장음표시 사용
221쪽
penetralat. infra eam altitudinem terra non raro est eandidis halinitis uenis distineta. his autem in locis Savortiae est humilis & aequata a gri planicies. idem ex eadem terra efflorescit, & ex ea i, ex qua haliniistrum conficitur, si in aceruis condita fuerit,& 1armentis contecta. Salsi ini uero est Sc subacre : cui simile est id quod lapidei quidam parietites cum in cellis uinari js turn ita locis opacis 8c tutis ab imbribus, qui ipsum s blant eluere,ita exudant, ut polline uidean tur cospersi. ex his. duobus siue halmirhagas siue nitra licebit nominare, conficitur id quod halinitrum solemus appellare. quanquam in hoc genere longe optimum est , cui sal maxime fuerit adelmptusted nominet quo quiliaque uocabulo uelit, modo de re constet iij ter nos. uerum halinitruni non solum excoquitur ex his duobus natiuis,sed etiam ex molli tenuissima materia, quam exudant saxa imontium: qualis in limontibus ad Salam adhaeret saxo calcis & gypso . excoquitur insuper ex dura& crassa, cuius stiriae pendere solent ex cameris cuniculorum 8c spes luncarum, ut uidere licet Neoschonburgi, quae est arx Boemiae. ibi enim pendent ex cella uinaria, in saxo incisa. sed utrach materia pleorun est nec multum amara, nec multum salsa,verum modo parum, modo multum acris. color insidet ei diuersus, candidus scilice si lute. us, subrufus sed quod exudant parietes,interdum est cinereum, interduim candidum. quod emorescit ex terra semper est candidum,ut etiam ipsum hali nitrum id uero translucet falsum est et subacre raruim; leueiacile potest teri, cui figura quadrata, sed superiore parte acuta. igneim admodum concipiq& in flamma mutatur. tenue enim est, &multum aerem iri se continet. quocirca utile est ad compositione pulueris, qui accensus missiles globos tormetorum,quae bombardas uocant,extorquet. nec uero tantummodo halinitru conuertitur in sanii nam, sed etiam id quod exudant parietes. quanquam autem halinio trum multum differt ab amaro 8c uero illo nitro, tamen etiam abstergit. Hactenus de nitro halinitro. Sequitur alumen magis atras mento sutorio cognatu, quam etiam nitro sal. ut enim horum utrus abstergat tamen sal praeterea parum astringit taliorum uero utrun astringit multum. sed differunt in hoc quod atrametum magis sit terrenum minus alumen.id autem uel ex eo potest intelligi, quod ex astramento sutorio sat alumen. cum enim oleum ex illo conficitus,exo pirat alumen: quod lutum, quo uitrum ultro iungitur, concipit. at eiusmodi lutum cum opere perfecto aqua pura maceratur, in eam aslumen deponit: quod paulatim cubi instar concrescit. sed primo di cam de alumine ut postea atrameto sutorio possim subnectere chalcitida,misy, sory, melanteriam; quae naturalem cum eo habent cognaationem. itacy etia aluimen turri natura tum ars facit:& quidem uixa
222쪽
ex aqua terracy aluminose, uel faxo aluminoso . cuius permulta sun metalla in orbe terrarum, in Hispania, ubi etiam in argenti reperitur metallis an Germania multis in locis in Sa conibus ad Albim Bram,
hecci in Misenis Tu enic' in exiceto et ultra Albim Radebergi &iii ripa lacus cuiusdam Mesoni, qui pagus ad quatuor millia passuum distat a Senstent, ergo oppido: in Voltlandis ad Elauam: in Torin Ois ad Lobesteinum & Salfeldam: in Boemis Schachici j quod sere est in medio interuallo inter Cometauium 8ί Launam in Norico ad Iulium Carnicum: in F etruria apud forum Claudri, in Massiano, in Volaterrano: in Apennino ad castellum Tolpam: in Vulcani foro, quod est inter Puteolos & Neapolim:in Saeilia Messans: in PJto:in Phrygia Hierapoli:in Iudaea non longe a Machaerunterin Armenia: in Babylone: in Agypto: in Africa . in insulis uero Sardinia, Melo,
Strongyle, i para. tot scint aluminis metalla nobis nota uel literis celebrata. Romanos quidem ex Liparaeo magnos sevctus cepisse Diodorus Siculus tradit. in Germania raro reperitur purum sed plarunoque conficitur ex terra alumin0sse, colore cineraceo: ut in Hetruria ex Muminoso saxo uel albo uel rubromt etiam in Hetruria . nam glebae nucis iugladis magnitudine in Saxonibus Hildesheimi in sotia moeniorum, qua parte ad occasum spectant, repertar, paucae fuerunt: Nquidem candidar,rotundae cauernulis resertar. liquidum uero quod ex Blancheburgo,sito ad Hercinia sylvam,affertur, non natura creat, sed ars efficit cum ante Φ calore concrescat chalcitida, aut tale quidsdam ab eo separat, ut syncerius & candidius confici possit. 1ta om ne alumen aut est liquidum,aut concretum. Prius nascitur plerun , perraro fit. posterius carpe nascitur, nec minus saepe conficitur. liquis
di duo sunt genera. quorum alterum purum est,iactei coloris, lympidum quiddam, quod olet ignem,expirat,etia cum quis ipsum, post, quam indurint manibus uerset. hd quia propter puritatem in primis est utile, nuncupant Graeci. alterum est impuru,pallidum,scas brum. quod quia sordibus inquinatum est & peruersum, Ma pορον appellant. adulteratur uero lapillis,& galla inficitur. ac concret' in figura multum dissert. nam aut enim scindi potest, aut scissum est, quod ab iisdem Graecis nominatur. id uero est cuius glebosi Sc natiui ueluti flos. nec tantum ex eo exudat 8c excrescit, sed etiam ex atras meto sutorio ubi in una eadem uena reperiuntur. pyrites enim res
solutus tunc est utrius in parens. sed scissile glebaru instar asserum uecompressiim est: scissum singulatim effloruit simile canorum capillorum.atch iccirco idipsum Graecis dicitur Latinis dici potest
capillare. aut rotundum est,quod uocatur πο γρυλν. id triplex est. vel
enim bullarum i nodo intumuit: uel soraminu fistulis quandam spoli
223쪽
piη gerit speciem: uel cum globi figura sitsolidum eximi. aut tali stamile est, quod aegra: γαλωτα nominatur . aut lateriS, quod πλινθ ne. aut
deni in ex crustis constat, quod χλακίταρ. at ex glebis natiuis quales cun w fuerint, hodie in metae figuram formant id, quod fac charin una nominaturinatura etiam aliarum qualitatum uarietate alumen distinxit.etentim quod attinet ad colorena, est uel candidum, ut praestantis simum quod*: uel in candido cinereum, siue parum admodum fuis scuria, quod nigrum uocarunticum ho multum colore a candido disistrat, ut reicte Plinius scribit. uel in candido rubrum, ut quod ex re igno Neapolitano ad nos amertur : uel pallidum, ut interdum rotunsdum,atch etiam capillare, quod in Boemia Schachic' effoditur. tam autem facticii quam fossilis glebae interdum pellucent . sed cum hae
non sint crassae omnes tame tenueS nota translucent. quod uero per tinet ad saporem alumen uehementer astringi ato ex eo apud Graeco S ςυστ' taceo nomen inuenit. quod ad odorem nec liquidum i nodo,
quod altero praestat, sed etiam tam scissile quam scimum sitia sponte quidd'na expirat, quod ita ignem olet, ut lapides, si quando eorum conflictu idem elicitur. contra Emcii genera parum aut nihil olent. molle autem et tenue esst capillare. deinde rotundum quod bullarum modo intumuit:& quod foraminum fistulis quandam spongiae similitudinem gerit tum globi figura. postea tali simile. reliqua uero pie run in dura δέ crassa sunt ut facticia omnia, Sc ex natiuis quod lateris est simile quod ex crustis constat; ac uero etiam reliqua solida. quoddam praeterea est multum pingue, ut liquidum: quoddam parum,ut facticium plamn cp. deinde aliud est crassum, ut quodcu* liquidum. 8 aliqua ex concretis. aliud tenue, sicuti stili se S scissum Scrotundii quod instar bullarum intumuitiaut quod foraminu fistulis est sponisgiae simile. item cui figura est tali.nam id etiam foraminibus est referotum. alumen autem cum in carbones ardentes impositum, uel ollae inclusum succensis ignibus torretur, in bullas tumet non aliter ac nistrum: & aliquid de sua substantia deperdit. sed aqua, ut reliqui succi concreti,liquescit: δί quidem facillime rotundum quod ita bullas in tumuit, quod cu globi figura sit. molle est. Postremo alumen alique
utilitatis fructum praebet aurificibus, insedioribus,librariis,medicis. etenim aurifices eo purgant aurum, & eiusdem bracteas eri inducut insectores in aqua coquunt lanas:in qua resolutum fuerit alumen: si militer pannos. quo modo fit ut & facilius accipiant, Sc diutius reti,neant colores. sed cum inficiendis claro colore lanis candidum liquidum ψ utilissimum sit, contra in nigrum, ut Plinius scribit fuscis aut obsturis hodie infectores,quia liquido caret,semper candidum prso serunt. alumine etiam utuntur qui coria coloribus tingunt. ac librais
224쪽
rii chartas iri aquis, quibus liquatum fuerit alume, mergentes, ita eas firmas Sc ualentes reddunt, ut atramenti scriptor' acrimoniam ferre possint: quod alias solet dissiuere, S penetrare per chartas. at in mesdicina uim habet astringendi, ut eribusw cicatricem inducendi. uesteres in medicina usos esse scissili, rotundo, liquido, Dioscorides est autor. longe autem praestat caeteris scissile, & quidem in hoc genere, si fuerit Agyptium natione, purum, reces,candidum, ualide in astrinxerisi in rotundis uero optimu est natiuum, quod in bullas intumusit, si fuerit syncerum, natione Melinum aut Agyptium, in candido, pallidum,modice pingue, molle, si ualide astringit. ex liquidis eligis tur syncerum, laetet coloris, pellucens, quod quiddam ignem olens
expirati Dixi de aluminemunc ad succum, quem Latini atramentum uocant, abeo. Cum autem atramentum triplex sit, dc quod ab atro colore, quem habet, nomen inuenerit,ut hoc dis inguerent a librario& metallico, sutorium nominauerunt: quandoquidem eo sutores tin uni coria. Graeci uero appellant quod ex aere quodamamodo efflorescat. nam pyrites aerosus, qui & chalcites dicitur ,soreis& melanteriae, quam etiam atrametitum metallicum uocant, parenses & effector. at* ea rursus atramentum sutorium & alia sibi, psis cognata gignunt. quod in primis Goselariae licet uidere, ubi gleba sub
rotundam cinerei coloris,sed. Obscuri,uocant lapidem atramenti. etenim in eius medio residet pyrites ille pallidus & sere resolutus, maagnitudine nucis plerun* iuglaiadis . quem undi in complectitur interdum sory,interdum ria elanteria. per cuius omnes partes ad eudem pertinent uenulae atramenti subviridis, quod prae se fert speciem ca pillorum simul extentorum Scinter se cohaerentium. ato atramentusutorium tam ars quam natura essicit ex aqua dc eo, quod sory nominatur & melanteria,chalcitide etiam . sed fossile ex eiusmodi humore consi at, qui gelu concreuit,aut in uenis uel uenulis uel comissuris se morum: aut dum ex 'sdem guttatim destillat, nondum tamen deciderit in canales, quo sane modo de eorum cameris si triarum instar pendet: aut postquam destillarit, quomodo reperitur in earum solo. sed
siue pendeat de cameris, siue humi iaceat, αλακἶκον nominant Graeci,
quod destillando concreuerit. si 'icium quo in duplex est alteru proprie,ωκκων uocant Greci,Latine concretum possumus dicere. id cum humor e cuniculis uel effertur, et in piscinas quadratas estunditur uel inde corriuatur frigore aut solis calore concrescit. alterum fidem Gi sci Latini nuncupant coetum . decoquitur enim aqua atramen stosa in alienis quadratis,ut alias explicabo. horum uero omnium, eis cognatorum metalla sunt in Hispania. in multis Germaniae locis
in Saxonia scilicet ad Goselariam , quod lon e celeberrimum est: i
225쪽
233Hercinia sylva ad Blancheburgum arcem . quae distat ab Halhersta do Saxoniae oppido circiter Vi. Μ. past: in Misen a Zuenich in erice to, & Eretobroiani, & in quibusdam cuniculis Annebergi atq; Siae hergi & ultra Albim Radebergi: iii Loemia: in regione Lygioru Cupertierquid circiter i i . millia passi abest ab eo metallo, quod, quia latrones ibi uiatoribus detrahere pallia soliti sunt, Zuchemantelum nominant nostri. iii ea Vngariae parte quς quotida Dacia dicia fuit: Simoinicii, quod est in Cepusio. in Italia circa lacunas, in Volaterra no; ad oppidum Mastam, ad Trauelam,ad iano tem rotundum, ad fallistum Philippum, ad Sotianam,quae sunt in ditione Senensium, in regione Bagnores. in Cypro Solis.in Cilicia. in fi gypto. in Aseica sed cum id genus si icci concreti quili' sint species, melanteria scilicet, sory, chalcitis, misy; atramentum sutorium, quibusdam in locis multae.
in quibusdam reperiuntur Omnes. nam aliae oriuntur ex al' s. ex Pyrite enim, qui est quasi stirps horum succorum Omnium, gignuntur,ut iam dixi, sory et melanteria ex eo, quod sory uocatur, chalcitis:ex eo dem, melanteria, chalcitide diueris species atramenti stilorh. etenim alias ex eis emorescit candidum: alias uiride in ipsis nasci itur: alias fit caeruleum. at misy non tantum ex eo, quod sory dicitur, inclaiateria chalcitide efflorescit, sed ex omni etiam atramento sutorio tam facti cio quam fossili . iam autem di sta omnia siticcorum in numero sunt: quare nec terrae quae combiberunt ea huc pertinent, nec lapides,nec aliud ab his quicquam: si quidem etiam ligna eos succos combibunt. differunt uero inter se. eteilim ry, melanteria, chalcitis; misy, natiua semper sunt, selum atramentum sutorium δί natiuuiii est & facticlinat sory & melanteria dissierunt quidem at s quibusdam, sed eos dein
habent colores cinereum 8c nigrum: chalcitis uero rubra est & aeris colore: nais' luteum & auri: atramentum sutorium uarrjs coloribus praeditum .nain aut candidum, quod Graeci, quoniam color ei est: si milis uiolae albae, λέυκοιον appellant. aut pallidum, aut uiride, aut cae' ruleum. ac quoniam hi colores imodo saturi sunt modo diluti, multae in eis dimerentiae sunt. candidum etiam quoddaim potissimum stiria figura reperitur Goselarite trai et stricidiim crystalli instarmec caerule um, nec uiride caret perspicuitate. unde superior aetas atramento su torio uitrioli nomen imposuit. caeruleum praeterea mirandum in modum solet nitere. qus autetit subiiciuntur his quin in formis omnia asstringunt S acria sunt: sed uehementissime astringit atramentum sustorium.Omnia insupernatiua odorem, eius quem emittit fulme, ex pirant,sed omnium acerrimum ry. at mollia & tenuia sunt atramentum sutorium plumarum simile & capillare:melanteria quae speciem lanuginis prae se fert, dc quae gerit salsuginis similitudinem quadam. quae
226쪽
quae omnia quom sitiat rara S leuia. sed sory, chalcitis,imisy, sic habet
inter se collata. forci lapidis duricia est, ob uehementem concretiosnem. iccirco crassissimarum partium: misy tenuissimarum:chalcitis tenet medium quiddam. sor' igitur crassitudine & odoris uelaemen ita differt a melanteria, cum non differat colore. reliqua autem atras
menti sutorii tam facticii, quam fossilis genera dura sunt atqν crassa. sed ex eis aliqua spissa sunt&grauia: aliqua rara &leuia: quin etiam
ex eius generibus quaedam subpinguia sunt, ut candidum, S nons nunquam facticium. sory quo in aliquam pinguitudinem habere se let. quod uero attinet ad figuram sory, chalcitis, misy, melanteria sunt
plerun* glebae. sed sory habet multa foramina interdum: quod ipsi
in hoc genere peculiare. misy cum non multum effloruerit ex aliis,
speciem gerit pollinis: alioqui est gleba. melanteria modo lanugini similis est: modo salsugini. qualem Dioscorides dicit quasi aspera hae.
rere in hosti js fodinarum,ex quibus ars eruitur. quod non de quibus uis aerariis metallis est intelligendum, sed de his tantum in quibus reperitur pyrites ille, de quo iam dixi. at atramentum sutorium fossile aut similitudinem habet cum capillis uel plumis:aut stiriarum modo concreuit: aut habet glebae figuram . quae figura etiam facticio est,cu. ius glebae plerunque non aliter ex corpusculis quibusdam, quibus
fere cubi species est, coagmentatis, ac uuae ex acinis inter se cohaerens tibus constant. atramentum prs terea sutorium, quod subpingue est, dum torretur in bullas tumet aeque ac nitrum at alumen. quod noest subpingue, fit siccum tantum . Utruno autem tostum facilius teris tur . at res dictis quino formis subiectae omnes aqua liquantur: sed durae 8c subpingues multo tardius, quam molles macrae P. ad haec astramentum sutorium, si fuerit re lutum liquore usum praebet in coxrijs 8c lanis denigrandis. ac uero etiam infectores cum pannos radice rubiae tingunt, ut obscurent eum colore, utin is fiat iecoris colori sis millimus, in aqua, qua atramentum fuerit liquatum, iterum concos quunt. his etiam compositionibus admiscetur, quae capillos inficilitnigrore: sed non ipsum modo, uerum etiam sory dc melanteria. coMctum autem atramentum ad haec omnia est utilius. contra in medicis nae usu praestat fossile, caeruleum,graue,spissum,pellucidum: secun das tenet,quod proprie cocretum dicitur. astringit uehementissime;&insigniter calfacit: quare sanguinem profluentem e uenis quibus scun in inspergi potest,sistit. ulcera purgat putrida, excrescentia minuit, soluit aluum cum ipsum in melle δέ aqua mulsa drachmar pondes re potum,tum in uino maxime oleu inde confectum. in collyrijs candidum translucidum. praeserri solet caeteris. sory autem, chalcitis, misy,melanteria minus quidem astringunt atramento sutorio, sed as
227쪽
tramentis fossilibus quaedam eadem ui sunt praedica. sory probatur, quod dum frangitur,&nigritis apparet et splendet:cui foramina m tigia:quod est subpingue:quod ualde olet fulminis uirus: luod olfactus Onaachum subuertit, quale AEgyptium fuit,quod Dioscorides coe iteris praefert. at chalcitiS Optima est, quae recens, quae prae se speciem
aeris seri . cui oblongae & resplendentes sunt uenular: quae facile postest teri.misy uero eligitur, cui color auri: qiuod cu frangiti ire, auri posisti & stellarum instar sparsim scintillat quod durum est. sed nael ante hia probatur cui color sulfuris: que cum tangit aquam, celerius nigrescit: quae est aequalis & pura. Quoniam uero naturam atramenti sutorη,ei p cognatorum,quae gignit pyriteS arrosus, iam explicaui:coii sequens est ut de acri succo concreto dicam, quem cadmia plerumvparit. repertus est Annebergi in cuniculo acto in fodinam diui Otistonis. durus est es candidus at* adeo acris ut erodendo nui res,grilotas , inad omne genus animantium interficiat. quin etiam materia te anuissima quam exudant saxa montium,S crassa, qtiar ex cuniculis &speluncis pendet, ex qua conficitur hali nitrum, non raro est acris. sedeant cadmia non gigni tuam uero dicturus sum de chrysocolla, caerulao,armenio, aerugine: quod eos colores etiam uenae metallicae, po tissimum aerariae soleant creare. sed chrysocollae nomen primo Graeci imposuerunt facticiar, qua aurum cum auro conglutinatur: at inde in nativam 8 alterius generis facticiam derivatum, propter qualidam coloris similitudinem quae his solet esse cum illa. duplek autem est chrysocolla natiua & facticia. ea quam natura gigia it in uenulis et uenis, aut reperitur per se silerun* arenae similis, aut materis metatificae adhaeret atin hinc abrasa similituditae gerit eiusdem arenae, quae tame interduin ita modice aspersa est chrysocolla, ut nulla uel admos dum exigua abradi possit: aut cum aquae iam dictas species lambunt, puluerisimilior subsidit . qualam Neusolae in Carpato monte aqua uiridis ex antiquo cuniculo effluens rapit secum. quae amplius triginta castellis excepta subsidi singulis p anilis derasa colligitur,at di uelidituri sed quod Neusolae spoiate fit, cura homilium quondam iactum Plinius scribit : immissis scilicet in uenam aquis, leuiter hyeme tota usw in Iuniuiti mensem: dein siccatis in Iunio 8c Iulio, facticia duplex est.altera fit ex dura natiua tingitur* lutea herba: ob id herba, cea dicta at* ea laudatissima est, natiuach pretiosior. eius conficie nodi rationem exponit Pimitis. Natura est,inquit, quae lino lanae ue adsiccum bibendum. tunditur in pila, deinde tenui cribro secernitur, postea molitur, ac deinde tenuis sic cribratur. quicquid non transmea repetuur in pila. deinde molitur. puluis semper in catinos digeri.
228쪽
tur 5 ex aceto maceratur, ut omnis duricia soluatur .ac rursus tunditituri dem lauatur in conchis, siccatur p. tunc tingitur alumine schisto,
S herba supra di sta pingiturq antequam pingat. refert quam bibusta docilis p sit nam nisi rapuit colorem, adduntur & scythanum atq; turbystum:ita uocant medicamenta sorbere cogentia cum tinxere pictores orobitin uocant,eius P duo genera faciunt: luteam quae seruatur in lomenta, & liquidam globulis sudore resolutis. haec utra genera in Cypro fiunt. sic Plinius. altera, qua, ut dixi, aurifices utuntur,& quam Dioscorides in aeruginum numero reponit, dicitur saniersna constat ex Cypria aerugine, pueri impubis urina, nitro sed eam Galenus,Dioscoridem secutus ex aerugine & urina tantuni fieri scruhit. quia uero propter Cyprii aeris inopiam confici non potest , altes ra chrysocolla, de qua supra dixi, in eius locum successit . quae autem pulueri similior creta prius frugine tincta adulteraturi fiunt ex una
libra multae . quod inuentum, ut fallax est, ita non contrarium natus rae, quae etiam ipsa cretam inficit uiridi colore. quondam ex lutea herba, caeruleo subtrita, chrysecollam fecerui. sed neutra adulterina,quoniam utra p uilis est , probatur. redeo ad fossilem, quae nascitur in aerariis metallis: nam ex aere tantum fit. quocirca si in argentarηS, aurasvris, plumbarhs oritur, eorum Uenas certum est esse cum aere permis
stas. reperitur multis in locis, in Hispania, & quidem, ut Plinius, lars gissima: in Germania, non multa: in Dacia Neu lae copiosa:in Mascedonia:in Cypro: in Armenia: in Carthaginiensium insula Damo, nes . sed ex Armenia allatam, quae ad satietatem colorem pras 3 imistatur, Dioscorides omnibus praesert: secundas uero tribuit Macedos nics. ueruntamen eius bonitas rectius spectatur ex colore Sc uiribus, quam aestimatur ex loco in quo nas itur. color autem cum omni nauuae sit uiridis: tamen eo multum differt. etenim alia uiret ad satietate, quae cum adhuc materiae metallicae adhaeresci ad simaragdi uiridita tem uidetur accedere: quam longe optimam esse censent . alia habet uiriditatem multum dilutam,quam uilissimam .alia mediam, quae leon et medium locum. facticiae uero, quae lutea tingitur, erui color est, unde ορο Gme a Graecis appellatur. in ipsa conficienda quod multam operam opisces ponerent, Sc terendo Sc tingendo, at aliquem fascerent sumptum,pluris quam reliquae chrysocollae uendebatur. etes nim Plinius autor est asperam, sic nominat durae arenae similem, taxatam fuisse in libras denar 's VII. mediam, sic vocat eam,quae aquis raspia subsidit, aut quae est manu contusa, v. attritam, sic appellat eam,
quae contusa & lutea herba tincta est, xiv. hodie aspera ς media tas
xantur in libras denario 8c uictoriato. herbacea caremus . omni autechrysocolla pictores utunturia urifices uero ea sola qua aurum cu aus
229쪽
Pos DLIVM, Lis. III 23 ira aut argenti ini cum argento conglutinaturimedici eadem quae ea de causa Graece ακέςιe nominaturiae quidem utracp digerit et exiccat: SI cum carnes liquefaciat, non tamen uehementer mordet iecirco aptismi ira ulceribus, quae curationi contumaciter resistunt. at facticia quanto magis exiccat,minus uero mordet quam nativa, tinupo magis tenues habet partes. qudd si usta suerit, multo tenuior fit sita cui res aliae fossiles ut recte docuit Galenus.modica pota mouet uo, mitiones : interficit multa. chrysocolla Nero princeps ad speetacula est abusus. ea enim arenam Circi strauit,cum ipse inquit Plinius, concolori panno aurigaturus esseti ante uero eum Caligula eundem Circum minio chrysocolla constrauit. chrysocolla autem adeo gaus det caeruleo, quod Graeci Γυοωιν appellant,ut hi duo succi concreti frequentissime simul nati uni eidem p glebae metallicae adhaereant : uiodeatur alter prope appositus,alterum inclusum sepire alcy complecti 8c modo plus caerulei concreuisse quod Theophrastus uidit: modo chrysocollae plus, quod aeque ac alterum ipse uidi. cfruleum uero etia nascitur & fit. atin fossile aeque ac chrysocossa in uenis uenulis portum aut per se reperitur sabulo arenae ue durς simile: aut abraditura materia metallica, plerun* similius arenae. sed faeticii multae speciis es suntrum ex his aliquae nativo preciosiores, quarum conficiendi rationes libro nono explicabo. Graecis tria genera fuerunt in usu nationibus distincta: duo nativa, Scythicum 8c Cypriu: unum facticium, AEgyptium scilicet:Romanis eadem & ex natiuis praeterea Hispaniis enζ:ex factic's Puteolanum .suit etiam Carthaginiensibus suum nastitium: quod ex metallis insulae Damonesi erutum esse ignotus Graeeus tradit. reperitur autem caeruleum no modo in grar as uenis,sed iri
argentarmis 8c aurariis. nec uero etiam Cypri cauerias quas marini fluctus suffodiendo fecerunt,uenis caruerunt metallicis, ex quibus nain sceretur ut id Dioscorides non explicauit. hodie natiuum in Germaritae,Daciae Norici, hetiae colligitur metallis, sed raro, quod magis in usu sit faciicium .attameia non parum in altissima Suditorum montium parte quam falso piniferum m'nte appellant, A in Boemis Persibranae,& in Lyg is ad Goldebergum. st etiam caeruleum per frauddem Indico in aqua resoluto,& in cretam tritam insuso: aut uiola artis da ut Plinius,decodi a in aqua succo , per linteum expressis in Eretriam cretam. differt autem caeruleum a caeruleo, quod alterum altero
multo nigrius sit uel candidiusiapor uero ei est mistus nempe acris. 8c qui parum astringit. pictores tam nativo, quam facticio utunturirnedici nativo tantum elligunt. quod saturo est colore. digerit uero& carnes minuit excrestentes. At Armenium,quod Ameniacum uocat Galenus,dc medici eum secuti, alii Armenium colorem, alij opin
230쪽
2 in 'DE NATURAdica, si optimuin fuerit caeruleuim est, ut Dioscorides tradit:nec a cara leo proprie tiocato differt,nisi modico candore, qui, ut Plinius scribit, teneriorem huc eTicit colorem. d cum etiam caeruleum aliquod sit candidius in armen' locum substitui potest: per fraudem. quineusam si quod Plinius scribit, dissentiens a Dioscoride, Armenium opstimum est maxime uiride, communicato colore cum caeruleo,iterum
per fraudem in eius locum substitui potest id quod in nostris fodinis
reperitur,assimili colore praeditum, quo pie res utuntur. quare misrum non est ii uentam per Hispanias arenam, ex qua color fieret Aromenio similis. differt tamen a caeruleo loco, in quo gignitur, sapore, uiribus. nam ex Armenia, ut indicat nomen,amertur, cum caeruleum multis in locis soleat inueniri. sapor uero quanquam ei etiam, ut caeruleo mistus, tamen & parum acre est, oc minimu astringit: cum caeruleum cum hoc ip collatum, sit multum acre, Sc plus astringat. in mesdicina aut abstergit: quocirca miscetur cum ophthalmicis , 8c tritum in puluerem tenuissimis, palpebris inspersum ι earum pilos auget, potu uero purgat atram bilem:quod tradunt Grsci iuniores et Mauri. medici eligut Armenium, in quo saeuor, quod caeruleum, quod noest calculosum, quod facile potest teri . at qui nuc lapis pro Armenio habetur caeruleo & chrysocolla partim aspersus, ut ex Armenia ast ratur, ut color ille caeruleus sit Armenium, ipse lapis non est Armenium,S color caeruleus tam exiguus est,ut nussundi aut admodum extoguum praebere possit usum. in metallis autem aerariis,sed Cyprijs, dicunt ut scribit Dioscorides, gigni aeruginem duobus modis. autem ex lapidibus aerariis exigua, sed bona efflorestit: aut ex specu quodadestillat, per caniculae ardores, copiosa & grati coloris, sed mala: Ῥcu multis calculis & alqs fossilibus, quibus est duricia lapidis, ut per mista. prior autem abraditur,posterior sicca colligitur est insuper tertia etiam fossilis, qua a similitudine vermium Graeci uocant, ut rasiam similiter facticiae tria sunt genera. aut enim abradistur ab aere,aut in uermes formatur,aut in mortario aereo essicitur uesteri ex urina: quam chrysocollam ab effectu appellari dixi. quas serus in is conficiendae rationes libro nono exponam; aerugini uero suus est color in caeruleo subcadidus:sapor acris. omni pictores medici utuntur: aurifices ea sola quae aurum conglutinat cum auro. in mediscina Dioscorides aliis praefert fossilem, in uermium figuram formas tam secundas tribuit rasae nativae:tertias facticiar, quam magis moradere dicit. sed eam quae aurificibus in usu est,respondere rasae. omnis autem digerit, excrescentes ulcerum carnes tam duras quam molles minuit oc liquefacit insigniter mordens. Quoniam uero etiam serruσgo est uitium metalli,hic quo de ea dicam. qus tamen ut serrum purumi