De Granii Liciniani fontibus et auctoritate

71쪽

quod inter P. et S. fuit atque hoc demum loco illam de fratribustiistoriolam inserere Dixerit quispiam, fortasse saepius rem inter Pompeium et Sertorium ad arma VeniSSe atque Granium hic alterum proelium in animo habere. Sed Si hoc Verum esset, nemo negabit nos exspectaturos esse certius aliquid addi ad verba bello quod fuit generaliter dicta, quo magis propria fiant. Itaque equidem malim concludere Granium hoc loco alterum fontem inspexiSse, ex quo quamquam de pugna ipSa sontem primarium secutus iam antea tradiderat illam sabulam sumpsit neque vero loco idoneo inseruit. Quisnam noVUS auctor fuerit si quaerimus. apparet de Livio cogitandum SSe, cum Licinianus mirum in modum aliqua ex parte vel ad verbum cum memoria Liviana consentiat Satis est inter Se comparare haec: Lig.

Bello quod inter Pompeium et Sertorium fuit, ignobilis quidam miles Pompei dum

spoliat hostem fratrem adgnovit extructo rogo dum iusta persolvit multa inprecatus gladio se traiecit etc.

in quo bello duo fratres, alter ex Pompei exercitu alter ex Cinnae ignorantes concurrerunt, et cum victor spoliaret occi-Sumo agnito fratre ingenti lamentatione redita, rogo et extructo, ipSerae supra rogum transfodit et eodem igne consumptus est TAccedunt Oros. et Val. Max. l. in . Quodsi ii supplementum cognoscimus ex Liviae Sumptum, rursus argumentum habemus, quo in priore parte Livium non esse fontem confirmetur. Deinde pauca comperimus, quae alibi non traduntur: Nolani

progress i oppidum Abellam incenderunt. Marius Servilium apud Ariminum sugat, paucos occidit, reliquos quos corruperat.' accipit in deditionem' Cum ultimis verbis non coniungendum esse mihi

Non St, quod cum edd. Bonn mutemus: corrup u erat'. Nam,corrumpere aliquem significat illum ad Suam sententiam perducere. Atque hac notione etiam absolute usurpatur cf. Plaut. MoSt. I, I, 2osiliosque.

72쪽

videtur, ut Mommsen R. c. II p. lo Vult, quod App. e. T

dine testatur Ariminum post expugnationem Ostiae atque iam ante pugnam in Ianiculo factam parte militum eo missa in Cinnae poteStatem redactam esse. Postrema enim verba Liciniani intellegenda sunt de Serviliit exercitu a Mario in deditionem accepto, non de deditione urbis. Itaque non omni probabilitate arbitror carere coniecturam Franckenii p. 256 , qui ex verbis Granianis concludit Servilium Cinnanis Ariminum rursus eripere volui3se, sed a Mario ab urbe esSe repulsum. Tum autem apparet Licinianum in priore narrationis particula memoriam oppugnationis illius oppidi, quam ut ex Appiano cognoscimus, auctor ei praebuit, praetermiSiSSe. Graviora sunt a sontes inquirendos quae Sequuntur. Audimus Metellum cum Samnitibus de pace egisse, Senatum autem condicioneS, quas Samnites tulerant, repudiasse. Si reminiscimuriam multo ante p. 2 sq. nos scriptum videre Metelli castra in propinquo urbis fuisSe, rursus nexum rerum habemus interruptum. Atque denuo non abest suspicio, quin etiam haec habenda sint additamenta Sumpta ex subsidiario illo fonte, quem iam semel Granium adhibuisse supra vidimus. In enarrandis autem Oudicionibus Licinianus optime consentit eum Cassio Dione ih. Ibo, T ' cf.Lic eum Dio. Senatusque per Metelli legatos consultus de voluntate Samnitium qui se negab a nialiter in pacem Venturo S, nisi ii vita ipsis et per-

' Fortasse P. Servilius Vatia, qui postea Isauricus appellatus eSi, ut Pert coniecit de quo si aut VI, L p. Ill n. lo).' App. c. 8 illas condiciones non commemoras atque in universum tantum dicit ou υαβα voveto o rictu, trotet tho fetos Tob aetaλ

73쪽

Atque quoniam Dionem in describenda historia reipublieae liberae plurima a Livio sumpsisse Verisimile est, ex illa quoque similitudine concludi potest Livium hoc loco Liciniano materiam praebuiSSe. Hoc unum mirum est, quomodo laetum sit, ut Granius in priore narrationi particula qua ad eundem fontem atque Appianus redire mihi videtur, res in Samnio gestas uberius exponere noluerit. FortaSSe harum rerum in illo fonte deseriptio non tam erat copioSa quam in altero, ex quo nonnulla addidit Licinianus, quae coniectura mihi eo facilior esse Videtur, quod etiam App. breviter illas res perstringit, aut Licinianus has res eum priorem fontem relinquere Studeret, initio neglegentia praetermisit. In poStremis Verbi rursus Similitudo inter te et App. conspicitur, et Lic cum App.

quibus Jognitis Cinna ger Mάpto: tet , Elae avo et uvabaeto Flavium Fimbriam in leges quas postulabant eoos recepit et copiis suis iunxit.

Quod ni casui tribuitur, nullo alio modo explicari potest nisi ita, ut Livium ex eodem fonte hauSisSe statuamuS, quem etiam auctor Appiani i. e. Posidonius XScripSit. Verba Cassiana prorsus Similia impediunt, quominus cum Sehmidtio Phil. XIII p. 225 transponamus: ni3 civitas ipsis daretur

et perfugis omnibus bona redderentur.'' IIaec Franckenii coniectura propius accedit ad cod. Scripturam quam edd. Bonn. anti qua m prae se fere utibus.

74쪽

Sed non solum argumenti extrinsecus allatis, quae adhuc spectavimus, Scilicet rerum singularum ordine perverso, nititur sententia nostra quam de Liciniani scribendi ratione protulimus. Gravissimum potius argumentum inde repetimus, quod auc(or

posteriore loco multo acerbius de Pompeio Strabone iudicium iacit quam antea. Alterum locum integrum hic apponimus: Nec desinebat Pompeius in terim miscere omnia et cum Senatu videret ur aversari omnes exules m aximeq(ue Cinquae augam,

suasit tamen ut legati a Cinna mis si tuto reciperentur e t clam cum Cinna consilia sociabat et Octavio t e gJe batJ.'i Cinnae

legationem aliunde non compertam habemus in ceteris verbis luce clarius exprimitur Pompeium clam consilia communica S Secum Cinna. Sane Strabo illam senatui excitare poterat Suspicionem, re Vera autem eum partibus Marianorum Se adiungere voluisse minime est verisimile, ut iam uomitisen R. G. II p. os monuit. An putamus eum qui cum Sertorio atrox proelium commiserit atque deinde, ut hostes Cinnani ex daniculo repellerentur, ex cohorte Octavio tradiderit, cum Cinna fecisse aut in Cinnae partes transire cogitasse quid quod apud Plut Pomp.

nolim neglegas, audimus Cinnam corrupiSS L. Terentium quendam, ut Pompeios et patrem et filium e medio tolleret Quae autem Strabo cum bellum traheret, re vera in animo habuerit, explanatur

jllo Liciniani priore iudicio, quod merito iam laudavimus. Si igitur in priore particula narrationis Licinianae p. a B a sqq.et p. 22 B I sqq. ad fidem historiae traditum est Pompeium

tarde patriae opem dedisse et usque ad comitia consularia propter illa cauSas, qua hic repetere Supervacaneum Si bellum voluisse trahere hoc autem loco iniuria illi crimini datur, quod cum Cinna consilia communicaverit, ex summo hoc discrimine mea quidem sententia pro certo licet affirmare diversos auctores Liciniano praesto fuisse neque quidquam perversius SSe quam ad unum omnia referre fontem Memorabile autem est haud aliter Reicienda est coniectura edd. Bonn detegebat', quod cum

pro patio longiu tum contra Sensum St. - tegebat corr. MommSen.

75쪽

atque tranium posteriore loco de Pompeio iudieare scriptores ex Livio pendentes per Is Oros V, Is Io). Inprimis respicienda sunt verba Orosi haec: Cn. Pompeius qui . . . . diu Sege noVarum rerum aucupatione Suspenderat, contemptus a Mario vel Cinna ad alterum consulem sese contulit ei: Itaque mihi persuasum est Livii auctorem Pompeio obtrectasse atque eius res gestas in peius mutare voluisse Fortasse Livius hie ex Rutilio hausit, quem malum de Pompeio Strabone iudicium fecisse iam supra diximus. Nam Rutilium inter Livii fontes fuisse negari non potest cf. Nissens d et Eusol p. 3 5 . Sane usoli recte monet nostro loco certum iudicium fieri non posse, cum Pompeius apud omnes optimates summo in odio fuerit cf. id pro Corn. I r. 53 ed. Miuler: hominem dis ac nobilitati perinvisum'). Sed utcunque res Se habet, rursus habemu indicium, quo verisimile fiat Livium esse alterum auctorem, quo Licinianus in belli civilis

narratione Sus Sit.

Atque Livianae originis exstant vestigia etiam in proximis enuntiatis. Nam quod in per. 8 in pauca contractum videmus( Italicis populis a senatu ciVita data est'), apparet plenius apud

Licinianum: dediticiis omnibus civita 8 data, qui polliciti muli a milia militum vix XV IJ vel XV IIJ cohortes miserunt ij. Mentione dignum quoque est apud Livium populis Italicis civitatem

dari ante expugnationem Ianiculi, quae apud Lic multo ante narrata St, quamobrem rurgus non dubitabimus nostro loco additamenta tantum cognoscere ex altero fonte i. e. Livio derivata. Adde quod etiam numerus hominum pestilentia absumptorum plane congruit cum Orosii praeterquam quod hic numeros mortuorum et Pompeiani et Octaviani exercitus affert separatos DSequitur denique in fine huius et in proxima pagina narratio de morte Pompei Strabonis, quae apud nullum alium Scriptorem Quid ex verbis te, inprimis ex voce dediticiis sequatur, iam Mo seti R. O. II p. li adn. et p. do adn. subtiliter conclusit, ubi inspiciat si quis accuratius vult scire.' De loco rosiano s. Xc Sum II.

76쪽

tam copiose legitur. In eodem fonte, cuius iam patebat aditus, Granius diutius haesit. Iam obiter legenti enim occurrit et inprimis verba p. 28, 2 sq. et perfidiae et a varJitiae pless i-mJumi hominem' hanc memoriam manavisse ex fonte Pompeio maxime infenso, qualem fuisse Livii auctorem supra vidimus. Accedit quod verba I id. p. 26 Bril fulmine afflatus praebentur etiam ab Oros V, Is IS: Pompeius fulmine afflatus interiit' de Jul Obs. 56 verbis sidere afflatus vide excursum II. Ex eodem Jul Obs. etiam Veli. II, 2I, intellegi potest Livium similiter atque id etiam de funere Strabonis tradidisse:* cf.Lic cum ut Obs. Lectum eius populus diripuit,

corpug unco traxit.

Eius funis populus RomJanus', dir ip uit mor tu umque lect odecussu m' pe r caenum trahereno On Jestitit.

Ad Livium igitur undique ducimur. Num praeter hune etiam alios scriptores qui idem narraverant Licinianus inspexerit id quod e verbis p. 28 traduntque auctores facile conicere possis, in medio reliquendum est, cum illa verba non debeamus nisi coniecturae atque eodem iure legere possimus: ira ditumque

est '. Transgrediamur iam ad extremam narrationis quae nobis servata est partem. ic ordo ac series rerum rursus eadem

eSse videtur atque apud App. c. 6s med. : Pompeio mortuo Octavius eius copias in sua castra traducit Lita , Metellus et Octavius Marianis sese opponunt Lic. App. ad montem Albanum App. sed tum milites a proeliae abhorreant TLie j ij pessimum ieil nequis Si m um Bonn. - Idem tradit Plus Pomp. c. I, ubi ad Sall. Ηist redire videtur

77쪽

atque servi iam transfugere coeperint App. . Metellus exercitum reducit in urbem Lita suadente Metelloi Lie. legati

mittuntur ad Cinnam Lic. App.), quorum in numero CraSSUS fuisse videtur Li: . In fine columnae valde detruncatus est codex eum Franckenio p. a 3 nobis liceat altercationem ducum, cuiUS mentio fit verbis regresso Crasso ac iurg a ut cum Metello', inde explicare quod Metellus non probavit legatos recuSaSSe, quominus Cinnam salutarent consulem App. c. s): sed omnia reliqua plane insterta sunt. Itaque num ex illo rerum concentu concludendum sit Licinianum hoc loco ad priorem fontem rediSSe, in dubio relinquo. Priusquam autem ad finem properamus, breviter disserendum est de auspicio initio fragmenti tradito, quod supra praeterire e re nobis esge videbatur. Idem auspicium habent Valerius Maximus I, 5 5 et Plut Mar. e. 38 fiu. , sed paulo aliter rem explicant. Nam Val. Max et Plut tradunt Marium Sinum conspexisSe, eum in domum Fanniae duceretur, Granius, cum domo exiret. Idem, id quod apud ceteros scriptores non inVenimus, rem coniungit eum barbaro, qui Marium necare iussus erat. - Plutarchum hic(e 38 n. ex Livio hausisse similitudine cum Val. Max inter cedente evincitur Appianus c. I non commemorat hoc miraculum, ceteris in rebus fugam Marii eodem modo, interdum iisdem verbis narrat atque Plut tras ubi de servo traditur, cui mandatum est ut Marium interficiat). Quae similitudo recte ita explicata St, ut Posidonius communis utriusque Scriptoris auctor fuisse putaretur.

Sed Plutarchus ut Busoli ostendit Livium quoque adhibuit eumque secutus Cras extr et do init. finem fuga Marii descripsit ita ut paulum discrepet cum Appiano Apud hunc enim c. 62

Marius a Minturnensibus dimissus diutiκα 'crato,auic igne Tora his euvettet et egethat occultis itineribus ad mare pervenit et piscatorem Senem cogit Secum ancoras solvere apud Plutarchum Min- Restituendum esse puto B I sq. cum Bursiano: legatum M.

l. c. p. 33 sq.

78쪽

turnenses in omnibus rebus eum adiuverunt, ad mare eum comitati sunt unus ei navem obtulit. ae narratio est Liviana: f. Val. Max. I. et LiV. per TT: impositus sublicae navi Melatus est in Ahicam . Veli Pat. II. Is tum cives instructum eum viatico collataque veste in navem imposuerunt', Aur. Visit. 6T: acceptaque navicula'. Idem autem etiam Granii auctorem tradidisse ostendunt verba oraverat ut se ad mare deducerent', quae propterea non aeque atque insequentia ex fonte Appiani derivata

Si connexum rerum respicimus, haec narratio pro additamento postea facto habenda videtur. Scriptorem ipsum arbitror temporibus plusquamperfectis foraverat, evaserat' et verbis superiore casu hoc significasse. Praeterea brevitate loquendi trahimur ad coniecturam de servo illo iam antea expositum fuisse. Quis enim sit ille barbarus fugiens', ex hac particula cognoSci non potest. Atque eum apud App. illi id de asino miraculum desit, conicere velim antecedenti capite Liciniani, quod servatum nobis non est, exscriptum fuisse Appiani auctorem, Secundum quem narrationem, qua de Servo Cimbrico agitur, miraculo egentem inSertam esSe puto, nostro loco Granium illud miraculum in altero fonte inventum, cum miri amans id praetermittere nollet, addidisse. Quod autem Lie saepius ad verbum congrati cum Q. Max. l. et, hic quoque Livium alterum fontem fuisse putabimuS; f.

RJe flera m auspieium et in domum Fanniae

superiore casu Mario oblatum: nam cum de conelavi fugieti s barbarus apertum reliquiSSe t , egressu videt asellum forte

abiectis ei bar i is aquam petere. IJde m sibi praeci-

pi ratus oraverat, Ut Se Minturnis custodiae causa deductus est. Animadvertit

enim a Sellum, cum ei pabulum obiceretur, neglecto eo ad aquam procurrentem quo

Spectaculo deorum providentia quod sequeretur oblatum

de conclavi cod. conclave Bonn. - Non est quod mutem ;.fugere de etiam apud Mart. IX, IS et Quint. VI, I, Ict.

79쪽

rat US a multitudine quae ad opem illi ferendum confluxerat impetravit ut ad

mare perduceretur, ac protinus aviculam conscendit eaque in Africam pervectus arma Sullae

victricia effugit. Ubi id discrepat a Valerio Maximo et Plutarcho, ipsum

mutavisse statuemus'): ipse miraculum, ut priori narrationi posset annectere, coniunxit cum servo illo barbaro De tota igitur hac particula non aliter iudicaverim ac de fratrum certamine, de quo p. 6 Sq. expoSui. Concedo Sane hunc locum non idoneum esse, quo coniecturam meam iustam esse certo demonstraretur. Sed miremur necesse est Licinianum, qui insequentia accuratissime narrat, omnia praeterire quae inter Cinnae expulsionem initio

fragmenti commemoratam et Marii reditum acciderunt App. c. 5 sq. . Quae res facile intelligitur, si Granium statuimus alium post alium sontem SSe Secutum. Iam breviter examinemus, quod Franchen p. 2g2 de hoc loco iudicaverit. Epitomatorem Licinianum censet hoc unum auspicium SumpsiSse ex auctore Suo, ubi omlita narrata fuerint, quae Mario acciderint ex eo tempore quo a. 666 per Sullam Roma expulsus sit. Sed valde miraremur scriptorem Romanum post tumultus Cinnanos anno 66T 8T factos quos commemorat initium fragmenti rediisse ad Marii errores. unc ordinem neque Livius secutus est, quem ex perlochis cognoscimus fugam Marii medio libr. T, Cinnam expulsum is demum libro narravisse, jneque Plutarchus neque Appianus. Sed ponamus paulisper Franckenium recte iudicasse. Nonne mirum esset Granium, fabularum ut vidimus amantissimum hoc loco nihil accuratius narrasse de Cimbrico vel Celtico servo, qui Marium interficere iussus erat atque ita r8st Leito ac vix Bonn.' Rijnno quidem Phil. XV p. 358 discrepantias putat esse tantas, ut te ex Plutarchi et Val. Maximi fontibus non possit hausisse.' Libr. 8 agitur de belli Mithradatici initiis.

80쪽

Itaque probabilius videtur, quod supra coniecimus Licinianum iam antea Marii errores descripsisse, in rebus autem anni 66T 8T

narrandis Sum esse altero quoque fonte, unde addiderit hoc auspicium plura neceSSaria non erant, quoniam res ad historiam pertinentes iam narraverat secundum primum fontem, ad quem statim revertitur. Si tota belli civilis narratione accurate examinata totque argumentis minime fallacibus collectis iam quaestionis nostrae summam faciamus. Ac primum quidem certum est hanc partem operis Liciniani non ex uno fonte excerptam, Sed ex compluribus, fortasse duobus tantum, haustam esse. Deinde vidimus Granium narrationes auctorum non commiscere atque in unum confundere: prorsus alienum erat ab eius ingenio singulas res multis libris disiectas atque dispersas nunc ex hoc nunc ex illo conquirere et contexere immo vero pauci auctores ei in promptu erant, quos alterum post alterum XScripsit, quamobrem Singulas particulas ex diversis sontibus sumptas etiamnunc clare dignoScere atque Seiungere possumus. Atque etiam hoc Satis me probaVisse spero in posteriore parte Livium adhibitum esse, in priore autem alium auctorem, quem Strabonem esse ex paucis indiciis suspicandum

eSSe putabam. abemus igitur, si id, quod Busoli invenit, innoStrum usum conVertimus, hoc Stemma eorum Scriptorum, qui res in Liciniani fragmentis commemorata narraVerunt: