장음표시 사용
211쪽
F o s si L TQ n L 1 B. II i, aram 8c duratia , uel mollem mediocremme . aliam denio mediocrem& duram uel mollem mediocrem ire. plerunci' autem astringulat. sed quae multam habent punguitudinem, parum, qualis in Lyg S reperitatur, & in Hildes heimii tractous cha adra ad ascendentis dextram. ea uero est glebosa, colore multum rubro, bono succo, syncero sapore:
quod facile deprehendit lingua: nam ad eam admota butyri nasturti iquesci. Sed sinopis colligitur, ut autor est Dioscorides, in quibus, dam Cappadociae speluncis, purgata Sinopen, quae urbs est Pon
ti,fertur & tuenditur:atin inde cognomen inuenit, ut idem sentit Strabo optima uero est spissa, grauis iecoris colore, sibiw tota concolor: δύ quae cum diluitur, diffunditur copiose. rubricam autem non in aeriorem Sinopide ex Hispania asserri Strabo scribit. Reperitur etiam gleba pinguis candida aut in candido subrubra, in Elbogano ad pa igum Toterbissem,Scin Chattis, inter Marpurgum &Suenis burgii,
quae astringit ato Lemniae terrς assimiles habet uires nec mirum, cutot rubrae terrae disserentiae sint, quot candidae, aut alterius. Terra autem Armenia sic dicta esst, quod ex Armenia confini Cappadociae afferaturiquam Paulus Egineta, ct Aetius Amidenus glebarri Arme niam quoque dicunt appellari quod nomen Arabes retinuerunt. est uero pallido colore spissior δέ grauior Samio asteremam speciem habet lapidis: sed mollis est 3c siriabilis. quoniam uero ualidissime sic icat,sanat tormitia,profluvia uentris, sanguinis profusionem; destillationes oris ultera. prodest tabe assedi is,& pestilentia correptis. Ei uero uiribus ut Paulus AEgineta scribit, assimilis est gleba Alalia. quin in Germania non raro inuenitur gleba lutea, sed maxime in pr0priis laenis. ut in Boemia, Scin Voltelandia ad Reichebachum, & in Chattis prope Franco bergum. Chatti ea tingunt corium: Loemi & Mise ini etiam pingunt. quae tantum astringit, sed & hanc & ueram Ochra
Germani uno nomine solent appellare. Sequuntur terrae insigni acrimonia pr Editae, propterea qudd eas multus terrae calor ita siccaui ut propemodum adustae uideantur esse, quia: plerun reperiuntur in naetallis eis tametsi ut ali js terris,diuersus color insideat, tamen se re sunt lutea' aut rufae, aut rubrae, aut purpureae. omnes habent viiii disiiciendi et exedendi.omnes carent nominibHS, excepta Ochra, qua
Latini luteam potuissent appes lare, si eis non placuisset magis nonae
Graecum uel externuin, quod est sil est enim luteo colore: unde loco attripigmenti ea pictores utuntur ut author est Theophrastus quod nihil dissierat colore. ut autem ochra colore non differt ab auripigi
merito,ita rufa,quae caret nomine a sandaraca : multum tamen natuo
ra differunt. ochra nascitur copiosa non tantum in metallis,sed etiam
ita propriis uenismerum Attica quondam ceteris praestabati Sed A, R theniens
212쪽
theniensium metalla Vitruvii tempore cessurunt quod argenti Adiunas familiae amplius non haberent: qtiare ea fodiendi constantia non erat. nunc foditur in Ungariae parte, quae olina Dacia fuit nominata, in Norico in Rhetia in Germaniae metallis amentari)s, sed propius ad glebam luteam quam ochram accedit effossa in Hildesheimio in ter urbem & antrum,a nanis appellatu:ea ex crustis constat. item inster Alialdam & Embeccam. qualis interdum ostra eorum similitudiinem resertan eodem Hildesheimio, qua itur ex Has a pago ad oppidum Sarstedam reperitur fistularum similis .pictores Hanoberae glebam lutea in lapicidina saxi calcis inuenta etiam urunt, At loco rubriscae ututur. quin ex uera ochra cu candens aceto restinguitur, fit usta, purpurei coloris. Ochra autem acrimonia gustatum comouet.in mesdicina tumores & panos dissipat, excrescetem carnem reprimit: cum cera concaua explet,& articulorum totas comminuit.
DE NATURA FOSSI LIVM, LIBER TERΥ1vs.
v L T A s esse terraru species,& quales sint quem sutilitatis fructum diuersis artificibus praebeant, mihi uideor satis ostedisse: proximii est ut succos concretos persequar, quorum quatuor, ut dixi, sunt genera. unum complectitur salem et nitrum: alterum,
alumen Sc atrametum sutorium, eto cognata:item succum acrem: tertium,sulfur bitumen, sandaraca, auripigmentum:quartum chrysocollam,aeruginem, caeruleum,ferruginem. eorum aute singulas species cum sim persecuturus, primo dio cam de sale. que aut natura gignit aut ars facit. a natura generatus reo Peritur uel in terra, uel extra terram. in terra repertus aut caeditur in montibus:aut e campis emoditur: aut ex iisdem eximitur arenis, quisbus tegitur, prius remotis.salis montes multi illustres sunt in orbe
terraru.in Germania 1uxta Seburgum 8c lacum salsum, qua itur uersius septentriones:eiusdem cautes existunt ad Caspias portas .sed neutro in loco caeditur:quod ex hoc effluant fluuii qui salis deferunt ra. menta:illi finitimae regiones sint quae puteos habent falsos:e quibus artifices salis conficiendi tam affluentes aquas hauriunt, ut fossili facile carere possint.at caeditur copiosus in Carpato monte, qua parte eu
213쪽
ire Halae ad Oenum: ciditur in Germania prima iuxta Thilsam op pidum: caeditur in Carmaniae quodam monte, ut Onesicritus tradiis dii:in Oromeno Indiae, R in Africς montibus. apud Amanientes, ut Plinius. effoditur uero e a napis in ea Sarmatiae parte, quam hodie Poloniam vocamus, tribus in locis . primus qui nuperrinie coeptus
est effodi ad secundum fere lapidem abesso a Craco uia alter, cuiuS oppidum Ueliscum nominat, ab eadem distat ei citer ocato millia passi tertius, cuiuS oppidum Bochniam, circitere παπ. qualiquam Veliis sturn plane atm omnino non situm est in campo sed ubi vergit in is tum 8c meridie molliter assurgit,&iam ultra sunt loci mistitani: quin etiam sal Stasphurdi in Saxonibus fodi posset.nam & aestiuo tempore campi sale aspersi uidentur esse, & semper effluunt salsae. effoditur praeterea Colomae, quod est in confin is Rutenorum atque Vala chorum . similiter duobus in locis Cappadoxiae . quorum alter est ad Colupenam & Camisenam oppida, propinqua Armeniae minori:alxerin regione Ximena. e quo loco Halys fluuius nomen inue lisse Straboni uidetur. estbditur praeterea in Britanis, ut Ambrosius scrio hil:in Hispania cite re Egelasis, ut Plinius:in Arabibus ut Posidonius:in Meroe insula,ut Strabo. sub arenis autem inueniri iuxta Peis
iusium in Agypto inter eandem & Arabiam, in regione Cyrehaica; in sitientibus Africe locis autor est Plinius: qui sal omnis cum ammtiniacus dici posset, Cyrenaicus id nomen pro suo uindicauit. haec defossili sala. extra terram natiuus reperitur aut in fonte, aut in fluuio, .aut in lacu,aut ad mare: iis uel sale fert, sicut calidi Pegasaei: uel eius rivuli solis calore siccati in salem conuertuntur, ut siluilae in Gallies
Narbonesis campo, ct in Esbogano prope Schon bachum palustris
scaturigo perexigua de sale canescit aestiuq tempore.fluuius aut salis rameta deseri, sicut Ochus & Oxus apud Bactros ex oppositis montibus: aut summa eius in salem densantur, reliquis aquis ueluti suo glacie fluentibus ut apud Caspias portas, circa Mardos Sc Armenisos. quae ut alia multa de fale Plinius a Theophrasto uidetur transtu/lisse. lacus in salem mutatur uel sale aestuat . in salem uertitur diuersis modo. nam aut totus,ut in ,pulia Tarentinus, & in Aolide Traga, saeus,qui est iuxta Amaxitum non longe a Smintheo templo:aut medius ut in Phrygia dictus Tatia unde sal Tatiaeus;in Cappadocia iri Pamphylia Asipendi: aut eius extremitates, ut in Sicilia Cocanici, &alterius iuxta Gelani. aestuat uero sale iacus in Cypro ad Cittium, in Iudaea asphaltites, cuius sal Sodomenus uocatur, in Bactris duo uassti, alter ad Scythas uersius,alter ad Arios,in AEgypto unus circa Mesphin,ii, Africa plures .ad mare uero tenuis quidam sal gignitur. cumienim seruet aestu, spumas agit, eas* ad littora Sc scopulos appellit.
214쪽
autem abscissae & in illis depositae ato exiccatae, non nullis into cis in salem conuertunturiquem Dioscorides uocat, Plinisus spumam interpretatur:nos siccam maris spumam possumus dice, re, aut etiam rectius salam h marina spuma genitum. iuniores medici nominant salis spumam . qui ut bene intelligant, quid dicant, tamen poetice loquuntur, ut alias explicabo. nunc, quia de salis generibus,
quae sua sponte natura gignuntur, satis dixi, paucis de la io di
cam, ut dimerentias accuratius explicare possim . ita Φ is uel ex aquis fit marinis uel ex falsis fontanis aut putealibus excoquitur, uel conficitur ex sui generis lixivio. quas salis faciendi rationes in libris de re metallica exponam.sal autem a sale distieri primum colore. nam in fossilium genere Sarmaticus qui translucet est candidus: similiter qui affertur ex Carpat5, sive Dacia: ex lacustribus omnium candidissimus
Tarentinus:ex facticiis nostris Luneburgensis.ssos etiam salis siue infodinis emoruerit, siue in salinis, candidus est plerunc' cinereus uesro non raro est ut Sarmaticus S Dacicus non translucidus. sed idem Darius interdum, utpote partim candidus, partim niger, partim cines
reus . at niger tantum est Noru egius is, qui coquitur in serreis ollis, quo rustica plebs utitur. niger etiam est fossilis Sarmaticus,qui repes ritur, ut candidus quo traslucidus in quibusdam uenis 8c uenulis,
quae uenam salis cumulatam solent intersecare.niger etiam interdum
emoditur Halae ad Oenum. eiusdem colorisfossilem in India reperiti Arabes tradunt. sal praeterea quicuno ligno conficitur, niger est, ut Plinius scribit med in Cappadocia sessilis est croceus:rusus apud Basctros circa Oxum:rubet Dacicus interdum Hale ad Oenum effossus 8c in AEgypto Memphi: in Hispania purpureus est, ueruntamen cum teritur, albescit. similiter purpureus est Ceturipis in Sicilia. tum sal a sale differt sacilitate translucida 8c nitore.etenim cum omnis alisus sal non pelluceat crustae lapidi speculari assimiles, quales sunt fosssili Cappadocico Scammoniaco,plerunQ sunt traslucidae. & Sarmaticus temerae potissimum figura item Dacicus adeo interdum pellus hel, ut m quavis crystallo de facilitate translucida certare poss1Cres
ete* talis gemnia dies uidetur . His anicus etiam fossilis pellucet . at lacustris qui gignitur in Sicilia circa Getam, tali est splendoris, u i qd
tradit Plinius, recipiat imaginem. deinde cum omnis tal sit eius saporis qui inde habet nomen, salsi scilicet: & tanto magis salsus, quanto fuerit siccior, facticius qui ex aqua salsa decocta conficitur, plerun
est praeterea suauis,ut etiam laicustrium Tarentinus, ammoniacus uero ingratus sapores Sodomenus est amarus: qui ex maris spuma in scopulis concreuit acris.Colomaeus autem insuper fere gustatu commouet otii tosti sapore. at y magis quidem ipse quam flos eius aut ra
215쪽
menta cum in placentae quadratae figuram formata suerint, uarnsgiliis utrinin in ea impressis auem etiam & iucundum odorem quidam sales expirant. quo sane modo Arabicus est odoratus, Cappa, docicus odoratissimus. quoniam uero sal fossilis magis quam caeteri est compa eius & durus, ob id crassiores habet partes i marinus uero θί lacustius minus fere est& compa eius & durus, iccirco minus etiapartes habet crassas. Omnes tamen sales isti crassarum sunt partium: contra tenuium ex aqua salsa excocstimempe plerun* minuti et molles.sed maxime tenuium partiis est flos salis .est enim non modo tanis quam fauilla tenuissimus S leuislsimus,sed etia candidissimus. at ma iris flos ab eo totus est diuersus:etenim humidus, pinguiS, croceu S,ut
qui sit semen balenarum: quod alias explieabo. distexi quo Ῥ sal a sale
figura. nam alius est quadratus ut Sarmaticus et Dacicus: quem gemmam appellant. cuidam est figura pyramidis, sicut Indico cadido: qui aut fossilis non est aut si est, ex eius flore uel puluere formatur, quod indicat sigillum in basi eius impressum. cuidam est figura crustae , ut Cappadocico ammoniaco Φ. aliquibus etiam fossilis falis generibus figuras dant sos res, ut quadratam Sarmatae micis, quarum aliquae circiter duo millia pondo pendent. facticii S uero ex cocitores, metariatio do magnae, sicut Halae Hermunduroru : mediocris modo ut Stasphurdi in Saxonibus: nuc uero paruae, ut Aldedorsi apud Chattos, natura autem salibus est uaria. etenim qui sunt compacti oc spissi, inione crepitat Sc exiliunti quales sunt fossiles, S fere marini. qui minuti & spissi, crepitant tantum, ut maxima ex parte facticii ex salsa exco icti . qui rari sitie compacti siue resoluiti fuerint, nec in igne crepitant, nec exiliunt:quales sunt pleri , qui in lacubus salsis ardore solis siciscatis gignuntur: ut Agrigentinus & Tragasaeus: item qui in litorib. maris, ut Rantius : similiter Indicus candidus, cui figura pyramidis est, SI Colomarus in tabulas formatus:flos etiam salis, & cuiusuis ra menta. quid plura nullus sal rarus, aut minutatim dissolutus in igne crepitat exilit. at sic se habet sal candentibus carbonibus impositus .aqus uero si inficitur dissolutus & mollis facile liquescit ac diffluitisin compactus S durus, dissicilius, omnis tam e liquescit. sed comis pactorum ex salsa excoctus, citius liquefactus distunditur: lacu strig& imarinus tarditis: tardisssime, sossitis: tam eis in quo O genere particulae aliquae inueniantur in Perdum dissolutae, interdum compacti, quare citius aut tardius liquescunt unum Agrigentinum ex aqua exilire Plinius scribit. sal autem omnis cum subiectis ignibus in uase torretur, nihil aut parum admodum de amplitudine sua deperdit: amat enim siccitatem, quae cum calore uel frigore coniuncta eum conglutinauit . conti humor illi inimicus est: narii in ipsum positus liquescit
216쪽
Sc digunditur . quinetiain expositus in aere h umido , aliquam molis iaeturam facit. quocirca qui integrum uolunt seruare, necesse habent eum sccis in locis reponere . attamen salis acerui, qui a Siculis prope Drepanum promontorium construuntur ad quindecim annos sub dio durantiqui ab Afris iuxta Vticam tam alti, ut collium habeat speciem, solis caloribus adeo obdurescunt, ut imbribus non liquescant, ferro difficulter caedantur quod etia Plinius traditiat hunc salem candidum esse & ex eo fieri animalcula ato uasa, Graecus ignotuS. qui idem ait eum in terra solidum non esse, sedglutinis maxime lentimilem: in solem uero prolatum solidum fieri & Pario marmori simis lem. uarium autem usum sal praebet : etenim aliquem in aedificando; aliquem in sacris,in medicina multum, plurimum in cibis. riam Aras hes Carris & Gerrae falis, tanquam saxi, quadratis massis, cum aqua
calcis loco conglutinatis,extruunt domos,muros,turres. similiter in
Aseica Ammanientes domos. in sacris uero Romani sale usi sunt: nulla enim fiebat sine mola salsa. quem salem uirgines Vestales serra ferurea secasse Fabius Pictor scribit. Hebraeorum autem sacerdotes capista uictimarum sale asperserunt. at Christiani iam olim conditi sunt sacro sale.& infantis iam nati corpus sale aspergendum esse censent, ut cutis spissior & solidior fiat.uerum animantibus, non uiuis modo salutilis est ad cibum medicinamin sed defunctarum etiam aut massitatarum carnes a putrescendo uindicat. homini quidem praeter caetera cibi condimenta excitat auiditatem edendi, ipsumo lingua inter alia multa sapit: nec ullus es: cibus tam suauis & iucundus, ut sine sale gustatum delectet:aut si delectat, ut id diu facere multum possit. nec uero homini solum est irritamentum gulae,sed eo pecudum quoque& armetorum fastidio pastores occurrunt:iumentorum, aratores Scuectores: ceruorum,uenatores. etenina cu canalibus ligneis aut areos
lis impositum lingunt uel cum pabulo mistum uorant, &ad pastum capessendum excitantur, et bibendi cupiditatem concipiunt. quibus de causis, ut Plutarchus scribit, in AEgypto Isidis sacerdotes, his die bus quibus ieiuni erat sale se abstinebanime si multum cibi & potio nis adhiberent, atqν hinc humores redundaret in corpore ad uitia essent procliuiores.ad cibum autem utilis est tenuis & humidus: quod hic amarus non sit,sed suauis 8c gratus linguae: ille facile liquescat. ni amarus non tam excitat gulam quam ostenditi crassus oc durus, quia totus non dissoluitur, cibum non multum condit:& dentibus propster duri iam est ingratus. sed bonunonihil etiam color indicat: nam cadidus solet esse.qualis est inter eos qui ex falsa excocti sunt in Ger mania Luneburgensis 8c Hais Hermundurorum factus in Italia Volaterranus: inter lacustres Tarentinus: inter marinos uero Atticus
217쪽
&Euhoicus laudantur. Cosomaeus autern in placentas sormatus homodo gratus est ad cibi condimentum,sed ad hoc etiam ut cum pane edatur. at quoniam omni ire regione omnia salis genera in promptu non siint, alio alijs in locis utuntur in cibo : prout qu scp regio, autrias pars ques' suppeditat . etenim marinus est maritimis regionibus 8c insulis plerisque omnibus exceptis frigidis, quibus non surit innoti solis ardores,ut marinas siccare possint,etiam si iij salinas facti as imis
mittantur i. sed Hispaniae insuper copia est fossilis, & ex salsaekcoocti : Italiae praeterea Tarenti, iactistris, Volaterris eius qui sit ex salsa,
quo bona Hetruriae pars utitur. praeter marinum Gallia habet ex salasa excoctum:Sicilia & Phrygia, lacustrent. Cappadocisus est ex sausa excoctus, lacu stris, fossilis. Germani & Chaones tantum ex salca excocto utuntur: Sarmatae, fossili S excocto ex aqua salsa & fossili, una fragmentis. in Solide 8c Pamphylia est tantum lacustris. A
ca& India abundant fossili: nec tamen maritimae utrius p regiones carent marino,nec Asricae mediterraneae faciastri, qui etiam AEgypto est circa Memphin. seruandas autem carnes sale condimus, quod humorem quem continent superfluit, sua siccitate consumat, &substatitiani earu contrahat, at ν ita a putrescedo tueatur & defendat. carnes
igitur tam piscium quam reliquaru animantium quibus uescimur, ut incorruptae seruari possint, salibus asperguntur. nec hae tantu eis condiuntur,sed caseus etiam Sc but um.atw fructus nonnulli, ut cappares. aliqui uero ut smiliter diutius conseruari possin in muria collox cantur: sicut oliuae qu*dam S limones: quo autem sal quis in fuerit siccior, durior, minus Diabilis, magis astringit, eo ad salituram ea utilior. quales fossiles pleriq' sunt, & inter marinos Megaricus esse traditur, inter eos qui ex salsa sunt excocti Stasphurdensis. nam sicci magis sunt salsi: duri cito non consultiuntur: astringentes substanti iatia rei salitae contrahunt. Iani quod ad usunt quem praebei in medicina attila et, omnis sal siccat corpus humanum: mistas autem uires haMhet: abstergit enim & astringit, alch quo quisque magis abstergit, eo imitatis astringit: & contra, quo magis astringit, eo minus abstergit.
Meruntarnen omitis sal leuiter astringit c. mparatus cum reliquis ain
stringentibus: qualia sunt in hoc genere alumen & atramentum sutorium ei cognata. sed ipsi sales hac parte inultum inter se disserunt. etenim fossiles pleri* omnes plus quam caeteri astringunt:marini lacus res, ex salsa excocti miniis. quidam uero fossiles, lacustres, factioch,magis abstergunt quam astringunt . in quibus mox aliquam amaritudinem lingua deprehendit:at ita eos a reliquis duobus generis hus distinguit. A quidem ex eiusmodi fossilium nurii ero est ammo iniacus uerus: ex lacustri uni , Sodomenus: ex facticiorum, ammosi S niacuil
218쪽
DE NAVvRAniacus sub dulcius. ad haec in uno eodem , metallo interdum & privmi veneris sales, & tertia reperiuntur. Dioscorides certe in medicina probat fossiles,8c praeter caeteros ammoniacum quidem. Ulmius discit collyrias & emplastriis addi Tattaeum aut Cauniten. ad oculos ex
ictu suci sos cruore sugillatosin esigi Hispaniensem: Thebaicum ad
pruritus lepras psoras. Sed qui medendi ratione callet, facile ex iam dictis intelligit ad quem quis in morbum sit utilior, ut pluribus uero bis opus non sit. sal etiam aluum emollit drachmae pondere ex uino potus. quem usum hodie nonnullis praebet Sarmaticus niger, inuesna, quae cumulatam intersecat, repertus. postremo aliquis etiam hiefraudi locus olim fuit S nuc est. nam impostores particulas salis mairini quadratas S perforatas secernunt S in hocum Indici candidi cui pyramidis figuram esse dixi,subistituunt. ammoniacus etiam non tantum adulteratur Cocantio S Cyprio mire simili, quod Plinius tras dit, sed in eius locum facticius quidam uenit. uerum utra in seaus seole deprehenditur. etenim marinus in igne crepitat & exilit, Indicus iacit neutrum. ammoniacus uero subditicius in pastillos formatur, ocin ioni non crepitat, nec ex eo exilit, sed totus consumitur: uerus has het' ruitas oblongas instar lapidis specularis , & in igni crepitat : Rex eo exilit. Sed de fale satis: Sequitur nitrum ei cognatum . quocietiam similiter ac sal aut nascitur, aut conficitur. natiuum reperitur in terra, uel extra terram . in terra repertum aut caeditur aliorum fossilium odo, es in durum Zc spissum ac lapidis similius. quod genus est id,
ex quo chrysocollam , sic uoco boracem, Venet as conficiunt. aut in speluncis colligitur: ex quarum cameris uel pendens stiriarum instarco creui uel excidens liquidum adhuc in terram desertur. id uero est molle la una candidius alch similius spumar. utrunch, hoc est tam id quod effoditur, quam quod in speluncis colligitur, a Graecis uocas tura phronitrum: cum molle modo ac spumae similius sub hac uoce subiici recte possit durum & spissum non possit. sed ipsi unum ab alatero bonitate & prauitate distinguunt. est oditur autem nitrum, aut colligitur potissimum in Asia, patriam cp habet Philadelphiam Lysdite&Magnesia Cariae. qua de re Galienus imperator, cum Asiam Scytharum incursionibus uastatam esse literis S nunciis accepisset, per iocularem quandam licentiam dixit. quid c sine aphronitris esse non possumus V at extra terram reperitur uel in convallibus 8c camopis uel in lacu.quod sua sponte ex terra emoresci halmirhagaci appellant, nomine ducto partim ex sapore, quem habet subsalsum: partim ex eo quod ex terra eruperit. quo per aestatem canescunt convalles apud Medos, ut Plinius scribit. ac uero etiam in summa terrae cute inesse uidetur Thracium iuxta Philippos . quod sordidum tera
219쪽
FOss LIVM LIF. iii io' ita nominari agrium autor est idem Plinius . lacus uero Macedoniae nitrosus qui est in agro Letaeo, circa canis ortum gignit nitrii. quod
ueteres scriptores Chalastrarum uocatit ab oppido Chalastra: quod est in proximo sinu, e quo euehebatur sed factic' nitri plura sunt ge
nera. unum fit in AEgypto ex Nili aquis, quae nitrosae sunt, in nitrariisas infusis. hae existunt Naucratim, Nitriam, Memphim. in thsdem nitratins, ut in salinis tenuissimum Sc leuissimum spuma, siue flos apis pellatur. sed multo frequentius spuma. eam Graeci duobus uocabuissis separatis nominant ἁ ρόν Pistri ait distinguanta fossili. item sptimae simili, quod composita uoce αψρόνιπον appellant Dioscorides tamen
aphronitrum et spumam nitri uocat αφρὸν θι Ῥου:at bonitate alterum
ab altero discernit primas enim tribuit Lydio, quod est aphronitrii: secundas AEgyptio, quod est spuma nitri. alterum nitrum facticium
etiam hodie ex nitro fossili quod Arabice uocant Tincar,conficitur. id ego ut dixi soleo chrysocollam, ut reuera est Graeco uocabulo nominare boracem Arabico: quod ipsis cum reliquis nitris est coriam uisne . tertium si ex quercu cremata,aut robore. quas nitri faciendi rationes etiam in libris De re metallica explicabo. nunc ad eius differenti ias accedo. itam nitrum disteri a nitro primum colore. nam aliud caiis didum est, ut Chalastragum. aphronitrum spumae similius, spuria a nitri:quoddam roseum quod simul cum candido Dioscorides caeteris praefert:quoddam in candido purpureum, ut interdum aphronitrinaliud fuscum ut AEgyptium deterius. quod uero ad perspicuitatem pertinet, ex fossilibus translucet id ex quo fit chrys colla: ex factic is
ipsa chrysocolla . deinde nitrum disteri a nitro sapore.AEgyptium einnim amarum est, eius spuma amarior stilia quaedam tam modicam& paucam habent amaritudinem, ut uix sensu percipi possiCin quo rum numero est id ex quo chrysocolla conficitur. in halmirhage au item fassedinem deprehendere linguam ipso significatur uerbo. sed Chalastraeum in amaro falsum est . at nullum nitrum per se odo irem expirat, ustum, eum qui uix sensu percipi possit: calce tamen inisspersa adulteratum uehementem .ium quoddam est saxum &resolutum,ut spuma nitri,aphronitrum spumae similius, id quod halmirhaga nominant. quoddam, etiamsi astrictum & compactum sit, tamen
ita est molle, ut facile teri possit, sicut optimum quod p AEgyptium& chrysocolla. aliquod durum & spissum ut maxima ex parte fossile aphronitrum lapidis similius, & Agyptium, quod lapidis instar insduruit in aceruis, qui, quod speciem habeant collium, Graecis dicuntur. at pulueris similiora & resoluta omnia sunt rara 3c sevia, si cuti quod halmirhaga uocant S spuma nitri: ex compactis uero alio
220쪽
Uia,ut non pauca in genere fossilium nitris insuper uaria est sigura. tenim natiui uel glebae sunt incerta figura, uel stiriae . sed aphronitru Lydium in pastillos formatur. ex facticiis autem chrysocollae cum fi gura sit quadrata superiore parte est acuta. AEgyptiu uero interdum ongiae modo perforatum esse solet. sed nitrum nec in igne crepiolat,nec ex eo exilit uerum natiuum inflatum penitus tumesciti simili ter ex facticiis Agyptium, Sc chrysocolla, in aqua quidem omnelii quatur,sed tardius quod durum est & crassarii partium . Nitro, quia absteroit sordes in lixivio re luto, fullones maculas uestium eluunt:& infectores cum eodem in aqua coquunt lanas, ut sorbeat colores: dc uete es aphronitro, aqua liquato, in balneis abluebant cutem, ut feret pura Sc nitida . SI tenuissimae Nili arenae, quae ut uidetur, nitrosae erant, ad dealbanda corpora palpstrae, Patrobio Neronis princi pis liberto,aduehebantur: ut autor est Plinius. ad tincturas aute sors didum nitru utilius esse idem Plinius dicit. sed infectores qui nitros carent, eius loco titutur seceiuni sicca. quila etiam ex A.gyptio, quod lapidis duricia in aceruis inuenitur, fieri uasa, autor est idem Plinius. at Macedones aliquid de chalastraeo pro sale addunt ad farina, cum eam subigunt, ut faciant panem. AEgyptu suo nitro rapha nos asper
gunt,non aliter ac nos fala. a medicis uero expetitur maxime amaria.
nam id siccat digerit, abstergit. sed ualidius eius spuma, ualidissime
aphronitrum praestantissinuam,quale quidem est, rarum,leue, molσle, tenue,in candido Purpureum,spumae assimile. nitrum uero ad medicinam eligitur leue, spongiae modo perforatum, roseum aut cans didum, cuiusmodi reperitur in aceruis, quos Egypth construunt. at spuma candidissima S leuis sima . quam ut etiam nitrum candidum fidem adulterant calce.sed Sc lingua 8c nares deprehedunt fraudem: etenim syncerum, ut Plinius, facile resoluitur, adulteratum dissiciliis praeterea pungit. syncerum cum uritur, Odorem reddit leuem adulteratum uehementem. chrysocolla uero utuntur aurifices, cuniti et aurum cum auro conglutinant,unde ei nomen impositum: uel argentum cum argento. non dissimiliter sale ammoniaco utuntur artis fices, qui ex ferro acus conficiunt, cum earum capita plumbo incos quunt candido. aurifices etiam chrysocollam ad auri scobem,cum ex ipsa conflare uolunt massam, addunt, ut citius igni liquescat. ut austem halmirhage per aestatem canescunt coualles apud Medos, ita eo
ex quo fit halinitrum in Saxonibus campi, non longe a Stasiphurdo, meridiem uersus,qua itur Varmes dorsum. in iisdem Saxonibus.Certi ech &Berneburgi in Turingis Mochelae, Scin Vberglobicho pasgo ad uiam, qua Merseburgo Quersurdum itur, almis , in locis est terra halinitri plena. in quam aridam imbres fere ultra cubitum non