장음표시 사용
101쪽
RI AE EFFLUUNT EX TERRA, LIB. Ieo humor nomen inuenit. Simplex uero aqua etiam stigida est pura, sui coloris, perspicua, sine sapore:attamen periucunda gustui, sin eo dore,tenuis,leuis:quar autem no est talis, imista est, quod intelligitur
ex qualitatibus,quib. disteri: colore scilicet, sapore, odore caloreέ ipssitudine, pondere. ut uero his differt ita etiam uiribus. quas dis renotias uires p si explica uero, naturam aquarum maxima ex parie pates factam esse arbitrori ita* aqua in qua omnes simplices note, quas comemoraui,non apparent modo, sed re uexa instini, aut non es: in sercta, aut quia nunquam uel raro qus natura sit talis inuenitur,ita paruinfecta, ut mistura sensibus deprehendi no possit. quae uero caret uel una aliqua ex risdem notis, dubium non est quin inista, siue composta sit. nam aqua Stygis ad Nonacrina ut eam aspectu blandire, & nulla qualitate deterrere scribat Plinius pura non esse,sed succo qui iter Mtitur in lapidem, insectam hinc percipimus, qudd lapidescat profusens. dc ut quemvis Albulas, quae silpra Romam sunt ultra Anienem ingrediei item statina se us inuadat,& horror perfundat, quia tamen idem,si paululum in his ipsis aquis suerit moratus, uehementer calera fit eas simplices no esse,sed cum aliqua re, cui uim natura dedit ignes ant,permistas intelligimus: Similiter uiribus S effectu, cum qualitastes reliquae sub sensum non cadant, aliae omnes aquae mistae a simplicibus poterunt diiudicari. Sunt uero non simplices aquae insects uel exhalatione uel ignium qualitate uel succo liquido uel terra uel sucoco concreto uel lapide,uel metallo, uel misto deni . etenim exhalautio se immiscet aquis, qudd euidens est in lacu qui est inter Srapetam Sc Seburgum: quod oppidum circiter undecim lapides distata Sa.
Iailuvio. is enim expirationibus uenenatis imbutus temporum inisteruallo ut autem piscatores aiunt, septimo quo anno necat pisces. nec minus qualitas ignium se immiscet aquis, cum eas calefaciut. qua ipsa qualitate non tantii calidae,sed etiam tepidae omnes insects sunt. succos uero liquidos aquae combibunt, ut lapidescentem, siquidum alumen & bitumen: quod tamen magis supernatat. a terris autem raGris & resolutis ita multum abradunt, ut interdum in ipsis ea crassitu'
do fiat, ut pene succoru in numero haberi possint. quomodo &son
tes & riui 8c amnes limosi sunt ted omnium maxime torretes ac flus uti cum id genus terras inundauerint . pari modo aquς multum abradunt a succis concretis, fiunt 3 salta, nitrosae,aluminosae, atramentos se,sulfuratae bituminosae. at etiam multum abradunt a fabulo soluto non parum a saxis mollibus, qualia sunt non raro arenacea, 8c in terdum saxa calcis. metallis autem inficiuntur,cum ea diutius circunisteterin Ditem v mistis. quin nonnunquam eorum ramenta secum rapiunt. aquae contra simplices,aut parum admodum admistae, emana
102쪽
re solet ex terris spissis, silice glarea,fabulo masiculo,arena dura: na ab
his non multu abradunt. Sed quoniam de misturis aquarum dictum
est alio loco dili uentius, uenio nunc ad earundem coloreS. cum auteputeales etiam ipta sint fontanae,uertina quae suapte uinori eis fluunt,& ex sontibus oriantrix riui amne S,lacu S, PaludeS, launc proclmiscue & c5 muniter de omnibus dicam. quanquam enirn h ad quas rum collectiones eYcipiunt pluuias, tamen naturam potissimia a foriribus habent. at , ut inde ordiar,aquis, ut eas taearchus albas elle clicat suus quidam color est, medius scilicet inter album & nigrum . ex rebus uero cit quibus permiscentui, effici coloratas indicio lunt toro Tente S rivi, amneS, ubi praerier modum crescentes multum abras eringa ripis uel extra eas ditauentes eluerint terras campestres. ita garualliae sunt colore lactis, quas Romani albas appellant. hae uero uel insfectae sunt creta alia ue terra candida: quod genus sontem inde lactestim dictum adolascens reperi ad secundum lapidem a Glaucha mileiace op pidorealis est Oaxes Scythiae flutilus, unde Poeta, Pars Scythiam,& rapidum cretae ueniemus Oaxem. talis Araxes Armeniae: talis Erymanthus Arcadiae qui fluuiorum albissimus esse dicitur. Nec terram tantum,sed gypsium etia candidum, cum aqua permisi una lactis habere colorem videmus. uel ti e sunt alumine quales sunt Albulae, de quibus paulo ante dixi, in Tiburtiis no a fonte Albunea qui etiam ipse ab aquarum albo colore traxit nomen, derivatae Sc Labanae in Numentano. uel sultare: nam id quo in candorem aliquem aquis dare solet: qualis est in Vmbita
Et in Hildes heimio sons sulfuratius ad Hasdam pagum. quin Dania inbius lactis diluti siue seri colore est :etiam qua parte Vindeliciam &Noricum a Germania diuidit . ut autem aquae non ab una aliqua re, sed a multis & diuersis candorem contrahunt, ita etiam reliquo S. coolores. quos si a rebus fossilibus habuerint, plerun* eos a terris, tu et a concretis habent succis:raro a mollibus lapidibus, aut faxis. quod hic pluribus non exponam, ne de ortu es causis, no de naturis aquarum disserere, & longius labi uidear. tametsi in tali tractatione fieri no potest ut non dicam de causis:sed id quam possum parcissime faciam. e. tenim quod ad hunc locum pertine si quae res fossiles inficiunt aquas & quo quae cy colore,ex earum naturis,quas in libris De rebus fossilibus inscriptis patefacta intelligi poterit: quibus uero modis earn de prehendamus quae ex ipsis infecerit aqua, patito post explicabo. de inde aquarum aliae sunt luteae, ut Ocra fluuius Saxoniae ad Goselariam:qui, quod ochra sit infectus,& luteus est, ubi rivulus eκ Ramelo monte in ipsi i influit,dc ex eo nomen Graecum apud Germanos uidetur
103쪽
detur inuenisse . quanquam rerum Francidarum scriptores eum non Ocram sed Onacrum nona mani. quaedam flauae sunt, sicut 1ia Germania aquae Moenuquod naaxinae in eo loco perspicitur, ubi ipsum per Francorum gentes delapsum,Rhenus accipit:& in Italia Tyberis.1 eis ste igitur HoratiuS, Cedes coemptis saltibus 8c domo
Villa , flautis quam Tyberis lauit. S in Aetolia Lycormas. Quaedam fuluae, ut in Sueuis acidula prope Goppingam oppidum 'in Lycia Xanthus, qui per Pataram fluit.
e fulvo enim colore nomen traxit. Aliquae sanguinis fere colore sunt,
sicut ad Ioppam Hebraeorurn urbem aqua sontis, qui proxiimus est mari: dc in Lycia, iuxta Pataras oppidii; aqua Telephi fontis semper turbida, S cum cruore mista uidetur este:a ius etiam in AEthropiambrae sunWquas qui bibun in furorem incidunt:&Fonte cadit modico, paruis* impellitur undis Puniceus Rubicon Acuero etiam in Germania Regnesus ad ostiu subruberesst, eum νcolorem in Danubium infertiitem Redera fluuius Misenae, qui pro ipter Radebergum fluit. Aliae uirides, ut aqua Neusolae in Carpato monte ex ueteri quodam cuniculo effluens:& lacting quae erat in colle Cypri frario:& riui in Aprutio;cui inde nomen:ite Mosellae. nonis nihil etiam ad uiride inclinant aquae Rheni. Glauca uero est aqua in Thermopylis non omnis, sed ea quae defluit in lauacrum, quod accolae muliebres Chytros appellan ut Pausanias tradit diligens Graecarum rerum Sc locorum scriptor:Aliae caeruleae; sicut fluun qui fluit iliter Taruistina Scristrom, quem iccirco Germani prope habitantes,
Blauam uocant: tuos etia Itali relicto ueteri nomine imitantur. eius idem coloris est: Ela Sueuorum fluuius, in ualle ad Blab euram oppiadum, quod ex eo nomen inuenit ortus de fonte peram pio 8c profundo. qui posteaquam fluxit ad X. M. pasLVlmae in Danubiu exonerat. caeruleus etiam estis ara Norici fluuius, & Liger Galliae Lugdu, nensis 8c lacus Armeniae falsus, ob id ipsi genti Manlianus, id est caeruleus dictus:& Indus ; ex quo India nomen inuenit: δύ aquae Atreris ni in caeruleo nigricarit. Quaeda nigrae sunt, ut aquae Ilzar: qui ex Boὰ micis mon tibus profusus in Danubium influit e regione Laeo duri. etenim cum Dan ubius seri colore habeat, liga ad secundum lapidem niger ferturi Sunt atri praeterea multi fluui j in Germania nigri, ut quia qugnigrs uocabulo nostris nominatus in Miseria exonerat in Muldam. 8c niger Elister nomen partim ex colore reperit:is uero Liberodam Sc Herceburgum prsterfluens in Albim emunditur. at omnium
nigerrimus est in Saxonia Altera, qui in Visurgim exonerat, sed ruo
104쪽
hore mistus nigror est Sprevo, qui inter Perlinum 5c Collam oppi da intermedius defluit. nec italia caret nigris fluuii sua a & in Insubria prope amnem Adduam aquae nigrae sunt:& in Calabria Nioerhum e stat flauentia culta Galesus:
δί in L cia Aesopus:& in India Ganges: hi deni ν quos Graeci MeIanas appellant. Aliis denio aquis decolor species fris,aut argenti est, ut nonnullis calidis. Quae uero cum aquis permista sun Kea plarun in fundo residenhS ad lapides adhaerent: quare cum longius procelserint tam riui quam amnes, quia ipsa, etiam colores,deponula 'dem Quom aquarum colores mutaturi sicut calidarum Staiyellorum, qugin pistinis biduo stunt uirides. SI aquae lacus Babylonis aestate rubrs sunt, Borysthenis fluuii quibusdam anni temporibus aerugine tini; ctae uidentur ess e . ac maxima aliquando siccitate Nili aquae fruginis colore fluxerunt, ut Theophrastus scribit. quaedam etiam calefactae mutant colorem, ut aqua fontis Tungrorum: quae subditis ignibus esseruescens rubescit At quos colores aquae propter alveum tantummodo uidentur habere, hi proprη ipsarum non sunt. nec enim maris rubri aquς nec riui apud lsena cum emtientis ex Rechela monte:que riuum To ringi insanum suo tamen uocabulo appellant,rubrae sunt: tametsi hae ob arenas aluei rubras, illae ob easdem & saxa rubra, quae in sinu Arabico 8c littoribus existunt, rubrae es se apparenti de ut Peoneus est uiridis calculo,cu aquς eiuS exhaustae stat argenteor ita quorundam riuorum 8c amnium aquae propter calculos nigrae caerules, cinereae, fauete uidentur esse, cum haustae colore nihil a caeteris dist
ranti nec uero aquae tantum ab alueorum terris, arenis, calculis, saxis,
colorem assumunt, sed e stirpibus quoqν quae labris sontium &amonium ripis inhaeren eas uestiunt quocirca inter sylvas uirides, inater rosaria rubrae uel candidae inter flores diuersos apparent esse dis colores.etenim cum ipsae aquae perspicuae sint,no colores modo,sed totas etiam imagines stirpium & florii perinde reddunt, quasi in eas mersi fiterint. similiter proprius aquarum color non est,quem lacus, propterea quod profundi sint, uidentur habere,ut Balter Rhetiae carteri. complures. Sed cum aquae simplices, purae & liquidae sint: qualis Martia omnium quae Romam ductς fuerunt clarissima misi splerunm impurae & turbidς esse solentiat* iccirco insalubres ut Ais cheloi in Acarnania Oxi in Bactriana regione. quarum multae etiam frigidae ubi id quod ines hin ipsis subsederit, purae fiunt: sicut limosae in uasa fictilia saepius transius ae . quaedam cum nihil subsideat, essiciis Untur purar,ut aqua Tyberis. qus conseruata in uasis fidi ilibus etsi limum non facit tamen fit pura 8c perlucida: ne sic conclusa corrumpitur,etiam longo temporis spacio. turbidas autem uis caloris reddit
105쪽
putas siquidem partes terrenas ab eis separat. ueruntamen costa fontis Tungrorum aqua igni admota fit turbida: quod eadem uis partes terrae,in aqua latentes, excitet. Quod uero ad sapore attinet, aquae in istae sunt uel dulaes, ues pingues, uel salsae,uel amarar,uel acidae, uel astringentes, uel acre S, uel deni multarum rerum quas lambunt, singularem habent saporem mi sulfuris, aeris, ferri. dulces autem aquas, non uulgus modo,sed etiam scriptores, eas nominanx quae alieno faupore, maxime uero salso, praeditae non striat,sed aquae ratum proprio:
qui suavis est&iucundus potanti. qualis suit Smenis uti a Laconis, qui ex so is bus Taygeti ortus & distat ab urbe non plus qui ncr sta'dhs,, ad leuam promontorii in quo templum erat Dianae Dictyias nae,exonerat in mare qualis Eulei&Choaspis filiuiorum ex quibus reges Persarum bibere Aeam, cum propter diuitias diffluerent luxuria portare in longinqua memoriae proditum est. uerum de id genus
aquis dulcibus nunc non dico,sed de his quae gustatum dulcedine insigni, iniucunda tamen comouent. cuiusmodi Glauchar non tantum
sunt in sylva Orientem uersus ad secundum lapidem, ut dixi, ab opopido, sed etiam in exteriore sotia moenium, ad dextra pontis ligne qua itur Uald eburgum. & calidam Cardiae aquam in campo qui uocatur albus,iuxta pagum Dascyli, potanti esse laete dulciorem Pausanias author est. 8c in calidis Puteolanis prope Sibyllae antrum est a, qua dulcis, quae quodammodo ius capi sapit. ac uero etiam dico de his quibus est uini sapor: nam tam uinosum quam lacteum saporem dulci Theophrastus subiecit. talis fuit aqua iuxta Paphlagoniam, ad quam potandi causa, indigenas accedere solitos stribit:Win Andro insula sontis, quem Diotecnosiam uocarunt:& alterius in Naxo, cuius ergo Propertius tuersibus his astatur Bacchuria. Et tibi per mediam bene olentia flumina Naxon.
Vnde tuum potant Naxia turba merum.
Aquae uero, quae quasi oleo perfusae nitent, sic astanaut pinguem succum, ut plerunq; ab eis facile separari posmit. quo modo alis an eruincolligitur bitumen liquidum ut dicam postea. tales sunt fontes bitus minosi,& quidem multis in locis orbis terrarum emorabiles,in Geris mania ad Brunonis uicum nobile oppidum Saxoniae & ad coenobium Sueuiar, cui Degerae lacus nomen est , in iurassi montis ualle, queeX lepore nomen inuenit Gersedors: in Italiae agro Mutinensi & in Pelignis non longe ab Aterno amne ubi oppidulum ad montem &Amelphi ad maximii altare tepli Andres apostoli in Sicilia in tractu Agrigentino:in Macedonia circa Dyrrachiu 8c Apollonia: in Phoenice ad Sidonemnia Zacyntho insularin Asia calidaru iuxta TraIleis, iuxta fluuium Characo meten,iuxta Nissa oppidum, quae omnes ita
106쪽
sunt pingues,lit qui in eis satientur,non indigeant oleo.similiter pinsgues sunt calidae iuxta Dascyli pagum: est praeterea fons bituminos 1us in Cilicia, iuxta Solos, qui adeo pingue reddit flumen Liparim,
ut 8c in eo natantium,aut lauantium corpora oleo uitista esse uideans tur S inde nomen inueneritiin Bactriana insuper regione ad Oxum
fluuium in Babylonia ad Memnium urbem: in Media Ecbatanis: in India:in Troglodytica regione ad Carambimin Aethiopia:in Africa ad Carthaginem. fluuii etiam 8c lacus bituminosi reperiuntur: struisus in Thessalia Eurotas lacus multi,sed maxime insignes in Iud ea ob id asphaltites didius: in Babylonia Limnasphallites: in Austagenis Parthiae: apud Medos, in quo innatat nigrum bitumen: in Diarbis Scytharum gente, in agro oppidi, quod Teos dicitur, cui calidis 8c
tranquillis diebus maxima bituminis uis supernatat:in India, qui, ut Vitruvius scribit sereno coelo emittit olei,sic etiam ipse interdum uocat bitumen,magnam multitudine:in AEthiopia. At aquis falsis mulistae regiones abundant. quarum item sunt fontes amnes,lacus.nam in
Hispania putei sun t salsi, & salsule fons est in Narbonensi prouincia.
cuius aquas salsiores etiam quam marinas esse Mela Pomponius author est. item in Lotharingia Visontii: in Valesia prope Sedunii rescens ortar:in dioecesi Treuerensi ad Thusam oppidum: in Burguntidia ad fonte Dani fluui j, non procul a NoTereto. 8c Germania plus rimum scatet aquis falsis. quarum aliquot fontes, nobilibus oppidis decoros ob id Halas, uocabulo a Graecis deducto nostri nominant: ut Halam Hermundurorum, quae est ad Salam fluvium: Halam Sueuiae, quae ad Cocherum:Halam Rhetiae primae, quae ad Oenum. sunt alii praeterea salsi fontes non pauci in Saxonia, ut Luneburgi caeteris nobiliores:sub Destero monte ad oppidum Minder: Stasphurdi ad Bodam fluuium,S in nonnullis aliis locis, quos SalΣas uocant. quin etiam in Toringia in oppido quod ex Francis nomen reperit: S prope Aulebium pagum inter Kelbram et Heringu oppida unus, qui ex uicino monte effluit: ac Stenti Vicelebioru ad Viastrum puteus uati de profundus in ipse arce, ut Athenis in domicilio Erechtheo . in
Chattorum quo O regione ad Verram Aldendorfi fons est falsus: S in Tribochis ad quintum lapidem a Fulda bppido. hi autem fontes
multo maxima ex parte aut ad putei modum sunt inclusi, ut semper aquarurn copia suppeditare possint,aut re vera sunt putei. ato ex eos rum fere omnium aquis sal excoquitur. quam rationem in libris de re metallica explicabo. deinde in Rhetia ad Oenu ut dixi,fontes sunt
salsi:in Norico ad Salaam fluuium Hellae . quod oppidum est supra Iuuauium, nostri uocant Salzeburgum,ad decimum lapidem: Schellebergi, quod distat ab Hella circiter quin millia pas . Reichenhalo
107쪽
αVAE EFFLUUNT EX TERRA, LIB. I
ta inter Sal Eam 8c A1Eam fluvios .id uero abest a Salet eburgo ad decimu lapidem. quin in eiusdem Norici parte, quς hodie superior Styria uocatur Hal stadii & Augae. sal qui utrobi. conficitur, per Eneis
sum deuehitur in Danubium, & per hunc in Pannonias. tum in sinu maris Adriatici, ubi vergit ad Aquileiam septem sunt fontes omnes; uno excepto, falsa, ut Polybius scriptum reliquit: in Italia in Volater vano putei sunt, ex quibus salsa hauritur, & in ditione Senensi ad san uiricum fons eandem effundit: in Sicilia aquae Selinuntiae,
quae calent salis sunt, & in Illyria est salsulae fons in finibus Antiata rum Sc Ardiscorum. Pegasset quo fotates calidi sunt faxsi: similiter
in agro Methones Tr Σcniorum oppidi. in Armenia uero salsi tan tum modo sunt non etiam calidi ad lacum Manlianum. in Cappadocia unus est, sed in ea plures putei salsi: unus in Chaonia. at in Mileto
fontem esse Aristobulus Casiandreus tradit, cuius fluentis aqvs superiores sunt dulcissime, inferiores salsaeas uero Achilleus uocatur qd; ut Miles ij dicunt, heros ille his aquis se a exserit, cu in te fecit Stram helum Lelegum regem. amnes autem salsi sunt in Hispania aliquot id quod Strabo tradit: in Sicilia, id Vitruvius, Himerae altera pars quae salsas Selinuntis aquas co bibiti unus in Caria, ubi Neptuni templum: plures apud Caspias portas, at* circa Mardos Armenios: apud Bactros Ochus et Osus .est etiam flumen salsum non lonke ab Euphratis os io quod praecluserunt Orcheni, ut Plinius: qui magna
ex parte haec at alia multa qus comemoro, ex diuersis scriptoribus collegit .Lacus ite multi sunt salsi: in Germania unus inter Srapelain& Seburgum cum enim duo imat finitimi, alter salsiis est, dulcis alter: falsus etiam in Italia est Tarentinus: tres in Sicilia, Cocanicus,& Agrigentinus, ac tertius iuxta Getam .rii sus unus inter Leucadem & Ambracium sinulam cui nomen My rtuntius:lcirca Meotides paludes, qui
aliquot stadia distat a Chersonesita una muro: in Phrygia Tatiaeus: in Cypro iuxta Cittium:in Cappadociae paste, Dacia dicta: in Pania phylia Aspendi: inter Laodicea 8c Apamiam: in Armenia, qui Matiotianus uocatur, omniis maximus: in Media Atropatia, cui Sputa nosmen est :in Babylonia Tl petis, in quem Tigris labitur : duo in Baisci ris,unus ad Scythas uersus alter ad Arios. rursus unus ad Pytholai promontorium maris rubri: in ludaea asphallites: in AEgypto circa Memphin: in Cyrenaica regione, non longe ab Ammonis oraculo: in insula sinus qui Hesperium cornu dicitur. Amarae etiam aquarin nonnullis locis reperiuntur: utrivulus perexigui sontis, cui Exanipeo nonae,adeo amarus est , ut Hypanim ingens Ponti flumen, amarritudine sua inficiat:& fontes amari sunt in interuallo, quod inter Nilum 5c rubrum mare interes :fons etiam emanas e antro, quod pros
108쪽
pe Corycium est in Cilicia, amaras estundit aquas, quanquam purast& claras: quae sub terra labuntur in mare. aquae autem amarae Plerunque sunt nitrosse:sed earum amaritudinem, nisi in ipsis suerit nitrum copiosum, gustatus non sentit. aquae autem quae sunt Pinnae Vesti inar existunt nitros aetatem quae Cutil's: lacus etiam in Letis Macerdoniae nitrosus esto: & Armeniae Arianus , qui&Arethusa dicitur, in quem influit Tigris, nitrum nebulis exhalat: atque iccirco uestes abstergit & expolit . at in lacu Ascanio, Sc quibusdam circa Chalcis da fontibus summae aquae dulces sunt pq tantur , in seriores nitrossae ut author est Plinius . quin in Arabia Mechar puteales aquae sunt nitro infectae, in AEgypto Nili. calidae etiam in Phrygia iuxta Meonis Pagum nitrosae sunt, & in eadem alterae calidae in Leontis pago. Sed plures acidi sontes reperiuntur: sicut in. Germania unus ad arce, nouam domum dictam, quae est: in Vestophalia: quatuor in Chattorum regione ad Ualdungam oppidum: unus ad Fridebergum:unus in planicie ad Auram coenobium, quod est inter Moersiadum et Hanaelburgum:musti in Elbogano, unus ad calidas Caroli quarti: alter distat lapidem unum a Culma pago, qua itur Egram. ab eo non lonoge absunt aliquot fontes, acidi item, dicti insani: quod aqua ebullire uideatur,cum sit frigida. ab iisdem ad quartum lapidem, etiam Egrauersus acidula est furiose nuncupata: quod ebulliens magno sonitu, tanquam tonitru quoddam estertur.in ipso deni penὲ suburbio Eis prae oppidi est fons acidus . in Sueuia duae sunt acidulae: una prope Goppingam urbem ad fluuium Vilsum altera ad Kalbam oppidum in pago quodam. Tres autem acidulae aliquam lucem asserunt Italie: una quae distat a Teano, Sidicino cognomine, ad quartum lapidem: altera non procul ab eadem in Venafrano: tertia in Stabiano quae dimidia uocatur. habet & Sicilia acidulam in Macedonia etiam noubilis est apud Lyncestum. At astringunt aquae quas emittunt loca asIuminosa:quod genus est fons calidus in Volaterrano: Albulae in
Tiburtino. simili modo aquae infectae uena atramenti sutorii,melanateriar, reis, chalcitidis,misyis astringunt. sed hae ipsie magnam acri. moniam cum tali sapore coniunctam haberit: talis est Ochra fluuius apud metallum Goselariae in Saxonia: talis in Cepusio Sinoinicii a qua putealis, quae ferrum erodit,& uertit in gs:talis uidetur esse Styx
fluuius circa Thessalica tempe . cuius aqua ne in argenteo uase contineri potest, neo in aeneo, ne* in serreo: sed id sua us corrodcias rumpit: tales deni y Puteolis quondam fuerunt calidae: tam enim eaerant acres, ut non multis annis plumbum eroderent. quin etiam fonsitis fulserati, serati, ferrati suus quidam est sapor, & quidem iniucunσdus.at insecti auro,argento,plumbo uix sensu potest percipi. Plinius quo cy
109쪽
Q VAE EFFLUUNT EX TERRA, LIB. I s
quo P aquam sontis Tungrorum ferruginei saporis esse diciti ex his
igitur persplauum est aquis diuersum esse saporem .is autena aeque ac color mutatur. etem dulces uertuntur in salsias:quod olim contigit in Caria amni, qui erat ad teplum Neptuni.dulces in amaras: quod, cui
Georgius Despota Moesis imperaret, accidit in Thracia inter Philippopolin Sc Hadrianopolin fonti, qui Regius uocatur. nec aquas fontiunt amaras 8c salsas modo mutatas esse scribit Theophrastus sed eistiam totos fluuios ad Citheronem in Boeotia. uerum eas mutationes naturae uis fecit. at hominu opera lacus amaros admisto fluimine imis mutauit,fossam per eos ducens ad Arsinoen .salss etiam dulcibus iunctae emanant sicut ad Verra amnem in tractu Creuceburgiano,quas ut a dulcibus possint secernere non paru contendere solen si qui inde salem consciunt. Sed de sapore satis, ad odorem transeo. aquae austem sinplicis odor nullus est: mistae raro bene, plerun y male olent.
bonus odor est calidis quae absunt a Rhegio Lepidi, oppido AEnai.
liae Y vi millia passolent enim praestantissim ubitumen, quod aradore ignis subleuatum camphoram Arabes appellant. in Pesopos neso Methone, quod oppidum ditionis Messenioria, puteus erat ad sacram Dianae aedem: cuius aquae cum bitumine permistae, odorem unguenti Cyziceni reddebaiit:sed 8c colorem. quod Pausanias scriabit.& in Mesopotamia Caburae sons aquae es: iucude olentis in Germania autem in Hildesheimio duo sunt fontes male olentes : quorualter ad arcem Steureualdam emuit ex marmore olente putidi oui uirus:gustu suauis, nec insalubris, sed si quis ieiunus eu biserit, ructuscit marmoris triti odorem exhalantes. quomodo etiam aquae Staiysellorum potae oui putidi uirus olent . alter fons in Hildes heimio suusuratus aiam dicto abest ad mille passiuxta Hasdam pagum, qui odorem foedum emittit: qualis est pulueris bon)bardae extincti. odor ille ei qui longe abest a loco, indicat sontem. saporem etiam habet odori non dissimilem. aqua istius sontis lapides in alveo rivuli iacetes limo obducit: qui derasus & exiccatus sulfur est. 8c in Pannonia inseriore Buds frigidi fontis aquae sulfureo sunt odore. eiusdem sulfuris uirusolebat fons,qui nuper effluxit ex uicinis montibus Scarpariae, oppis di in ualle Mugellana siti, cum terraemotibus conquas aretur. sed is paucis post dieb. terraemotu cessante eYiccatus est. fulsere quo
tent stigidi sontes in agro Ardeatino. idem olet in Sicilia Palicorum fons. hinc etiam fontanis Anigri fluuη malus odor. at perusinae calis dae,Ob nigrum bitumen quod eis innatat, etet. similiter in Calabria ad Leucam sons est mali odoris quem ficta sabula oriri ex sanie Leu iterniorum gigantum poetae prodiderunt. sons item mali odoris infitosis ad collis Taphosii radicem. cuius aquae emanant grumiS Pleos nae.
110쪽
nae. iterum p naturam rei obscurarunt fabula. Nessi enim λ alioru:i centaurorum sepulchrum ibi esse dixerunt: ato ex eorum putredine nasci foetorem cliuin in Iudaea non longe a lacu asphallite riui odoris eadem de causa foetidi feruent. certe quidem calide pleraeque omneSuastitate odoris iniucundae sunt. quocirca Puteoli ex malo puteortiodore nominantur. lacus autem inter Laodiceam Sc Apamiam, De itidum 8c tetrum quiddam etiamsi salsius sit expirat. & Arethusam Siciliae sontem stato tempore fimum redolere tradunt.& in Tyburtianis montibus Albunea fons atram, ut Virgilius canit, eXhalat MeM .phitim. quinetia anno Caroli quinti secundo Sc vigesimo sexto idus decembris Constantinopoli trium sontium aquae, ut perhibent, mutatae sunt. quorum unus repente ex liquido turbidus, 3c cx minime putido tam foedi odoris faeius est, ut habit tores ex tota illa uicinitate exturbauerit. Sed de odore etiam satis. Simplex aqua frigida est:mista modo frigida modo egelida. nunc calida. ex quibus aliquaeus ed seruent, ut animantes, si quae immergantur, glabras reddant. ex quo genere aquarum est in Germania fons alter in Boemia calidarum Caroli quarti: dc M. Aurelii Antonini, nuc Ladensis dictus, inliter Martianam sylvam & Rhenum: & e Mattiacis unus Visebadglia
Platea. nam eorum aqua non modo coquit oua, sed etiam de alitum cute plumas eximit, de suilla fetas: siue immergantur animantes, siue ea perfundantur. Mattiacorum certe fontium feruorem Plinius tuis pra fert quam fieri possiit, cum ait eorum haustum triduo feruex fers uentes etiam sunt in Baiano sinu: quibus tanta est uis, eodem autore,
ut balneas calefaciant, ac frigidam in soli js seruere cogant.&aqus seruentes sunt ad Caruram collem Carior: quae partim in Meandro Rusuio exiliunt partim in eius litoribus. & in Iudaea, ut paulo ante dixi
rivuli seruent non longe ab asphalti te lacu. Sed frigidae nusquam
non reperiuntur tam simplices,quam compositae. frigus autem Martiar & uirginis laudibus effertur.utra Romam ducta sui sed Maristiae canalis uetustate labefactiatus concidit:durat uirginis a Nicolao quinto pontifice restitutus .de qua Ouidius Nec uos campus habet, nec uos gelidissima uirgo. 8c de frigore Blandusiae fontis canit Horatius: de Fibreni Campanis fluur, qui in Lyrem precipitat, Marcus Cicero prςdicat. Literis aute Graecis celebratur frigus Melanis fluuij, qui Pamphyliae urbem alaluit Cydni qui Tarsum Ciliciae:Anelantis, qui Colophonem .sed in Arcadia frigidissimae Gorthynia quae fuisse traduntur. qui amnis nolonge fluit a Megalopoli. atque etiam ad Corinthum fontis aquam , qui manat ex celso montis uertice, nive esse frigidiorem Ptolem sus rex in septimo comentariorum libro scripsit. 8c multos eam non bis