장음표시 사용
51쪽
dieitur Psal. 16. v. li. oeulos suos statuerum deest nare in terram. in terrenis autem voluptatibus, et doloribus . eum pendeama eorpore, quod capax non est Summae alle rationis, qua major esse nequeat; corrumpitur enim . uti jam pridem observavit S. Τhomas l ; summum bonum , et summum malum reperiri nequeunt. At vero in spiritualibus operationibus animae dari potest summa deleel alio in assequutione Dei summi boni, et in ejus amissione summa tris lilia. summu uique malum. Cumque anima sit immorialis . perpetua erit ejus summa felicitas, si Deum in seipso sit adsequula; et perpetua erit summa ejus miseria, si a ea elesti
beatitudine infelix excideri l. 9l. Ad tertium negamus, in quolibet rerum genere non dari aliquid summum in eodem genere 2ὶ. Quis enim negabit,
in genere ealidorum ignem esse summe calidum y Bonum autem est omne ens, ut supra dictum est ta): quidquid autem est, debet esse ens, alioqui non esse l. Oportel ergo, ni supra omne rerum genus sit aliquod summum bonum , quod in se comprehendat omnem bonitalis, et essendi plenitudinem , a quo celeras leui esse, ita bonitalem participeni, habeantque acceptam. idem est igitur negare summum bonum in genere bonorum, ut Vol lairius laeti, ac negare Deum, a quo omnis est bonitas 4 . Quod vero ille addit, unumquemque constituere suum bonum in eo quod sibi plaeel, verum est de bonis intermediis, quae quisque libere eligit. non autem de ultimo fine: nam licet quis rationem ultimi sinis possit libere constituere in bonis creatis, quae sunt bona intermedia ; ipsam lainen rationem ultimi finis, quam in eis ponit, non amat libere , sed netessario ; haec enim ratio alia non est, quam beatitudo, ideo namque bona illa amore prosequimur, quia volumus esse beati: holuntas autem ei rea beatitudine in in communi non est libera . ul demonstravimus 5 .
92. Ad quartum respondemus eum S. Thoma 63: Ideo plures sequuntur delectationes eorporales , quia bona sensibilia sunt magis . et pluribus nota: eι etiam quia homines indissent dese-
ia demander te que t' est te soli vera in i, leu. oti te sui veram rasan . te sonuerain marisia elier, te soavera in lire ele .. Antiqui mullum disputarunι de summo bono. Oua rere autem vellem. quid sit gummum caeruleum, quid summus επη. quid mmmum Ombulare. quid aummum legere. ineptissime Si inter eolores eaeruleos dari
non posset summus, quomodo discerneremus inter magis. et minus eaeruleum ' nam magis. et minus di evntvr in ordine ad maximum. Quomodo posset dari major vel minor lapor. nisi dari posset summiis ' Ptiteratne volt atrius eurrere tit leptis aut lex re per hebdomadam nulla saeta interruptione per dies. noctesque 3 Pudet latium ine
ιιὶ Si eelera deessent. hoe solum sumteret ad reponendum volt atrivni in numero theorum i nam quomodo non atheus, qni pvlal summum bonum e se thimaeram
52쪽
etationibus ut medieinis eontra multiplicis dolores. M tristitias. Et eum plures homines non possin ι astingere ad deleelationes spirituales . quae sunt propriae virtuosorum, consequens est, quod declinent ad eorporales. Accedunt vulnera peecali originalis , et peecatorum actualium, ob quae homo magis ineliatur ad sensibilia. quam ad spiritualia. Conatus autem in deleelaliones sensibiles physiee quidem est a natura; moraliter vero est a volun lale. Quare si eae delectationes tonsonae sini rationi, ei legi Dei. honestae sunt, et bonae: si autem a ratione, et a lege sint di 1Onae, turpe A sunt, ei malae si .
Utrum homo in hae vita possis esse seliae, sive beatus.
rem posse in sapientem dicere ni 23. putarentque, omnes animi
passiones malas esse, immunemque ab eis hominem vere sapien-lem, id est . virtute praeditum sacerent. ue non esset virtute praeditus 3ὶ: doeebant proinde. Sapientem etiam in tormentis postis lum. esse beatum, nec posse a beatitudine excidere, nisi simul
exeideret a sapientia. 4).94. Videtur autem ita dicendum l. quia, ut Seneca loquitur
5 : miser non est qui virtutem habet. Qui autem non est miser, beatus est : nam quid aliud est beatitudo, quam exemptio amiseria r Vir ergo virtute praeditus beatus est. Potest autem homo esse in hae vita virtute praeditus. Igitur et potest esse beatus.
95. ll. Commoda, et incommoda in . hac vita sunt extra nos. Sed quae ex ira nos sunt, nequeunt perturbare internam animi iranquillitatem, qua sapiens vere felix est, ei beatus in seipso.
Sapiens ergo etiam in hujus vitae incommodis felix est, et beatus 6 . 96. Ill. me adversus virtutem possunι ealamitates eι damna, quod adversus solem potesι nebula 7ὶ. Sui aulem ni bit in seipso elaritatis a militi, objectis nebulis Nec igitur sapiens quidi ν S. Thomas ibid. q. 34. a. l. et 2- advertit . aligma Stoimeum doeul Me omnes delectationes es e malasi sieul Ε'laurei dieebant. omnea esse bona . Apposite aulem ait aliquos a nam reserente Laertio l. 7. Posinon tua deleetaliones boara Meeastilla ina. Ita vero Hecaton, et Chry ippust Ii Adeat tir Seneea Epist. 72. Stolei autem duplex genu sapient una di lingi ph ni Milleel. vel eonlum mutat 1apientia . vel procedentia. Putat Lipsius in Manud. dis . I. Stoi a nomine eonsum mali sapientis nou intelιν xisse quempiam in na ivra existentem, sed tantum possibilem. idque eonflrmat Quintilianus i. 12. e. i. Quidquid autem ait de eonsummato lapiente ex mente Sinteorum. eertum est. ip a quiseumque sapien- e. ut vere gopirn esset. omnem animi perturbatiunem removisse. vide Laeri . loe. tilal. i δὲ Conser S. Tllom. l. 2. p. 24. a. a. ubi ex Tullio l. 3. Tvseul. explieat disertumea inter Sto,eorum. et Peripateli eorum stententiam tirea pallatonea.
53쪽
piam in seipso seliei latis perdit ob ea, quae ipsius viritili viden-
97. IV. Vel sapiens. eui corpus molestum est. habendus erittit miser, vel ut beatus, vel ut neque miser. neque beatus. Si neque miser, neque beatus, vila ejus non erit neque appetenda. neque sugienda: quod esse non potest. Miser aule in esse nequit: nam qno modo miser, qui virtutibus est ornatus' Restat ergo ut
sit beatus il . Prop. I. Nemo in hae ritu frui perseela felicitate potest. II. Im-
perseelae tamen atque inehoatae beatitudinis potest quis in hae vita particeps esse. III. Hanc autem imperfectam beatitudinem non nisi justi percipiunt. 98. Prob. l. p. Perseela felicitas excludit omne malum, omneque implet desiderium; est enim perseelum honum. Homo autem in hae vita mullis subiicitur malis nedum in corpore 23. sed etiam in animo s33. Bona etiam hujus vitae brevia, fugacia, et caduca sunt; ipsaque sila fugit velut umhra. Fieri ergo non potest, ut quis in hac vita sil perseele heatus 43. 99. insuper perlaeta felicitas tonsistit in visione divinae essentiae, ut dictum est 6 . Nemo autem in hac vita videre potest Deum per essentiam 6 ; Non enim videbit me homo, et vivet. iii dieitur Exodi 33. v. 20. Perseela igitur beatitudo non est hujus vitae.
l00. Prob. 2. p. Ut persecta hominis felicitas eonsistit in ad ptione, ei possessione Dei summi boni; ita seliellas imperseela pos la est in inchoata quadam Dei summi boni assequutione. Nam si- eui plena Dei possessio, consum mala felicitas est: ita possessio in elisala, est ine hoata felicitas. Homo autem in hac vita non aden est procul a Deo, ut non possit aliquo modo ipsum assequi ut summum bonum. Potest igitur homo in hac vita partieeps esse
l0l. Prob. 3. p Homo non assequitur Deum in hae vita ut summum bonum, nisi per charitalem ; hac enim est, quae in
23 Non oportet reeensere morbos, qvibuq homo in enepore si Milne . nee aernmna . t miserias. qitibus fin bile in P. vel ex propriae tonditionis 1 alu, vel ex aliorum ne isqv lia. ltare ne numerari quidem 'o rint.
a an a sit hominis ignorantia. et quantis inordinatis at et ionibus. ae lenta. tinnibu animn minia tonnielelae . norunt et ipgi Iusti. quorum vita iugis est D nna. νt militia 2 per terram. S. Thomas 3. 2. q. 5. p. 3. Si S M. i6ὲ Neque ii qui ex speetat, privilegio. nt Moyses. et Pati lux in hae vita tam via derunt per pssentiam . perseelam beati Didinem snnt a sequuti nam visio illa trans. M lilii neque statum eo i lituit i idonque noe eos pxemit ab huIus vitae miseriis. ni porseete Mati es ent. Soli 4 Cliri inq sitit in mortali vita perseete, Malng. Rod lin lituita seqvestrata erat in parie snperiori. ne ad partem inseriorem di murret. νlque ibo pali posui. esseque viator. lτὶ S Thomam. loe. eilat
54쪽
hac vita hominem per asseelum eonjungit Deo ut nitimo sini l . Nonnisi autem justi donantur eliaritale. Igitur imperseela hujus vitae beatitudo non est, nisi justorum 23. Nulla sane potest esse
ili vide S. Tliom. 2. 2. q. 27 a. 3. leti Multa lite ditenda forent adversus Antonium senuensem, qui lieel Eeelesiae catholieae Saeerdos esset lin Epigrammato praefixo ejus Compondio de Iure, et inpletis. ille habet i esto naturae simpleae . nudusque Sacerdos . quasi Saterdolium christiativm dedignaretve de huius lamen vitae selieitale loqtiens. non ut Philosophus cne, si ianus loquitur. an ad Epie ureorum mentem. Judieent alii. L. t. de iure. et Ome e.
. S ε. quaerit primum ἔν quem ob finem genitos nos esse. et vivere diremus ' Qui
prima Doelrinae Christianae rudimenta edoeliis est. statim respondisset ex calethismo. genitos nos esse ad Deum amandum. Oiqne fiervi rediim in hae vita. vi in sutura vita possimus ipso aeternum triti. At vero Genuen is lagna infantium dedignans loqvi, imo potius lingva Ecelesiae quae insanies instruit. respondeti is Hominem felicitati nasei. .. nisi mentiar, non ditam i . . qnasi non omnes homines treati stant propter vitam aeternam. nee .. Dens velit omnes homines salvos fieri, et ad agnitionem veritatis τε. nire, se ut doeel Apostolus i. ad Timoth. 2. v. 4. Si autem cenuensis. ne mentis. ivr. non audet ditere is hominem relieitali nascia is cur stit Metaph. pae. 4. e. l. S s. . Homo laetus genitusque ad beati indinem a natura videtur. In alterutro ex luse et is mentitur eerte . nam eontradie loria simul esse vera non possunt. Sed mendax bene memor esse debet. ne in mendatio deprehendati r. Pergit ille. it. S 4. et duplicem. inquit. . . Pleraeque omnes gentes selieitalemia seeernendam. sibique sectandum esse existimarunt, unam praesentis vitae. qnam δε natu alem appellant. nil eram inivrae . quam θεμν divinam diei ni, et rupernatu. . . ratem. ae eaelesti m. Ouaensm est hare selieitas superna luralis. quam pleraeque omnνs gentes lumine verae Fidei uesti uiae agnoverunt. sibique Melanclam pxitimarunt Potestne intelleetus homini solo lumine naturali supernaturalia e gnoscere 3 At quanam ratione supernaturalia e 'ent. 1i non xeνderent lumon naturale Et quaenam neeessitas Revelationis laret .. fit gentes pleram ne omnes superna turalem . . seliei salem. ad quam tetera snpernaturalia mysteria re pruntve, poluerunt illam sine nita e vela istione eneno Mere sutura hominis selieitale loquνn Apostolus i. cor. 2. v. s. Reqq. alti is ut ad oenina non vidit. nee auri audivit. nee in eor hominis astendit quaeri praeparavit Deus iis . qui diligunt illum: Nohis antem revelavit Deus per spiritum ., gnum ... Quis enim homi nnm se ii quae gunt hominis . nisi spiriliis hominis. qnt in . . ipsa est ρ ita , et q Ne sunt Dei, nemo novit . nlisi spiriti Dei ... intelligat Genum. sis, nobis Deum revelasse per spiritum suum selieitatem. et beatitudinem stuperam turalem, ad quam e gnoscendam stentes pleraeque omnes sine Fide pervenire nnlinmodo pol norunt. Sed sortasse ille nomine selieitatis summaturalis a plerisque omni bur genti s eognitae intelligebat retributionem in altera vita. quam Genlues etiam
agnoverunt. Seire antem debuerat, neminem pornm admisisse retribulionem in altera vita in bonis exeedentibus naturalem intellectus cognitionem . nee potuisse ultra pr gredi sine fidei lumine. Qvamqnam n que haee expliealio pro illo valet i nam ibid. t
qui ne de telieitate, quae est plene virtutis praemium . et in Dei ipsius Pors sione posita est. et quam nonnisi Dei donum Praestare potest . el de qua aisserere Themlogorum est i quae ter e est relieitas gupernaturalis. Gennensis autem reli et a Theologi1 provineia disserendi de selieitale supernaturali.
quaerii I 5. Oua igitur in re praesentem suam esse diaerimus p Monet anim . nais
iaram esse exeutiendam. non reeitandas vanas Philosophorum imaginationes. Ree equidem feeisset. si ita letisset, addidissetque ιtimen revelationisi fiola enim natura taeeu
tit. eum agitus de vera selieitate etiam huius vitae. Verum non aliud ille Deisse videtur. quam Epicureoram adoptare deliria. Eequid, inquit. natura noxtra poseil Nempe non dolere eomo re. non a reuere animo. idque perseruiuere viride constantem - e. lgi stir eonseientia vaei itatis dolori . et aegritudinis magniim psi illud bonum. et gummum . quod in hae vita homine1 appetunt . et g non inr. Ε, eogitant ε ei al... laborant. Quidqnid 3gunt. qnidquid ah linent, sugiendI ean sa dolaris, repelletula in
55쪽
selieitas. ubi nulla pax est. Nulla autem vera pax esse potest . ubi regnat peccatum. Isaiae 48. v. 2 l. Non est pa ae impiis. dieiι D minus: et Lucae 2. v. 14. an nunciatur in Ierra paae hominibus bonae voluntatis. Felicitas ergo. qua in hac vita frui licet. nonnisi justis reservatur; impii autem quasi mare servens. quod quie- seere non potest, ut dieit idem Isaias ib. v. 20. veram invenire pacem nequeunt. Cum enim Sint aversi a Deo per peccatum, a versi proinde sunt a summo bono, a quo est omnis vera pax. et felicitas. Aversi ergo a summo bono, sunt etiam a vera paee et felicitate aversi. Distrahi ergo possunt, selieitalem quaerentes in rebus creatis. numquam Vero eam etiam imperfecta in asSequentur, nisi ad Deum summum bonum se convertant per charitalem. itaque dieite justo, quoniam bene. . . vae impio in malum, ut dicitur isaiae 3. v. 10. seq semper enim datur susto gaudere in Domino. etiam in ipsis tribulationibus. quas libenti animo serunt. vi Dei ohsequatitur voluntati: impiis autem nul Ium est verum gaudium etiam in ipsis seculi oblectationibus, quae excitare appetitum possunt, explere non puSSunt. 102. Hinc vero sua sponte sequitur, media ad veram felici talem etiam hujus vitae assequendam, esse observantiam mandalorum Dei, virlulum e ullum t , ac praesertim humili latis; vi-
.. qne stegritudini gnni. abstineatqii . uma si dolent . dolent . ne doleant Menistior. si non liaee terive ais litteram ex Epleuro fiunt deseripta. in Pyri l. ad Mente eum. quam reseri l.aertilis lib. 10. 1ie Epienensi is Sino errore speet latin est . ut nove im. . quid eligendum . qt iuve rugiendum ait ad bonam eorporis tuendam valetudinem. an.-- maeqtie quietem. Hie enim finis est heae . healeque vivendi. Hujus enim stratiata omnia ammtra . uι neque doleam . neque perturbemur ... Et paulo Postr M ' nia omnem voluptatem eligimus . verum Raepe plera quo tran predi in rip. quando ex hi . . maior molestia sequitur. doloresque nonnullos voluptatibus praestare arbitra- mur. . dolor malum ροι. non tamen semper quivis vepudiandus est dolor ... perspicilis . non tam esse ovum ovo simile . quam similis est Gennen i en lentia fien en-liae Epicuri, nisi quod Epieurus illud neque doleamus, neque νerturbemur d voluptatem retulit tamqnam ad ultimum finem, Gonnongia vero verbis quidem illud nom rere corpore. non aegreseere animo dixit magnum. et summum bonum . quod in hae vita hominea appetunt i revera lamen ii, iam non desere . et non aegrescere ad voluptatem retralit i nam quomodo maynum. et 1ummum bonum in meris privata ni uus . intusmodi sunt non dolere , et non a reseere . consister. pote l. tum priva tionest sint non eo ita. bonum vero. t ens usum et id m lint. nam quod ens non est. ne honum quidem esse potest. Non nrgami κ. homines naturaliter σ1 peiore non dole. re. et non tristari a sed et nod vae uital doloris. ei tristitiae pii magnum illud, eι aum. mum bonum . quod homines appetunt. tu vero negamns veli menteri nam ut pruina. de S. Thomas l. I. q. 36. a. a. eaussa . unde est primum minet pium ma Ma dolori . et tristitiae . est amor erga bonum . ineli nana ectus ut reler ad repudia ad n m malum sntrarium. ipsa igitur appetilio non dolendi. et non tristandi est ab amore honi. qnodia oblentum kil. sitque summum . ut aeetuit in beati . eaussat vacuitatem eurit et m. ne daboris. et tristiuae. In hae autem vita. nem. umqtiam erit .mnino vatnns a d loee . et tristitia . quia numquam in mortali eorpore degen 1 anima tonsentietur umamum honum elare visum. quod solum explere omne desiderium pol est, omne --e pellare dolorem. et tristitiam. t idem Gennensis ia epist. ad Nieolaum vivianum . praefixa lom. 4. uel apta. licet videatur virtuti primas partes eomedere ad Male vivendum, ut saeere videtur otiam
56쪽
liorum fugam; tu alarum cupiditatum enercilionem : vitae. Si minus recla fuerit, emendationem, eiusdemque emendationis esseae iter rapiendae relinendaeque consilium, consortium, et conversationem
impius Avetor xyst. nat. lom. e. I. seq. Pinra tamen eongerit animi d. or inne digna. Principio alti . . Eos qui in iis rebus Oeeu antur, qu ah omni vitae humanae usu remolas. eis, sortasse ineundas, nullius tomen seire interest. et iners esse telisse luris ponitus, et pinrimum aliis nocere pο se. qnos exemplo avo ad subtiles ina , . nesque atroaseis pertraliant .. Non e t ne listo ton et in re opus. ut intelligam iis qui. nam sint ii quos Gennensis iners esse telluris pondus arbitratur. crebra phrasis haee est in ore eorum . qui pii lani linmines soli Deo, rebusqne Divinis vaeantes. tantilia esse Reipubliear pondera i quasi Divinarum eontemplatio ni iti in Rebus publieis ha. benda sil i n que oliverationibus, precibus, leti niis. aliisqtie piis ejusmodi hominum ope tibi a. Divina in Respublieas implurentur , eni, ranlii rq ne hen set a. D. indo Genuensis animadvertit. primam in lirrilis. et hominibus propensionem es.
e. ut sint. Quo ox prineipio inseri i in nulli mastis eum natura pugnent. quam qui impie ad stenus humanum tollendum instenti. et naturae vires praepotiere adhibent.
Sunt liaee ila ind iscriminali in diei a . plane ad gusti m illorum . qui negan l. quempiam posse a publiea Pot flate ad mortem damnari. Nam si ea dent propensione, qua lismi nos quaerunt ni sint . quarere pilam debent, ni sint alii. ni ita facta exeeptione i implum erit . morti addie re delinquentes i et qui ita sae inni. ingenit . et natur e vir area postere adlii bent. Martyres qnoque Pt Minite eum e liti adseribendi erunt. propterea sit ad mort maluerunt . quam christum negare. Transit Gon tensit ad alteram naturae propensionem. ut homines non solum sint.
sed etiam ut bene sint . idest sine dolore. sine aegritudine. Ail porro. vir illis maximae esse , avia rare . ut tum nos , lum alii, quibus m eommunem habemus naturam . sine dolore gimu/ Ii ergo. de quibus seribit Apostolus ad sal. I. v. 2ι. Oui sum Christi. earnem suam eruemaerunt cum vitiis. et concupiscentiis i ii qui
jejuniis . et lietis. sagris. vigiliis torpus suum in servi ivlem redigunt. maxima erunt virtute orhalii nan enim adlaborant . ut sine dolIre stini. Parentes etiam, et magi- iri, qui in virga earripi nnt ni in . et diseiptilos , Magistes in qi iiqne qui sontes dolo. ribus. et tormentis assierunt. expertes erunt virtutis i non enim adlaborant . ut alii
Exstat ei tertia naturae prnpensio ad gen rationem. De hae autem Gonnensis loquen . si lil gressit . et i suseepi . inquit. tibi, mi Vivisne . influvii operis rati nem reddere. a quo saepe me pietalia eaussa longius rapit. Quid hie involvius i
quνndi modus p Loquere aperte. Probasne eoelibatum. an repri ba veluti eonleatium propensitia . in filii titionique naturae I dii longius raperis a eaussa pietatis. quid thoe est aliud. quam diuere, limere te . ne si aperte eoelibatum reprobue . laras ab Ee-elesia elaeoteris ri olera mine dimittimus. Al praeterire non possumus. qnae serihil ille . . de jur
et o me. e. i. S 6. ubi mala distribvii in moralia. et Theologica. vel uli reproducens sententiam pereali philosophiei. De malis autem moralibus qeribit i errore . opinione salsitatibus metatis. Meleribus distrahimur perpetuo. ac inpelleuamur ι quae mala diruntur moralia, quasi quisquis errat. aul opinatur. aut salsi tali tui piam agisn-tilite. etiamsi eontea nullam legem agat, continuo polluat ne malis moralibus. De ma. lis vero Theolagitia ait ι - Aecessere Theologi quidam . qui sive ex filio Ieeinore lienmae Davina ae t mantes, seu vetera ae saneta pervertentes oraeula. infestissimis opi- .. nio hias opplevere populos, ae odi . ira. ei rahie impulerunt. quo Reso mutuis eae... dibiis contieerent ... Quaenam sunt hae eaedes, quas Titeologi ea suo beetnore pro- eurarunt isi sorte Genuensis loqvi lus si erit vel de Martyribus. qvi pro christo suis clerunt sanguinem , vel de hellis suseeptis Calliolitae Religionis ea visa i vel de Princi puin potestale damnandi rem eapitali sententiai vel de poenis in haereticos. impio que minea ab ipsis Politieis Polesialibus e 1li tulis. de quibus postremis videtur ille sol. liealior esset thimaerit e Funt. et ex cenuensis recinore prodeuntes eaedes lillae mulae, quibu1 populi sese invicem tonsererint ex infestissimis Theologorum opinionibus.
57쪽
ciun sanctis hominibus; bonorum librorum lectionem: prudentis conscientiae Moderatoris directionem ; eogilationem sui i): Sa
cramentorum cuin debila piae paratione frequentiam; Divinarum rerum assiduam meditationem 2); sei venies ad Deum preces, eius gratiae implorandae eaussa, Sine qua nemo conjungitur Deo per charitale in . Haec est compendiosa ad veram felicitalem ita, quam nisi ingrediamur, frustra quaeremus pacem. an iniique tranquillitatem, sed de liobis verum erit quod dicitur isaiae 59. v. 7. seq. stilationes eorum, eost italiones inutiles: vastitas. et contritio in viis eorum. Viam pacis nescierunt. De hac autem ipsa inchoata
felicitate egregie S. Augustinus ta) ,, Hic. ait, diei mur quidem, beati, quando pacem habemus, quantulacumqtie hic haberi po- , , test in vita bona : sed haec beatitudo illi quam finalem diei -
, , mus beatitudini comparata, prorsus miseria reperitiir Nam selieitas justorum in hac vita, non est in i m lite excludente Omnem pugnam , sed in pugna ipsa, qua vincunt carnem. et sanguinem, et spiritalia nequitiae, ut adhaereant Deo: requies autem persecta est lanium in sye: quae lamen spes magnulla adjunelum
habet gaudium ; ideoque Apostolus Rom. 32. v. 12. Spe, aiebat.
gaudentes: in tribulatione patientes. Et Christus ipse Mat. 5. hea los etiam in hac vita appellat pauperes spiritu, lugentes, esurienies, silientesque justiliam. 103. Ad primum respondemus, hominem virtute praeditum, miserum non esse, qua ratione est Virtute praeditus; al nihilominus aliunde pluribus in hac vita est subjecius miseriis, sive in corpore sive in animo. quae ejus selicitatem nedum persectam, sed etiam im
perseelam impediunt, nisi sit Deo per eliaritalem eo uneius i4 .
t ne respletebat illud antiqvorum γνω a. σεσιν τον . nosee lesygum. S. Ber- nardus i. a. de consid. e. 3. . . Et si sapiens sis, deest tibi ad sapientiam si tibi non ueris. Quantum veror Ut quidem senserim ego. lolii m. Noveris lieet mnia muste- ria, noveris lata terrae. alta eoeli. profunda maris i si te nescieris. eris similis aedi-- stea ali sine tandamento. minam, non sirneli ram. saeiens M. leti S. Augustinus l. 5. consess. e. 4. . . infelix homo qui seit illa omni . te autem is neseit i heoliis antem qui te sei l. etiamst illa neseia l. Qui vero et te. et illa novit.., non propter illa beatior , sed propter te solum beatus est. si regno tens te sicut M Deum glori neel. et gratias agat. et non evanescal in eost talionibus suis
t in De inepti indine Philosophiae Sinteae ad huliis vitae felicitatem seripserat Hau- perluisitis in lib. inseripto i Essai de Philosophie morale. illamqne e. s. tomy ranserim Philosophia Christiana. eamdem quam nos penioni iam amplettituri arbitratu qne, non in pros quutione solitis honestalis actionum . quam sibi ut ullimn m finem Stoici eonstituebant . sed in animi tranquillitato. quam Dei amor eans at . reponendam essν selieitalom hulng villo. Adversus Maii perinisitim insurroxii Franelsens Zano in in Di pr alion llati ea ad Cnmilem creeorium Casalivm . quae olat in ea lo operis eiusdem Zannili de Philosophia morali eae opinione Peripatetisorum. Zano in m tm-purnavit noster An a diis in Optaseulo . evi litvlus Uindiciae Mauper uisianae. Nobisant m Mai per visiana sententia in hae re plae et i nνque umqnam ad eoneedendi m in-dnermi r . nolui se Stoicos, qiti saliam admittentes . libertatem negabant 4 et Divinam Providentiam, unamque honestatem ut finem ultimum agnoscebant. vera hujus vii e
58쪽
104. Ad seeundum diei mus, non omnia incommoda hujus hilae extra nos esse ; multa enim, et quidem validiora intra nos sunt, ut ignorantia, malitia, et passionum multiplex apparatus: nam quod Stoici nullam in sapientem cadere animi perturbati
nem posse adserebant, latu est salsum. quam quod maxime, ut infra demonstrahimus. ipsa quoque exteriora in comoda, cum assiis ei lini corpora nostra, in animam transeunt, quae intime corpori
conjuncta est. Quare consi elus erat Stoicorum ille sapiens, qui inter in comoda hujus vitae, perseelam Servaret naturali sua vi si animi tranquillitatem, essetque beatus. Et per haec patet respon-
tranquilli late lani, a qua eerte immensnm distabant i nam seri non potest, ut animus noster quieseat. nisi , n Deo. Stolei vero qui retendum ultimo, ei unice putabant in stelioni in honestate . quae eum aliquid ereatum sit , non sinit . ul animus in ea quie-seat. Stoiel ergo sibi blandiebantur de adsequuta selieitate i nam litet fortasse nh eon. templum vn triplatum eorporearum non ita vividos expeti renit e tonet piscentiae stimulosi haud tamen interna animi vera paee, in qua beatillulo imperfecta te posita est fruebantur. Quomodo en im ea senerentur alioni a Deo . quem non ιicia Deum
sorinemerunt. εω evanuerunt in eo lationibus auis. M Obscuratum est insipienseor eorum. Dieentes enim M sapientes . atulli facti εunt uti de ipsis non minus .
quam de teteris gentilibus Philosophi dieit Apostolus Rom. l. r. 2 . 1eq.tli Diximus naturali via in i loneedimus enis . ex superabundante vivinae grauae. et amoris exerasu eontigisse . ut Martyres plerique. et a i ii 3 Saneli inter acerbis ima tormeata vix aut ne vix qnidem sentirent vim doloris. Si e S, Laurentius Martyr ineralieula positus , enm lento igne nreretur. lyranno insulta hal. Si e S. Tiburi in super prunas ardentes ineodonii. vldibal ne si per rosas incedere. Sie Angeliens Peareeplor in altissimam eontemplationem rapin s. nullum monstravit doloris gensum, dum n tenre. eurante Medi eo. rireretur. Sed hi longe aberant a perset a beatitudine . quam nondum erant adsequuli. Fuerunt nonnulli Philosophi . qui tormenta alaeriter stistinuerunt, ut An xarchus . qui. eum manv elns in moriario eontunderentur. tarn isse ibi I dieebal et Anaxarehi evletim tundit ei ut Epieleing . qiii evm e ns et frangeretne. philosopha ha tur vellit in alieno eorpore ε ut Soerales. qui ei tam perlibrnter aeeipit perinde saxi non es t Ielliale poeulum. Vide Naaiana. Epist. 58. Verum hi magis vanitate. qnam vera sapientia dueebantur, et a neu pandae humanae gloriae ergo tormenta contemnebant. dem dieendum de servo illo. qui Asdrubalem intersetit . ni refert Iustini l. ll. e. S. et inter almeissima tormenta triumphare visus sitit. Idem d e Ηεirhnibns. Hiroqvos is .
hvs in ultant in m utim ignibus torro ine. el sens alim devorantur. Idem de nonniallis pseudomartyribus. qvi tormenta despexisse visi sunt. Hi namque nnn vera animi sor-l illi line, sed de peratione, et in malis obdurali nne ita se e ge Aernn l. quod ea in prela eorum tota vivendi ratione apertissime eon lal. vi de S. Thora. 2. 2. q. 326. o l. Quare non prohamns quod ait cari sitis l. l. epi l. s. ia etiam in te ne lis imos .. ea επε. et dolores aterrimos posse quemque Lemper es e eont entiam . modo tali nno
M uti voverit - - utilioque milius quod ait Lellinilius Tlieod. 6 257 mirilleum illum vigorem animi posse edi talione aequiri. Nam licet euntem intio veritatis mitigot tri- tillam. et dolorem . non tamen abolet, nisi eum perseeta est. et divina. ad quod s. la humana ratio non pνrvenit S. Thomas l. q. 38. a. 4. contemplatio veritalis... inquit. mitigat tristitiam. et dolorem ..el lanio magis. quanto perseel in aliqni' est . . . malor sapientia , oi sileo homines ex eontemplatione divina, sutrirae Matitudinis... in tribulationibus gamlent. Menndum illud Iae. l. Omne gaudium existimate. Ira-M tres mei . tum in tentalionei varias incideritis ... Edneal litem non aveo va. lere potest . ut salis sit ad aelus di me illi mos i alioqnin et ipsa Martyrum eo stantiarns et in edueationem referri r quoη lxmen adserere impium es . Vide 3 Th/m. 2. a.
59쪽
io ad tertium ; nebulae enim ad solem non perveniunt, uti peris veniunt ad animam in earne positam. eorporis dolores. 05. Ad quartum dicendum, non ex sapientia, quatenus sapientia est. eontingere, ut homo sit miser; contemplatio enim veritalis conjunctam delectationem habet, ui S. Thomas ostendit si); non propterea lamen sapiens homo in hac vila beatus est; lumquia et ipsa ejus sapientia imperfecta est, nee saliare eum potest; tum quia alias miserias non excludit, quibus homo iam in anima, quam in eorpore subjicitur.
Utrum felicitas, eι infelieitas aestimandae sint
eae summa bonorum, et malorum.
306. Quaerens Melius 2ὶ, plusne boni. quam mali sit in mundo, mala praevalere bonis assirmat, Plinium s3ὶ sequutus. Eeontra Leibnilius 4 , plus boni in mundo esse, quam mali, statuit post Euripidem. Bobinelus autem 5 arbitratur, bonorum summam in natura omnino aequalem esse summae malorum, nee fieri
posse, ut minus mali, quam boni, aut minus boui, quam maIisit in mundo. Maupertitistiis vero 63 primum quidem distinguit tempus voluptatis in plura momenta, quae appellat felicia, ipsaque eo plus aestimari vult, quo sunt longiora, atque in eis v lupias est intensior; idqtie in ratione temporis, et intensionis voluptatis : indeque inseri, bonum esse summam momentorum stli-eium; malum esse summam momentorum infelicium ; ideoque ut deeermi possit de hominis felici late, vel infelicitale, sic statuit reum in omni homine eerta sit summa bonorum, quibus fruitur, et certa summa malorum quae patitur; Si facta Subtractione, remanebit aliquid boni, homo dicendus erit felix, et lati etias eius erit ut residuum illud boni. Si autem lacla subtractione, supererit aliquid mali, homo erit infelix, et infelicitas ejus erit ut residuum illud mali. Si vero summae bonorum. et malorum ita Se habeant. ut sacta subtractione, nihil sit reliquum. homo non erit neque felix. neque in lalix, et nihil oportebat, ut esset ortus in mundo. Aecedens porro ad quaestii diem, utrum in vita hominis major sit numerus bonorum, quam malorum, e enset, totam hominis vi iam aliud non esse, quam eontinuatam seriem malorum tet); ideoque
si Φ r. I. q. 3 l. a. 5 ni Resp. ad quaesita Provin. e. II. et in Diet. a. Xenophane .l3 Ηist. l. 7. in proem. ubi diei t. no a satis aestimare. an natura P re me is noe homini. an tristior noverta fuerit ...
' i i Tlieod I 258. sqq. so) De la nat p. i. c. 26. se q. rei Essai de Phil. mor. e. i. seqq. σὲ Noa videtur id eohaerere eum eate ulo, quem Maupertuis ius institui vult in
60쪽
neminem in hae vita esse selieem. Conatur vero ad media reperienda, quibus selicitas angeatur i , ac bina proponit, alterum.
si augeatur summa honorum ἔ alterum, si minuatur summa malarum. Denique selieitalem praesentis vitae non alibi inveniri posse ait, quam in Dpi amore, ni dictum est 2ὶ . Huic postremae Man- perluigianae adsertioni jam subscripsimus. At ne reliquis subscribamus , mulla prohibent. Itaque primum in hoc articulo expendemus Summam ipsam bonorum, et malorum ; deinde ea inter sese conseremus, ut aestim alio possit institui, . et felicitas, vel Infelitas definiri.
rum, et malorum summam aequalem esse. in qualibet enim ereata re bonitas non est pura, eum non sit inss nila. Quilibet ergo gradus hontialis creatae conjungitur eum uno gradu mali; nequentius est gradus mali absolute; cum enim malum totale non sit nisi imperseel in honi lolatis. quod evse non potest inlinitum . proinde quilibet gradus mali proeedit ex incompletione par tentari tu-juslibet gradus bonitatis. Quantitas ergo mali necessario est ae qualis quanti tali boni. 108. H. Malum adhaeret entibus finitis in omnibus pune iis eorum essentiae, in omnibus eorum relationibus, in omnibus eorum quali alibus. Si summae actuali bonorum addatur novum aliquod bonum, in omni sua intensitate, nullam habebit partem honi talis pnrae, quae nulli sit permixta malo, ideoque quot gradus honil alis, lolidem mali habebit, nee poterii non habere: malum enim est bono sicut umbra torpori, nee potest esse umbra
l09. IlI. Non potest bonum exstem a malo: nam vel qu lihel gradus bonitatis subdividi potest, vel deventum est ad ulli mos terminos. Si nulla neri subdivisio potest, gradus bonitalis sunt praeei se ut simplices unitales, nec gradus mali possunt esse minores. Si dividi rursus possunt, saltem nullus gradus bonitalis erit purus, et divisiones, quamlibet multipli ea lae, dabunt semper portionem mali aequalem portioni boni, donec perveniatur ad par-les simplices utriusque. Fieri ergo nullo modo potest, ut bonum
iron sii aequale malo in natura.
110. lv. Ex Mauperinis io 43. Hominis vita aliud non est,
quam continuata Serieg desideriorum transeundi ab una ad aliam rem. Homo igitur numquam contentus est ea re, qua lauitur.
in s momentorum telie in m . et inseliein m a nam si vita hominia tota non est ali id quam eontinuata geries malorum; quaenam re lal compulatio laetenda momentorum selie in m. et in laetam eum omnia aint intelleia . . iii Neque videmus. quomodo augeri possit summa honorum, et miniti sumina malorum . si lota hominis ulla est tontinua malo tim 1eries. Haec deberet abrumpi. aueta gumma honorum. et diminuta gumma malorum . ideoque non esset lentinu la. ι2ὲ Nol ε. pag. M. 13 LM. et t. e. 33. ιιν I.M. in e. I.