장음표시 사용
141쪽
dentio IU. 9 Gregorio X. celebrata multis editis canonibus statuerunt disciplinam. Novellas liu-jusmodi constitiuiones, ne vagarentur eXtra codicem . statim conditas singulis , ad quos pertinebant , decretalium titulis pontifices adnectebant Inde antiquos codices destrui, & non sine gravi sumtu parari alios oportebat. Cui incommodo occurrere volens Bonifacius VIII , de vero etiam ut dubia de exsistentia aliquot decretalium , quae sorsan de more subjectae non fue-i Tant Gregorianis , amputaret, novam componeni dam curavit collectionem , in quam cum propriisl constitutionibus canones & decretales post Gre-l gorianam compilationem editas conjecit, sed exi integro veluti compactas . Nam tresviri operii perficiendo admoti, de ipsius pontificis mandatoi ex selectis decretalibus aliquas reduxerunt in i compendium , alias in totum vel ex parte mul tarunt , reliquas variis additionibus & detractio- nibus interpolarunt. Unde in hanc collectio- nem conjectae antiquae decretales & obscurae &s aliae ab iis . quae erant, evaserunt ch 9. Do- lendum vero quod in multis nulla ratione inteli ligere possimus, quae fuerint eorum pontificum. genuina monumenta. Pauca enim autographa
decretalium per Bonifacium collectarum ad nos' usque pervenerunt. Eodem librorum & titulo. rum ordine , quo Gregoriana, isthaec nova col-s lectio composita est , eamque canonica alti toritatae donatam circa an . CIDCCXCVIII. sub nomi-
142쪽
y3 ImTITU T. IUR. CAN. quinque Gregorianis accederet, ipse vulgavit Bonifacius.
Collectio Clementinarum. f. XXU. Iam Clemens U. ex constitutionibus suis tum in concilio Uiennensi cui praesedit ,
tum alias conditis, novam eadem methodo , qua Praecedentes componendam curavit collectionem .
quam sub nomine septimi decretalium vulgare cestinaverat , sed morte praeventus eam successor Ioannes XXII. an. cIDCCXVII. publica aucto-xitate donatam sub nomine Clementinarum in Publicum emisit. Mors quidem praematura fuit. quae Clementi obstitit, ne colle monem ederet suam: Prorsusque mentitur Ioannes Aventinus scribens , Clementem a publicandis Clementinis supersedisse . quod multa . quae sinplicitati chrisianae, libertati reliseionis imPonerent, ibi contianerentur ca b. Et ubi quaeso sunt in Clementinis . quae simplicitati christianae & libertati religionis adversantur 3 Illud autem a vero nos abhorret, Clementem constitutionibus in codicem redactis , exemplo Gregorii IX. & Bonifacit VIII, addidisse . detraxisse Ec subinde etiam mutasse. Et hactenus admitti potest narratio glossae , sive Ioannis Andreae, qui non solum narrat, constitutionibus concilii Uiennensis aliquiu additum , mutatum , detractum ς verum etiam natu se oliquas ex illis. inepto, aliquas Prestae , cliquas defechis compositas , aliquas etiam non pedire . Non hic est Primus. etiam de rebus summis , error glosi
143쪽
Duae extravagantium collectiones .
g. XXUI. Tempore sui pontificatus Ioannes
XXII. , qui Clementinas edidit, varias condidit constitutiones . ex quibus tantum XX. incertoi audiore collectae . sub titulo extraυvantiu i Ioannis XXII. prodierunt. Exiguus decretalium i numerus in hanc collectionem conjectarum , di -- visionem in libros non admisit , quamvis ordo titulorum antecedentibus etiam respondeat colle λ ctionibus. Temporis lapsu alia major Prodiit. ι etiam incerto auctore, decretalium collectio , quae non secus ac Gregoriana in U. libros tributa quamvis careat libro quarto , quo in aliis
agitur de matrimonio J nomen praefert mira Santium communium , quod non unius, sed mul- ' Lorum pontificum contineret constitutiones . Sa- ' ne praeter putres decretales ejusdem Ioannis XXII. Bntecedenti non insertas collectioni. in eam conje- ' Cit artistor constitutiones multorum pontificum ab
. Urbano IV. c modo vera sit prior inscriptio cap.Ι.: de Simon. J ad Sixtum IV. , qui an . COCCCCLXXI. pontifex creatus est . Neutra harum collectionum 2 pontificia auctoritate suscepta . aut probata Pro diit: hinc dictae extravagantes , quasi iis com
i prehensae constitutiones extra juris corpus Vaga 2, rentur. Sed inde per usum receptae , antiquum traυagantium nomen retinuerunt. ' Quinque enarrati codices jus commianeὸ complectuntur.
b g. XXVII. Iam decretales quinque enarratis
codicibus comprehensae fere per totam obligant Occidentalem ecclesiam . suntque loco juris cano-t nici communis, quo recensioribus statutis S peculiaribus moribus non adversantibus, ecclesiastica
144쪽
xco INsTITU T. IUR. CAN. dirigitur politia . Etenim Gregorius lX.. Bonifacius iVIII. & Ioannes XXII. . qui decretales, sextum decretalium & Clementinas evulgarunt. codices suos ivi canonica donatos in scholis & foris valere volue- uexunt , publicatosque codices christiani populi mor hus in obarunt suis . Et quae auctoritas origine sua defuit extravagantibus, per receptionem di usum 'conciliata est. Tantum in Gallia ob notissima inter Bonifacium VIII. & Philippum Pulchrum dissidia sextus decretalium non fuit probatus S ireceptus. Quin ea est auctoritas juris canonici , ut etiam in rebus temporalibus & in foro ci- 'vili obtinuerit, ita quidem ut ipsis legibus civi- ilibus subinde praeferatur. Scilicet posterioris aetatis concilia & pontifices , utroque gladio simul
Combinato, de rebus temporalibus jura civilibus derogantia condiderunt , quae una cum reliquis decretalibus publicata, inter ipsos Iaicos prae jure civili obtinuerunt praee minentiam. Iam receptum erat, pontifices suis constitutionibus pietatem unice fovere , & quam maxime vitandis peccatis adlaborare . Hinc quum passim homines cura salutis spiritualis tangerentur, religio iis fuit admittere leges civiles ecclesiasticis adversas.
Inde nata praeticorum regula , serυandum esse jus canonicum, ubi aqitur de peccato vitando. Mirum est . circa saeculi XlU. finem exstitisse Io: Petrum de Ferrariis cab , qui animae periculum , quod evitare intenden baut, admissis in rebus temporalibus pontificiis constitutionibus . . lexagitarit . Nec minus auctoritatem supra- leges civiles decretalibus conciliavit summata laequi- lco Prax aurea fit. IV. n. 44.
145쪽
PROLE OMENA CAP. UI. Ior' aequitas . quam posthabitis juris civilis apicibus subinde in decretalibus animadvertebant. Quod' vero magis hanc praeeminentiam constabilivit . fuisse videtur opinio , quae serebat a spirituali civilem pendere potestatem , ut ita nefas videretur , leges amftoritate inferiores admittendas, ubi eum superioris legibus pugnarent.' Disiciplinae sacrae scholastica methodo involutae.' g. XXVIII. Medio isto tempore , quo toti novae rei canonicae accesserunt regulae , disciplinae sacrae a simplicitate dilapsae sua , novania Draaam , eamque senticosam S mysterils verborum involutam induerunt. Non ultra evangelium olim sapiebant christiani: inde fidem S mo- ' rum regulas edocti, a vanis & subtilibus contro- versiis erant alieni ta . Verum temporis lapsul retro relicus patrum finibus , scliolastica plailoso- plita stabili connubio rebus sacris adneXa, eas superfluis qinestionibus . formalitatibus & barbaris formulis contaminavit. Ita inducta estsecun- da theologiae minthodus , ut appellabat cardinalis Perronius ch . Qui primu, machinis dialectico- rum theologiam explicuit, fuit B. Io: Damascenus, qui VIII. sinculo elucubrato opere de Me orthodoxa . ratiocinari institint , Phi credere oportebat . Sed morbus longe lateque grassatus est , postquam sub finem saeUli Xs. coeperunt ex Arabum saecibus sapere occidentale, , easque studiis sacris innectere . Hinc evangelium paene neglectum, aut saltem quoad mysticos sensus in-
ω Deflandes hi toire de la philosophie tom. IV
146쪽
roa INSTITU T. IUR. CAN.culcatum , christiana sacra velliti ex Aristotelis de Arabum sinu proposita, quaestiones quaestioni-hus, seplaismata sopitismatis coacervata , n Oud horridaeqire verborum formulae proculae. Naturale fuit ex theologicis in rem canonicam
scholasticam induci , adeo stri iste hae duae sibi
mutuo adhaerent iacultates. Primus contensiosam in utramque partem tractandi methodum canonibus attexuit Gratianus, quem deinde ceteri rei canonicae tractatores secuti, semel susceptam
methodum dilatarunt, omniaque ex genio philosophiae dominantis proposuerunt, hactenus ut etiam sacramenta per materiam ct formas eκ-plicarent . Probabilismus fovet lubricum morum . g. XXlX. Quod vero magis sacris canonihinnocuit, fuit regnum opinionum, quod in ipi morum disciplina optimis quibusque reclamantihus ex eo tempore coepit invalescece . quo episcopi populum docere S conventuq agitare desie-Tunt . Non unius. aat alterius privati scriptoris arbitrio olim res morales tractabantur , sed certis
obvenientibus speciebus episcopi primarum sedium consulebantur , qui plerumque in synodis re in ture discussa , quid tenendum esset, pronunci hant. At labentibus saeculis synodis fere desuetis , & episcopis non amplius populum docentibus, id negotii libi sumentes ex schola scriptores, rusti & injusti arbitri evaserunt . Eo res perdacta est, ut tot in res morales variis inductis opinionibus , fere liceret, quidquid luberet . ut loquitur cardinalis Bona . Rara temporum felicitas, ut fere sentire , quae velles. di quae
sentires , sacere liceret. Nempe inducto proba-
147쪽
PROLEGOMENA CAP. VI. Io 3bilismo , in moralibus sere nullus reperitur articulus , in quo non sit varietas opinionum , quasi quum omnes aeque probabiles haberent, ex aequoi omnes sequi licebat impune . In tanta justi &. injusti confusione canones spiritu Dei conditi ne-j glecti, eorumque locum subierunt casuiparum . opiniones . Occurrerunt quidem tantis malis Romani pontifices insigniores casui tarum laxitatest proscribentes, sed moribus veluti in radice peri severat in
De jure canonico novissesns. i , Disciplina tempore schismatis Aventonensis. Corruptisma .
. I. Ta Eliqinim est ius canonicum novismum. , T quo continetur quidquid post evulgal tos decretalium codices sacra auctoritate constii tutum est . NovissImae hae ecclesiasticae constiat tutiones , quae in multis articulis antiquis pa- trum regulis accedunt, in aliis vero ultra decrei talium fines excurrunt, ad quatuor classes rei ferri possunt decreta nempe conciliorum , dei cretales pontiscum , re gulas cancellariae, se natio- num concordata . Quamvis exortis in scenai tas falsis decretalibus eccles1astica disciplina semperi inclinarit; tempore tamen schismatis Aventonensis quod sub finem saeculi XIV. primum erumpens. Per plures annos ecclesiam dilaceravit , veluti ultimum exitium passa est. Dissentientes enim Pontisices in illa aemulatione suas partes aligere
148쪽
ro4 INsTITU T. IUR. CAN. sudentes, vitia suorum dissimularunt, eanonum lenervarunt vim tot privilegiis & dispensationibus iindultis: qui it quum mutuis diris di exsecratio, i inibus seipsos devoverent, censuras ecclesiasticas lverterunt in ludibrium . Abusu ipsae res sanctissimae profanantur . Pluries de ecclesiae com . munione restituenda adlaboratum, tandemque concilium Constantiense an. CIDCCCCXIV. celehrarum , exauctoratis dissentientibus pontificibus , &electo Martino V. finem scissuris imposuit. Disciplinae jam conculcatae restauratio sollicitos quoque habuit patres Constantienses, quin etiam alios patres, qui deinceps saepe convenerunt. Praecipuum restaurarionis remedium existimatum fuit restrictio privilegiorum & dispensationum , quae frequens & sine justis caussis concessa indolicti ristianae religionis, caritatem S aequalitate custodientis . videntur repugnare. Verum vel lquod remedia restituendae disciplinae adhibita leniora erant prae Vulnerum acerbitate, vel quia communi conatu tanto operi non fuit adlahoratum , abusus in statu perseverarnni suo . Celebratio Concilii Tridentini. II. Interea in scenam prodiit Martimas Lutherus, qui obtentu acclesiae repurgandae eam miseris modis dilaceravit. Ab ecclesiae catholicae communione tempestas haec avulsit integram fere Germaniam & regna septentrionalia. Tot tantique exciti rumores catholicos eXcusserunt. ut licet sero . serio tamen ad solida studia, es ad morum & disciplinae emendationem convero terentur . Relictis inanibus verborum formulis dc sophismatis intermissa sacrae scripturae, antiquutatum ecclesiasticarum S linguarum studia resutariaiunt.
149쪽
PROLEGoΜENA CAP. VII. Iossunt. Unde perfecta antiqua ecclesiae disciplina,
detectae omnium abusuum occasiones. In hoc rerum statu convocatur sub Paulo III. concilium Tridentinum . quod sub Iulio III. continuatum . sub Pio IV. demum absolutum , fide contra no-Vatores confirmata, plura ad morum & disciplinae emendationem edidit decreta. Plerique antiquorum canonnm recentati, dispensationes de privilegia restricta , auctoritas episcoporum exaltata . Temporis enim durities minime permisit
per omnia antiquorum canonum renovationem .
Corpori adeo aegrotanti eXtrema remedia adhibenda non censuerunt patres , sed majoribus eX- sirpatis abusibus, reliqua lenibus lamentis admotis ad integram restitutionem praepararunt. Post concilium Tridentinum ad ecclesiae disciplinam restaurandum, quin etiam ad exsecutionem decretorum Tridentinorum plura in catholicis provinciis celebrata sunt concilia, inter quae praesertim eminent sex Mediolanensia . quae per S.Carolum Borromeum habita, adeo saluberrimissa tutis sunt reserta , ut pondere suo antiquis non cedant conciliis . Non videtur dubitandum . quod si exemplo S. Caroli consiliis patrum Tridentinorum deinceps ecclesiae moderatores pressius adhaesissent, hodie de solida restituta disciplina gloriaremur.
Quod spectat disciplinam cui non pullicatum .
g. III. Fidei regulae in concilio Tridentino editae in catholicis provinciis, ut par erat, omnes admissae probatae sunt: at decreta , quae spectant ad disciplinae instaurationem . aut uoa publicata, aut si publicata, non omia re.
150쪽
1o6 INNITUT. IUR. CAN. Cepta , quod regiis juribus , ecclesiarum moribus lidi juribus populorum multa adversa continerent. In Gallia decreta ista non fuerunt umquam auctoritate regis probata , aut publicata . In Germania i , praelati di principes catholici disciplinae decreta lireceperunt . sed salvis suarum provinciarum & l iimperii Germanici iuribus, salvis item pactis con- liventis inter Nicolaum U. pontificem di Fride- iricum III. imperatorem & nonnullos alios prin- icipes . Et in Hispania . Belgio , regno Apuliae, ict in aliis Regis Catholici provinciis publicata quidem sunt Regis Philippi II. auctoritate decreta disciplinae , verum ea moderatione , ut nullius usus essent , quae regia jura & subditorum lae- iderent ca) . Hinc in regnis Regi catholico sub- siectis passim a magistratibus & regiis censoribus lBdnotata capita , quae ex sententia Regis admis- lsa & probata non erant. Ea capita apud nos lFranciscus Uillanus .iCancellariae regens, recensuit γ 9: qua de re auctor historiae cibilis
ab Limitatio sta publicationi concilii addita non
es: nam in ecclesiae venerationem placuit Regi in i proponendo populis concilio nihil quidquam G.-ripi . D Reeensuit quidem Villanus capita Tridentianae reformationis , quae regiis iuribus O praero- sativis subditorum adversabantur . sed non omnia .ris ea de re duas recensiones ediderit. Verum ex sententia Resis non tantum adnotata culta , sed generasiter quae regiis iuribus adversa erant. admissa non censentur: eis aliquot ex non adnotatis capiturus auctoritas per usum conciliata Dia