interpres pro Wosseri et V verbum N'ia pn textus hebraici esserri suci et V tertissei: R in

iisdem frequenter voces, SententiuSque occurrere, quurusnpulestatem, Sel Sumque, Summo licet adhibito studio, non uisi conjiciendo SuSpicandoque assequi possumus.' cujusinodi e tvox a Curi modo armati, modo instructi, modo lumbos succincti ut, interpretibus reddita. Horum omnium 5 gQ-nuinum sensum a numeris omnibus absoluta.vicissitudinum, quibus Hebraei in deserto obu0xii fuere cognitione, n euri suetudinibus, moribusque tunc temporis receptis. nliis trudi id generis nutiliis dependere. Hinc 4 si interpretes aden pr positasque ab iis explicati0nus mutuo compares: mirum nisi Vcommeatur opum varietate saligeris, opinionum autem

Quae plane ostendunt, ea esse Pen 'uleuchi luca a Colensi, objecta, e qui huS, nisi omnes omnino interpretandi logo labefacientur, nullum dol)r uni pi Ssit argumentum, quo I: uuini talem, nullieuliam, divinamque Pentaleuchi iuspirali nnem tot laniisque nrguinealis in tuto pusilam, utque vindicatam oppugnes. neque umbras c illiga' quibus vollonia iter insitam eisdem evidentiam in susces, neque postremo

dissicultatem petas, quam OGIT .aet κπ.c jure merit0que nece Scas, Sed iuntummodo i Tu κην. 6. Jam vero, quum haec Sint in caussa, omnis nostra contentio cum Adversario huc re ocatur, ui genuinnm,

87쪽

75 CAPUT I. atque obviam horum Pentateuchi locorum interpretationem di terminemus, quae eum firma in illius genuinitatem, au-ilientiam, divinamque inspirationem side consentire, apteque conspirare pos8it. Illam vero prae ceteris genuinam, atque obviam tum Verborum, tum etiam sententiarum interpretas liunem Vocabimus, atque Seligemus quam, sub insallibili Ecclesiae Catholicae magisterio, accipiendam Suadent resulae gi Ammaticae, contextus ac series sermonis, indoles hebraicae linguae, usitata loquendi ratio, aliaque tum μeneralia, tum particularia criteria ad rectam interpretalionem cum parandam necessaria. Ad propoSitum. CAPET I.

I e hisce diseultatibus in specie: -eι in primis de ea, quas afficit familium Iudae, agitur: -status quaeritonis Proponitur:- nihil tamen, quod falsitatis coargui possit, in ea

occurrere multis argumentis evincitur:-Alia tandem bibliorum testimonia ab A dxersaris yro sua sententia relata, eι in alienum tensum detorta explanantur.

7. Cum, plusquam par erat, in ipso elucubrationis Suae Vestibulo atque aditu exaggerasset Colenso naturam dirusculiatum, quas sparsim in libris Moysi occurrere judicavit: cumque pr0be n0Sset, quotidiana experientia duce, ita hominoe 3 natura eSSe comparatos, ut non tam verborum ambagi-huS. quam soliditate argumentationis, et ipsa rerum evidentia

in eorum judiciis proserendis duci summopere gestiant: ne conjecturis videatur indulgere, nutantibusque iuniti judiciis, imo ne temeritatis atque impietatis nota ab omnibus Christianis exacerbatis inuratur; tandem aliquando singula argumenta, Singulasque disssicultates quae contra Pentaleu-

88쪽

chum obtrudi, urgerique posistit, singulis capitibus explanandus duxit, et callide evolvendus. llinc abs re non erit, si, hisce omnibus disssicultati hiis occurrentes lotis, quae nobis insunt, virilius enitemur ex Adversarii manibus illuarin , quibus Pentateuchi genuinitatem, divinumque inspirat iovem petit, extorquere, iisdemque instr. icti in arenam . descendere, colla loque pede cum illo congredi. et Veracitatem M0saicae narrationis, quum Stricto adoritur gladio, iisdem Armis uiudicare. Verum, ut id sucilius praestemus, majorique rei intelligentiae consulamus, haud consertim ejus argumenta examinabimus, sed singula singulis disputationibus expendemus. Quapropter de illa heiu agimus dillicultate salebris quidem obsita, aleaeque, ut ipse AuguStinus ire latur, periculosae plena ex familia Iudae desumpta. 8. Sacra enim historia, leviter Sumniisque, ut aiunt labiis delibata dosophi 'venditione, ad ea, quas Judam nlium dae ibi filium respiciunt sese convertit, illaque' duohus in lucis sequentibus nubis aperit. Narrat enim primo dudum ' eodem lem pure Sile Chananaeum duxisse uxorem, et ab ea tres liberos suscepisse iter, Oinui, et Fela. Pergit sadra historia, alque ulterius educet, ludant primogenito suo iter ad nuptias cum Thamur ineu udus Suasisse, et hue muriu0, Thamur alium illium Uuun i .erum dodisse; ut hisce secundis nuptiis desiderato evenius ustro lis nulli, multu dudum, ut nurui Suue et Sela ad-janueret, adduci puluisse; ac proinde de diu in diem has

nuptias proe rustinusse: unde factum est ut Thamar et

89쪽

CAPUT II. 77 ipsum sosterum fraude circumveniret, illique geminus pareret Phares, et Zaram. Tandem 'alio in loco resert Phares duos suscepisse e matrimonio filios Hesron et

Hamul.

9. Quibus recitatis, optimo jure quaeritur, quo tempore haec omnia contingere potuerunt Cui quaestioni sequentibus Colenso occurrit inquiens: ludas uxorem duxit eodem tempore, quo scilicet venumdatus suit Ioseph: insuper uesron et uamul in terra Chlinaan, ante Jacobi ingressum in Aegyptum, in lucem editi perhibentur: ergo concludii intra

viginti duorum uianorum spatium ista omnia conligisM. Verum, supputatis, qui tuler lius singulas generationes naturaliter ac nece,sario interereSerant, annis, in enti, mirabile dici ut haec omnia, nonnisi intra triginta annorum spatium, ut minimus annorum numerus pelatur, evenire potuisse. Hinc fronte sane pervicaci inserendo

statuit, ' totam his,oriam de familia Iuda libris Moseos

consignatum prorsus esse salsam, imo ahsurdam. 0. Haec ille: nos vero lota mentis adhaesione iis omnibus, quae de familia Iuda Moyses memoriae tradidit, id spectamus, in id nervos intendimus. ut summa sedulitate illam leuis ris diuturnitalem, ex tensionemque dolerminemus, quae cum Praestituta veritate consentire,upieque conspirare IKrisit et valvul. Tola igitur contentio cum Adversario huc redit, utrum scilicet tempus, quod nimis angustis en neellis se utrinque colithire posse si hi lilii illitur Coleum, adhuc, ti: in ulla narrationi vis inseratur,

90쪽

78 LIBER II. protrahi, extendique possit, nec ne. Qua de re eum Divo AuguStino statuimus, ae vehementissime alsrmamus eo utrinque protrahi, extendique posse, ut tota Adversarii hac de re exceptio proprio veluti pondere graVala penitus c0rruat, ac proreus dilabatur. 4 l. Divus enim Augustinus primo sequerilem sibi pro-p0nit dis heu lialem. ' Si posteaquam Joseph devenit ii, Aegyptum, quomodo intra viginti serme et duos annos suam post tantum temporis colligitur eos Venisse ad eumdem Joseph fratrem suum in Aegyptum cunt patre

suo) fieri potuerit, ut Iudae filii ejus aetatis omnes p0SSentducere uxores 2 Nam Thamar nurum Silam, mortuo

primogenito Suo, alteri filio dedit: quo etiam mortuo, expectavit ut creSceret tertius: et cum crevisset, nec illi eam dedit, timens ne et ipse moreretur: unde factum est, ut eidem socero suo Se illa Supponeret. Quomodo ergo haec omnia intra tam paucos annos fieri potuerint, merito movet. 'Cui diiseullati sic occurrit, samque sequentibus diluit.

'Scriptura per recapitulationem aliquot annos ante Venditum do-eph hoc fieri coepisse intelligi vult: quoniam sic positum eSt, ut diceretur: sactum est autem in illo tempore: V et alibi credendum docuit: 'Mox ut adolescere Iudas coepit, eum incidisse in amorem ejus, quam duxit uxorem, nondum venit lo Ioseph in AegStum. VDivus Augustinus igitur hysterologiam, sive anticipalionem heic statuit, illaque verba: Narin ' a quae Vulgula reddit oodem lempore: V non ad proxime praecedentia de