Introductio ad scientiam naturalem, in regiâ nobilium Soranâ discentibus exhibita à Joachimo Bursero CamentioLusato, .. Introductionis ad scientiam naturalem, pars tertia in regiâ nobilium Soranâ discentibus exhibita à Joachimo Bursero ..

491쪽

possumus noti bonum, nisi adjunctil habeatis Irin aliquod adeoque sub pecie. Verum, utrum Hel x lis sit hominis Ita I

proprii m uec competat bravis, difficulter dotem par. terminari potest. Quin etsi id communi *P- ter asseverent Philosophi: vulgari tamen quotidiano sermone canis, aut bos , aut equus, dicuntur nunc hoc, nunc illud ede aut sese, per varias cupiditates affectus. Nec apparet, quid inimis in animo Ilia Quid sit

sit Velle, quam in Objectum aliquod me

nan, h, e. aut amore simplici id prosequi, aut δε ι νώ - ωNolle quid abud sit quam animo recedere, odio simplici prosequi, aversiri, refugere abominari c. Quod si ita est, non poterit ipsum Velle velle M ollas nisi forte, ut Jam aliquoties mo. 4εhminui,vocibus his simul vel peculiaris Facultas conce- cognoscens, vel Lil retas, vel Imperitim sub stat tintelligatur, ac connotetur; non poterit,

inquam, Velle, Nolle tribui nisi Appeti

tui, bestiis cum homine communi, quemadmmodum ex dictis patet. Consequenter etiam corruit celebratita Conse-sima distinctio funistionum Voluntatis in ' 'μ ' Elicita. Imperatis quia Elicitae non erunt aliud quam Passiones quaedam dere imperatae v. g. deliberato amare, deliberato desidera

re, aversari &c. VI. Recensentur alias anmque Volunta in/ nque nn F tis luntatis.

492쪽

V LRecensesitur alias u tis actus,quormn alii circa Finem versantur, ut Amor silentis, Fruλο alii et Media, ad Finem consenuendum facientia, ut Usini Sed si quis vel parum attendat, facile demi piisinest, omnesillos actu. nisi quatenus Ap xi aut Intellegia concursum, aut L narem&c.involvunt ad Palliones spectare, nec pe-e dinis adlicia) Jahultatis appetentis lem esse, quantumvis Job homini conveni-anuquia id dari re Aecides est,scilicet propter implexionem & concomitantiam aliartim actionum Intellectui propriarum. Transi Quae omnia ut melim comprehendantur, de singulis illis quinque actibus iatim aliquid addendum est is universa propter Finem agendi ratio, breviter explicansa. 4ὰ όζ. Coniure omnino , hominem, etsi no te agens nulla ex distinctu naturali operetur , prorsus is au librata; mina tamen agere, delectu de

Finem proposito, adeoque ob certum Finem. Proinde homo hon sita neu scis tunc , sed dc amatis desiderat Finem, nec Finem modo, sed & Media, illas ipso actiones suas,quas diro ad consequendum Finem. 2si Homo, inquam, mi obtinendi graua operaturus, i hec habet apprene dere, dijudicare , amore& desiderio pros qui,non te tantum Finem, sed eae iam

omni .

493쪽

omnia, qt arimq; ----pis ad Finem is sequendum necessaria conceperit, aut conducibilia praetere que eadem illa referreri orae re ad Finem illum, etiam saepenumero

antes in opus aggrediatur , seu ante mactionem ullam , in procuratido utilem, auspicetur postea enim Mediaesecta, destinata, H-Jam adhibet donec Finei tento potiaturri in quo adepto acquir sci post ii modum. eoque fruitur ac gaudet i Hinc igitur in actionibus arbitrariis homo is tute pruria, nec aliunde directus, se in Finem movere dicitur 'Brutae vero animantes, eis .pe πη- bonum aliquod saltem iectabile, non ιζ' iis.

Apprehendunt Medi φω-- suntolia, ' φ . h. e. quatenus habent vim procurandi Ei nem; praeter eaque rent sertate avndi S non-agendi. Ideo potius in Cavia Primae Arectione ad Fines suos proficisci nec inimmovere se, quam aliunde, meri censentur, quemadmodum id alibi quoque a nobis indicatum est

ex jamjam dicitis patet , actionum plurima-πιον inter se His G mi πω implexio quam dum per

494쪽

Hesr/' quae si-rem re, saltem natura ordineam tu praerisiecinitionemR--Finis, &M choriim talium aut quae iii ista in is a Sem cognitione Finis de ei rum, 'mae rerno vn acceptorum nunc quideri ase debet ci

m edunt; necem re, sed isto Obj.M. di ' sensibilium Mut amor Finis speciali, z: hiis lini , privatim Intentis areisum vulgo

sioli in tartialiadest opus 'im naellectus:quem

495쪽

At vero, , lecti seu acceptare appro di πί bare Medium , abante diu prvosum ideon. S reliquis utilius judicatu iniqui amplexus ': ' . Grinmuniter operatiotubeensetur quid aliud quaeso est, quam a re Modia ., .Ptrabo o habitum, di conve nientius judicatum Ergo de amplexu Staec nimia me tui nisi, -- Θι-- lia

496쪽

ministrationem Mediorum feliciter aequinso, seu habito. Proinde ripa ad Appetis ι-----em spectat. Si igitur Velle Nosse, ut supra ostendebamus, iis reliqui quinque -- do recensiti,actus hominis, nempe Volumras, strictissimo significatii, Intentio, Elactio Usus Fruitio , prodeunt a F cestate e Sin, hominil natim,sedat. Ii, cujus similis etiam inae is reperitur quantuinvis eae speciales hos actus, bd semimantellectis cui eiu--jurica ris,adeoque ter accidem, non exerceant: Se . quitur, aut actus eos non tribuendos esse Vol tui loc est, animam humanam secundum habitudinem ad illis actus,& si aliud quid suadeat, non denominandam aut perhibendam esses oluntatis particiapem; aut Voluntater' concedendam etiam Quoniam autem ροιώ- hoc prolata surdo habetur ut ut etiam a sermone

corrimum plurimum Altarreat, canem V. g. sitire, nec tamen velle biberes aut

sed quidem bibere. sed Via inrauem bibendi non haberes leporem meditari fugam, seu sede fugere, sed sine 'bintate fu-:iendi c. amplectendum est prius, di-ium, neque esse molle neque cin

is quinquo seste ciuiliatis proprios

497쪽

sed aliis olim Facultatibus adscitisendos,otsimul adscribendos. . . . Quod si ergo Voluntas pro peculia ani- vo uni mae Potentia in homine habenda sit , asi ' h lignandum ei erit aliud , cium. Et id quidem est unicwm, sed .frequens, evidentissimum , nempe G-.beri agere. Quo enim ς leviter attendit, Merrarem quandam in plurimis Bomminum negotiis & operationibus deprehendet. Quare pro uno eodemque habemus ' o iuntatem dc Lliberi mur tremm putamusque, . tantatem no ita commode appellari AE p tuum, aut non nisi partiadi quadam operatione, hoc est , ab appetitione Libri

non autem a commum praecipuo ossicio,no

men Apperim obtinuisse, Sed uinuatis nomen, a me deductum, non nisi particu-iari cuidam actioni debet originem , cum alioqui Voluntas multis plura praestet , ac

majora.

Est itaque Voluntas, seu Liberum arbi 2 2

trium amis anima humoae, ratione cf- e . tunc , --mia ad genia in re Disita rati. sunt, indisserenter se habet ad vendum etem i,aut etiam ad Oppositum agendum Duplex nimirum observatur in Volunta-Dupiis te libertas; θελ quoad Gerritium,seu iis liber tradi bonis, qua scilicet vel operari vel opexa

498쪽

' tionem omistere potest et altera Spec PMion; seu Contrarietatu, qua vel huju , vel opposita specie actus , circa eandem rem exercere potest pro lubitu, qua, inquam, unum idem isque Objectum pro arbitratu, vel amore vel Orio .prosequi potest. Notanda. Sed pro illustratione horum Mad plenius comprehendendam Voluntatis natura,sequentia veniunt diligenter advertenda. Volunt Voliaritas sellam habet actionem spe-

univer cialem sibi plane propriam hocvit quam i ii , in ipsi ta exerceat, quaeque non sit simul alte-

operatio ram Potentiae actus Humdolummodo cum nemςum aliis Facultatibus ad earum operationes cultati concurrit, videlicet cum Cognoscente, spe

kμ imee, M ince,hiarum Potentiarum actibus quendam veluti Modum adJungendo, a quo Modo denominantur Volunt i aut tiberi. Vel, quod eodem recidit, Cognitione Appetitiones &c d Mem plerumque causam habent in homine;alteram umυesalem, pluribus actionibus communem, suae est Wiaintas; alteram mus rem seu privatam, nempe Facultatem cognitricem , Appet, rirm c. Ex qua universati Ἀνδυ- , tanquam ianis H,-- causis conflatur mariinctionis causa totalis Mi uero adeoque eum Intellacti libere intelligit Voluntas; cumappetis libere amat die.

499쪽

Quatenus igitur ab uniυersali causa,bi. e. a voluntate pendent cognitiones aut appetitiones dicuntur Voluntariae de Liberae. II. Aliquando nulla prorsus libertas In-Voluntas est coenitioni aut appetitioni forte etiam

motui, tuncque actiones hae non etiam di cuimci possunt voluntariae, neque censeri debent Elidi: a Voluntate promanare, sed a foti Facultate privata.

privata Nil enim prohibet, Effectum, quia binis causis, sibi Essentialiter non subordinatis, alioquin pendebat, ab una sola in te

dum produci, quando haec conatum majorem adhibet, aut aliam aliquam occasione nahabet adminicuiantem. III. A sola tamen Voluntate, utut gna voluntas viter annitentes, cognitio aut appetitio ut ς . tu de motu locali nihil dicam, fieri nun ra est. tione potest quia causa communis,seu universalis nihil unquam operatur, nisi deter minationem a particulari capiat. LV. Cum Voluntas sit tibera, Sc actis 1 νε num multarum domina, ineratis imperium rium s- quoddam habere censetur in Facultates, . cum quibus qllaborat, seu cum quibus simul in effectum eundem insuit. Sed imperium hoc Voluntatis interdum Duplax. est tanquam in mancipiavi servos, qui coacti morem gerunt, nec ullum habent resistendi jus, aut potestatem interdum tanquam in II.

cives, qui aliquo modosui juris sunt, praeici cepti

500쪽

es, Ubi etiam l .adjunges ob varia corpori dissipositi es non inbdo Polemnii atin h. e. quibus imperatur, quandoque plus mi hius resistere,aut durioris ese cervi, cisci sed ipsam etiam imperandi Facultatem ttim propter easdem lispositiones,tum Hs pter singularem, seu inavia itidem inimmatuinaequastatem haud dubie nunc H---Impe v. Facultati motus Directri imperat

conςςx enim nescit, nos pro ui,itu noc vel illud tum, est membriu ciere lintervemu Musculinum; merim nunc aradu testudineo incedere; mmc panicium ius grandi re nunc a coepto motu ruri 'a' in quiescere Ac dummodo corpus non laboret Q 168.e. Interiores alitem illae Intellactus Phan, b Qu tasia, Appetitus functiones non nisi civio Cogni admittunt imperium, sive cas cupiamustionς α exercere de contin re; si e semel inchoatastione, ,hibere, sqq a coeptis litas ovum siverbi, denique, neque a Faculiate privata inpr sentia 'ehementioris Obbe sint,aut conm tinuentur, impedire