장음표시 사용
111쪽
bere quod sibi uideantur frigoribus congelare,se tamen bibis .re,padae uero sunt in Gerinania apud Herniunduros qui Miseni uocantur Volchenstein enses:& inter ipsas 5c Annebergum Vis se:in Boe, inia alter fons calidarum Caroli i i i ti quem Creusinii apphilant sub arce effluens ex saxis calcis:in Italia Poretansean finibus Liburitiae et Macedoniae ad radices Nymphaei. calidis autem rarissirna quae res io caret , de quibus suo loco dicam. aliquae etiam ex calidis frigida tintisicut in Magnesia, non mutato sapore, ut Plinius traditi sed hortotae commutatae fuerunt:ex aliqua uero parte in Gallia Narbonens si aque Sextie, ut Strabo autor est.item cotra ex frigidis quasdam castidas fieri no est dubium . quomodo Constantinopoli alter sons, qui prirno uicinus prope nouum Turcae palatium est, subito calidis in iserbuisse dicitur. quin calidae seigidis iurid ς effluuntriit in Tarbellis Aquitanica gete: quas idem Strabo Gallos potare prodidit: 8c in Pyreneis montibus tenui interuallo,inquit Plinius, discernente. nec mirum est tales aquas potare Gallos, cum ex calidis aliquae sint dulces:
ut in Lipara insula,in Melo, in ea Prusa , quae est ad Mysium Olymopum regie uocats, in Troiae Larissa iuxta Tragasas , iuxta Magnesisam,in AEgis Ciliciae. qus uero sunt in Phrygia circa Dorylaeuna pote
omnium maxime gustatum dulcitudine comouent. Sed de his satis: nunc ad aquarum spissitudinem & pondus considerationem intens dam. itam cum simplex aqua sit tenuis,mista est spissa.quo aut qus magis est mista,ed est crassior. 8c cum simplicis aquς moles fere idem pondus habeat, quod eadem uini boni 8c puri moles, mistae multo grauiores sitiat. qua de re simplices, ut leuiores,inistis inuehuntur: si cui dulces marinis: at etiam eedem noti sessis grauioribus.ergo uel
fluuii lacus supermeanuut Fucinum Martia:Larium Addua: Vesbanum Ticinus:Benacum Mintius: Seuinnu Olliu : Lemanum Rhoodanus: uel fluuq suuios, ut Arsanias uicinuni Tigrim in regione Asrhene quoties uter inluniescens extra ripas diffluit. pingues prstes rea.siue bituminos, aqus dulcibus innatant. nam Peneus, utar uero his Plinii, accipit amnem Eurotari nec recipit: sed olei modo superis natantem ut dictum est ab Homero bfeui spatio portaturii abdicat: PCenales aquas, diriso genitas, argenteis sitis miseeri recusans. ident fluvius Titaresus dicituriunde satis stite Lucanus.
Solusin alterius nomen cum uenerit undsDefendit Titaresus aquas lapsus p superne Gurgite Penei pro siccis utitur aruis: Hunc fama est stygqs manare paludibus amnem , Et capitis memorem fluuii contagia uilis Nolle pati,superum cy sibi seruare timorem.
112쪽
Sed Arsanias & Eurotas rursus abdicati in propriis alueisti uero amnes ad longum spacium alias siti permeant, deinde commi scentur, fictit lieta in Danubio invehitur ad secundum fere lapidem non prorsiis permistus: quod ex colore cognoscitur. miste autem magis quam simplices inuecta sustinent: quales si in t salta, nitross aluminosae,ato alis multae uaporibus tamen succo item pingui, qui super natare solet insectar, minus graues sicini. contra cum succo lapidescente permisis omnium grauissimae. quanquam autem aquarum dulcisuria, sic nunc uoco ea S quibus nullus sapor, alis ali js perraro leuiores sunt: tamen aqua Pirenes fontis Corinthi j omnium Graeciae aquaruleuissima eiTe scribitur, S cotyle Attica aquς Eulei drachmam pendebat minus, quam eadem moles aquae Euphratis uel Tigris. quocirca re oes Persarum cam ut optimam bibere soliti sunt: quato enim aqua leuior, tanto plerunque salubrior . quin unius eiusdem p fluuii aqua aliis ac alqs anni temporibus leuior est aut grauior. etenim aquarum quae fluunt iuxta metalla Pangari Thraciae montis, cotylen Atticam perhibent arsi ate pendere drachmas sexaginta qUatuor, hyeme nos Daginta sex. in causa autem eue frigus, quod cogit S densat aquas, atqu e ita grauiores facit. quocirca etia clepsydra tardius hyeme aquam transfundit quam aristate, quod crassior fiat. Atque aquarum qui dem color, perspicuitas sapor, odor calor spisssitudo, pondus ad huc modum se habet. Succorum uero liquidorum qualitates, quando siquidem pauci minus uariae sunt. etsi enim aquae salsae nitrosae, aluminosae, atrametosae succorum in numero haberi possvn quod ubi castoreas siccauerit, uel frigus coegerit, succi sani concreti: tamen quia suscepit uetus S communis loquendi consuetudo tam Graecorum quam Latinorum, ut aquarum nomine appellarentur, eam immutas re nolui. duo autem sunt succi liquid quos nec ueteres scriptores nominarunt aquas,nec nos eo uocabulo nominare pos tumus:bitumendico & alumen. quorum alterum in aqua innatat: alterum dimeri ab
aqua aluminosa, quod ex hac alume fieri possi illud iam sit alumen.
quibus duobus succis annumerabitur tertius lapidescens. de his nucpaucis dicam: postea uero eos simul cum aquis uberius explicabo. istaque bitum e liquidum disseri colore. nam aliud cadidum est: quod praecipuum naphthae genus, etiam si Posidonius censeat esse sulfur liquidum effluit in Babylone no longe a Demetriade: in Aus agenis Parthiae:in Mesopotamia:in agro Mutinensi ex monte quem Gibis
iam uocant. effunditur quo in in mare Germanicum, atin ex eo fit stic cinu candidum. quoddam est in cinereo candidum: quale emanat ad
maritimu Arabiae felicis oppidulum, quod Sichrin appellant. id ipssum etiam concretum Arabes ambram uocant. ex eiusdem coloris bitu
113쪽
αvAE EF rLvvNτ Eπ τERRA, Lrs,r iurbitumine fit succinum concretum , quod cum reliquis in litore snus Sudinorum effoditur.aliquod est fulvum: cu us coloris fluit ex sono te Sueuiae, qui est ad coenobium, cui nomen Degerae lacus: & in In idia ex loco quem Salachiten nominant.aliud item est rusum, quod effluit ex agro Mutinensi. aliud cerae, aliud mellis decocti, aliud falerni colore in mare Germanicum emunditur: quod satis indicant succini genera iisdem coloribus ornata.aliud est nigru: quale ex multis foraψtibus manat:in Germania in Saxonibus ad secundum lapidem a Brunonis uico, qua itur Scheningam, 8c in palustribus locis circiter terotium lapidem a Burgedorso: in Apolloniataru finibus ad Nymphaeum: in Babylone. aliud in nigro rufum, sicut id quod effluit e fonte,
qui est in radice montis Desteri, distans ab Hanobera circiter quilas decim millia pas2 uersus meridiem non recta, sed ad occasiim, quod bitumen clarissimae sontis aqvs innatati aliqd purpureo colore splendetrat Iudaicum. aliquod nonnihil est caeruleum: quale interdum n5 longe a Brunonis uico inuenitur . deinde bitumen disteri sapore, qdex succino intelligitur . nam cum nig um omne exili quadam amarii; tudine gustatum commoueat, candidum in pingui dulce est, minus eo aliis coloribus praeditum. tum differt odore: etenim nigrum grastiis odoris plerun* est. candidum iucundi, reliqua medio modo habent, Sc ferὸ olent myrrham . attamen quod effluit ad Carthagine
ex Cratea Ante ut sit nigru citreo odore esse traditur. Apollonia tarum uero ad Nymphsum olet picem mistam cum bitumine: atque inde Graeci ei nomen posuerunt viriωασψαλτου. ad haec alibi fiuidum
effluit ut in dictis Germaniae locis:alibi tepidum,ut ad Nymphsum talibi calidum ut in lacu Iudaeae asphastite, inordinatis Sc incertis temporibus. disteri deni bitumen spissitudine . nam in alio crassitudo
olei est,ut in Sueuico: aliud adeo est crassum, ut limus uideatur esse, quale est quod emittit stagnum in urbe Samosata, uocatum maltha,&ludaicum. quoniam autem bitumen pinguis est succus, leue exisistit,& in aqua tanquamloleum innatat. Alumen uero liquidum stinadunt interdum uenae abundantes aliis aluminis generibus, quae quishus in locis nascantur,in libris De natura fossiliu explicabo. at succus lapidescens aliquot in locis, & quidem in Cepusio duobus emanat, nec longe a fonte sit lapis .eo aute diuersi coloris abundare cauernas,qus mare Tyrrhenum sustinent,satis indicat Corallium: quod ex ip
so concreuit,modo candidum ,modo rubrum,nunc uero nigrum. ad
haec nonnullis in locis multi succi liquidi non gignuntur, S ita raro effluunt, ut, si quando emanarint, S mox cessiauerint fluere, porotenti simile numeretur a prodigiorum scriptoribus,qui causas nasturaS rerum ignorant. si enim albus qualiscun y effluxerit,ituos lacte
114쪽
w2 DE NATvRA TORVA in anasse aiunt: si ruber, sanguine si ita flauo uiridis,oleo. Hac te111ihde succis liquidis: iam rationem cognoscendarum aquarum explicas bo. ea enim & ad misturarum naturam penitus percipiendam adrisium potior est. quatuor aute sensus natura homini dedit, quibus as quarum tern peraturas accipere,dew eis iudicare potest:uidendi scilicet gustandi olfaciendi. tangendi. sed oculis plurimas percipiti mulatas lingua: naribus contra paucas, laetii ferὲ non nisi teporis 8c calos ris appulsu insignes. itain uir diligens primo summa terre,quae proxxime fonte est cute, si opus fuerit, resedia contemplatur saxa, per qti Uagatur uena fundens aquas,& uenam ipsam, at etiam ea qus submsederint uel in lacuna sontis: uel in riuulla inde ducto: uel in canalib. fistulis, tubis per quos aquae e fonte defluunt in labra castella te: uel denich in ipsis labris,aut castellis .deinde gustat no modo aquam, sed etiam ea quae resederis t. tum aquam calfatit: quanquam odor qui se
flatur ex aquis, plerunw sponte se nobis offert. qudd si nihil subsederit, aquas decoquit: quibus cosumptis id quod resederit in fundo uasis,contemplatur,gus at,urit, odoratur, acutissime 'omnia indagaxe solet. nam omnino misturarum aliae pluribus percipiuntur sensibus: aliae uno tantum. Verum,quia Oportet rem,que obscura es , pers plauam facere,singula genera eorum quae cum aquis misceri solant, uadiicio sensuum Detus persequar. quae aquae necant animantes, exhalastionibus infectae sunt si modo uel cuna in uas transfusae suerint, nihil quicquam mortiferum in fundo haeserit: uel cum res in ipsas immer fas non uerterint in lapidem: uel cum propter putredinem non fucorint lethales. omitto hic eas quibus uenefici immis uerunt uenenti: natura enim tales non sunt.itach exhalationes pestiferas tum aquis lacus oribus, quae sunt inter Srapetam&Seburgum immisi as esse intes. ligimus,cum necant pisces. etenim ex eo quod quodam tempore eGficitur oculi iudicant de causa. quς alia esse non potest , quam pestiles expiratio, quod aquae omni tempore mortiferae non sint. quae uero exhalationibus tantummodo noXηS sunt infectae, quoniam earunaeflectus obscuri sunt,tantum longo temporis sipacio, quo isdunt anii nanteS, cognoscuntur. Vt autem oculi iudicant de aquis,quibus exshalationes sunt immistae, ita tactus de his quae uim ignium acceperruntiquandoquidem aut ferueint,aut calidae sunt, aut tepidae. quod si reseixerint oculi no minus percipiunt corruptu colorem,lingua maylum saporem,nares tetria odore. nam rarissima quaecp aqua ignem iri tra terram passa his omnibus caret. ex succis autem liquidis bitumen in aquis tanquam oleum innatat alumine infectas lingua deprehen,
dimus . attamen gustandi sensus non discernit eiusmodi aquam ab ea quae aliquid abraserit ab alumine concreto, nisi ramenta in fundo
115쪽
. uasis subsederint . aquae uero quae lapidescentem succum combibes rua bacilla multas in alias res iniectas uertunt in lapidem:quales iii vemiatur plerisque in locis, ut dicarri postea . quae autem cum terris sunt permistae, si multum ipsis insedis fueritat turbids 8c limosae sunt: ato limus posteaquam in uasa fuerint transfusae, infundo subsidere solet. sin parum,quanquam liquidor 8c purae: tamen, ubi decoctae suerint, omni humore consumpto, terra, quantula erit,in fundo uasis in haeret . atque etiam gustandi sensu deprehenduntur aquae iiistrauiter dulces: terris uero pinguibus 8c argillosis infectae sunt. At ex aquis,' quae cum succis concretis sunt permistae, aliquas non oculis modo, sed etiam lingua percipimus: aliquas oculis tantum. lingua sentit salisses, nitrosas,aluminosas atramento fas sulfuratas. oculi dc has & bitunainosas percipiunt: ac uero etiam chrysocolla caeruleo, aerugine sinsili infectas. Sed differunt falsae a nitro sis:etenim salsae salsedine linguam inficiunt,& praeterea astringunt. nitrosae amaritudine aliqua gua statum comouent:necastoriirgunt sed abstergunt potius: imo si mulis tum fuerint nitro se, cutem lauantium mordent. quoniam uero aquae cum auripigmento, velaandaracha, uel similibus rebus mistae, etiam amarae sitiat, de eis non tantum lingua, sed etiam oculi ut iudicentia eo
cesse est. quia uero salsae non modo falsedine linguam inficiunt,sed eistiam, ut dixi, astringunt, qui noli diligenter animum aduertet , aquas in quibus sal duntaxat inest putabit etiam aluminosas esse. sed sal linguam astringit tantum: alumen non solum id ipsum facit, sed dentes quo P obtusos reddit . uerum multo rectius idem sensius fas & alumediseernere potest, cum aquis consumptis, cuius partes gustandi senssum obtundebant, silccus concretus resederit in uasis fundo. alumio nota quoque disserunt ab atramentosis, quod, cum utraro mirifice astringant atramentos, etiamnum sint multum acres.& de 'sidero tactus iudicat, sed ipsas non satis distinguit, nisi atramentos se tam Hesrint acres, ut mordeant: utrae enim astringunt cutem S cotrahunt.
at aquis igne consumptis, gustandi sensus alumen ab atramento suo torio certius secernit. ubi etiam accedit oculorum iudicium. nam alumen fere semper candidum est, atramentum raro: sed pleruno uirio de,aut caeruleum . quinetiam ex his quae ipsi sunt cognata, misy auxiliabet colorem, chalcitis aeris, ry nigrum sere est, similiter melantes ria: luae tamen exiccata pleruin cinerea sit. sulfuros se autem aquae Oodore deprehenduntur. atin sulfur siue ad lapides rivuli adhaeserit, ut fieri dixi in tractu Hildes heimio non longe ab arce Steureualda: siue post decoctionem resederit in fundo uasis, abrasum 8c super prunas proiectum ardet. Sed cum etia bitumen ardeat, sulfuris ramenta pla mn sunt cinerea,vel in uiridi aut eandido lutea:bituminis nigra. Si
116쪽
uero liquidum fuerit b1tumen, in aquis innatati sulfur quoque sui est .
8c non iucundi odoris: bitumen candidum, ut dixi boni. alcydum quidem dulcis, interdum acris: luteu mediocris: nigrum doque sectet quin aque uno succo insects ad usum decoqui possunt: salsae in salem quod,ut supra dixi,multis in locis Germaniae siti nitrqsae in nitrum:id uero minus usitatum, apud nos quidem, quia magis abundarnus terris halinitro refertis, quam uel nitro, uel aquis nitros sis:apud alios uero, quia ipsis sint aquae nitrosse sine uiribus densans' di.aluminosae etiam decoquuntur in alumen: ut fit in tractu Volaterrano .atrametitosae in atramentum sutorium:quod iterum, quoniam
melanteria 'sdem in locis suppetit perrarum. sulfuratae in sulfucut in Pannonia inferiore ad Budam. bituminatae in bitumen. sed quia bio tuminis hodie non est uulgo tam magnus usus quam sulfuris, liquiodum tantummodo colligunt. Omnes autem has decoquendi ratio. nes in libris De re metallica aperiam:nunc ad caeteras misturas ab eo. aquar igitur ramentis lapidum, metallorum, mistorum infectae coαgnoscuntur ex eis quae in rivulis residere solent, uel post decoctione in fundo uasis. quoniam uero lapidum duo sunt genera:unum quod Digus conglutinauit:alteru quod calor:ab hoc multum abradit, mas xime si fuerit molle: ab illo parum: ut in libris De ortu Sc causis subis terraneorum exposui. ita in calidis Caroli quartilapis in lateribus
δέ fundo canalium natus, quod constet ex ramentis saxi calcis, satis indicat eas calidas faxo calcis esse infe stas. aquae etiam infectae maro more,quod olet oui putidi uirus,cum bibitur,odor ut dixi, sentitur. Ex metallicis autem aquis aeratae astringunt, similiter ferratae: sed hae in hoc differunt ab aeratis, quod non raro lapides rivorum ferrus gine obducant:unde certo colligitur eas lambere uenam ferri, illa infici. cadmia quo in fossili multum infeci ae acres esse consueuerunt. At hoc sane modo aquae cum una aliqua re permistae sensibus deo prehenduntur. qus uero cum pluribus temperatae sunt, hae cognitionem habent difficiliorem. Sed quia aquae, ut dictum est, insectae
sunt uel exhalatione,uel igniuui uel succo liquido, uel terra, uel sicco concreto,uel lapide,uel metallo uel misto,coniunctiones misturarum diuersae plurimas esticiunt uarietates.de quibus prius dica. nam primo aquae cum rebus subterraneis duabus ex his octo temperatae inueniuntur saepius. quomodo earum aliae exhalationibus permisissunt, & praeterea uel uim ignium acceperunt, uel succum liquidum
combiberunt,uel abraserunt aliquid aut a terra,aut a succo concreto,
aut a lapide uel metallo infectae sunt aut misto. alie ignes passis sunt,& insuper uel succum combiberut liquidum: uel abraserunt aliquid Rut a terra,aut a succo concreto, aut a lapide:uel metallo insedis sunt,
117쪽
atiti sto. qusdam siccum liquidum combiberiint; atin etiam uel aliqiu a abraseruiat aut a terra, aut a succo concreto,aut a lapide: uel metallu infestae sunt, aut i disto. lusdam aliquid ab raserunt a terra,ac uero etiam uel aliquid abra serunt a succo concreto aut a lapiderimel mertallo in diae sunt, aut misto . aliae aliquid abraserunt a succo concre into & preterea uel aliquid ab raseriit a lapide: uel metallo infecte sunt, aut misto. aliae aliquid abras erunt a lapide, Sc ita super liet metallo in
sunt: uel misto. aliquae metallo infectae sunt, atin etiam misto. deinde aquae cum rebus subterraneis, ex his octo tribus quatuo ueperi istae interdum reperiti tu rarius cum quinw: rarissime cum sex:
multo rarius cum septem aut omnibus . tum, ut non multuni inter se
differant exhalationes , nec etiam uis ignium: tam eri succi liquidi ali taquot sunt species,aliquot succi concreti, aliquot metallorum , multae terrarum, plures lapidum,multo plures mistoxu. ita Φ quot sunt speiicies tot aquarum misturae oriuntur differentes. quoniam uero nune has, nunc illas species ex diuersis generibus inesse in aquis videmus, pene infinitas aquarum miliarum esse differentias intelligimus. ad haec unius generis duae, uel tres, uel plures species in una eadem paσqua esse possiunt: sic tit in Apono sonte, inter Patauinos calidos lotas ge celeberrimo, alume, sal sulfur, quomodo iterum aquae mistae pero multum inter se disserunt . quas differentias singulas enumerare nec possum,nec habeo necesse. quin ad earum cognoscendarum ratione redeo. quae quia eaedem sunt his quibus aquae cum una aliqua re mi stae percipiuntur,eas non repetam, sed addam pauca quaedam. duna aquae decoquuntur, quo quae* ipsis admista fuerint grauiora, ed magis sun dum petunt. qua de re ramenta metallorum, mistorum, lapio dum ima sede semper haeret:ut quae grauissima sint. terrae uero & succi concreti in ipsis insident. partes aquae,aeris,ignis in uaporem halitum conuersae dissipantur, si ua ς operculo non fuerit tecitum. quod si habuerit operculum, ut habere solet, partes aquae in uaporem Uers sae ascendiunt in ipsum,& ibi refrigerate rursus in aquam abeunt, quastillat naris.aeris δc ignis partim exhalant,partim cum aquis commirascentur. homo igitur rerum metallicarum peritus facile uisu discernit ramenta metallorum,mistorum, lapidum: nec dissiciliter eadem a terris L succis concrctis separat: acastito in iudicandi consortium sensu gustus distinguit salem a nitro, alumen ab atramento sutorio, sulfura bitumine. Sed ut res rectius succedat, quicquid post decoctionem in fundo uasis subsederit,id omne primum lento igne pex pthisculum
temporis in eodem uase relinquens exiccat. deinde eximit, & supra tabulam amplam spargit, et in sole,non in umbra magis exiccat. nam sol particulas salsas,nitrosas, aluminosas coagulat: sulfuratas atrasimentosas
118쪽
mentosas illustrat, & splendidiores reddit. terras, ramenta metallo rum, mistorum, lapidum magis ante oculos ponit.
DE NATURA EORUM AE E FAEfluunt ex terra, LIBER sECVNDVs.
l 1 c T v Μ est de aqua simplici de mistis de earum co lore,sapore, odore, caeteris* nonnullis qualitatib.
item ν de succis liquidis: atin etiam quomodo mis sturae sensibus possint deprehendi: restat ut de hoo
rum omnium uiribus dicam, reliquis aquaru differeth s.Ita simplex aqua ut alii liquoressalubres, pota cibo. solidos humectat: ut uis uentriculi, quae alteram formam dare solet,ex eis succum essicere possit.sanguini etiam, cum ex iecore in corporis partes effunditur, quoddam quasi uehiculum es , ut scite Hippocrates scripsit: 8c quidem necessarium. ea autem siue potatur, siue extra ad corpus exhibetur,humectat 8c refrigerati compositae uarias & multiplices uires habent qus oriuntur ex misturis:omnino es nim aliquam rei admisis uim obtinet. ut autem singula eorum genes ra rursus persequar: exhalationibus pestiferis infectae ui sua animan iteS necant. quemadmodum aquae lacus, qui est: inter Srapetam 8d Sehurgum quibusdam temporibus, ut in superiore libro dixi, pisces. at noxiis insedite, etiamsi statim necem non asserant animantibus, tameeas laedunt, & post ea si lepus & spacium datu fuerit,necant. quae Hesro aquae uim ignium tantummodo acceperunt, quarum mira paucistas est, calefaciunt nihil praeterea possunt aliud quam hunrecta re quod L aquae simplices possunt. acidulae quo , quae etiam ipsiae
ignem senserunt urinam potae mouent,& calculosis medentur, & e brietatem discutiunt attamen Lyncestis cotraria ui praedita, uini modo temulentos facit. Sed quae multum succum lapidescentem combiberunt,potae mortem asserunt. is enim non aliter ac gypsum in aqua dis lutumsub humore durescit. quocirca 3 uiscera alligat,& uenas sic obstruit, ut per eas neo succus in iecur insuere, ne sanguis a tescore in corpus diffundi possit. ut autem ex eis aliquae mox non asticiant morte potantem: tamen uisceribus nocenti quae uero paucum succum lapidescentem combiberunt,tam noxiae non sunt. quὀd si is ipo se in imo fluit,ut,quia grauior fluere solet,superior aqua salubris esse potest.
119쪽
. QUAE EFFLVVNm n π TERRA, LIB. II Io potest. At terris infectae, si earunt mistura suerit multa omnibus qui bibunt eas, nocent: obli ruunt enim uiscera,& obturant, ac in renibus calculos gignunt. sin pauca, non ita sunt nOXiae. certe cum terriS conis fusae astringentibus, habent aliquam uim astringendi, cum conglutinantibus permistae, conglutinandi. Succi autem concreti insignes uires aquis dare solenti omnes autem calefaciunt exiccat: S quo ma σgis cum succis fuerint mis se ed magis id faciunt. atq; iccirco prosunt intemperiet frigidae & humidae 8c morbis ex pituita obortis. contra obsunt intemperiei calidae 8c siccae, ac morbis ex bile natis,at omnino ex calidis humoribus: luin etiam temperamentum calidum: maxime uero calidum & siccum isdunt. at frigido & sicco prosunt calore, siccitate obsunt. similiter ei quod siccum est. sed salsis, quae leniter a stringunt, si eadem fuerit mistura, quae est marinis, easdem uires h a
bent: sin plus minus ue salis in ipsis inerit, maiores aut minores. ueruut eadem sit temperatio, natura calidae imarinis multo sunt evicacio, res. quin tam marinae quam calidae, quae frigidae effluunt ex terra cais Iefactae, ut etiam caeteris insectae succis, omnia uehementius faciunt. quae igitur multum salis sint, potae aluum turbant. pituita trahunt;&sanguinem concretum:Corpus minuunt,& ad maciem ducunt. sed pituita consumpta uentriculum laedunt intestina corrodunt, Sc exulcerant: pruritum scabiem, quia sua salsedine inficiunt sanguinem gignunt. sin parum fuerint falsae, Sc tardius eadem efficiunt, & non
adeo offendunt uentriculum: intestina: atin omnino minus totius corporis ualetudinem perturbant. tepidae uero iniectae pituitam eXι tenuan Dcalidae tollunt tormina. at balnes salsis malum habitum, qui
est ex pituita emendant : prosint neruorum uitiis: pectori quod deinstillationibus infestaturiventriculo frigido & humido: scabiem ex pituita natam sanant: si nulla est, pruritum excitant, quem post aliquot dies rursus sanant.seruentiu uapor capitis grauitatem,& aurium dos lorςs corrigit. sed infusae tumores, tam eos qui ex morbis remans runt, quam ex pituita ortos discutiunt: prosunt hydropicis: sitientia reducunt ad colorem. Nitrosae autem etiam ipsae potae aluit turbant, dc pituitam trahunt:uuluas praeterea faciunt conceptioni habiles δίstrumarum tumores minuut. earum balnear malum habitum qui est ex pituita, emendant:prosunt neruorum uitiis: pectori quod destillationibus infestaturi omnino Φ easde uires habent, quas falsae:sed multo emcaciores. attamen non astrii)gunt, sed abstergunt: quare cutem emendant, S scabiem sanant. ad haec instillatae medentur purulentis auribus, earum in inflationibus & tinnitibus. At aluminosae insuper astringimi, quae potae uentriculum uomere solitum reficiunt: ulcera uesicae curant: prosunt mulieribus quae inordinatis temporibus purgantur:
120쪽
ganturiat etiam his quae crebro abortire consueuerunt. ore uero re lentae sanant eius ulcera,& tumorem gingiuarum sedant. gargarizariae tonsillas tollunt.sed earum balneae etiam uit is stipradictis medelaturiinprimis uero externis ulceribus quae fluxionibus abudant. sunt etiam neruis re lutis utiles: sanguinis eruptiones m peetore Sc ano compescunt nimium sudorem reprimunti ueruntanae noxiae sunt ad febrem propensis. Atramentosae autem siue ipsum atramentum sutorium combiberunt, siue misy, siue chalcitida, siue sory, siue melante riam, easdem uires habent, quas aluminosae, multo tamen evicacio . res, quod multa acrimonia cum astringendi ui sit coniuncta. qua de
re etiam prosunt ulceribus,quae pascendo serpunti sed si nimium fue rint acres, necantitatis uidetur fuisse aqua Stygis fluuii Thessalis,qua
Alexandrum necauit Antipater. Sulfuratae uero neruos molliunt calefaciunt.resolutis igitur, tensis, contractis, tremulis perquam utistes sunt,& eorum dolores sedant: artuum tumores euocant Ze discuistiunt medentur ergo chiragrae, podagrae,coXendicum, aliorum Φ articulorum morbis. pellunt etiam dolores iecoris, lienis, utexi: Meor rundem tumores discutiuti sed uentriculum dissoluunt, Sc euertunt. scabiem insuper Sc ulcera sanant: lentigines tollunt, uitiligines emendant . At bituminosae potae interioribus corporum uitiis medentur. earum balneae neruos sensim calefaciunt, Sc in aliquo temporis spa cio molliunt. sed caput replent,& sensus,potisssimum uero oculos,laedunt. Insectae autem caeruleo,aerugine,chrysocolla potae uomitio nes mouent. earum balneae medentur ulceribus, quae pascendo ser/punt. Sed auripigmento insectae caleficiunt 8castringunt : item sanis, daraca,sed hae ipis uocem purgant, S suspiriosis prosunt. At que fluunt per silices alios p lapides frigore concretos, quia parum admo dum inficiuntur,aut nihil, simplices aquae uixe, pene habent:plerunoque tamen nimis frigidae & crudae sunt, tarde cy descendunt potae. quae uero alios lapides lambunt, si duri & macri fuerint parum infici possunt: sin molles Zc pingues, multum.quale esse saxum calcis dixi: id enim in primis calidae molliunt,dech eo non paru abradunt. quod
genu S aquae eXiccat, nec tamen mordet. eodem modo se habent gy,
pso imbuis:uerum, si multum gypsi in ipsis inest, pots, perimunt. hsmatite autem infects astringunt, Sc sanguinis fluxiones sistunt:Iudaico lapide, belemnite, trochite calculos frangunt. sic de reliquis iudi candum. omnino 3 calidae plus de lapidibus abradunt, quam frigiis dete:ea 3 de causa maioribus uiribus praeditae sunt. Sed quae sunt inseactae uenis auri argenti,plumbi,stibii, neruos duros emicere, contrahere, tendere, similiter artus pituita replere dc inflare solent. ex ipsis ue
ro aliquae gutturosos efficiunt: ut in Norico supra luuauium nobile oppio