장음표시 사용
91쪽
iquescunt metalla non adhaerent ad ea quae attingunt, nec eadem hu mediant, new dissi uunt sed eoru partes inter se cohaerent: ideo quod latii bona firma , permistio rei siccae cu humida facta sit, ut sicca ob, stet humidae, ne adhaereat dc hume fiet:humida uero contra impediis at siccam, ne prorsus quiescat. sic hae duae res inter se colligatae at pimplicitae sunt, ut coagmentatio reliquorum metallorum non alio calore quam ignis ui resolui queat: auri non sit disset ubilis. sed metalla
igni liquefacta rursus frigus cito compingit. non enim metallum modo ,sed uitrum etiam, pix,resina, cera, bitumen at adeo omnes hur mores crassicito frigore congelascunt propter terrenam crassituditie
quae in ipsis inest. nam frigus siue aereum, siue aqueu fuerit, id quod
siccum est: una cum humido comprimit. unde omnia metalla, etia ferrum solida fiunt. argentum autem uiuu sua natura liquidum est, quia
plusculum aeris, quod putat Aristoteles, habet. qua de re cum minuuenam coquunt, nisi fictilia bene clausa fuerint, fugiens e, ipsis euo, lat.Sed quod metalla malleo percussa laxius dilatetur,iterum in cauosa est humor.is enim adeo firme alligatus est terrae, ut extendi queat. quam ob rem metallum malleo percussum cedit, & cedendo produ.citur satius 8c longius. qudd uero aliud alio laxius dilatetur,propter humorem est subtiliorem, qui terram penitus comprehensam contiisnet. ipse enim cedit no deserens parte proxime sibi iunctam, sed eani secum trabens : cotinenteὰp cedendo magis magisw dilatatur: ita
aurum ob id in tenuis Isimas laminas, qu s uocant bracteas collatatur prae ali js: deinde argentum: postea aes .minus uero eYtenduntur, quae crassiorem &impuriorem humorem habent, ut ferrum:aut non satis firmam aquar Sc terrς temperationem, ut plumbi genera. serrum austem quamuis plus habeat terrae quam plumbum aliquod: tamen latius Sc longius producitur iccirco, quod ignitum malleo tractari pose sit . quod non contingit plumbi generibus. na ignita non mollescunt, Ut ferrum,sed mox liquescunt: quam ob rem non nisi frigida in lami.
nas explicantur. Postremo causam indagere conuenit ob quam reli qua metalla omnia auro excepto comburantur:at unum altero etitius. auru quidem terram habet minimam at* purissima, & optime comistam cum aqua. unde fit ut illius terra arceat 3c contineat humorem ne eum expiret contra humor tueatur Sc defendat terram,iae aescendatur ideo non comburitur: & quaecunin ad alia metalla adieicta comburunt ea purgant auru.reliquis aute metallis,quia terra est multa Sc minus pura minus in bona temperatio,iccirco ipsa igitis uiolenatia intereunt. nam cum terra flamis accensa fuerit, hurnore exhalant. humor enim non potest ab igni defendere terram, ut no incendatur: nec incensam restinguere,ut non cremetur: ne contra terra contine
92쪽
re humorem, ut eum non expirent. sed metallum aliud alio magis Rcitius comburitur,qudd plus terrς,SI minus bene mistam habeat. serrum autem in primis consumit ignis propter terram impuram, quaei multa ei est. deinde plumbi genera quod ipsis sit non satis firmum ain
quae cum terra temperamentum. quam ob causam, postquam humorem exhalaverint,ignis terram consumit.tum ars:quod quidem terra
habet puriorem ferro, minorem se eius portionem: sed no satis bene comistam cum aqua.argentum denio,cui, quia purior est terra, melius , comista cum aqua quam iam dictis metallis ideo difficiliter coisburituriconsumitur tamen ignis ui,si ad ipsum ea quae auru purgant, fuerint adiecta.Nunc nobis restant ea quae mista sunt & dicuntur: id est res fossiles,in quibus inest aut succus concretus & lapis, aut metallum metalla ue Sc lapis, aut metallum terra coloratum: siccp duo uel
plura frigore concreuerunt, ut unum corpuS sit confectum. qua nosta distinguuntur a compositis, quod ea unum corpus rion sint. uerbi causaemistorum in numero habentur pyrites,galena, argentum rude rusum. coposita uero dicimus terras metallicas, aut lapidosas, aut succosas: uel lapides ad quos adhaerescit metallum, uel succus co cretus: aut in quibus terra continetur . accuratius autem de utris p disieram
in libris de natura fossilium: iam uero de eorum ortu paucis sum diocturus. Ita* mistum oritur,cum uel succus, ex quo unum aliquod gignitur metallum uel humor concretus cum altero succo ex quo si lapis, comistus frigore densatur: uel duo plures ue diuersorum metata Iorum succi,cum succo,ex quo nascitur lapis,permisti eodem frigore
concreuerutrues succo metallico admiscetur terra eius integram masssem colore aliquo inficisiastico abeunt in unum corpus.primi generis est galena, ex succo plumbario,8c ex eo,qui est materia lapidis no perspicui, constans. similiter argentum rude rufum translucidum, quod fit ex succo argetario, ex succo qui est materia lapidis trans lucidi. cum uero excoquitur in argentu purum, quia ab eo separatur
succus perspicuus,non amplius tranSlucet.tum etiam pyrites, siue laspis fissilis,ex quibus excoquitur sulfur secundi generis est pyrites, in quo non simplex aes 8c lapis inest:sed interdum aes, argentum, lapis:
interdum sS, argentum,aurum,lapis:interdum argentum plumbunt
nigrum & candidum, aes, lapis tert' argentum rude galeriae colore. Mista uero alia constare ex lapide & metallo satis indicat eorum duaricia:alia fieri ex terra et metallo comprobat orichalcum, quod ex frede eadmia fossili fit: &factitium aes candidum, quod tingitur arsenioco albosecticio. Calor autem aliquando tam uehemeter coquit quesdam ut ex fornacibus ardentibus fluxissse uideantur, id quod in causmia 3c pyrite conspicere licet. Sed ex terris metallica quidem gignis
93쪽
h VB T ERRANE ORUM, LIB. V situr, cum succus metallicus in terram sparsus frigore concrescit: terra uero non mutaturLapidosa autem sit, cum terra lenta oc iron lenta in unum locum congregatae fuerint,calorcp eas coxeriurum enim lenta abit in lapidem, non lenta siccatur tantum . quo modo surcu s etiam
densiacus in gleba terrae ingigni potest. at lapides cum metalli s uel humoribus densatis confusi gignuntur, cum succum metalli, uel humo, ris densati in lapidum rimas infusum, uel super lapides, frigus densati tum enim metallum,uel humor concretus ad lapides adhaerescit.
GEORG11 AGRICOLAE DE ORTU ET CAVO
sis subterraneorum libri quinti scultimi finis. Quoniam persaepe scriptorum Grscorum S Latinorum iri uelitis usus sum, eos per quos profeci hise quod & in aliis libris, qui edetitur a me, fac turus sum, nominatim proferam: ite uidear quenqua gloria, magno & multo labore parta, uoluisse fraudari. cum autem in reorum tractatione uersor, Ut aequum est, earum autores,etsi non extent; sol eo non1 inare:nunc etiam eos qui ex illis excerpserunt quod inerat dignum memoria,ponam
A schylus Aetius Amidenus Ammianus Marcellinus Apollonides Aristobulus Casandreus Aristoteles Asclepiodotos
Ausonius Caelius C. Plinius Secundus senior C. Plinius Secundus iunior Clearchus Cornelius Celis Cornelius Tacitus Ctesias Democritus qui scripsit De aquarum inuestigatione
Eusebius Pamphilus Galenus Pergamenus Gnidius Ctesias Graecus ignotus qui scripsit De admirandis auditionibus Graecus ignotus ; qui scripsit De
Nanno Carthaginiensis Hebraeorum sacrae literae HippocrateSHomerus
Iulius Frontinus Iulius Obsequens Liuius
94쪽
Marcellus medicus M. Tullius Cicero M. Varro Oribasius Ouidius Paulus Agineta Pausanias Philarchus Philostratus Plutarchus Polybius Pomponius Mela Posidonius Psellus
Seneca SeruiuSSexRufiis Solinus Strabo Strato Lampsacenus Theophrastus Theopompus Tibullus Timaeus Virgilius Vitruvius
E T V s sententia est,princeps illustris eam ab erudi tissimis Graecis, Sc ab ali)s gentibus,rerum naturasi lium studio deditis diligeter explicata,omnia, quS sub orbe lunari gignutur,constare ex quatuor eles mentis: omnes p stirpes ti animantes his augesceore ac uitam sustentare.etenim re uera nec ipss, si eas rum temperaturae spiritus 8c caloris non essent participes possent alimentum in se trahere, permutare, id retinere quod earum natura expetit, expellere quod aspernatur: nec alimentum, si terrae 8c aquae esset expers, eas alere, ac id esse quod dici 5c haberi uiodemus. Sed animantes aut in aqua uitam agunt, aut in aere libero uagantur,siue uolitent, siue gradiantur, siue serpant. nam paucae bestiae perpetuo in terra latent, in igni solum uiuunt, quae apparent in ars dentibus quibusdam fornacibus . quin aquatiles quom aerem spirio tu ducunt,& contra terrens & uolucres aqua sitim depellunt. etenim eius liquor ad uitam necessarius est, & ad potum salubris omni, omonibus anni temporibus,animantium generi, sexui,aetati. quare recte Pindarus similiter aerem spiritu ducere necessariu est omnibus
95쪽
omnibus animantibus seu rnoueantur aut quiescant , seu uigilent aut dorrniant. cum autem terra & aquas praeter marinas ac pluuias emundat,& expiret exhalationes, ex quibus oritur pluuia, & aer gignitur, qui etiam inficitur iisdem miraries mortales 11ecesse habent considera,
re naturam eorum quae cinciunt ex terra, tuae illla expirat, it tam ex
aquis quam ex locis falubres eligere, fugere pestilentes positiat. Ita ppermulti Graeci de aqua scri p serunt, Hippocrates scilicet, Theophraestus, Timaeus, Posidonius Hegesias, Herodotus; Aristides, i Hetro dorus Rufus, Galenus:aliqui etiam Latini, ii M. Varro, M. Vitru uius, C. Plinius, Marcellus. quorum omnium libri si in manus meas uenissent in hoc argumenti genere aut nihil posuissem operae, aut si posuissem aliquid, laborem meum non parum levasset tot 8c tam doctorum uirorum labor sed ex Graecis tantia modo extant scripta Hippocratis Rufi, Galerii:ex Latinis Vitruvii & Plita'. Hippocrates au tem insuis libris quasi semina quaedam solum sparsit. quae quanqua Rufus in li bello De aquis inscripto, Galenus in Comentariis suis
uberiora fecerunt, tamen totam de natura aquarum, & aliarum reru, quae sua sponte erumpunt ex terra,sententiam noli explicauerui. Oribasius uero,Paulus Agineta, Aetius Amidenus, Nab his profecti,antiquorum medicorum decoeta, quae maximam partem erant disperssa; collegerunt atw seruarunt: ipsi nihil quod ad hunc locum attinet, inueneruiit. at multa de aquis scripta Vitruvius, multa de iisdem, Zc expirationibus caeterisw Plinius excerpsit ex aliorum,iMaxime Graecorsi libris. sed ea sic uterin excerpsit, ut satis super* suo instituto se
ciste, totam earum rerum naturam persecutus esse censeri non possit.
similiter ex Grecis rei rustice scriptoribus, Paxamus 8c Deniocritus ex Latinis Columella tantium dixerunt de aqua quantum ad instituo tam eorum rationem pertineret. id est quibus in locis, & quomodo quaerenda sit aut colligenda si salientes rivi & amnes aliquam uillam
defecerintnequidem partim ueterum scriptorum uestigia secutus, pastim experimento & usu nixus, de natura eorum quae emutant ex terrara copiosius disserui:rebus etiam exempla quorum qu gdam geogra Phi ponunt quaedam poetae multa iam dicti scriptores adiunxi: tuniui gentis hoc scriptionis disiicidius facerem exempla enim rem sque ac stellae aerem illustrantuum ut autorum scripta, quae interdum oboscura sunt illustrare nec uetera modo; quoties locus postulauit, a me repetita sunt, sed tape nouis ustis susti , ut etiam nostra aliquam a me lucem acciperent. etenim indignum mihi uisum est aliarum regionures dignitatis suae splendorem obtinere Germaniae crassis circumfussas tenebris latere:cum non minus ceteris memoria & splendore sint
dignae. pluritum uero exemploru colla stio nec abhorret a more phia. I losophos
96쪽
losophorinnam idem Theophrastum fecisse intelligimus ex his quae
scriptores Graeci & Latini ex eius libris excerpserunt: nec aliena est a
nostra ratione instituta.naturam enim humorum, non ortum hoc in
loco explicamus: cuius obscuritas exemplis illustratur. Omnem igio tur mihi libuit animo lustrare terrarum orbem, & ex innumeris, qui illum perfundunt sontibus,fluui3s,lacubus eligere eos quos propter insignem aliquem colorem, saporem, odorem, alias qualitates aut literis celebrarunt rerum uel locorum scriptores, aut a me uisos ipse putem monimetis meis comendari debere . pari ratione delegi locos uel noxiis expirationibus nobiles,uel incendio flagrantes. at* hic ea
tiam si Theophrasti libellus De ardente Siciliae riuo extare in ignishus emicantibus 8c manifestis incend is tantum, opinor, studii non erat collocandum. Vt autem ualde est iniquum , ueterum scriptis ica circo fidem abrogare, qudd quaedam,id enim natura fert in hisce reobus sint immutata:ita iniustum erit nostris fidem non habere cum suturis annis quorundam mutatio fuerit sacta. na id genus res non semper suo statu manet, sed mutationibus subiectae sunt. uerum alis bresui tempore, aliae longo, aliae longissimo mutantur. Quoniam autem ea quae effluunt ex terra,multum uel prodesse, uel obesie possunt, ipsorum obseruatio cum omnibus ad ualetudinem sustentandam nescessaria est tum in primis his qui longe late , peregrinantur. in quos rum numero sunt militiae sacramento obligati. etenim hi dum hoste persequuntur, saepenumero ad exteras regiones 3c longinquas ade tint.quὀd quam crebro accidat, tu habes expertum. quippe qui iuuenis admodum in Dacia magno & excelse animo contra Turcas ges
seri; bella:in Gallia Caroli inuictissimi imperatoris hostes magna cugloria prostraueris . ita* in locos longinquos S diuersos profecti,
nonnunquam inueniunt aquas prauas,quae uel uitandς sunt: uel si uitari non possunt,quὀd salubres desint,earu uitium est corrigendum. qua uero ratione quae uitiosum quiddam collegerint Acognosci Sccorrigi possint,allain multa in his libris explicaui. quoru primus dis serit de aquarum & siccorum liquidorum colore, sapore,odore, Diagore,calore, qualitatibus caeteris: tradit rationes quibus aquarum
temperaturae percipi possunt . alter est de uiribus utriusis humoris: at idem explicat non pauca quae nimis simpliciter a Graecis &La tinis de aquis mistis sunt scripta. tertius dicit de aquarum dissereti j siti ortu,in cursu in alueis, in quibus dequunt, in cauernis, quibus suostinentur. quartus complectitur aerem subterraneum, exhalationes& homini salutares 8c eidem ac reliquis animatibus pestiferas,ignes emicantes iacendia terrarum manifesta & occulta. quos libros pro
Pterea tibi,princeps optime,dedicaui, qudd non modo facilem te insuperiora
97쪽
superioribus de ortu A causis subterraneorun ,admittendis praebueris, sed etiam mihi annuum stipendium decreueris. in quo tu qui an nos nondum u1ginti quatuor natus, adnitrabili quadam laude sis es exercitum ducere, imitaris Alexandrum Magnum, clarissimu Macedonum regem & ducem .imitaris imperatoieni Aurelium Antoniis
num Caracallam, qui facta illustria S gloriosa Alexidri Magni pro
haut at studuit assequi. imitaris, ut domestica non omittάm, Ridericum abavum tuum, cuius est praeter caeteros tuae ueteris & amplae 8c illustris familiae principes, ex hac re nobilitata liberalitas. nam Aslexander octingenta, quod Athenaeus scribit, talenta impendit in uenatores, piscatoses, aucupes, ut omne genus animatitim ex omnibus
Graeciae 5c Asiae regionibus ad Ahistotelem adducerent, earum uidius ratio heni ipsi traderenti quibus adiutoribus uir ille; longe praeo stans omnibus ingenio,& magnarum artium scientia fretus, a limantiuna ortus naturas persecutus est ta multis, tam doctis libris, quos Graeci propter magnas istas impensas πολυσκλανααβιζλία hominauerunt. Oppianus uero cum iam stripsisset quin m libros de piscibus, quatuor de uenatione, eosqν obtulisset Antonino, ab eo patri sito Agesilao, quem Seuerus imperatoris pater ex Anazarbo Ciliciae oppido in exilium eiecerat, reditum impetrauit. 8c imperator praeterea ei pro singulis uersibus singulos aureos nummos dedit: atin his sanethoninientis & Aristoteles & Oppianus non sui tantu nominis meo moriani consecrauit,sed ille etiani Alexandri regis rerum gestarii gloria maxinie excellentis, hic imperatoris Antonihi Tuus uero abavus Fridericus, magnis cetissimae scholae Lipsianae primus parens, bona una artium magistris, medicis, iurispe itis, theologis certas docendis dercedes constituit cuius scholae tu tu e alter parens dici potestii arrinuper eam magnis 5e arnsis praena is assiecisti, ut exustitares animos eorum qui optimas artes sc disciplinas docent, deinde centum adoας testentibus, ibidem studio sacrarum literarum deditis, decreuisti stia pendia. tum sexcentas frumenti mensuras certas 8c satis magnas, sinψgulis annis donas his qui propter inopiam in egestate sulti ut etiani ipsi Lipsiete minore impensa in artes possint incumbere. Praeterea cusrasti ut duo ludi aperirentur:alter Miseriae,alter Poris. in quibus pueri ducenti Sc quinquaginta ex nobilibus 8c ciuibus tuis electi, erudisuntur literis Graecis S Latinis .at his omnibus tuo iussu, praebetur
uictus quotidianus,& uestitusta essarius. praeceptoribus etiam eos rum magnae tribuuntur mercedes. cuius sumptuosi 8c magnifici mii Mneris memoria gratae literae, quae silere de magnis beneficiis hec pos sunt, nec debent immortalitatis memoria prosequentur. Vt aute exi
98쪽
S fortiter gerendis, sequeris auum Albcrturn . sequeris in initialem, dis oppidis, atque regionibus prudentia & grauitate moderandis patruum Georgium I patrem Henricum. sequeris in Ferdinando rege S Carolo Caesare colendis& obseruandis maiores tuos, qui tali
dignitate antecedentes, si uiolento S impetus in regiones eorum non fecerunt, reueriti sunt: ac AlbertuS quidem propter res animo excelaso & inuicto Vestas, bellicis laudibus abundat. etenim Flandris, qui Maximilianum imperatorem Erugis incluserant in cus odias S Brahantis, qui praeter ciues Antia expiar, Mech lini, & liquot oppidoni
uicorurn etiam desciverant, bellum intulit: exultantis Rauesteini, qui Eruxellas occupauerat fregit audaciam, regiones amissas recta peraui ex custod 3s liberauit imperatorena in perfidos quo dam iustas debitas infesti sceleris poenas constituit ridem Matthiae Ungaro*rum regis,qui Friderico Cesari hostis in Pannoniam superiorem irruperat, impetus repressi. idem deni Frisios, qui recusabant imperixiam,& Henricum eius filium tuum, princeps illustris, patrem, Frani cae obsessum tenebant, subegit, & acri bello domuit. in his uero bel
lis, quae ille sus cepit pro imperatoribus, Sc magnas impensas de suo
fecit, & nunquam fidem eis datam fefellit. tu autem ante triennitam, cum rex Perdinandus & Germaniae principes bellum facerent Turocis ne rex Sc operam & fidelitatem desideraret tua, ne patriae a te piestatis officium deesset, ne pro sanctissima nostra religione non cerias
reS, non uocatus, Verum sponte ad exercitum profecitus es. Sed cum
Mideres bellum geri negligenter,indignitate rei commotus in Dacia ad Pestam in Christiani nominis hostes pene solus, qui est ardor itie mentis, ad pugnam irrupisti, S periculo uitae dimicasti. quoniam uero deus optimus maximus noluit te principem ad omnia sinam a na tum perimi,amismo tantum uno stipatore tui corporis,Z equo qui te uehebat, ex hostium faucibus ereptus es ato seruatus . tu anno sup esriore in Gallia, que regio diuit's, opibus, ingenηs maxime floret, cuali j pace reliquorum ducum exercitus dixerim) miserae & calamitosae plebis aedes modo et oppida incenderent ad diuum Victorinum Caesaris hostes partim ferro trucidasti, partim fugasti: atq; ita eos ad conditiones perduxisti constitutas. Sed utinam pax, quam imperastor inuictissimus cum potentissimo Galliarum rege confirmauit diuturna sit. certe maxime esset e repub. Christiana,cuius fortunis undi que stiror Turcarum imminet tu denio nuper armis & regiones tuaeas es tutatus, & principes foederatos a calamitate defendisti. ac tuus patruus Georgius, rerum metallicarum peritissimus, Annebergum,
oppidum argenti metallis clarum, moenibus sepsit: Henricus pater Mariebergum, ite argenti fertile. Georgius praeterea aggere magno cinxit
99쪽
tinxit nouam Dresdam . tu uero nouam arcem Eisebergum aedifica. sti. tu Radebergum aedificiis auxisti S ornastu tu non modo amplisscasti nouam Dresdam,& tapuam pulcherrimas & florentissimas urisbes sed easdem S ueterem Oresidam, e regione nouae stam in altera Albis ripa, muris firmissimis, aggeribus maximis, fossis admodum profundis circudare munire coepitaut turbulentissimis istis temoporib. tutae a Turcis 8c reliquis hostibus esse possint ac Georgii summus amor in eos qui in ipsius erat potestate, est notissimus:fides qua dedit Imperatoribus, quia in ea stetit,omniu sermone celebraturipietas erga patria & deum apud exteras peruulgata est nationes. Fridearlatis uero tuus item patruus nam Albertus ex filia regis Boemis tres filios sustulit) princeps amantissimus dei fuit S silminus magister eius nobilitatis Teutonum, quς sacrae militis addi 'a Prusiis imperat.
ei cum ab his Venedis quos Polonos nominamus, periculum esset,
arces 8c oppida Prussis prssidiis muniuitat* firmauit, se uero in Misenam contulit, ne si inerme 8c imparatum adorirentur, coactus pareret extero regi, AI regionem Romani imperil perderet. cui periclitariti si apud suos esset exercitu collecto opem ferre subuenire posset. nec pater tuus Hericus minus pietatis studio flagrauit erem Hierose 1yma profectus est, ut sanctum Christi seruatoris nostri sepulchrum
uideret. percucurrit etiam Italiam, Gallias, Hispanias. quin tu, qui ut etiam frater Augustus, ardes amore dei, ab eo optas, ut Germanos summis quae inter eos sunt de religione dissensionib.,stractos,rurissus in pristinam concordiam reducati ut* e sinu gremio catholics ecclesiae direptos prospero sanae doctrinae flatu in eam reserat. quod set, si omnia sectarum decreta, quae turbant ovile Christi, ad diuinae scripturae regulam dirigentur : si quod tum etiam, propter sacrarum literarum obscuritatem S ambiguitatem, dubium 8c controuersum suerit, simplici 8c prudenti ueterum illorum theologorum interprestatione, non callida 8c maliciosa horum recentium quorundam, tans quam statera examinabuntur : si ritus & consuetudines, quas nobis posteris suis apostoli de manu, ut aiunt, in manum tradiderunt, de quibus scribunt Graeci &Latini, furiosa quadam temeritate non res 'cientur atque spernentur : si denique perstiterimus in fide, inoa rationibus, in ieiunijs, in integritate 8c innocentia. postremo ut fistius tuus, quem deus nobis seruet saluum 5c incolumem, Alberti principis illustri laude celebrati nomine appellatur, ita eum abavo, PatruiS magnis auo, patruo, te patre dignissimu fore speramus. Sed ne uidear aliquid auribus tuis dare, sc ad uoluntatem loqui, ac ne in res nostras,turbis & rixis plenissimas, nimis incurrens offenda quenquam,statuam modum huic narrationi. Etsi uero tenues meae faculo H a. tates
100쪽
Ss D E N A T V R A E O R V Μtates non serebant,ut in eas res de quibus scripsi, magnos suinptus sacerem tuos soli imperatores, reges, principeS sacerc ponunt, tamen aliquos feci, & rei familiaris non exiguam iacturam. dum enim toto animo acrius in haec studia inclinabo, abieci curam rerum priuataria, . . quas honestis rationibus multu potuissem augere, si uel diuitias, vel . opes uel honores maioris aestimassem, quam cognitionem rerum occestarum contemplationem , naturae. sed haec nunc aequiore animo serre possum, quod tua, princepS optime, eximia liberalitas damnu, quod contraxi resarciet partim. cuius tuae benignitatis, si literae ualet ad oloriam,valent autem omnium maximc, posteritas,cui seruimuS, Immemor non erit,sed eam meritis efferet laudibus. Vale. Κern pnic', vi II. Cal Nouemb. Anno M. D. α LV.
DE NATURA EORVM QVAE E F, fluunt ex terra, LIBER PLIMVs.li T v v x causas rerunt quas terra intra se gignit,
quin libris explicaui, restat ut earundem naturasi persequax. quarum partim sua ui effluunt, fodiunMtur Partim. alterum genus ut dixi, complectitur humorem,aerem, eXhalationem, ignem: alterum insis j gnem terram, si iccum concretum, lapidem, metau -lum,quintam illam scriptoribus, non modo nomiσn tam sed ne satis quidem intellectatii formam : quam mistum soleo appellare .Prioris generis res sic in terra inseruntur atin innascuntur, Ut omnino omnes interiores ipsius cauernas Sc canales, ac minimas quasin rimas,& quantulacun receptacula mole sua compleant:modo concluta, modo permanantes . quarum naturas nunc exponam. itain ordo rerum postulat, ut primo dicam de humore. nam proxiMinus terrae est, ut quem Sc intra S extra semper aut combibat aut tu.stineat insidentem fluentem ue, cum aer 8c exhalationes, ubi eas alis Ud corpus in locum succedens impulerit, 3c non inhibuerit densum terrae pondus,ipsa relicita euolent foras: nec in summa eius cute, ut qua,inhaereant sed circum eam uoluantur,aut serantur in sublime . si mili modo ignis altiorem locum petit: at adeo omnis cum omnem consumpserit fomite simulin cum eo mutatus fuerit in exhalationes.
Sub humore autem subsunt aqua & succus, utexcp humidus: at ex