장음표시 사용
231쪽
quo oritur, raro reperitura intra terram. hanc alii serruginetia, quὀd ea tanqua scabie quadam tinfestatur serrum humore conta diu, appellant: alq a colore rubigine. nam rubore mistus est higrori quo in circa eam quidam dicunt rubrarii, quidam nigram. astringit sicut atramentum sutorium,sed minus erodit illo . qua de causa sutores hodie ea iij tenuiore ceruissa resoluta, tingunt coria. rubigo ubi lineas insescerit uestes, elui uix potest. Sequuntur alterius generis duo succi concreti, auripigmentuna scilicet&sandaraca. qui succi magnam cos gnationem inter se habenti nam uterin & in metallis fere 'sdem serris per nascituri& interdum uim ignis tulisse,ac quasi ustus uidetur esse: dc habet pinguitudinem quandam, maiorem tamen auripigmentu,
minorem sandaraca. auripigmenti aut, quod Graeci uocant οβσι νικος,
natiui species differunt colore & figura. etenim unum est quod imitatur auri colorem,quod Τ ita constat ex multis, sicuti magnetis,tenuisbus crustis, tanquam squamis; ut altera alteri imposita uideri possit,3c findi iit idem magnetis & lapis specularis. sed auripigmenti crus sfacillime separari,frangi, in puluere teri possunt at* id, si cum re fossi ii alterius generis non fuerit permistum,prsstantissimis censetur. quale est ut Dioscorides scribi in Hellesponti Mysia natum. alteru mas gis etiam auri imitatur colorem sed est puluis de quo Theophrastus
scriptum reliquit .id uero tenet secundas. tertium colorent sandaracae
quodammodo exprimit,& similis est glebae. quod ex Ponto Ze Cappadocia ut tradit Dioscorides affertur reliquis duobus uisitis. quitas etiam auripigmentum reperitur in Carmania. sunt praeterea duo
sticii genera quorum utrun* splendet, sed alterum album est, quod uenulis in albo subluteis,aut in eodem distinguitur si1brubris: alteruluteum, quod uariatur nigris, subrufis, plus minus ue luteis uenulis. quorum utrun ex crustis auripigmenti fossilis conficitur. ad quas quidam tant dem salis fossilis adiiciunt. haec trita in duobus fictili hus uasis, patellaru instar latis nec admodum profundis, intus plumho issitis,& qua comittuntur obturatis luto, coquuntur uso dum totum auripigmetum in sublime sublatu superiori uas adhaeserit. dein
iterum ac siepius teritur & coquitur donec candidum fiat. luteum uero tanti laboris non indiget quod, ut acre uenenum sit, tam eii linteolo inuolutum,& cordi superpositum aiunt hominem a peste tueri. auripigmento autem sapor acris est.ustum olet sulfur, sed minus quam sandaraca. natiuo utuntur pictores:eodem, ut quondam minio, tinσgunt libros conglutinatores. medici pilos auferunt. sed si diutius in haeserit cuti eam laed1 etenim uim habet rodendi, exedendi, adurendi. Verum sandaraca similiter disseri colore Aram aut ad satietatem rufa est,dis cinnabaris imitatur colore,aut minus rufa,et partim subluT 1 tecto
232쪽
tea. differt figura uel enim gleba est, qualis pleria in inuenitur: uel puluis, ut Theophrastus est autor.ea in locis, ut Vitruvius tradit, quae sunt inter Magnesiae S Ephesi fines effoditur parata. quam nec mo tere, nec cernere opus est, sed sic est subtilis, queadmodum si qua est manu contusa & subcreta.quanqua autem sandaraca plerunQ sulfur olet per se magis tamen id olet trita, maXime usta. luteu autem emit, tit fumum. sed optima esst, quae pura, quae ad satietatem rufescit, quae etiamsi non teratur,nec ardeat, olet sulfur,quae facile potest teri. quastis nascitur in Ponto. fit etiam ex auripigmeto sandaraca hoc modo. auripigmenti mediocres particulae in ollam,cuius os obturatur,consiectae quin horis coquia 'tur in furno, contrahunt sandaracae cosiorem .sed quonia in 'sdem metallis, ut recte Dioscorides scribit, sandaraca 8c auripigmentum reperiuntur,ea sunt in Mysia Hellespontuin Ponto ad flumen Hypanim: in Asia minore, in finibus Magnesiae 8c Ephesi:in Cappadocia: in Pimoliseno Paphlagoniae tractu:in Carmania in Topazo insula maris quod rubrum nominatur. sandaraca
autem utuntur pictores:utuntur tornatores,cum circum vascula lineas ducuntiu tutur medici quod uim habeat urendi sed liquoribus re sinis , temperata multis morbis medetur: naulso quidem purulentae excreationi: resina, suspiri js melle, raucitati , i lingatur 5c deuo retur: resina ueteri tussi, si accensae uapor per fistulam in os trahatur. Iam ad succos ab eo, qui his duobus multo sunt pinguiores sulfur scilicet& bitumen sulfur autem duplex est: fossile, quod Latini uiuu appelaiant Graeci α πυρον, id est ignem non expertum, ut recte interpretatur Celsus:factutum, quod 'dem Grsci uocant πνεοτυρα ον,id est ignein expertum. uiuum effoditur copiosim in Isiandia ad Heclam monte ardentem: quod paruo Precio mercatoribus uendiant. paucum uero
reperitur in fodinis Boemiae argentar is Bildertzi. rursus multum in in Italia soditur, in Volaterrano scilicet: in Cesenaticis montibus: in Narniensi: in Phlegraeis campis inter Puteolos Sc Neapolim: quam planiciem sulfuream Graeci appellarunt: ubi sunt Leucogaei colles. in Lipara,alη s. insulis Holr s. in Melo. est etiam sulfuris metallum in Iudaea non longe ab oppido Machaerunte. at facticium
uar's modis fit. nam aut ex aquis excoquitur,ut in Pannonia inferiore ad Eudam.aut ex gleba effossa et in uasis cocta perficitur igni: sicut in multis Italiae locis, in Volaterrano,in portu Cesenae Puteolis. aut
eo pyrites stillat, item in ollis coctus: quod cernere licet in Saxonia Bran becci &HatΣherodi uterin locus est in ditione principum An has dinorum:in Boemia Cromens. aut similiter atin pyrites lapis qui ex crustis constat, coctus stillat sulfure: quomodo in Chattis ad Verram coficitur Sunieri. facticii etia species est,quod ex sulfure & squas
233쪽
ma ferri sit, concoctis & in urceos transsusifrid, quoniam equom ni scabiem eo sanatat caballinum solent nominare. quod, ut etiam Pan noni cum luteo obducitur sulfure. adhaec sulfur a sulfure differt colo, re. aliud enim est luteu: quale reperitur in planicie illa sulfurofa a Cais panis uirgineum appellatum, quod purum sit: tametsi ex eo nominatum uideri possit, quὀd uirgines, it etiam mulieres,eo faciem pingat. quale etiarn Aquis grani adhaeret sonti calidarum, quas regias non ianant. sed A facticium plerun est luteum. quoddam cinered, ut item natiuum: atin etiann facticiuna Pannonicum. quoddam sol ite cinereum liuore decoloratur. aliud est rubrum, ut natiuum iminio simile,&purissimu facticium. quod pleruno pellucet, uideturin esse argenturude rubrum pellucens. quinetiam luteum tam facticitum quam natistium interdum translucet. at sapor sulfuri est subpiriguis, sed iniuculidus. suum uero quendam habet odorem, & quidem grauem: quenietiam fulmina 8c fulgura S res quaedam fossiles ustae ex se emittunt
is quo in cum sulfur uritur, magis ferit nares. Omne autem sulfur cum pingue sit,rarum leue: tamen aliud alio inuetritur pinguius, rarita S, leuius:prout purius uel impurius fuerit. etenim fossile infectum est e 1 olet terra,alumine, atramento sititorio, ali s*. nec uero minus faciti ciuil pyrite distissans, aliquando cum alumine aut atrameto sutorio per miscetur. cuidam insuper fossili est lapidis duricia:quod caeteris craiasius. quae omnia sunt tenuium partium. cuidam aliqua mollitudo, ut interdum sub candido . reliqua tenent medium quiddam . sed quod ad fi uram attinet, sulfur fossile non multum uariat. nam ipsius eruo unici' plebete perraro decutititur stiriae de spelucis, uel cuniculis petiis dentes. at facticium modo in teretis baculi, modo in crustae figuram formaturi nunc uero guttatim per ollarum foramina destillans fit ro tundum . aliquando singulae guttae ad similitudinem & ma nitudiis nem orani dolichi,cui cauda sit similiter rotunda, figuratur. sulfur autem ita est amicum igni ut eum illius fragmenta circum signa uel car ibones ardentes aspersa, ex interuallo ad se alliciant trahant . quo uero purius fuerit eo A facilius ignem concipit,& ardet luculentius,
mastis carrus eum fumum expirat.quare alumine, aut atramento sutorio ath sin infectum difficilius accenditur,sariama emittit minus lucis dam, sumit non adeo caeruleum exhalat. igni certe impositum morσbos comitiales, ut inquit Plinius, deprehendit nidore. usum autem
multiplice praebet: etenim Graeci R Romani, ueteres illi admodum superstitiosi, eius sum metis crediderunt se expiare posse religionemedium. fullones uestes sarda & lixivio prius ablutas suffire solent eo sulfuris genere, quod proprie uocatur eba: infectores lanas eo, queaula nominatur. eis enim candorem et mollitudine c0nfert, ut scem
234쪽
Plinius scribit: sulfuratis quo ellychn's, cum silicis & secti consti,ctu elicimus ignem,arida ligna dc candelas accedimus. sed primo se
mes rapit flamma, deinde eandem concipit sulfur. constant autem ea ellychnia sulfurata uel ex funiculis stupeis aut canabinis uel ex lignis exilibus sulfure obductis .at pessimo inuento idem sulfur recipitur incompositionem pulueri qui accensus lapideos, ferreos, geneos noui tormentorum generis globos extorquet. contra optimus eius in medicina usus. quia enim ui est praeditum extrahendi, medetur ictibus scorpionis marini & turturis Sc draconis , si ue siccum ipsis inspergaήtur siue cum saliua uel oleo ueteri, uel melle, uel resina terebinthina, ut Galenus illi natur: quia ui abstergendi,sedat pruritus cum nitro.uitiligines ex aceto illitum tollit, aufert lepras Sc impetigines terebinsilii resina exceptum. ato ad haec eligitur uiuum,cuius color luteus resplendet, quod translucidum est,cui non est lapidis duricia.
E a V IT V R alter succus pinguis, naturali cogna/tione iunctus cia sulfure quem Graeci ασφαλῆν, Lai tini nominant bitumen. ex hoc constat non modo
id quod a scriptoribus his nominibus appellatur, sed etiam naphtha, camphora, malitia, pissasphalatus, gagates, Samothracia gemma,Thracius lapis, obsidianus lapis, multi lat' a Plinio numeratim gemmis,sossiles carbones terra Grscis dicta:succinum insuper Sc ambra. tot autem & tam diuersis uocabulis appellatur succus ille propter uarietatem & qualitatum, quibus distinguitur,o sermoniS gentium,in quarum terris oritur diueditur ue. primo enim liquis diis quem rerum naturae periti recte uocant liquidum bitumen,dis stillat enim plerunque a concreto ) quia olei similis maxime propter pinguitudinem est, Sc a quibusdam scriptoribus quodam oleum est nominatus, & nunc uocatur petroleum, quod effluat ex saxis . euiisdem succum nigrum,si liquidus sit, quidam appellant picem, ob cosioris similitudinem, quam habet ad picem. ex quo apparet ipsius nasturam Sc nomen atqs suis se manifestum & notum, alqs fuisse obstus rum 8c ignotum. qua sane de causa uni eidem rei nomina posueriit multa:quorum deinde numerus creuit ex diuersarum gentium uocabulis,
235쪽
Mlis, quibus eundem succum nonainant, in coimentarios relatis. ete snim Babylonii suo nomine appellant naphtham: Samosate , malitia, Mauri Arabico, nam ab hinc aliquot seculis fuerunt Arabicis literis eruditi, haseas. huius etiam generis esse id, quod 1 jdem Mauri, Indi
co,ut uidetur, uocabulo nominant camphoram hinc intelligimus, ,
Averrois dicat ambram camphorae speciem esse: quod Serapio scri ibat copiosam gigni cu terra crebris motibus conquas latur, quae tum non raro magnam uim tam sussuris , quam bituminis s let profundere: qudd medicatae quaedam aquae 2Emiliae oleat camphoram: qud dimercatores assirment se uidisse locum Indiae camphoraim exudante. ut nativa Indorum camphora non colore; sed tenuitate δί subtilitate
partium distierat a candida Babyloniorurn naphthamam qus ad nos amertur in pastillis est facticia. fit uero hoc modo. bitumen Indicum quod ex natiua efflorescit camphora, in uase subieetis carbonibus ardentibus coquitur. eius ν partes tenuissimae in candidum colore uersae in operculum feruntur. quod ipsis collectis eam; quam videmus, dat figuram. ex quo euenit ut mercatores interdum quasdam bituminis particulas simul cum camphora ab Indis ad nos apportetit. sed ut hoc per se parum ualeat, certe si linum xylinum,aquis madidum, cum exsuccino conscitur oleum, imponitur in operculum, fumum caminpla oram olentem emittitnit non sine causa dixerit Avicenna in succi no odoratam camphors uim inesse. non minus etiam ac reliquum b1
tumen & facile ignem concipit & ardet.ueruntamen quidam Mauri 8c iuniores Graeci, qui eos sequutitus, aliam de camphora habent os pinionem. Pribunt , gummi aut lachrymam esse arboris adeo patussis distus ae ramis, ut possit opacare tantum locum, quantus capiat homines centum:eius o lignum quod sit album ferulaeeu,leue:quod in fungosa intus medulla interdum camphoram cotineat, a se uisum: atin istam arbore nasci in montibus mari uicinis. in quo non uident Mauri, si camphoram uel lachrymam, uel resinam, uel gumi uolunx esse, Indos nihil causae habere cur opificio ignis ex ea eliciant tenuissimas partes: quod qualiscunq; arborum succus tum placeat maxime 8c utilis sit, cum talis fuerit, qualem natura gignit. ita 8c myrrha, Sch dellium,S ben Eoum ac reliquae lachrymae sic ut eas fuderunt arbores ad nos asseruntur. similiter thus & styrax, ct eaeterae resinae . nec e tiam gumi hedere iuniperi perfici aliarum Φ arborum immutantur. uerum ex rebus soli1lib. partes subtilissimas hoc modo extrahimus: uerbi causa ex argeto uiuo 8c ex cadmia fossili. uerisimilius igitur est, quod narrant quidam mercatores , eodem modo ex bituminis quo dam genere camphoram esse factam. attamen Mauri pira nes hoc no/ssirinant, eam esse gumi arboris. ut enim ipsi non sciuerunt, sicut nec
236쪽
Graeci medici,quid succinum esse ed utrique tantummodo seri runt quo sidam dicere id lachrymam esse populi arboris: ita nec quid
esset camphora sciuerunt. Ideo Serapio ex cuiusdam lententia scribit, in Indiae montibus dicunt esse arbores camphors feraces. 1ed lsaacus apud eudem Serapionem uidetur asseuerare eam esse arboris gumu& e Grscis Pselus. qui tamen nescit utrum gumi sit, an lachryma.Sed scribunt Mauri camphoram nativa, cum qua fuerunt ligni fragmensia permista ad se allatam esse. at po test fieri, ut ea uel casu adhaese intin bitumine ex terra emuente aut exudante, quod sit pingue: uel indiad camphoram addiderint,ut Mauros defraudarent, aut credulos ibluderent. quare hoc argumentum quo utuntur ad probandum ex arbore camphoram gigni, satis graue & firmum non est : ut nec si quis succinum iccirco dicat es se arboris succum,quod Archelaus id ex in dia cortice inhaerente tradiderit aduehi rude. sed, quia locum in quo
nascitur camphora,coram non uidi, cum ista Mauroru opinione acrius non pugnabo. tum etiam ne mihi contendendum sit cum his me dicis, qui Maurorum scripta tenent mordicus. prudenter autem Lu
do uicus Vertomanus, qui nauigauit ad insulam Borneam, cum haec de camphora auribus accepisset, oculis non aspexisset, a re incognita cohibuit assensionem. nec minus recte M. Paulus Venetus, qui nauigauit ad lauam minorem, in cuius regione quae Fansur uocatur, op tima camphora dicitur nasci,de ortu eius,quem uidetur ignorasse, nihil dixiti color autem natissae no unus. nam aut alba est Sc dilucida habens maculas subrubras: aut alba S ob ura:aut fusca. facticia uero semper est alba. apor eide mistus,acris em S amarus:a quo non multum dissentit odor ille iucundus. Camphorae natura adeo est amica ignibus ut si eos semel conceperit, usin dum tota consumatur, ardesat. quin si stiria ea fuerit oblita,accensa n5 extinguitur, dum ulla cam, Phorte particula fuerit reliqua. ideo ad compositiones quae accenis ardent in aquis, let addi. flamma aut ex se emittit lucidam & odoratam. quoniam uero constat ex tenuissimis partibus, in aerem sublata
S suspensasensim distatuitur, Sc evanescit. quod cum sciant medica mentar', in uase includunt milium, aut lini semen, eo p camphoram
obruunt:ato ita plurium annorum spacio integram seruant. mox res
soluitur in uino quod est ut ignium in uasis sublime sublatum n suLstus pro thure aut myrrha assumitur. facticia in medicitas usu calfacit exiccat. quod experientia docet,& sapor coprobat. quare ex Mauris quidam no male scripsit eam in secundo gradu esse calidam 8c sic cam. natiua uero,ut sit minus calida quam facticia, tamen eam quoq; esse calidam est necesse. non enim posset ignis cum isto modo conficitur, tantum in gignere in ea colorem, si es t frigida in gradu tertio,
237쪽
quod Mauri pleri omney scribui.at j qui multus camphorae usus,
Ut 'dem tradunt, uigilias faciet, si erit in gradu tertio frigidas ut auteodor 1llius reseagetur ueneri, ut pota extinguat genituram, non sequitur eam esse frigidam . nam etiam ruta, quae multum calida est, pota idem facit ted quia camphora fertur ad caput ut bitumen omne, si rapuerit secum frigidos latimores,& gignere potes somnum S homi, nes, antequam senescant canos facere. reliqua autem fere omnia quae camphoram dicunt efficere, non ipsa esscit, sed medicinae cum quiis hias permiscetur. earum tamen agendi celeritatem, quod sit tenuis incitat multum. nimis multa de camphora. Bitui nen quod effluit ex fontibus, interdum ita crassum est, ut limus possit uideri . quod tamen dum adhuc innatat in aquis, est molle : ubi fuerit exemptum, paulo post pice fit durius sicca . quin prorsus liquidum; si diu in uase contionetur & seruatur, solet conspis Iari. crassum innatat in lacu Iudaeae, iri stagno Samosatae urbis Comagenes, defluit e Carpalo mole ad Sies heburgios: hetiae primae ad Seseidam Illyriae, ad Lessinam: Epiri, ad Apolloniam . quod postremit ex pice δέ bitumine a Graecis nominatur πιέασφαλῆς non quod naturaliter ex utro p constet, ut scribit Plinius, nescio quem secutus, sed quod utrunw oleat, ut recte Dios scorides tradit. hoc Mauri uocant mumiam. uerum Serapio non ip σsum solum ita uocat, sed compositionem etiam, qua mortuorum cospora codiuntur. liquidum uero effluit in Zacyntho insula aliis in in locis multis, quos in libris De natura eoruria quae effluut ex terra, insscriptis nominatim persecutus sum: ut etiam eiusdem colores, sepos res, odores, caeteras , qualitates 8c usum. quarum rerum nullam n ex alto repetere habeo necessse. Liquidum autem haustum aut cola lectum coquitur in cacabis eneis,aut ferreis,ut inspissetur. quod cum
fit solet accendi, sed restinguitur lineo panno, qui aquis madidus in ipsum in 'citur . sic liquidum Germani qui habitant in Datia,&Sad xones concoquut . nec dubito quiri Deximontant,qui ut Plinius scr1bit, accolunt dextra Graia 3 fluuii per Susianen fluentis, eodem moσdo perficiant bitumen. Theopompus id quod Nymphaei crater egerit temperari sonte illo in gustabili tradidit, alias omni bitumine dilutius esse. idem Plinius quosdam pice bitumini miscere dicit, id esse
praecipuum ad scabiem pecorum remedium, aut si foetus mamas lar serit. Saxones uero miscentes aYungiam ueterem, ea bituminis lentorem temperant, ut alii picis. effoditur etiam spissum in colle agri A polloniatarum, ut Theopompus es Posidonius tradiderunt: ato it te picem fossilem nominauit, hic fodinam scripsit rursus impleri ingesta terra, eam p temporis spacio in bitumen mutari. Omne autem bitu naen est pingue,& in tota eius temperatione inest aer Sc ignis,at
238쪽
ideo facile accenditur.facila uero etia spissiim cum igni liquescit,pro
plex crassiciem quam habet, concrescit rursus . siccum siue natura tale genuerit, siue fecerit ars, uarium usum praebeti etenim Semiramis bis tumine,aquis sine dubio ante madefacto, calcis uice usa, Babylonem latericio muro sepsit. bitumine A gyptii corpora defunctorum conidiunt.bitumine in sustitus assiumpto, Sabaei sibi medentur, cuin ipsorum capita suis odorib. fuerint aggravata. sed ustum comitiales nior hos deprehendere autor est Plinius. in medicina uero calfacit & exiceat in gradu secundo, & ob id cruenta glutinat uulnera, & sanguine sistit. iam bitumen uel intra terram, uel extra densiatur, mutatur I in aliquam lapidis duricia. sed primo de fossili terreno dicamus, cui scriptores uaria nomina posuerunt.nam Galenus appellat lapidem non aduertens idem esse cum terra pharmaciti, quam paulo ante explica; uit . idem bitumen a rei rusticae scriptoribus uocatur terra ampelitis, quod uermes oculos uitium rodentes, Isti e Graeci nominant, eneσcet, ut Galenus scribit. uocatur a medicis eodem nomine, sed & pharinacius, quod pus caeteris terris emcacem habeat uim medendi.idem Theophrastus appellat carbones, quod ei color sit, qui carbonibus: quod aeque ac illi ignescat atin ardeat: quod usum praebeat eundem. Germani uocabulo cae lapide & carbone composito nominant. nos ster enim sermo non minus ac Graecus facilis est ad duplicanda uersha. Idem bitume si fuerit ita durum ut poliri possit, gagates uocatur. quod nomen inuenit a Gaga Lyciae fluuio, qui non longe a Plagios poli ut Diostorides stribit, infunditur in mare. etenim ad ostili eius naseitur. etsi uero Galenus, cum nauicula uectus, totam Lyciae oram legisset causa rerum quae in ea essent cognoscendarum, scribit se amanem illum non uidisse: tamen Gagam oppidum in Lycia fuisse scrip tores memoriae Modiderunt.id y Alexandrum in primo rerum Lyσciacarum libro,antiquum murum uocasse Stephanus autor est: quao re simul cum deserto oppido paruus amnis nonae mutasse uideri postest quod oppidum scribit Phocion Grammaticus Rhodios condis dime . at Plinius in oppidis Lyciae numerat Gagen & Rhodiopolin. quorum utrunqν uerisimile est a Rhodiis esse conditum. quonia uesro iam dictum Lyciae oppidum, ut Nicandri interpres tradit, Gangs 8c Gangis uocabatur, gagatem ipse Nicander dixit, 8c Strabo appellauit Gangitin. idem bitumen durum 8c politum Plinius, iterum nescio quem secutus, nominat Samothraciam gemma, quod diceretur in insula Samothrace nasci . Nicander uero Thraciuiapidem uocat, quod eum pastores a Thracio fluuio, quem appellat Pontum afferant. ignotus Graecus Pontum fluuium, qui defert id gentis lapides apud Scythas Sc Medos esse dicit.attamen utrum Thrao
239쪽
clus lapis sit ille, quem Theophrastus spinon nominat, an is dequbuunc loquor; quaerendum . nam uter I bituminosus est, sed hic sim plex spinos milius: se quo dicam in decismo libr0. Idem dentin bitu, men durum dicitur lapis Obsidianus, quod in AEthiopia inuentum sit ab obsidio:ex quo fiunt gemae, quae Obsidianae n 'minantur. torquidem nominibus appellatur una eadem res, id est bitumen terrenum nigrum,quod est0ditur e terra non iraro durum. qua meana senutentiam ut ipsis scriptorum uerbis defendam & probem neceste est. sed primo describam eiusnodi bitumen. id uero est nigrum, de exiguis picee carbonibus simile splendet ut pix est modo molle,modo duruim,amulatim tame subscissile leue,accensum ardet. molli trito in pulla erem, si quid olei astunditur, cito liquescit. de hoc Galenus his ueris bis scribiti lapides tabularum instar latos & nigros, ac qui in igne irri positi, flamma exilem emitterent, multos ex Coele Syria appotiatii
generatos in colle qui mare, quod appellant mortuum, circumdat,et
quidem ab ortu ubi bitume gignitur. odor etiam eorum lapidunierat similis bitumini. sine dubio autem calidae altius sub colle illo bis tuminoso manantes bitumen abradunt 8c liquefaciunt, id in in lacu in quo exiliunt, estundunt. quod uero bitumen nigrum aestu maris eiectum reperitur in litoribus,syncerum i ut Iudaicum est, sola in duricia ab eo disteri .scimile uero et latum noli est: atin etiam in hoc disterta fossiliciam terra ampelitis quis & pharnaacitis dicitur, optima est nigra exiguis piceae carbonibus finitiis, asstulatim subscisssilis aequaliter splendens. quae, si quid olei tritae inspergitur, liquescit. at* hae illius
notae sunt apud Diostoridem Galenus uero eam multum ab aliis terris disterre & prope ad lapidis essentiam dicit accedere. ex quo iii telligimus esse dura ira . at ex situmine constare, no tam ex Plinio perspicuum est, qui scribit bitumini sitan illima esse, quam ex Posidonio.
qui bituminosam. quia uero talis est ardet ccensa. ex quibus omnia hiis satis apparet terram ampelitin esse fossile bitumen sed optimam, quam eligere solent medici. quae uero terra nimis infecta, est alterius coloris, ut esse solet,huc non pertinet. carbo nes au tem fossiles a terr
ampetiti no disterre, palaria ante oculos est. quare Theophrastus qui carbonum feeit mentionem, nihil scripsit de ampetiti, & contra qui de hac scribunt, illius mentionem no secerunt. atin idem Theophra
Rus eos terrenos quidem esse dicit. irostri propius ad naturam lapio dis quam terrae accedere putarunt, at p ideo appellarunt nomine ex lapide & carbone composito. certeat 3 alqs multo sunt duriores. quare utrio scriptores consuetudinis appellandi& sententiae rationem possitiat reddere: A qui hoc bitumen fossile terram nominauerunt,
aut carbones terrenos esse dixerunt: S qui id lapidem uocarunt, aut
240쪽
carbones illi molliorem uiderint materiam, hi duriore. sic gagatem, quoniam ita nuncupant tale bitumen durum, lapidum in numero habent etiam Germani, qui eum uocabulo, ex ipsius nos mine corrupto, Sc lapide composito,nominant:qudd uero ex hoc genere sit, satis declarat eius descriptio.est enim, ut scriptores tradunt, niger tabulae instar latus,admodum leuis, accensus ardet, ac bitumis nis odorem reddit. quo uero quis citius accenditur eo est melior.si aqua aspergitur, citius, acrius, luculentius ardet: sin oleo, restinguis tur eum uero Nicander scribit ab igne no domari,uel quod eiusmos di bitumen intra terra perpetuo ardeat multis in locis uel quod Masgi, qui illo utuntur in ea quam uocant axinomantiam, negant,ut stris bit Plinius, peruri, si euenturum sit quod aliquis optet. eius sussitu fugantur serpentes. attritu calefactus res minutas & leues tanquam succinum ad se trahit. sed hoc non facit nisi is qui uel per se nitet, uel politus est, quem Solinus gemeum esse dicitiimpolitum contra Dioseos rides, silualidum. Plinius aute eum non multum a ligno disterre scrishit,& q, tabularum modo latus gignatur,& quod cum disrumpitur,
facile autem cum cadit, frangitur,planus fiat. Nec uero etiam Samoothracia gema uidetur aliud esse quam gagates politus, quo d ei coloridem tribuatur a Plinio eadem leuitas eadem ligni similitudo. stribit enim Samothracia insula eiusdem nominis gemam dat nigram,ac sisne pondere ligno similem. quin etiam idem est cum gagate Thracius lapis mam niger est ut Euax Maurus scribit: aqua inspersa,verinde aebitumen, dilucidius ardet ac exuritur, oleo restinguitur, ut est apud Nicandrum & Diostoridem, cum ardet odorem bituminis similem ex se emittit,ato adeo prauum Sc acrem,ut nullae animantes serpenstes in eo loco manere possint: cuius rei autor est ignotus Graecus.
quid plura Nicandri interpres bitumen esse dicit, quod lapidis modo concreuit, & recte quidem. Obsidianum uero lapidem eundem esse ex eo potest intelligi quis d nigerrimus fit,quὀd in speculis parietum pro imagine umbras reddat. qudd ex eo sint ima ines facts.hee enim, ct caetera eiusmodi, sunt notae quibus gagates a reliquis lapi dibus internoscitur. id autem de Obsidiano nobis liquet: nam Pli. nius sic scribit de ultro. In genere uitri & Obsidiana numerantur, ad similitudine lapidis, quem in af thiopia inuenit obsidius, nigerrimi coloris aliquando Sc translucidi: crassiore uisse,atc p in speculis paries
tum pro imagine umbras reddente. gemmas multi ex e0 faciunt: uiι
demus. 8c solidas imagines diui Augusti, capti materia huius crassitudinis : dicauit u ipse pro miraculo in templo Concordiae obsidias nos quatuor elephantos.remisit& Tiberius Caesar Heliopolitarum caeremoniis repertam ibi in haereditate eius,qui praefuerat Agypto. obstu