Summa philosophica juxta scholasticorum principia complectens logicam et metaphysicam

발행: 1885년

분량: 461페이지

출처: archive.org

분류: 철학

141쪽

DE ENTE GENERATIM. 129 creati ira quae necessario existit Deus autem ita est ut

166. Juvat etiam animadvertere deam hanc entis inuenere omnino differre ab dea eriti infniti, quum haec ab illa characteres exhibeat toto coelo diversos. Idea enimentis in genere maximam habet extensionem, utpote quae ad omnia omnino X tenditur, sive haec existentia Sint, Sive possibilia; et minimam e contra comprehensionem, quia exprimit tantummodo aliquid in determinatum, Se quamlibet realitatem. Idea entis infiniti, hoc ipso quod exprimit omnium ei sectionum cumulum, maximam habet comprehensionem ; at hoc ipso quod cumulus iste uinium perfectionum in uno Deo reperiatur, patet anadem habere minimam Xtensionem. Utraque idea limitem excludere quandoque dicitur; sed illa tantum relate ad inferiora quibus attribui potest haec solummodo quoad perfectiones quas ne idit. Eadem distinctio similibus locutionibus upplicanda St. 167. Enti opponitur On-ens seu nihilum, quod est objectiva entis negatio. V Quoniam autem ens Significare potest tum aliquid actu Xistens, tum aliquam tantummodo realitatem, Sic nihilum accipi potest vel pro negatione X istentiae, Vel pro negatione cujuSeumque realitatis. Ill ui dicitur nihilum privativum vel positivum, hoc nihilum neuativum Vel ab8olutum. Quando v. g. dicimus alium mundum esse nihil' quaestio est de nihil positivo cum

Contra SSerimu circulum V. g. quadratum esse nihil

quaestio est de nihilo absoluto quod aliis verbis significatrem in Suo conceptu contradictionem involvere. De hoc agenui quando rerum OSSibilitatem Versabimus; verba nune Xplicasse Susticiat.

168. Quoniam in thesi aliquid dicemus de principio quod ab idea entis immediate dimanat, pauca haec veniunt

addenda. Quando intellectus en cum non-ente Confert, deprehendit alterum alterius esse negationem, a proinde

142쪽

130 ΜΕΤAPHYSICA GENERALIS.eognoSeit 88 et non-e88 11OD POSSe Simul coni poni. Hincessormat prinoipium contradietio his, generali illa et communiter recepta formula XPressum Idem non pote 8 8imul e8se et non esse. Contra liane formulam duo animadvertit Emmanuel aut in sua Critieu Rationis Puroq; λquoruni alterum speetat principii modalitatem alterum temporis conditionem in prineipio e XΡreSSam. Quapropterea rejecta, aliam ipse inducit, scilicet nullum subeotum habere posse prindicatum ibi repu9nan8. JumVer in Propositione mox stabilienda probabimus prineipium Ontradictionis universalitatu destitui si temporis notionem non includat. Alterum autem quod per transennam earpit

veluti superfluum, non est cur directe confutem VS, eum

hoc eodem vitio, si vitium sit dicendum, ipsa antiana formula laboret. Revera quid aliud impossibile sonat,

nisi quod aliquid esse non possit Atqui ho ipsum in

illa formula assoritur: Nullum Subjectum habere pote8t no Subje et an have . . . prpedientum ibi repugnanS. Res igitur non verba Seetemur. Ormula Pineipii contradictionis debet exprimere repugnantiam inter SSe et non

esse id semper in philosophia istius principii nomine

venit. Si auten haec repugnantia Vere datur, idem honpote8t Sese et non esse. His deo iratis:

1 alter exist s liOwever, a formula foliis celebrated principi . . . it is this: It is impossibi foro lilii to e and o tolerat the fame time. ' O to mention the superfluousnes of the additionis illo Ordiinpossibie, to indicate the apodeicti certainty, hiel ought to e self- evident rom ille proposition iself the proposition is affected by the considerationi time. NOW the principi O contradietion as a merolylogi ea proposition must noti an means limit iis application meret torelation Oi time; and consequently a formula like the procedin is quite foret gn t it triae purpOse. V Critique o Pure eaSon translated romth German by I. M. D. Meiklejon. Transcendental Analytie LookHI., Ch 2 Seet. 1. 2 The proposition, No subj0et an tiave a Predicate that contradiciscit, is callei the principio O contradiction, uni is an universaliut purei negative criterioni truth. Ibidem).

143쪽

Notio entis in genere 1 ad inferiora non contrahitur per modum compo8itioni8, ed per evre88iorem conceptum eju8dem realitati8. emori non univoca sed analoga. Priu-eipium autem contradictioni quod eae comparatione entis cum non-ente immediate dimanat, cum . est principium omnium primum tum 4 omnimoda universalitate destitu tur, i, ut Kant opinatur, notionem tempori non includat.

169. 1 PARS. Aliqua notio dicitur contrahi, cum ejuSamplitudo per aliquam determinationem imitatur Limitatio autem hi De est per modum compositionis, cum id quod determinat non ra)eontinetur in eo quod est determinandum; sed id in sua realitate ra)SUΡΡOSitum, persei a complet. Revera compositio proprie non sit nisi ex elementis diversis, tuorum unum non est aliud et quando de notionibus agitur, eum id luod una exprimit ab ultera non exprimitur. Si notio animalis contrahitur per rationem ad Xprimendum hominem ratio en in non eS Una e notiS, e quibus idea antimalis constat. Atqui

id non habetur in notion sentis. Nam id quod determinat

notionem entis in genere est aliquid ergo Si enS; ergo ens determinatur per ens ergo elementa diversa non Sunt, ne proinde non datur Contractio ad inferiora per modum OmpOSitionis ergo notio magis contraeta nihil aliud efficit, quam modo magis explicito exprimere realitatem illam, quae confuse et indeterminate in notione sentis

praeeontinetur.

170 2 PARS. Ex dictis in prima parte fauile hanc alteram, quae St illius corollarium; intelliges am:

a univOea Vel generie contrahuntur ad suas DeoieSper disserentias Xtra rationem communem positas. Licet enim species quoad aliquid eum genere conveniant, quod

aliud disserunt, atque id per quod disserunt, in pSO genere

144쪽

132 ΜΕΤΑΡHYSICA GENERALIS.

non continetur. Ergo aliunde desumitur. Atqui ens contrahi nequit per differentias Xtra rationem enti positas, quia eo ipso quod differentiae sunt aliquid sunt ens. Ergo notio enti non St generi ea. b Hoc idem argumentum alio modo proponi Potest. Univo ea, cum Sui inferioribus applicantur, eamdem retinent significationem : quatenus id quod exprimunt eodem modo de singulis inferioribus praedicatur. Si quando dicimus hominem esse animal, brutum esse animul, quid in

utroque casu praedicatur Idem omnino, Substantia Q. corpore ViVen et SentienS. Unde animal, Sub hac ratione animalis, non differt in homine et in bruto secundum diversum essendi modum, quem in utroque habet; Sed tantummodo per adventitias disserentias, rationalitatem e. et irrationalitatem. Atqui non ita res se habet relato ad rationem entis; siquidem ipsa ratio sentis in inferioribus est diversa. Est quippe en in Deo cum omnimoda independentia et infinita perfectione in creaturi autem eum limitatione et dependentia a Deo Substantia rationementi Uno modo, alio Od aeuidens participat est in illa sine dependentia ab aeuidente, in hoc cum dependentia a

substantia, ete. o Ratio autem cur rationes Objective diverSae per eumdem conceptum exprimi POSSint ex eo Si repetenda quod rerum rationes non apprehendantur distincte per eoneeptum entis, Sed unam ab altera minime distinguendo,

Suilicet quatenus res sunt aliquid. Istud aliquid potest

esse DeuS, potest SSe creatura; OteSt SSe SubStantia, potest esse accidens, te omnia ergo conceptus ille in- eludit non ietemn mate Sed indeterminate non conjunctive

sed quasi disjunctive quatenus Significat aliquem modum essendi rerum, quisqui ille sit. Unde cum ens ad inferiora descendit, modus ille essendi, qui erat in determinatus, determinatur alius in Deo; alius in reatura alius in Sub- Stantiar alius hi accidente. - Hinc vide cur Otio entia

145쪽

dieatur analoga siquidem id quod significat non est simplieiter idem in pluribus, sed solum secundum quid et quidem analoga analogia attributionis per intrinsecam

denominationem ii. 21. quia id quod notio exprimit,

licet diversimode reapse tamen in Omnibu reperitur. 171 3 PARA. Quum judicium e idearum Omparatione resultet illud rineipium debet diei primum, quod

reSultat e comparatione earum dearum quae primo in nobis explicantur et caeteris praesupponuntur Atqui hujusmodi sunt idea eritis et non-entis Ergo principium quod ex istarum dearum omparatione morescit, debeteSSe primum. Porro lio est principium contradictionis; Ergo Iterum illud iri noti,ium debet huberi uti primum quod ita est omnibus iraesupi Ositum, ut e Subtiato, certitudo omni corruat. Hujusmodi autem esSe contradictionis principium cuique Patet. 172 4 PARS. Diximus nomen en accipi OSSe ad designandam vel existentiam, vel aliquam tantummodo realitatem. Atqui in utroque easu omnimoda universalitate destituitur si non includat notionem temporis. Nam 1'. Si temporis otio non includitur, referri nequit ad existentiam contingentem. Contingentia enim ita sunt ut ne Semper fuerint nee semper necessario futura sint; quare pro diversa temporis disserentia praedicatum existentiae potest illis attribui vel negari. Si autem ' ensaeeipitur uti nomen, prout Xprimit aliquam realitatem, ista realitas ad subjectum pertinere potest vel neceSSario vel eontingenter. Si necessario, fatemur conditionem illam temporis non necessario indicari, quia subjectum ubique et Semper illud praedicatum sibi vindicat. At si praedicatum contingenter Subjecto insit, in eo esse et ab eo abeSSepoteSt; SSe nune et non esse postea proindeque ad universalitatem habendam notio temporis includi debet. Quod autem principium, ut a nobis exprimitur, non co-

146쪽

134 ΜΕΤAPHYSICA GENERALIS.aretetur ad meram tempori relatio=nem, tam Viden est, ut mirum sit id Κantio non fuiSSe perspectum. ART. II. DE RERUM ESSENTIIS GENERATIM.

178. Ros invicem distinguuntur luribus notis et determinationibus. Harum nonnullae tales sunt, ut iis Sublatis vel cogitatione praeciSiS, rei conceptu minime pereat; nonnullae e contra tuleS, quarum unam i demus, erit conceptus rei. JamVero e illarum notarum Omple XU. quae a rei conceptu praecidi non OSSunt quin res ipsa destruatur, OnStituitur rei esse=ιtia. Si ergo essentia

illud rei constitutivum per quod res est id quod est. Essentia diei solet etiam quiddita rei interroganti enim quid sit res, reSpondemus Subjiciendo confuse vel distinete rei essentiam. Voeari etiam Solet ratio rei, quia est id per quod res est id quod est et non aliud demum essentia

dicitur nonnumquam prineipium eorum Omnium qupe reine eeSSurio inSunt, nam ea omnia ab essentia dimanare constipiuntur. 174. Omne en suam habere essentiam tam evidens est quam quod evidentissimum. Si nini Ssentia est id quo en Constituitur, en nequit esse en quin illam ha beat; Seeu esset en Sine e quo NS OnStituitur, quo

nihil absurdius. Caeterum lio nonnisi Sen Sistί negant, qui lio ipso quod omnem intellectivam cognitionem inficiantur, admittere debent res nihil aliud esse nisi qualitatum congeriem has luippe proprie loquendo en-Su attingunt n. 113). Sed hos refutare non est hujus

175. Communis essentide partitio est in metaphysicam et physicum. Haec partitio intelligitur ita ut essentia dicatur physica cum essentialia illius constitutiva ut sunt in Se considerantur, nulla artificiali partitione adhibita;

147쪽

DE RERUM ESSENTIIS. 135 lilod cum SSentia est physice composita fit considerata doejus parte PhySieaS, ut Si V. g. homo constare dicatur ex corpore et anima rationali. Dieitur autem essentia meta-phVStea seu notionalis, eum Onstitutiva enti considerantur Se eundum partem communem et Propriam, Seu Pergenus et differentiam, ut quando homo dicitur esse animal rationale. Porro Si hysica essentia realis est, notionalis quoque realis haberi debet, quia haec ut illa eamdem semreprae Sentat, licet diversimode. Utraque autem essentia ad individua coarctatur, si noto individuantes ne eo latit, illa generatim e Xprimuntur per aliquod pronomen. Hi nuuii designandum aliquod individuum puta Petrum, diui-

mu eum On Stare e hoe Orpore et hac inimi rationali.

Hoc in loco, quoniam de individuis non agimus, a fusi Oride elaratione abstinemus uiu bim alibi attingemus.176. Quod ad cognitionem issentiarum illi nodi tuto

die potest a non omne rerum essentius nobi OSSO OOmpertas; - b nullam essentiam Os erfecto modo QOgDO-80ere; - plures Cogni)Seere luidem Sed non intuitive. Primum et alterum patent tum Xperientia tum e limitatione mentis nosti tae Tertium sunt qui inficiuntur. Arbitrantur enim essentia nilii esse aliud nisi ipsas id0asnbStraetas, qua eSSentias nominale appellimi atque ab oss0ntiis realibus distinguunt Reales essenti; D. eorum judicio, uni rius physice rem constituunt nominales Vero, qud a rerum Constitutione non enitent. Sed opus Sunt nostrae mentis iis re varia ad non nullus Spe etes reVOeat, et generalia qupedam nomina ad illarum discrimen designandum confingit. Douendi quapropter mominales illidem essentiaS, nunquam Vero reale a nobis OgDOSei. Hanc opinionem a booke propugnatum fuisSe communiter Oeent uotores nec aliud posset quis efformare judi

loqui videatur, ipsiusque verba sensu recto Valeant XI li-

148쪽

136 METAPHYSICA GENERALIS.

cari, id provenit e X e quod non semper uis steterit principiis. Quidquid sit sanam doctrinam Sequens tradet paragraPhUS.

Rerum essentio 1 certo quodam modo indifisibile sunt,

177. 1 PARS. Haec pars ex dictis facile intelligitur si

recto modo intelligatur quo aeto essentiae dicantur indi-Visibiles, necessariae et peternae Quare 1'. Essentiae rerum leuntur indivisibile non eo sensu quod si habeant hySieas l)arteS, eae et arari nequeant; sed quatenus rei essentia manente, illius constitutiva nec minui, nec augeri cisSint. Unde melius diceretur essentia ess positas in indivisibili. Si enim essentialia rei constitutiva minutione ipiantur, jam id quod prius essentialiter requirebatur ad aliquam rem Oneipiendam, OStea ad anni dem concipiendam non amplius requireretur; unde illa eadem res esset Simul et non esset id quod est. Idem dicas, si notae essentiales crescerent. Illa quippe nota, quae adderetur, Vel requireretur ad rem liabendam vel non. Si primum, ergo illi re non fuit antea eoncepta ut illa res,

siquidem non dabatur totum illud quo illa res constituitur; si alterum, illa nota nequit dici essentialis, Sed est aeuidentaliS.2Q. Essentiae rerum dicuntur nece88ariin, non quod necessario Xistant id enim non competit nisi essentiae relate ad quam existentia est nota constitutiva quod pro

149쪽

DE RERUM ESSENTIIS. 137prium est solius Dei; sed sunt necessariae quatenus certis constant OtiS, nec ullis constare possunt. Id autem profluere patet, ipsa essentiae ratione. 3'. ESsentiae rerum di euntur aeternae. ternum aliud

positive, aliud negative dicitur. Illud respicit actualem

existentiam de qua non est quaestio, quum Deus tantuni sit hoc modo aeternus. Dieitur autem aeternum negatiVeid quod a tempore praescindit, et a tempore est independenS hoc St, Semper est verum, Sive in praeterit Sive in praesenti, Sive in futuro tempore conSideretur. Hoc en SueSSentiae rerum aeternae Sunt, quia in quacumque temporiS disserentia aliter concipi nequeant. Possunt etiam eSSentiae diei aeternae eo sensu quod Semper Deus illas OgnOVerit; quae aeternitas non est illi intrinseca Sed extrin- Seea, uti Patet. 178 2 PARS Rerum essentiae aliquo ero Sensu nobis cognOSeuntur, Si conceptibus, quo de quibuSdam rebus habemus, optime congruunt allatae essentiae definitiones Atqui ita est. Etenim J V. Essentia est id per quod re Constituitur tale ens et non aliud Atqui relate ad plura cognoscimus quodnam sit istud ; Ergo Nam notio

quae . g. repraesentat hominem ut substantiam e corpore atque animo rationali Onstantem, vel ut animal rationale,

revera exprimit id per quod objective homo est homo et non aliud ens. 2'. χgnitionem immutabilem de quibusdam rebus habemus illud enim quod nunc intelligimus

nomine v. g. hominis, Vel animalis, vel SubStantiae, Semper

eodem modo fuit intellectum, nec alio modo intelligi posse concipimus Atqui id quod si immutabile in rebus est

tantummodo essentia Ergo aliquo modo essentia cogno-Scimus. Quod ipsum Q. ex e confirmatur quod nemo

neget nos de quibusdam rebus Scientiam habere poSse et reapSe habere Atqui hoc ipso quod scientia non Sistit tantum in actis, sed cognoscit quid sit res, jam SSentia aliquo modo cognoscitur; siquidem essentia est quod quid

150쪽

138 ΜΕΤΑPHYSICA GENERALIS.e8t, seu quiddita rerum Fatemur quidem cognitionem istam non esse omnimode Perseetam fatemur etiam eam

non esse intuitivam Sed arguitiVam quilii e quae nequiritur non ipsas essentias intuendo, Sed ope proprietatum et acui-ddntium quibus vestiuntur; Verum nihil prohibet quominus X liis ad ipsa rerum natura Dei Serutando Seendamus Quae diXimus Spectant essentia rerum naturalium evidens enim St O non quo eum lue modo Sed perfecte cognoSeere illarum rerum SSentinS iluarum oti Stitutio a

monte nostra dependet, cujusmodi Sunt artefacta. Horum tinim intrinseca constitutiva intelle eius noster determinat; porro quae eiente no ipSi ConstituimuS, ea perlaete eo-

I. - Quinctam Draenotaritur.

179. Entia omnia, si Deum eXeipias, in duplici statu concipi possunt, possibilitatis se et eaeistentio . Notiones has duas declaraturi, ab existentia Xordimur. Quid existentia sit fauilius intelligitur quam Verbi declaratur Generatim tamen dicitur uetualita essentim Vel Si de rebus creatis agitur, diei etiam solet actus quo re constituitur emtra tutum possibilitatis Vel id quo res aetra ua causas onstituitur. E ista descriptione vides en existens

unde quaque SSe determinatum, liroindeque quidquid sexistit esse individuum. 180. Qua)runt hoc loco philosophi utrum et quomodo

essentia et emistentia disserant. Conveniunt Omne 19. Onceptum essentipe diversum esse a conceptu Xistentiae; nam de rei essentia cogitare possumus, quin ad ejusdem HXistentiam attendamus et Q. essentiam, Si spectetur in statu possibilitatis tantum, vel etiam si spectetur abstracto modo, prout se ilieet est in essentia non autem essentia

hujus individui aliis verbis, essentium, ,rout in defini-

SEARCH

MENU NAVIGATION